Жануарлар психикасы

Күні:
Топ: ББМ-02
Пән: Психология
Сабақтың тақырыбы: Жануарлар психикасы.
Сабақтың мақсаты:
Жануарлар психикасы тақырыбын толық жан-жақты ашып түсіндіре отырып,теориялық жағын практикамен байланыстыра отырып оқушыларға меңгерте білу.
Білімділік мақсаты:
Әрбір оқушыны өздігінен білім алуға үйрету, және оқыту. Білім алудағы негізгі талаптарды іске асыру,білімді терең толық жүйелі саналы түрде игерту.
Дамытушылық мақсаты:
А) Оқушының сөйлеу қабілетін, сауаттылығын дамыту,сөздік қорын арттыру,ойлау қабілетін арттыру,өз ойын нақты ,дәл жеткізе білуге үйрету.
Ә)Оқушының дүниетанымын және ғылымға деген қызығушылығын тудырып ,дамыту.
Тәрбиелік мақсаты:
Халықтық салт сана мен халықтық тәлім тәрбие беру.Өз Отанын ,ұлтын, туған жерін сүйе білуге,ерлікке ,адамгершілікке ,тіл өнеріне тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:Жаңа сабақ.
Сабақтың әдісі:баяндау, әңгіме, түсіндіру, жаттығу, кітапты пайдалану, салыстыру,жүйелеу, ауызша және жазбаша шығармашылық жұмыс.
Көрнекі құралдар:тақта,бор, кітап, кеспе карточкалар,техникалық құрал жабдықтар.
Пән аралық байланыс:анатомия, физиология,педагогика.
Пайдаланылған әдебиеттер: Жарықбаев Қ. Б. Психология негіздері: Оқулық. Алматы: Эверо, 2010.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі.
А)Оқушылармен амандасу.
Ә)сабаққа даярлықты тексеру, тақта тазалығы, жоқ оқушыларды белгілеу.
Б)Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
2.Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.
А) топ бойынша үй тапсырмасының орындалуын тексеру.
Ә)үй тапсырмасы бойынша оқушылардың білім деңгейін анықтау.
Б)Оқушылар назарын сабаққа аудару.
3.Білімді жан-жақты тексеру.
Бұрынғы өтілген материалды қайталау.
4.Оқушыларды жаңа сабақты саналы,белсенді түрде қабылдауға даярлау кезеңі.
А)жаңа сабаққа назарын аударту.
Ә)жаңа сабақтың тақырбын мақсатын, міндетін хабарлау.
5.Жаңа сабақ. Тақырыпты сұрақ - жауап түрінде түсіндіріп өту.
Жануарлар психикасы.
Жоспар:
1.Жануарлар психикасы мен әрекет қылықтарының дамуы.
2.Жануарлар инстинкті
3.Жануарлар дағдысы
4. Жануарлардың интеллектік қылық-әрекеті.
Сана - адамның барша психикалық қазметіне ортақ қасиетін бейнелеудің ерекше формасы. Сана- психиканы біріктіруші ең жоғарғы өмір әрекетінің формасы, адамның еңбек әрекетіне орай басқалармен тұрақты тілдік қатынасқа келу арқасында қоғамдық тарихи шарттарға сай қалыптасуының нәтижесі. Жануарларға тән психикалық бейнелеуден айырмашылығы - заттасқан шындық болмысы бейнелеу.
Өзіндік сана - әрбір адамның өзін-өзі іс-әрекет сбъектісі ретінде тануға жәрдем ететін психикалық процестердің жиынтығы. Адамның өзі жөніндегі ұғымдар И.С.Кон бойынша, белгілі бір <<Мен>> бейнесін құрайды.
Инстинкт- организмнің белгілі тіршілік жағдайына, өскен ортасына әбден көніккенін көрсететін мінез-құлықтың түрі. Жануардың өзі тектес тіршілік түрлеріне қатынасы басқа объекттерге, нысандарға қатынасынан бөлектенбейді, яғни оларды қоғамдық сезімінің болмауына байланысты бұл қатынас биологиялық инстинкт сипатында қалады. Жануарлардың шын мәніндегі еңбек бөлісі жоқ, ал олардың әртүрлі қызметті шеберлікпен орындай алуы табиғи жағдай қажеттіліктеріне орай тума берілген қасиет.
Жануарлар әрекет- қылығының бәрі адам іс-әрекетінен өзінің тікелей биологиялық, табиғи сипатымен ажыратылады, яғни жануар әрекеті тек тіршілікке қажет затқа байланысты өрбіп, инстингтік қатынас шеберінен аса алмайды.Талаптар деңгейі дегеніміз- адамның ниеттеген өз бағасының құны, яғни алдына қойған мақсатының қиындық дәрижесіне орай көрінетін <<мен>> бейнесінің сипаты.Тіл, сөз - сананың арнайы қасиеттерінің қалыптасуы мен көрініс беруінің міндетті шарты.Тіл - бұл қоғамдық тарихи тәжірибе немесе қоғамдық сананы бекіткен ерекше объектив жүйе.
Адамның саналы әрекетінің үш айрықша әрекеті бар:
1) Адамның саналы іс-әрекеті биологиялық себеп-салдармен байланысы жоқ. Кейде биологиялық қажеттілікке бойсұнбай, оған қарсы шығады. Мысалы, ерлік пен жанпидалылыққа бару.
2) Адамның саналы әрекеті жануарлардағыдай заттың сыртқы көрінісімен ғана қанағаттанбастан, оны тереңірек, жан-жақты тануға бағытталады. Адам нақты көрнекіліктен абстрактылық бейнелеуге өтіп, объектілердің астарлы байланыстарына үңіле көз жіберіп, тысқы бейне формасын ғана емес, ішкі заңдылықтарын таніға ұмтылады, соларға орай өз әрекет-қылығына бағыт таңдайды.
3) Жануар әрекет-қылықтары биологиялық байланыспен бірге туа беріліп отырса, адамның білігі мен ептілігі қоғамдық тарихи желісінде топталған адамзаттық тәжірибені игеру, үйрену негізінде қалыптасып, оларды оқу арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіледі.
6.Жаңа материал бойынша дағдыландыру жұмыстарын жүргізу.Жаттығулар мен жағдаяттарды орындату.Жаттығулар жүргізу.
Практикалық тапсырмалар:
1-тапсырма. Егер араны қорапқа салып, ұясынан 20-30 км қашықтыққа алып кетсе, ол жолды көрмесе де өз ұясына қайтып ұшып келеді. Бұл араның қандай қасиеті?
2-тапсырма. Күбағыс күн сәулесімен бірге өзінің әуелші бағытынан 180ºС-қа бұрылады. Мұның себебі неліктен?
3-тапсырма. Құлын туысымен түрегеліп, жүріп кетеді. Адам баласының мұндай қасиетке ие бола алмай себебі неде?
4-тапсырма. Жануарлар психикасына байланысты жануарлар әлеміне мысалдар келтіріңіз.
5-тапсырма. Сананың пайда болу негізі:
А. Тума беріледі;
В. Табиғаттан;
С. Табиғаттан тыс күштен;
Д. Еңбек пен қоғамдық қатынастардан;
Е. Адамның өзіндік әрекетінен.
6-тапсырма. Сәйкес келетін дұрыс жауапты табыңыз.
Сана бұл:
А. Табиғат өнімі;
В. Қоғамдық болмыс;
С. Инстингтің өнімі;
Д. Дағдыланудан пайда болады;
Е. Табиғаттан тыс берілетін қасиет.
7-тапсырма. Саналы іс-әрекеттің бірінші формасы:
А. Болжау;
В. Қабылдау;
С. Көру;
Д. Тану;
Е. Сезу.
8-тапсырма. Сәйкес келетін дұрыс жауапты нүктенің орнына қойыңыз және жауабыңызды дәлелдеңіз.
А. Тілдің шығу негізі... (тумадан, рухани өмірден, Алладан, адамның өз қалауынан, қоғамдық еңбектен);
В. Адамның жануардан түпкі ерекшелігі... (еңбек қаруын дайындау, қару пайдалану, әрекет тәсілін білу, биологиялық қажетті сезу, объектті тану);
С. Хайуанаттар психикасы дамуының негізі... (қатынастар, табиғи сұрыпталу, тәрбие, жаттықтыру, ген).

9-тапсырма. Өткен ғасырда француз оқымыстысы Кьюве Сібірден құндыздың екі баласын Париж қаласына әкеліп, оларды шарбақта өсірді. Құндыз балалары бұрын өз зміріне <<бөгет жасауы>> көрмесе де, сондағы ағаштарды тісімен кеміріп, бөгет жасайтын болыпты. Бұл құбылыс не деп аталады.
10-тапсырма. Сана, астар сана тақырыбына әңгіме құрастырыңыз (әңгіме құрастыру барысында кім? Не? қайда? қашан? Неге? немен? не үшін? немен? деген сұрақтарға жауап беруге тырысыңыз)
7.Бекіту сұрақтары.
Талқылауға арналған сұрақтар:
1. Жануардың ауыспалы, дағдылы әрекет-қылығының пайда болу себептері қандай?
2. Интеллекттік әрекеттердің ерекшеліктері неде?
3. Жануар мен адам психикасының айырмашылықтары неде?
4. Адам санасының дамуында еңбек пен тілдің маңызы қандай болады?
8.Үй тапсырмасын беру.Жануарлар психикасы тақырыбын оқып келу.Терминдермен жұмыс.
9.Оқушыларды бағалау: біліміне, сабақта берген жауабына қарай бағалау