Қосылыстар формулаларын құрастыру

Пәні: Химия
Мектеп:
Мұғалімнің аты-жөні: Айтқұл Сымбат
Күні:

Сынып: 8 А,Ә
Қатысқандар саны:24
Қатыспағандар саны:0
Тақырып
Химиялық қосылыстар формуласын құрастыру.
Сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
8.1.3.6 - <<нольдік қосынды>> әдісімен қосылыстардың формуласын құрастыру.

Сабақ мақсаттары
* Барлық оқушылар Химиялық элементтердің тотығу дәрежесін анықтау және <<нольдік қосынды>> әдісімен бинарлы заттардың формулаларын құра алады
* Қосылыс құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерінің мәндерінің қосындысы 0 ге тең екендігіне көз жеткізеді.
* Оқушылардың басым бөлігі Металл мен бейметалл атомдарынан түзілген бинарлы заттардың формуласын құру принципін түсінеді
* Валенттілігі арқылы аса күрделі емес,бинарлы қосылыстардың <<нөлдік қосындысын>> анықтай алады. Кейбір оқушылар
* Бір топта және бір периодта орналасқан екі бейметалдан түзілген заттардың формуласын құру ерекшеліктерін салыстыра алады.
* Күрделі заттардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің қосындысының мәнінің нольге тең болатынын есептейді
Бағалау критерийлері
* Қосылыстардың химиялық формулаларын құрастыра алады.
* Қосылыстардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің қосындысының мәні нөлге тең екендігін таба алады.
Тілдік
мақсаттар
Оқушылар орындай алады: Химиялық қосылыстардың формулаларын құрастыра алады. Бинарлы қосылыстардың формулаларын валенттік ұғымы бойынша құрастыра алады.
Пəнге қатысты сөздік қор мен терминдер: <<Нольдік>> қосынды,валенттік электрондар,бинарлы қосылыстар.
Диалогтер мен жазу үшін қолданылатын тіркестер: Қосылыстар формулаларын құрастыру.

Құндылықтарды
дарыту
* Топтық, жұптық жұмыстар кезінде оқушылардың бойында бір - біріне деген құрмет, ойларын ашық жеткізіп ынтымақтастықта жұмыс жасау құндылықтары қалыптасады.
* Жеке жұмыс кезінде еңбек және шығармашылық, өмір бойы білім алу дағдылары қалыптасады.

Пәнаралық
байланыстар
Физика 8.3A Оң және теріс зарядтар
Математика 8.4B Ең кіші ортақ еселікті анықтау
АКТ қолдану дағдылары
* Электронды оқулықпен жұмыс жасай алады
* Интернет желісін пайдалану арқылы заман талабын орындай алады.
* Оқу материалдарын зерделеу барысында мультимедиа технологияларын пайдалана алады
Тақырып бойынша алдыңғы білім
7.4.1.1Химиялық формулалар.Валенттілік.

Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
Сабақтың басы:10 мин

Сабақтың ортасы: 30 минут

Ұйымдастыру. Психологиялық ахуал қалыптастыру. <<Шаттық шеңберін құру>> Топқа біріктіру: <<Атом мен моллекула>> арқылы 2 топқа біріктіру. Мұғалім өткен сабаққа: <<Зымыран сұрақтар>> әдісі арқылы шолу жасайды -Электртерістілік дегеніміз не? -Иондар қай жағдайда түзіледі? -Неліктен металдар сыртқы электрондық қабатындағы электрондарын беріп жіберуге тырысады? - Mg, Na атомдарын мысалға алып түсіндір?
* Бағалау: Мұғалім бағалайды
* Дескриптор: - Электртерістілік ұғымын пайдаланып,иондардың түзілуін түсіндіреді; -Металдар мен бейметалдар арасындағы ЭТ айырмашылығын біледі. -Mg, Na атомдарының ионға айналуын сипаттап бере алады.
Жаңа тақырып: Мұғалім сабақты <<Ұшақ әдісі>> арылы түсіндіреді: Қосылыстар формулаларын құрастыру Химияда формулаларды басқа <<нөлдік қосынды>> деп аталатын әдіспен де құрастырады.Электрондардың бір атомнан екінші атомға ауысуы туралы айтқанда,олардың толық ауысуы болмайтынын түсіну маңызды.Мысал,;егер біз мына заттарды салыстырсақ:HCl, Cl2, NaCl онда электрон тек NaCl қосылысында ғана толық ығысады. :HClда аздап ығысады,ал Cl2 молекуласында ығысу мүлде болмайды, себебі хлор атомдарыабсолютті түрде бірдей,бір-бірінен электронды тартып ала алмайды.Қосылыстарды тек иондардан тұрады деп болжап,есептеумен табылған атомдардың шартты зарядын тотығу дәрежесі деп атайды. Егер атом электрондарын беріп, оң тотығу дәрежесіне, ал атом электрондарды қосып алса,теріс тотығу дәрежесіне ие болады.Жай заттардың тотығу дәрежесі нөлге тең.Тотығу дәрежесінің мәні элементтің валенттігіне,яғни элементтің периодтық кестедегі орналасқан топ нөміріне тең.
1-тапсырма
<<Ғажайып қоржын>> әдісі бойынша топ басшылары келіп тапсырмаларын алады:
1 топ 1).K 2Cr 2O7, Ca, Ba H2SiO3 BaSO4 Fe Mg 2 топ: 1 Na 2Cr 2O4 , K , Li HClO4 LiNO3 Be C 3 топ: 1 Na 2Cr 2O4 , K , Li HClO4 LiNO3 Be C
* Дескриптор: Оқушылар жай және күрделі заттарды құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтай алады
* Бағалау:Геометриялық фигуралар арқылы

2-тапсырма
<<Мюллердің ғажайып саны>> әдісі бойынша тапсырмалар беріледі 1топ: 1)Натрий оксидінің формуласын құрастыр а)Периодтық кесте бойынша натрий ионының зарядын анықта; ә)күкірт (VI) оксидінің формуласын құрастыр 2)Тотығу дәрежелері бойынша келесі қосылыстардың формулаларын құрастыр: а)фосфор (V) оксиді ә)алюминий бромиді б)магний хлориді в)натрий оксиді
2 топ: 1) Na 2Cr 2O4 , K , Li HClO4 LiNO3 Be C осы қосылыстардағы элементтердің тотығу дәрежелерінің мәнін тап? 2)Формулаларын құрастырыңдар: а)Калий хлоридінің формуласы периодтық кесте бойынша калий ионының зарядын анықта 3)Қай қосылыс құрамындағы хлордың тотығу дәрежесі ең жоғары? а)СІО ә) )СІ2О7 б) )СІ2О5 в) СІ2О3
* Дескриптор:
1. <<Нөлдік қосынды >> арқылы күрделі заттардың құрамындағы элементтердің тотығу дәрежелерін анықтайды және формулаларын құрастыра алады
* Бағалау: Бағдаршам түстері арқылы
3-тапсырма. Көрсетілген металл мен бейметалл атомдарынан түзілген бинарлы заттардың формуласын құру принципін түсіндіріңдер: CaF2, Na2S.
* Дескриптор:
1. Қосылыстар құрамындағы элемент атомдарын тізбектеп жазады.
2. Металл атомдарының валенттік электрондарын беріп оң зарядты ионға айналатынын схема түрінде көрсетеді.
3. Бейметалл атомдары сыртқы электрондық қабатты аяқтауға қажетті электронды қосып алып теріс зарядты ионға айналатынын схема түрінде көрсетеді.
4. Элемент атомдарының зарядтарын элементтің үстіне жаза отырып, крест арқылы қосылыстың формуласын құрастырады.
* Бағалау:геометриялық фигуралар арқылы

4-тапсырма. Бір топта және бір периодта орналасқан екі бейметалдан түзілген заттардың формуласын құру ерекшеліктерін салыстырыңдар.
1) фосфор (V) хлориді;
2) күкірт (VІ) оксиді.
* Дескриптор:
1. Қосылыс құрамындағы бейметалдардың бір топта немесе бір периодта орналасқанын анықтап алады.
2. Егер бір топтағы бейметалл элементтерден тұратын химиялық қосылыс болса онда рет саны кіші элемент теріс тотығу дәрежесін көрсететінін біле отырып элементтердің тотығу дәрежесін қояды.
3. Егер бір периодтағы бейметалл элементтерден тұратын химиялық қосылыс болса онда рет саны жоғары элемент теріс тотығу дәрежесін көрсететінін біле отырып элементтердің тотығу дәрежесін қояды.
4. Тотығу дәрежелерін қойып болған соң, крест арқылы қосылыстың формуласын құрастырады.
* Бағалау:Осы тапсырмаларды орындап болған соң, көрші отырған оқушылар бір - бірінің дәптерлерімен алмасады. Жұп көршілерінің тапсырмасын интербелсенді тақтадағы жауаппен тексереді. Жұлдызша қоя отырып бағалайды.

Оспанова М.Қ.,т.б. <<Химия>>, ЖББ мектептің 9 сыныбына арналған оқулық, Алматы: Мектеп, 2019

http://www.chemistry.ru/course/ content/chapter1/section/paragr aph2/theory.html сайтынан мәліметтер көре алады.

Тақырыпқа байланысты бейнеролик: https://www.youtube.com/watch?v=15aoYy45UiM

Қоржын,тапсырма жазылған қағаз қиындылары

Интербелсенді тақта

Плакат

Сабақтың соңы
5 мин
Кері байланыс жасау: <<Минуттық қағаз>> әдісі арқылы
Рефлексия
Бүгінгі сабақта болған көңіл - күйді бас бармақ салынған суреттер арқылы бағалау.

Үйге тапсырма: § 5.

Саралау-сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
Бағалау-оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақтау
Оқушылардың қабілеттеріне байланысты деңгейлік тапсырмалар беремін
Үлгерімі жоғары оқушылар үшін:
H3PO4 CаSO4 H2SiO3 AlPO4
LiNO3 K3PO4 NaClO3
Осы қосылыстардың <<нөлдік
қосындысын>> анықта
Үлгерімі төмен оқушыларға:
HCl H2O NO2 CO2
HCl H2O NO2 CO2
1ші қатардағы қосылыстардың
валенттіліктерін тап
2ші қатардағы қосылыстардың
тотығу дәрежелерін тап

Сабақ бойынша оқушылардың сабақты меңгеру деңгейін бағалауда жетілдіру, қолпаштау, сұрақтар жолдау арқылы жетелеуде, жұптар бір- бірін, өзара, өзін- өзі бағалау жүргізіледі.
Кері байланыс арқылы бағалау <<Басбармақ>> әдісі
Сергіту сәттерімен белсенді іс әрекет түрлері Химия пәні бойынша қауіпсіздік ережелерін сақтау АКТ ны пайдалану ережесін сақтау

Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылғанба?
Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткіздіме?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілдіме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталдыма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен

Сабақ мақсаттары дұрыс қойылған,жоспар бойынша өтті.
Оқушылардың барлығы оқу материалымен қамтылған.
Иә,дұрыс жүргізілді. білім беру мазмұнын табысты игеруге, оқушының қабілетін және икемін дамытуға барынша қолайлы білім беру ортасын құруға тырыстым.
2-3 минутқа ауытқу болды.
Сабақ жоспарынан ешқандай ауытқу болған жоқ.Тақырып толығымен қамтылды.Тек сабақ барысында жағдаятқа байланысты азғантай өзгерістер енгізілді.
Жалпы бағалау

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?
1: Оқушылардыі әр тапсырмаға жете көңіл аударып,белсене қатысуы. 2: Жаңа тақырыпты меңгеруде интернет желісін пайдалану әдісі тиімді болды.
Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?
1.Деңгейлік тапсырмалар болғанда
2. Танымдық ойын, викториналық, интеллектуалдық сұрақтар

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекеленген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?
Оқушыларға берілген тапсырмаларды жеңілден күрделіге қарай берілуін қамтамасыз ету. Оқушылардың білім деңгейін дұрыс әрі нақты анықтау.