Қосылыстар формулаларын құрастыру

• Барлық оқушыларХимиялық элементтердің тотығу дәрежесін анықтау және «нольдік қосынды» әдісімен бинарлы заттардың формулаларын құра алады
• Қосылыс құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерінің мәндерінің қосындысы 0 ге тең екендігіне көз жеткізеді.

• Оқушылардың басым бөлігіМеталл мен бейметалл атомдарынан түзілген бинарлы заттардың формуласын құру принципін түсінеді
• Валенттілігі арқылы аса күрделі емес, бинарлы қосылыстардың «нөлдік қосындысын» анықтай алады. Кейбір оқушылар
• Бір топта және бір периодта орналасқан екі бейметалдан түзілген заттардың формуласын құру ерекшеліктерін салыстыра алады.

• Күрделі заттардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің қосындысының мәнінің нольге тең болатынын есептейді

• Қосылыстардың химиялық формулаларын құрастыра алады.
• Қосылыстардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің қосындысының мәні нөлге тең екендігін таба алады.

Тілдік

мақсаттар

Оқушылар орындай алады: Химиялық қосылыстардың формулаларын құрастыра алады. Бинарлы қосылыстардың формулаларын валенттік ұғымы бойынша құрастыра алады.

Пəнге қатысты сөздік қор мен терминдер: «Нольдік» қосынды, валенттік электрондар, бинарлы қосылыстар.

Диалогтер мен жазу үшін қолданылатын тіркестер: Қосылыстар формулаларын құрастыру.

Құндылықтарды

дарыту

• Топтық, жұптық жұмыстар кезінде оқушылардың бойында бір-біріне деген құрмет, ойларын ашық жеткізіп ынтымақтастықта жұмыс жасау құндылықтары қалыптасады.
• Жеке жұмыс кезінде еңбек және шығармашылық, өмір бойы білім алу дағдылары қалыптасады.

Пәнаралық

байланыстар

Физика 8. 3A Оң және теріс зарядтар

Математика 8. 4B Ең кіші ортақ еселікті анықтау

• Электронды оқулықпен жұмыс жасай алады
• Интернет желісін пайдалану арқылы заман талабын орындай алады.
• Оқу материалдарын зерделеу барысында мультимедиа технологияларын пайдалана алады

Ұйымдастыру. Психологиялық ахуал қалыптастыру. «Шаттық шеңберін құру» Топқа біріктіру: «Атом мен моллекула» арқылы 2 топқа біріктіру. Мұғалім өткен сабаққа: «Зымыран сұрақтар» әдісі арқылы шолу жасайды -Электртерістілік дегеніміз не? -Иондар қай жағдайда түзіледі? -Неліктен металдар сыртқы электрондық қабатындағы электрондарын беріп жіберуге тырысады? - Mg, Na атомдарын мысалға алып түсіндір?

• Бағалау:Мұғалім бағалайды
• Дескриптор:- Электртерістілік ұғымын пайдаланып, иондардың түзілуін түсіндіреді; -Металдар мен бейметалдар арасындағы ЭТ айырмашылығын біледі. -Mg, Na атомдарының ионға айналуын сипаттап бере алады.

Жаңа тақырып: Мұғалім сабақты «Ұшақ әдісі» арылы түсіндіреді: Қосылыстар формулаларын құрастыру Химияда формулаларды басқа «нөлдік қосынды» деп аталатын әдіспен де құрастырады. Электрондардың бір атомнан екінші атомға ауысуы туралы айтқанда, олардың толық ауысуы болмайтынын түсіну маңызды. Мысал, ; егер біз мына заттарды салыстырсақ:HCl, Cl2, NaCl онда электрон тек NaCl қосылысында ғана толық ығысады. :HClда аздап ығысады, ал Cl2 молекуласында ығысу мүлде болмайды, себебі хлор атомдарыабсолютті түрде бірдей, бір-бірінен электронды тартып ала алмайды. Қосылыстарды тек иондардан тұрады деп болжап, есептеумен табылған атомдардың шартты зарядын тотығу дәрежесі деп атайды. Егер атом электрондарын беріп, оң тотығу дәрежесіне, ал атом электрондарды қосып алса, теріс тотығу дәрежесіне ие болады. Жай заттардың тотығу дәрежесі нөлге тең. Тотығу дәрежесінің мәні элементтің валенттігіне, яғни элементтің периодтық кестедегі орналасқан топ нөміріне тең.

1-тапсырма

«Ғажайып қоржын» әдісі бойынша топ басшылары келіп тапсырмаларын алады:

1 топ 1) . K 2Cr 2O7, Ca, Ba H2SiO3 BaSO4 Fe Mg 2 топ: 1 Na 2Cr 2O4, K, Li HClO4 LiNO3 Be C 3 топ: 1 Na 2Cr 2O4, K, Li HClO4 LiNO3 Be C

• Дескриптор:Оқушылар жай және күрделі заттарды құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтай алады
• Бағалау:Геометриялық фигуралар арқылы

2-тапсырма

«Мюллердің ғажайып саны» әдісі бойынша тапсырмалар беріледі 1топ: 1) Натрий оксидінің формуласын құрастыр а) Периодтық кесте бойынша натрий ионының зарядын анықта; ә) күкірт (VI) оксидінің формуласын құрастыр 2) Тотығу дәрежелері бойынша келесі қосылыстардың формулаларын құрастыр: а) фосфор (V) оксиді ә) алюминий бромиді б) магний хлориді в) натрий оксиді

2 топ: 1) Na 2Cr 2O4, K, Li HClO4 LiNO3 Be C осы қосылыстардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің мәнін тап? 2) Формулаларын құрастырыңдар: а) Калий хлоридінің формуласы периодтық кесте бойынша калий ионының зарядын анықта 3) Қай қосылыс құрамындағы хлордың тотығу дәрежесі ең жоғары? а) СІО ә) ) СІ2О7 б) ) СІ2О5 в) СІ2О3

• Дескриптор:

1. «Нөлдік қосынды » арқылы күрделі заттардың құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтайды және формулаларын құрастыра алады

• Бағалау: Бағдаршам түстері арқылы

3-тапсырма. Көрсетілген металл мен бейметалл атомдарынан түзілген бинарлы заттардың формуласын құру принципін түсіндіріңдер: CaF ₂ , Na ₂ S.

• Дескриптор:

1. Қосылыстар құрамындағы элемент атомдарын тізбектеп жазады.

2. Металл атомдарының валенттік электрондарын беріп оң зарядты ионға айналатынын схема түрінде көрсетеді.

3. Бейметалл атомдары сыртқы электрондық қабатты аяқтауға қажетті электронды қосып алып теріс зарядты ионға айналатынын схема түрінде көрсетеді.

4. Элемент атомдарының зарядтарын элементтің үстіне жаза отырып, крест арқылы қосылыстың формуласын құрастырады.

• Бағалау:геометриялық фигуралар арқылы

4-тапсырма . Бір топта және бір периодта орналасқан екі бейметалдан түзілген заттардың формуласын құру ерекшеліктерін салыстырыңдар.

1) фосфор (V) хлориді;

2) күкірт (VІ) оксиді.

• Дескриптор:

1. Қосылыс құрамындағы бейметалдардың бір топта немесе бір периодта орналасқанын анықтап алады.

2. Егер бір топтағы бейметалл элементтерден тұратын химиялық қосылыс болса онда рет саны кіші элемент теріс тотығу дәрежесін көрсететінін біле отырып элементтердің тотығу дәрежесін қояды.

3. Егер бір периодтағы бейметалл элементтерден тұратын химиялық қосылыс болса онда рет саны жоғары элемент теріс тотығу дәрежесін көрсететінін біле отырып элементтердің тотығу дәрежесін қояды.

4. Тотығу дәрежелерін қойып болған соң, крест арқылы қосылыстың формуласын құрастырады.

• Бағалау:Осы тапсырмаларды орындап болған соң, көрші отырған оқушылар бір-бірінің дәптерлерімен алмасады. Жұп көршілерінің тапсырмасын интербелсенді тақтадағы жауаппен тексереді. Жұлдызша қоя отырып бағалайды.

Кері байланыс жасау: «Минуттық қағаз» әдісі арқылы

Рефлексия

Бүгінгі сабақта болған көңіл - күйді бас бармақ салынған суреттер арқылы бағалау.

Үйге тапсырма : § 5.