Сабақ мақсаттары. Сабақ барысы

Өнімділікті арттыратын заманауи ауыл шаруашылық технологиялары.

Өнімділігі жоғары ауылшаруашы-лықты жүргізудің жаңа баламалы жолдары

• Барлық оқушылар:
• Селекцияның міндеттері мен әдістерін меңгереді.
• Оқушылардың басым бөлігі
• Мәдени өсімдіктердің шықан орталықтарын ажыратады
• Кейбір оқушылар:
• Селекцияның заманауи жетістіктерімен танысады.

Селекция, ( Айтылым)

Мәдени өсімдіктер, сұрыптау, будандастыру , (Оқылым) Мутациялық селекция, (Жазылым)

Гетерозис, полиплоидия( Тыңдалым)

География, жер бетінде өсімдіктер мен жануарлардың таралу ерекшеліктері.

Ағылшын тілі. Биологиялық терминдер

1. Амандасу.

Кезекші мәліметімен танысу, журналға белгі соғу.

5-Т сақтау керектігін айтып өту.

Тыныштық.

Тазалық.

Тәртіп.

Татулық.

Талап.

Үй жұмысын тексеру

1. Блиц - турнир

Сұрақтар:
1. Организмдердің тұқым қуалаушылық және өзгергіштік қасиеттерін зерттейтін ғылым дегеніміз не?

2. ХХІ ғасырда ашылған ең соңғы жаңалықтардың бірі?

3. Саусақтардың артық болуының биологиялық тілде атауы?

4. Цитогенетикалық әдісті медицинада қандай мақсатта қолданады?

5. Бір жұмыртқа клетканың бір сперматозоидпен ұрықтануынан екі зиготаның дамуы дегеніміз не?

6. Хромосомалар жиынтығын графиктік бейнелеуін қалай атайды?

7. Адам генетикасын зерттеудің қанша әдісі бар?
8. ДНҚ - ға талдау жасау қай әдіспен байланысты?
9. Кейбір тұқым қуалайтын ауруларға бейімділігін алдын ала анықтауға қай әдіс көмектеседі?
10. Бір жұмыртқа клеткасының бір сперматозоидпен ұрықтануынан бір зиготаның дамуы дегеніміз не?
Жауаптары:
1. Генетика

2. Генетикалық кодтың ашылуы

3. Полидактилия

4. Диагностикалық

5. Бір жұмыртқалық егіздер

6. Идиограмма

7. 6

8. Биохимиялық әдіс

9. Егіздік әдіс

10. Әр жұмыртқалық егіздер
2. Әріптерді ретімен орналастырып, тақырыпқа байланысты сөз тіркестерін тап.
УЯЦЫҚИПЯПЛОЛ ДІСӘ - Популяциялық әдіс
ТЕЛИГОНТКЫНЕОҚА СӘДІ - Онтогенетикалық әдіс

Жаңа сабақ:

(дәріс материалдары ұсынылады)

Жоспар:

1. Селекция ғылымы және негізгі әдістері;
2. Н. И. Вавиловтың мәдени өсімдіктердің шығу орталықтары туралы ілімі
3. Селекцияның заманауи жетістіктері

5. Топпен жұмыс

Тақырыпты өз беттерімен оқып шығып, постер қорғау.

1 топ - Селекция ғылымы;

2 топ - Селекцияның негізгі әдістері, саналы сұрыптау, будандастыру әдісі;

Екі жұлдыз, бір ұсыныс.

Мәдени өсімдіктердіц шығу орталықтары

Графикалық диктант

Егер төмендегі оқылған сөйлемдер дұрыс болса тұсына “/\” белгісі, ал бұрыс болса “-” белгісі қойылады.

Тапсырма:

1. Селекция - тұқымқуалаушылық пен өзгергіштікті зерттейтін ғылым.

2. Мәдени өсімдіктерді зерттеп олардың шығу орталықтарын анықтаған орыс ғалымы Н. И. Вавилов.

3. Н. И. Вавилов мәдени өсімдіктердің шығу орталықтарын анықтау барысында өсімдіктер өзінің түр ретінде түзілген орталықтарынан алыстаған сайын олардың түсінің өзгеретінін көрген.

4. Селекцияның негізгі әдістері: сұрыптау, будандастыру және мутациялық селекция.

5. Адамның қатысуымен жүретін сұрыптауды қолдан сұрыптау деп атайды.

6. Жаппай сұрыптау деп генотипі бойынша сұрыптауды айтады.

7. Жеке сұрыптау кезінде организмдердің фенотиптерін зерттейді.

8. Таза сорттар дегеніміз - бір жұп ата-анадан тараған белгілері бойынша гомозиготалы ұрпақтар.

9. Туыстық будандастыру аутбридинг деп аталады.

10. Туыстық емес будандастыру инбридинг деп аталады.

11. Гетерозис кезінде ата-анасымен салыстырғанда буданның тіршілік қабілеті артып, мол өнім алады.

12. Әр түрге және туысқа жататын организмдерді будандастыруды әріден будандастыру дейді.

13. Штамм дегеніміз - морфологиялық және биологиялық қасиеттері бірдей бір түрге жататын жануарлар түрі.

14. Полиплоидия жасушаның хромосомалар санының өзгеруінен туындайтын геномды мутацияларға жатады

Қалыптастырушы бағалау жасыл қалам

Дұрыс жауабы: _ /\ /\ /\ /\_ _/\_ _/\/\_/\

9. Сөздікпен жұмыс

Биологиялық терминдердің ағылшын тіліндегі аудармасын жазу:

Селекция - selection

Генетика - genetics

Сорт - sort

Будандастыру - crossing

Сұрыптау - screening

Мутация - mutation

Гетерозис - heterosis

Полиплоидия - polyploidy

Ген - gene

Хромосома - chromosome

Организм - organism

1. Селекция ғылымы нені зерттейді?

2. Неге генетиканы селекцияның ғылыми негізі деп есептейді?

3. Селекцияның негізгі әдістері:

4. Қолдан сұрыптаудың түрлері:

5. Мутациялар неге организмдердің тіршілігін төмендетеді?

Қорытындылау.

- Бүгінгі тақырып бойынша түсінбеген жерлері болса сұрау;

- Сабаққа жақсы