Абайдың сөзі. Сабақ тақырыбы

Пән: қазақ тілі
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:
7-бөлім <<Су - тіршілік көзі>>
Күні:
Сынып: 3
5-сабақ
Мектеп:

Мұғалімнің аты-жөні:

Қатысқандар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақ тақырыбы
Бақшаны суарамыз
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
3.4. Сұрақтар мен жауаптар құрастыру
3.3.4.1. мәтін мазмұны мен кейіпкерлерінің іс-әрекетін нақтылау үшін сұрақтар (Қандай? Қай? Қашан? Қайда?) құрастыру және оған жауап беру
2.4. Оқыған/тыңдаған материалды мазмұндау
3.2.4.1. Жоспар (сурет, сызба түрінде) және тірек сөздер негізінде оқиға желісін сақтай отырып мазмұндау
Сабақ мақсаттары
Оқушылардың барлығы:
Жаңа сөздермен сөйлемдер құрастырады
Оқушылардың көпшілігі:
Оқыған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріп, оқиға желісін айтады.
Оқушылардың кейбірі:
Мәтіннің мазмұнын өз бетінше кейіпкер іс-әрекетін нақтылауға қатысты сұрақ құрастырады, құрмалас сөйлемдерді құрастыруда сөздердің орын тәртібін сақтап, оқиға желісін мазмұндайды.
Бағалау критерийлері
* Сұрақтар мен жауаптар құрастырады.
* Оқыған/тыңдаған материалдарды мазмұндайды.
Лексикалық минимум
Терең, дәм, иіс
Грамматикалық минимум
Жай және құрмалас сөйлем

Құндылықтарды дарыту
Суды қоршаған ортаға қажеттілігін ұғындыру
Пәнаралық байланыстар
Дүниетану

АКТ қолдану дағдылары
Power Point таныстырылымы
Бастапқы білім

7-бөлім: Су - тіршілік көзі. Ағаш сумен өседі. №4
Сабақтың барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар
Сабақтың басы
7 мин

Ұйымдастыру кезеңі.
Психологиялық жағымды ахуал қалыптастыру
Оқушылар бірі-бірімен, мұғаліммен қол беру, иықпен, баспен, көз қиығымен, аяқтарын түйістіру т.б. іс-әрекеттер қосу арқылы амандасады.
Оқушылардың белсенді қатысуымен қимыл-қозғалысына келтіріп, сабаққа деген көңіл-күйлерін көтеру.
Ой шақыру <<Ойланайық, бірге!>> жаттығуы
Әріптерді ретімен жазып шығыңыздар. Шыққан сөздерді оқыңыздар. Мақалдың мағынасын түсіндіріңіздер.
Мақал: Сыйласқанның суын іш

С
қ
а
ы
н
ы
й
л
с
а
н
ң
1
7
5
2
9
11
3
4
6
8
10
12
с
н
ы
у
1
4
3
2
ш
і
2
1
Сабақтың мақсатымен таныстыру
* Сұрақтар мен жауаптар құрастырамын.
* Оқыған/тыңдаған материалдарды мазмұндаймын.

Таратпа материалдар

слайд
Сабақтың ортасы
28 мин

Мағынаны тану
(МК,Ұ) Жаңа сөздерді меңгерту
Сөздерді суретпен сәйкестендіріп, сөз тіркесін құр.

Сурет

Сөз
А

1.

Дәм
Ә

2.

Иіс
Б

3.

Терең

Үлгі: Терең ой, тағамның дәмі, әтірдің иісі
Бағалау <<Шапалақ>> әдісі арқылы жүргізіледі.
(Ұ) Оқылымалды тапсырмасы:
Суретпен байланыстыра отырып, сөйлем құрастыр.

Бізде бар.

Бақшаны -тың суымен суарамыз.

-тың суы салқын.

-дың иісі жоқ.

(Ө) Оқылым мәтіні
Мәтінді түсініп оқы. Жаңа сөздерді анықта.
Біздің бақшада алма, алмұрт ағашы өседі. Әкем жерді қопсытады, Біз арамшөп жұламыз. Бақшаның иісі керемет. Бақшада құдық бар. Құдық терең, суы тұщы. Судың дәмі жоқ. Бақшаны құдық суымен суарамыз.

(Ұ) Ой қозғау.
+ Мәтін не туралы?
+ Бақшада қандай ағаштар өседі?
+ Әкесі не істейді?
+ Бақшаның иісі қандай?
+ Құдықтың суын сипатта.
+ Бақшаны қалай суарады?
Кері байланыс: Не қиын болды? Неліктен?

(ЖЖ) Оқылымнаннан кейінгі тапсырма:
<<Кім жылдам>> ойыны.Тапсырманы орындауға 1 минут беру. Кестеден мағыналары қарама- қарсы сөздерді жылдам тапқан жұп жеңімпаз болады.
ащы
төкпе
жұлмаймыз
өседі
бар
салқын
терең емес
жоқ
жұламыз
тұщы
жаман
үнемде
терең
жылы
өспейді
жақсы
Қабылдау деңгейі жоғары оқушылар сөйлем құрап айтады.
Кері байланыс. <<Мадақ сөздер>> арқылы жүргізіледі.
(Ұ) Айтылым
Сынып оқушыларына төл дыбыстарын тарату арқылы топтастырылады. Әр топ өзіне түскен әріпке мысал келтіре отыра, дұрыс дыбыстап айтып шығуы керек. Ә,Ң,Ғ,Қ,Ұ,Ү,Ө,Һ,І
Тапсырма. Сурет желісі бойынша топ мүшелері диалог құрайды.

Дескриптор
- сурет жүйесін сақтай отырып, дилогқа түседі;
- тірек сөздерді орынды қолданады;
- сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап айтады.

Кері байланыс:

Есте сақта!
Жерді қопсытамыз.
Арамшөп жұламыз.
Құдықтың суы тұщы.
Судың иісі жоқ. Құдық терең.

Слайд

Таратпа материалдар

Слайд

Таратпа материал
Сабақтың соңы
5 мин
Рефлексия

Үй жұмысы
76 беттегі 3-тапсырманы орындап келу. Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойып, жаз.
Қажетті сөздер: алма ағашы, қопсытады, тұщы, терең, арамшөп, дәмі, құдық.
1.Бақшада ... өседі. 2.Әкем жерді .... . 3. Біз ... жұламыз. 4. Бақшада ... бар. 5. Құдық суы ... . 7. Судың .... жоқ.

Бағалау
Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын бағалау критерийлері бойынша бағалай алады.

Саралау - оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау - оқушының материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушының жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.
Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез келген кезеңінде қолданыла алады.
Бұл бөлімде оқушының сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазыңыз.
Денсаулық сақтау технологиялары.
Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.
Осы сабақта қолданылатын қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары.

Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары /оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушының барлығы ОМ қол жеткізді ме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушының жетістік/ қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

Күні:
Қазақ әдебиеті 9-сынып
Сабақтың тақырыбы: <<Абай жолы>>
( <<Абай жолы>> роман-эпопеясындағы Абайдың көркем бейнесі)
Сабақтың мақсаты: <<Абай жолы>> роман-эпопеясының дүниежүзілік классикаға енген шығарма екенін таныту
Сабақтың міндеттері:
а) білімділік: эпопеяның негізгі оқиғалары бойынша Абайдың феодалдық қоғаммен бетпе-бет келуін,халық үшін күрес жолының басталуын түсіндіру.Абай бейнесін талдай отырып,өз ойларына қорытынды жасай білуге дағдыландыру.
ә) дамытушылық:дағды-машығын,таным белсенділігін дамыту.Өз беттерінше салыстыру,
қорытынды жасай білу,шығармашылықпен жұмыс жасауға дағдыландыру.
б) тәрбиелік: туған елін сүю,құрметтеу,адамгершілік қасиеттерді бойына сіңіру.Адал махаббат пен таза достықты үлгі ету,жауыздық пен қатыгездіктен,тағылықтан жирендіру.Ұлттар достығына деген құрмет сезімін арттыру.
Сабақтың әдісі:әңгімелеу,проблемалық сұрақтар,әдеби дискуссия
Сабақтың түрі:топтық жұмыс
Сабақтың көрнекілігі: М.Әуезов,А.Құнанбаев портреттері
.І.Ұйымдастыру.Оқушылардың сабаққа қатысын,оқу құралын түгендеп,назарын сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасы. <<Ұлан даланың ұлы жыршысы>> М.Әуезовтің өмірі,шығармашылығы,әңгімелері туралы
ІІІ.Жаңа сабақ.
Абай жолы-халық жолы. Абай туралы романдар-Абайдың ел-жұрты,қоғамдық ортасы,әлеуметтік қоршауы,дәуірі,заманы туралы романдар. Абай-Әуезов қолындағы шамшырақ. Ілияс Омаров сөзімен айтсақ: <<Әуезов сол шамшырақты қолына ұстап,көшпелі феодализмнің небір меңіреу түкпірлері мен қараңғы қапастарын аралап кетеді де, зорлық-зомбылық,қатал жауыздық, әділетсіздік сияқты қара күштерлдің ойнағы болған неше түрлі бұралаң шатқалдарды көз алдыңа жарқыратып әкеледі. Демек, <<Абай жолы>> Абайдан гөрі кең. <<Абай жолының>> бас кейіпкері-Абай. Романның бірінші кітабында балғын жас шәкірт Абаймен жарысып ауылға қайтсақ, ақырғы кітабында алшпысты алқымдатып,қайтыс болған ел ағасы-ақын Абайдың жаназасына қатысамыз. Сонда елу жылдай өмірдің айғағы боламыз.Жарты ғасыр өмір.
Роман-эпопеяның 1-кітабы-1942 ж
2-кітабы-1974 ж
3-кітабы-1952 ж
4-кітабы-1956 жылдары жарық көрді.
Романды жазып шығуға жазушының 10-нана астма жыл уақыты кетті. Романның жазылуы туралы М.Әуезов былай деген: <<Әлдеқашан бел асып кеткен керуеннің айдаладағы жұртына кешігіп жеткен жүргінші сөніп қалған от орнынан болмашы жылтыраған бір қызғылт шоқ тауып ап,оны демімен үрлеп,тұтатпақ болды десек,романға материал жинаған менің де халім дәәл сол әрекет сияқты еді>>.
2)Саяхат. Абайдың Жидебайдағы мұражайына саяхат жасау (электронды оқулықтағы бейнетаспамен жұмыс жүргізу)
3 )Кесте-сызбамен жұмыс.Абайдың іс-әрекеті топтастырылған кесте-сызбаны басшылыққа алып, әңгімелеу әдісімен жұмыс жүргізу. Алдын ала берілген топтық жұмыс бойынша әр топ эпопеяның кітаптарынан Абай бейнесін ашатын басты оқиғаларды іріктеп алып,төмендегі үлгі негізінде жинақтап келеді. Сол бойынша топ жетекшілерінің есебі тыңдалады.
№
Негізгі бөлімдер
Оқиғалар
Абайдың іс-әрекеті
1
<<Қайтқанда>>
Қодар мен қамқа өлімі
Әке қолындағы қаннан үркеді. Қатты шошып,ауырып қалады
2
<<Қат-қабатта>>
Абайдың Қарқаралыда Шөжені алғаш көруі
Шөже өнеріне сүйсінеді.Әкесі үшін қатты ұялады.Шындықты мойындайды.
3
<<Жолда>>
А) Абайдың Қарқаралыда Шөженің өткір сынға толы өлеңін естуі,оның әсері
Б) Бөжейдің батасы.Сәби Кәмшаттың аяулы халі
Алғаш рет әкесінің қаталдығына қарсы шығуы (Кәмшат мәселесі бойынша)
4
<<Шытырманда>>
А)Шығыс әдебиетінің асыл қазыналарын бас алмай оқуы.
Ә) Алғашқы махаббат
Б) Сорлы Кәмшаттың ауруға шалдығуы
Тоғжанды сүйе тұра ескілікке қарсы шыға алмайды. Іштей қатты қиналады.
5
<<Бел-белесте>>
А) Бөжейдің қаралы көші.Зарлы жоқтаудың Абайға әсері.
Ә) Ағасы Тәкежанмен қақтығысы,әкесінің ісіне наразы болуы
Әкесінің Бөжей аулына істеп отырған әділетсіздігін бетке айтады.

4) Ой сергіту.Блиц-турнир. Оқушылардың Абай туралы мәліметтерін молайту мақсатында және қызығушылығын ояту үшін үш топқа сұрақтар беру.
І топ. Абайдың сүйікті жары (Әйгерім)
Абайды <<Қазақтың бас ақыны>> деп айтқан кім? (А.Байтұрсынов)
Абайдың құрмет тұтқан замандасы,суырып салма ақын (Байкөкше)
Абай дәстүріні жалғастырушы ақын інісі (Шәкәрім)
Абай айқындап берген бес асыл іс (талап,еңбек,терең ой,қанағат,рахым)
<<Жайнаған туың жығылмай>> өлеңін кімге арнаған? (інісі Оспан қайтыс болғанда)
ІІ топ. <<Абай тілі>> сөздігінің авторы (І.Кеңесбаев)
Абайдың жеңгелері қойған есімі (Телқара)
Абайдың Семей кітапханасында танысқан орыс досының есімі (Михаэлис)
Әйгерімнің шын есімі (Шүкіман)
Абайдың аяқталмай қалған дастаны (<<Әзім әңгімесі>>)
Абайдың ең жақын досы (Ербол)
ІІІ топ. Абай айқындап берген адамгершілікке жат бес дұшпан (өсек,өтірік,мақтаншақ, еріншек,
бекер мал шашпақ)
<<Етімді шал сипаған құрт жесін>> деп жартастан құлап өлген қыз туралы өлеңі қалай
аталады? (<<Бір сұлу қыз тұрыпты хан қолында>>)
Абайдың домбыраға арнаған ән өлеңі (Желдірме)
Абайдың қолжазба мұраларын жүргізуші (Мүрсейіт)
Абай туралы шығарылған алғашқы көркем фйильм атауы (Абай әні)
<<Татьянаның қырдағы әніне>> айналған Абай аудармасы (<<Қараңғы түнде тау қалғып>>)
5) Проблемалық сұрақтар.Әдеби дискуссия.
-Абай Қодар мен Қамқаны,Кәмшатты неге өлім тырнағынан арашалай алмады?
-Ата емес,адамның ұлы болуды қалай түсінесің? Абай ол биікке жете алды ма?
-Абай неге халық жағына шықты? Себебі неде?
-Абай өмірден түңіле ме?
-Қалай ойлайсыңдар,Құнанбай мен Абай арасындағы келіспеушілік,қайшылық тек әке мен
бала арасындағы өкпе наразылық па?
6) Абай және орта. Тақтада теріс қаратып кеспе қағаздар ілінеді. Романдағы Абай мен оның айналасындағы топтың байланысын ашамыз.
7.Венн диаграммасы.Абай мен Мұхтар ерекшелігі мен ұқсастықтарын салыстыру
Абай

19 ғ/ң асу шыңы,ақыл-ойдыңалыбы,ақын.Араб,парсы шығыстың классикалық поэзиясын меңгерді.Жаңа дәуірдің басы.Халықтың ұлы болды.Абай ақиқатты ақын сөзімен таныды.

Кемел
Талант
Суреткер-психолог
Ауыз әдебиетін терең меңгерген.Орыс,Еуропа мәдениетіне ден қойды. ЮНЕСКО көлемінде мерейтойлары атап өтілді
Мұхтар

20 ғ/ң заңғар биігі,прозашы,драматург,ұстаз,қоғам қайраткері. Ғасырлық туынды арқылы бір халықтың энциклопедиясын жасады.
V.Үйге тапсырма. Төмендегі кестені басшылыққа ала отырып, эпопея бөлімдері бойынша әр оқушы өзіне ұнаған Абай сөзінен викторина дайындайды.
Бөлім

Абайдың сөзі

Қай оқиғада айтылған?

Кімге айтылған?

VІ.Бағалау.