Физиканы оқыту әдістері

1. Физиканы оқыту әдістемесінің химиямен, биологиямен, математикамен, және педагогикамен байланысы.
Мектеп оқушыларының бойында математика сабақтарында қалыптасқан белгісізді х арқылы белгілеу әдеті оларда жалпы түрдегі физикалық есептерді шығарған кезде көбінесе қиындық тудырады. Сондықтан математика мұғалімдеріне сандық коэффициенттері бар теңдеулерде белгісіздерді әр түрлі әріптермен белгілеуді және бір теңдеудің өзін әр түрлі параметрлерге қатысты қарастыруды табандылықпен ұсынып отыру керек. Өз тарапынан физика мұғалімдері алғашқы физикалық теңдеулерді шығарған кезде теңдеуге енген шамалардың арасындағы функциялық тәуелділіктің сипатын жеткілікті түрде толық талдауға және олардың математика сабақтарында оқып үйренілген функциялардың қай түріне жататынын айқындауға тиіс.
Бірнеше ғасырлар бойы физика математиканы тек өзінің есептерін шешу үшін пайдаланып келсе, енді физиканы пайдаланып математиканың сан алуан есептерін шешетін информатика-электрондық техника өсіп жетілуде. Басқа ғылымдармен тығыз байланысына қарай ғылымның жаңа салалары - астрофизика, биофизика, геофизика, космонавтика т.б. ғылымдар дамып келеді. Мектеп физикасы айналамыздағы дүниені танып білумен қатар дамытушылық және тәрбие беру қызметін атқарады. Сонымен физика пәнінің орта мектеп курсында алатын орны ерекше.
Физика мен химия бірін-бірі өзара жиі толықтырып отырады, өйкені осы пәндер сабақтарында бір ғана құбылыстар мен процестер әр түрлі жақтарынан қарастырылады.Физика мен химия үшін өте маңызды, ортақ ұғымдардың қатарына зат, масса, салмақ, энергия ұғымдары және энергияның, электр зарядының, электр өрісінің сақталу және айналу заңдары жатады.
Физика мен биологияның өзара байланысы ерекше. Биологиялық пәндерді оқып үйренгенде оқушылар жылу, температура, жарық, ылғалдылық және т.б. осы сияқты физикалық ұғымдарды пайдаланады, газдардың сұйықтардың және қатты денелердің қасиеттерінің көрінісімен танысады, таразыны, лупаны, микроскопты және т.б. құралдарды пайдаланудың алғашқы шеберліктеріне ие болады. Бұл алғашқы ұғымдар мен шеберліктерді физиканы оқып үйренгенде пайдалану керек.
Педагогика -- адам дамуы мен қалыптасуының мән-мағынасын зерттей отырып, арнайы ұйымдастырылған үрдіс сипатындағы білім беру мен тәрбие теориясының мәнін заңдылықтарын, тенденциясы мен перспективасын зерттейтін ғылым. Осыған сүйене отырып пәнді қалай жүргізу керек, қандай тәсілдер пайдаланылу керектігі қарастырылады.
2. Физика пәнін мектепте оқытудың негізгі міндеттері.
физика ғылымының негіздерін меңгеру (мемлекеттік бағдарламаларда айтылған білімдерді, дағдыларды және шеберліктерді игеру), оқушылардың ойлауын дамыту және дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, политехникалық білім беру.
3. Физиканы оқыту әдістері. Оқыту әдістерінің классификациясы
Физиканы мектепте оқыту әдістемесі - педагогика ғылымдары жүйесінің бір тармағы болып саналады. Себебі, педагогика ғылымдары сияқты оның да зерттейтін ең негізгі мәселесі - орта мектептегі ғылым негіздерінің бірі физиканы оқытудың іс- тәжірибесі мен теориясын қарастыру.
Мектепте физиканы сапалы оқытудың ең бірінші және басты шарты - физика ғылымын мұғалімнің берік меңгеруі, оның зерттеу әдістері мен мен даму тарихын терең түсінуі. Физика пәні мұғалімі физиканы оқыту әдістемесінің практикалық және теориялық мәселелерін терең оқып игеру қажет. Әрбір студент физика - ғылым және физика - оқу пәні арасындағы өзара ұқсастықтар мен өзгешеліктерді ажырата білуі тиіс.
Физиканы оқыту әдістемесі негізінен мектеп үшін мынадай қажетті нақты мәселелерді шешудің жолдарын қарастырады.
1. Мектеп физика пәнінің әрбір басқыштарында оқытылатын оқу материалдарының көлемін және мазмұнын анықтау.
2. Оқу материалын баяндаудың жүйелілігін анықтау. Оқытылатын материалдың бірізділігі, оңайдан қиынға қарай бірте - бірте өсіп отыруы тиіс.
3. Физиканы тереңдетіп оқытуға мүмкіндік туғызатындай сыныптан тыс және мектептен тыс жұмыстарды ұйымдастыру мен өткізудің әдістемесін жасау.
4. Оқушылардың эксперименттік білімдер мен ебдейліктерін және дағдыларын қалыптастыру.
4. Физикадан оқу материалын ауызша баяндаудың ерекшелігі: әңгіме, әңгімелеу, түсіндіру, баяндау, дәріс.
Әңгімелесу - мұғалім оқушыларда бар білімдерге, практикалық тәжірибе мен тәжірибелік көрсетулерге сүйеніп, сұрақтардың көмегімен оқушыларды жаңа білімдерді түсінуге алып келетін оқыту әдісі.
Әңгімелеу - оқу материалын сабақта мүғалімнің дәйектілікпен, бейнелі түрде, диалогпен үзбектемей, баяндап беруі.
Түсіндіру - бұл мұғалімнің курстың неғұрлым күрделі мәселелерін дәйектілікпен, қатаң логикалық тұрғыда баяндап беруі.
Түсіндіруге пайымдау, ой қорыту, дәлелдеу сияқты белгілер тән. Бұл әдісті дәлелдеу, түсіндіру, негіздеу қажет болғанда пайдаланылады. Оқушылардың оқып-үйренетін мәселе жөнінде мұғалімнің әңгімелесу әдісімен материалды баяндауына негіз боларлық жеткілікті білімдері мен байқап-бағдарлағандары жоқ жағдайда әдістің орны бөлек.
Дәріс әңгіме және түсіндірумен салыстырғанда баяндаудың үлкен ғылыми қатаңдығымен және едәуір ұзаққа созылатындығымен сипатталады. Әдетте ол тұтас сабаққа арнап мөлшерленеді. Дәріс әдісін негізінен жоғарғы сыныптарда қолдануға болады, өйткені ол оқушылардан ұзақ уақыт бойы тұрақты зейін қоюды, жоғары дәрежеде дамыған абстрактілі ойлауды, дәріс барысында негізгі идеяларды, қорытындыларды, заңдардың тұжырымдарын, формулаларды жазып отыру шеберлігін талап етеді.
Физика пәнінен оқытудың ауызша баяндау әдісі немесе сөздік әдіс деп мұғалімнің білімді оқушыларға сөз арқылы физикалық құбылыстарды демонстрациялап көрсетіп, графиктерді тұрғызып және талдап, кестелер арқылы жұмыс істеп, есептер шығарып және оны талдай отырып немесе көрнекі құралдарды көрсете отырып жеткізуі.
5. Физиканы оқытудың жаңа педагогикалық технологиялары
Модульдік оқыту технологиясы (М.М.Жанпейісова). Модуль дегеніміз-міндетті түрде оқушының білімі мен біліктерін тексеру элементі бар оқу материалының логикалық аяқталған бөлімі. Модульды құрастырудың негізіне пәннің жұмыс бағдарламасы алынады. Ол көбінесе пәннің тақырыптарына немесе өзара байланысты тақырыптар блогына сәйкес келеді. Бірақ, тақырыптан айырмашылығы - модульде: тапсырма, жұмыс, оқушылардың сабаққа қатысуы, оқушылардың старттық, аралық және қорытынды білім деңгей - бәрі өлшеніп, бағаланып отырады.
Оқу модулі қайта жаңғыртушы оқу циклы ретінде үш құрамды бөліктен тұрады: кіріспе, сөйлесу және қорытынды.
Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы . RWCT - Қазақстанда осы жобаның ағылшын тіліндегі қысқартылуы қолданылады (Reading and Writing for Critical Thinking). Ол қазақша былай аударылады: "Оқу мен жазу арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту".
Жобаның негізі Ж.Пиаже, Л.С.Выготский теорияларын басшылыққа алады. Мақсаты барлық жастағы оқушыларға кез-келген мазмұнға сыни тұрғыдан қарап, екі ұйғарым бір пікірдің біреуін таңдауға саналы шешім қабылдауға сабақтарда үйрету. Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой толғаныс кезеңдерінен (фаза) тұрады.
І фаза (кезең). Қызығушылықты ояту
Үйрену процесі - бұрынғы білетін мен жаңа білімді ұштастырудан тұрады. Үйренуші жаңа ұғымдарды, түсініктерді өзінің бұрынғы білімін жаңа ақпаратпен толықтырады, кеңейте түседі. Сондықтан да сабақ қарастырғалы тұрған мәселе жайлы оқушы не біледі, не айта алатындығын анықтаудан басталады. Осы арқылы ойды қозғау, ояту, ми қыртысына тітіркендіргіш арқылы әсер ету жүзеге асады. Осы кезеңге қызмет ететін "Топтау", "Негізгі идеяны суреттеу", "Түртіп алу", "Ойлану, жұпта талқылау", "Болжау", "Әлемді шарлау" т.б. деген аттары бар әдістері (стратегиялар) жинақталған. Қызығушылықты ояту кезеңінің екінші мақсаты - үйренушінің белсенділігін арттыру. Өйткені үйрену - белсенділікті талап ететін іс-әрекет екені даусыз. Оқушы өз білетінін еске түсіреді, қағазға жазады, көршісімен бөліседі, тобында талқылайды. Яғни айту, бөлісу, ортаға салу арқылы оның ойы ашылады, тазарады. Осылайша шыңдалған ойлауға бірте-бірте қадам жасала бастайды. Оқушы бұл кезеңде жаңа білім жайлы ақпарат жинап, оны бұрынғы біліммен ұштастырады.
ІІ фаза (кезең). Мағынаны тану
Ойлау мен үйренуге бағытталған бұл бағдарламаның екінші кезеңі - мағынаны тану (түсіне білу). Бұл кезеңде үйренуші жаңа ақпаратпен танысады, тақырып бойынша жұмыс істейді, тапсырмалар орындайды. Оның өз бетімен жұмыс жасап, белсенділік көрсетуіне жағдай жасалады.
ІІІ фаза. Ой толғаныс.
Тақырып туралы ой толғаныс - бағдарламаның үшінші кезеңі. Күнделікті оқыту процесінде оқушының толғанысын ұйымдастыру, өзіне, басқаға сын көзімен қарап, баға беруге үйретеді. Оқушылар өз ойларын өздері байқаған ақпараттарды өз сөздерімен айта алады. Бұл сатыда оқушылар бір-бірімен әсерлі түрде ой алмастыру, ой-түйістіру өз үйрену жолын кестесін жасау мақсатында басқалардың әртүрлі кестесін біліп үйренеді. Бұл үйрену сатысы - ойды қайта түйіп жаңа өзгерістер жасайтын кезең болып табылады. Әр түрлі шығармашылықпен ой түйістіру болашақта қолданылатын мақсатты құрылымға жетелейді. Осы кезеңді тиімді етуге лайықталған "Бес жолды өлең", "Венн диаграммасы", "Еркін жазу", "Семантикалық карта", "Т кестесі" сияқты стратегиялар әр сабақтың ерекшелігіне, ауыр жеңілдігіне қарай лайықтала қолданылады.
Жоба 60-тан аса стратегиялардан тұрады.
Кубизм стратегиясы - тақырыпты жан-жақты қамтуға мүмкіндік туғызатын оқыту стратегиясы. Бұл стратегия бойынша ойлау мен жазуға көмектесу үшін кубикті және оның жан-жағындағы сөздерді қолдану керек. Кубикті 15- 20 см көлемінде жасау керек. Оның әр жағына 6 қырға, 6 тапсырма жазылады. Мұғалім берліген тақырып бойынша осы процестерді өткізіп 2-4 минут жазғызады. Кубиктің 6 қырына жетік түсінік беру керек. Бір ғана мақсат бар: аса ұтымды талқылап, ой алмасып, ретімен жүргізіп отыруы керек. Ойды ортаға салғанда белгілі ереже жоқ.
Білім беруді ізгілендіру технологиясының (Ш.А.Амонашвили) мақсаты: баланы оның жеке қасиеттерін ашу арқылы азамат етіп тәрбиелеу, жаны мен жүрегіне жылылық ұялату және баланың танымдық күшін қалыптастыру мен біліммен кеңейтуге және тереңдетуге жағдай жасау болып табылады.
Ойын арқылы оқыту технологиясының мақсаты: дидактикалық, тәрбиелік, дамытушылық, әлеуметтендірушілік.
Проблемалық оқыту технологиясының мақсаты: білім, білік, дағдыға ие қылу мен өз бетімен әрекетену әдістерін меңгерту және танымдық, шығармашылық икемдікті дамыту болып табылады.
Түсіндіре басқарып -оза оқыту технологиясының (Лысенкова С.Н.) мақсаты: білім, білік, дағдыны меңгерту, барлық баланы табысты оқыту.
Бағдарламалап оқыту технологиясының (Б.Скинер, Н.Краудер, В.П.Беспалько) мақсаты: ғылыми негізде түзілген бағдарлама негізінде оқытудың тиімділігін арттыру, баланың жеке қасиеттерін ескере отырып оқыту.
Оқытудың компьютерлік технологиясының мақсаты: ақпаратпен жұмыс істей білуді қалыптастыру және қатынас қабілетін дамыту, жеке басты "ақпараттық қоғамға" даярлау.
Дидактикалық бірліктерді ірілендіру технологиясының (П.М.Эрдниев) мақсаты: математикалық білімнің оқушының интеллектісін дамыту мен өзін-өзі дамытуының басты шарты ретіндегі тұтастығына қол жеткізу, пәндердің бірлігі мен тұтастығын қамтамасыз ететін тақырыптардың неғұрлым жетілген жүйесін жасау.
Өздігінен даму технологиясының (М.Монтессори) мақсаты: жан-жақты дамыту, дербестікке тәрбиелеу мен бала санасында нәрселер әлемі мен ойлау әрекетінің бірігуі.
Дамыта оқыту технологиясының (Л.С.Выготский, Л.В.Занков, В.В.Давыдов) мақсаты: бала бойына еркіндік, мақсаткерлік, ар-намыс, мақтаныш сезім, дербестік, адамгершілік, еңбексүйгіштік, белсенділік т.б. қасиеттер дамыту. Дамыта оқытудың басты мақсаты: баланы оқыта отырып, жалпы дамыту.
6. Блум таксономиясы (білімділік, түсіну, қолдану, талдау, пайымдау, бағалау)
Блум жүйесі арқылы уақытты тиімді пайдалана отырып қолдануға және сапалы білім мен
оқушылардың өзін-өзі бағалауға қол жеткізуіне мүмкіндік туады. Блум таксономиясы алты
ойлау деңгейлері мен көрсетіледі.
1. Білу
2. Түсіну
3. Қолдану
4. Талдау
5. Жинақтау
6. Бағалау
Білу - таным мен ойлау деңгейі - төменгі деңгей. Бұл деңгей мәлiметтердi қайталау
немесе тану арқылы есте қалай сақталғанын тексеруге бағытталады, мағлұмат пен деректердi
еске түсiредi. Мысалы, биологиялық терминдерді әр сабақ сайын қайталап отыру немесе
өткен сабақты еске түсіру.
Түсіну - таным мен ойлау деңгейі - орта деңгей. Жаңа материалдағы білімді
түсінгенін анықтау үшін, диалогтық байланыс жасау. Оқушылардың ойларын өзгеше түрде
сұрау, болжам жасату. Жаңа материалды түсінуін қамтамасыз ету. Жаңа сабақ түсіндіріліп
болғаннан кейін оқушылардың қалай меңгергендігін анықтау кезеңі.
Қолдану - таным мен ойлау деңгейі - орта деңгей. Бұл деңгей оқу материалын нақты
жағдайда және мүлдем жаңа ситуацияда қолдануды меңзейді. Мұнда ережелерді, әдістерді,
ұғымдарды, заңдарды, қағидаларды, теорияларды, практикалық тұрғыдан өмірде қолдану
кіреді. Оқу нәтижелері түсіну деңгейіне қарағанда материалды тереңірек игеруді талап етеді.
Талдау - таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгей. Оқу материалының құрылымы
анық көрінуі үшін оны құрамдас бөліктерге бөлу: бүтіннің бөліктерін ажырату; бүтіннің
бөліктерінің арасындағы өзара байланыстарды анықтау, бүтіннің қалайша
ұйымдастырылғандығын сезіну. Бұл деңгей оқу материалының мазмұнын сезінумен қатар
оның ішкі құрылысын қалайша құралатындығын меңзейді.
Жинақтау - таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгей. Оқу материалындағы жеке
бөлшектерден немесе шашылған дүниелерден жаңа жасауға көмектесу. Жалқыдан жалпыға
бағыттау. Ойын жинақтап, проблеманы шешудің өзіндік үлгісін жасайды.
Бағалау - таным мен ойлау деңгейі - жоғарғы деңгей. Оқу материалының маңызын
анықтау, ол туралы өзіндік пікір келтіру, ойын білдіру. Бұл деңгей алдыңғыларының оқу
нәтижелелеріне қол жеткізуді меңзейді. Материалдың өзі үшін керектісін, құндылығын
анықтау, пайымдауға бағыт беру, идеялар алмасу, өзіне керектісін таңдау
7. Дарынды және талантты балаларды қоса алғанда, түрлі жастағы балалардың қажеттіліктерін ескеру мақсатында оқуды саралау стратегиялары
Дарынды бала дегеніміз- айрықша жетістіктерімен ерекшеленетін және іс-әрекет барысында сондай жетістіктерге ұмтылатын бала.
Дарындылықты дамыту үшін оқушыға талап қоя отырып, олардың шығармашылығын шыңдап, жақсы нәтижеге қол жеткізуіне мүмкіндік беру керек. Дарынды оқушылармен жүргізілетін жұмыстың мақсаты: - жан-жақты дамыған білімді, білікті жеке тұлғаны қалыптастыру; оқу-тәрбие жұмысының негізгі өзегі ретінде тұлғалық бағдарлы педагогика идеясы ұстанымдарын қолдау; Логикалық тапсырмаларды орындауға, дәлелдей білуге дағдыландыру; оқушылардың ғылыми жоба жарыстарына, пәндік олимпиадаларға, түрлі танымдық байқауларға қатысуын қамтамасыз ете отырып, дарынды тұлғаны қалыптстыру.
<<Дарынды балалар>> бағдарламасы бойынша жұмыс жоспары жасалып, бала дарындылығын дамыту жүйесі толықтырылады. Оқу бағдарламасын жасағанда білім стандартының талаптары толық сақталады. Оқу мазмұнына базалық блок тапсырмаларымен қоса жоғары, шығармашылық деңгейдегі материалдар қосылады. Бұл сыныптың барлық оқушыларының, соның ішінде дарынды балалардың да білім алу тұрғысынан жан-жақты дами түсуіне ықпал етеді. Сабақ барысында проблемалық ситуацияларды талдау, тапсырмаларды өз бетінше зерттеп-игеру, ғылыми-зерттеу жұмыстарымен шұғылдануға көңіл бөлінуі керек.
8. Физиканы оқытудағы техникалық құралдар.
Оқытудың техникалық құралдары көмегімен, оның ішінде экрандық-дыбыстық құралдар көмегімен оқу материалын ғылыми ақпараттық тұрғыдан беруді; оқушыларға жаңа білім беруге, оларда дүниеге көзқараспен қатар тәртіп нормаларын қалыптастырады; оқушыларды қазіргі қоғамдық саяси мәселелер мен халықаралық қатынастармен таныстыруға болады.
Физиканы оқытудағы техникалық құралдарды төмендегідей топтарға бөледі:
1. Оқытудың экрандық құралдары;
2. Оқытудың дыбыстық құралдары;
3. Оқытудың экрандық - дыбыстық құралдары.
4. Компьютерлік техника
Экрандық оқу құралдарына диапозитив, транспаранттар, диафильмдер, эпиобъектілер, сондай-ақ үнсіз көрсетілетін киноүзінділер мен кинофильмдер жатады.
Дыбысты техникалық құралдарға аудио дискілер, радиоқабылдағыштар жатады. Көрнекі құралдар оқу материалдарын, әсіресе, теориялық ережелерді есте жақсы сақтау және жеңіл түсіну үшін колданылады.
Оптикалық құрылғылардың көмегімен экранда әр түрлі обьектілірдің үлкейтілген кескінін алатын құрылғыны проекциялық аппарат деп атайды.
Кесікінді алу тәсіліне байланысты, аппаттарды екіге бөледі: диапроектор, эпипроектор.
Графопроекторлық аппарат - сабақ өткізу кезінде кеңінен қолданылады. Графопроекторлар диапроеторлық аппаратураға жатады.
9. Физика сабағының құрылымы. Физика сабағына қойылатын талаптар
1.Оқушылардың алдыңғы білімдерін , іскерліктерін анықтау - бұл оқушылардың алдыннан білетін білімдерін еске түсіру арқылы, оқушылардың бойында танымдық іс әрекеттердің қабілетін туғызып, жаңа білімді толық меңгеруіне ықпал жасауды көздейді.
2. Оқушыларда жаңа білім мен іскерлікті қалыптастыру - сабақтың басты мақсаты жаңа мәліметтерді қалыптастыру болып табылады. Жаңа білімді меңгертудің негізгі әдістемесі балаларда қалыптастыруға тиісті білімнің элементтерін, логикалық жүйелерін, оқытудағы қолданылатын әдістер мен тәсілдерін, оқыту үрдісінің сапалы деңгейде ұйымдастырылуын көздейді.
3.Сабақта жаңа білім мен іскерлікті қолдана білу - Сабақты оқыту барысында әр түрлі дидактикалық құралдарды қолдана отырып, сабақтың қай кезеңінде болсада жаңа берілген мәліметтерді қайталап, оқушылардың санасына бекітіп отыруды көздейді. Яғни бұл сабақта оқушылардың тәжірибелік іскерлікті қолданулары қалыптастырылады.
4.Үй тапсырмасын беру - физика сабағындағы негізгі компанент. Оқушылардың үйге берілген тапсырманы орындамаған жағдайда физика сабағын меңгеруінің жүзеге асуы тіптен мүмкін емес. Үй тапсырмасын оқушыларға тек сабақтың соңында беру міндетті нәрсе емес, тапсырманы сабақ басында немесе жаңа сабақты түсіндіріп болғаннан кейінде беруге де болады.
Физика сабағына қойылатын талаптар.
Физика сабағының құрылымына қойылатын негізгі талап сабақтың дидактикалық және тәрбиелік мақсаты. Сабақтың айтылған талапқа сай өтілуі үшін:
* сабақтың типін,құрылымын анықтау (сабақ кезеңдері бір-бірімен байланыста болуы керек)
* әрбір жаңа сабақтың өткен тақырыппен және енді өтілетін тақырыппен байланыста болуын қамтамасыз ету керек;
* жаңа оқу мәліметтерін оқытудың тиімді жолдарын таңдап алып, физика сабағында қолдана білу керек;
* оқушының алған білімін жүйелі түрде бақылау. Физика сабағындағы оқушының алған білімін бақылаудың әдістемесі (ауызша,сұрақ-жауап түрінде, тақтаға шығарып сұрау, физикалық диктант алу,тесттік тапсырмалар бойынша т.б) ал үй тапсырмасын қадағалау (оқушылардың дәптерлерін тексеру, оқушылардың өзара бір-бірінің есептерін тексеруі,түсінбеген есептерді тақтада шығару және т.б) болып табылады ;
* Жаңа тақырыпты жақсы меңгеру үшін ,өткен тақырыптарды үнемі қайталап, пысықтап отыру керек;
* Мұғалім оқушыға тапсырманы берместен бұрын, өтілген сабаққа және келесі сабаққа дайындық болатындай етіп,тапсырманың мазмұнын анықтап, оның жоспарға сәйкестігіне,және оқушының қабылдай алу мүмкіндігінің ескерілуіне назар аудару қажет.
10. Физика бойынша факультативтік сабақтардың мақсаты, маңызы.
. Мектепте физикадан факультативтік сабақтар физиканың негізгі сабақтары бағдарламасымен тығыз байланысты, бағдарлама бойынша жүйелі түрде ұйымдастырылып отырады. Факультативтік курстарды оқып үйрену топтарына оқушылар өз қалауымен алынады.
Факультатив сабақтарда және физиканы теориялық, практикалық жағынан тереңдей оқытатын сыныптарда физиканы тереңдей оқыту ҚР білім және ғылым минситрлігі бекіткен бағдарлама негізінде жүзеге асады.
Физикадан факультативтік курстарды оқып үйренетін топтар бір сыныптың немесе бірнеше параллель сыныптардың оқушыларынан құралады. Топтағы оқушылар санын мектеп директоры белгілеп береді, дегенмен факултативті ұйымдастыру үшін бір топтағы оқушылар саны 10-нан кем болмауы тиіс. Факультативтік оқу сабақ басталғанға дейін немесе сабақ біткеннен кейін арнаулы кесте бойынша ұйымдастырылады. Факультативтік курстан өткен оқушылардың куәлігіне, орта білім туралы аттестатына оқыған курстарының аты жазылады.
Факультатив сабақтарды өткізуді ұйымдастыру жұмысы мен әдісінің міндетті сабақты өткізу принциптерінен айырмашылығы оқушыларды еңбекке тәрбиелеу мен кәсіпке бейімдеу.
11. Дарынды балалармен жұмыс жүргізу стратегиясы, дарындылықты анықтау
12. Мұғалімнің жұмысын жоспарлауы. Ұзақ мерзімді, орта және қысқа мерзімді жоспарлар.
13. Физиканы оқыту үдерісіндегі физикалық эксперименттің маңызы мен мақсаты, оның түрлері.
14. Зертханалық жұмыстар және оларды ұйымдастырып өткізудің әдістемесі.
15. Физикалық есептердің маңызы және классификациясы
16. Физикадан сыныптан тыс жұмыстардың классификациясы және жұмыстарды өткізудің әдістемесі
a. Кинематика ұғымдарын оқып-үйрену және талдау. Қозғалыс түрлері және қозғалыс теңдеуі. Қозғалыстың негізгі сипаттамаларын енгізу әдістемесі
17. Жұмыс, қуат, энергия ұғымдарын оқып үйрену әдістемесі
18. Механикалық тербелістер мен толқындарды оқып-үйрену әдістемесі
19. Идеал газ. Газ заңдарын оқыту әдістемесі. Газ заңдарын оқыту әдістемесінің ерекшеліктері
20. Термодинамика негіздерін оқыту әдістемесі.
a. "Ішкі энергия", "жылу мөлшері" ұғымына ғылыми-әдістемелік талдау жасау
21. Ток күші, кернеу, кедергі және оны оқып-үйрену әдістемесі
22. Жарық құбылыстарын оқып үйрену әдістемесі
23. Атом және атом ядросының құрылысын оқып- үйрену әдістемесі