Сабақ соңында Бүгінгі сабақтан қандай әсер алдыңдар

Атақты педагогтардың зерттеу жұмыстарына сүйене келе, сабақ жоспарын құру барысында аталмыш диалогтық оқыту бағытын кеңінен қолдануға тырыстым. Яғни, сабақтың басынан бастап аяғына дейін сауалдар арқылы оқушылардың тілдік барьерін азайтуға жұмыс жасадым. Сыныптың білім деңгейін анықтауда, алдыңғы сабақтарды қайталауда және негізгі бөлімде диалогтық оқыту бағыты пайдаланылды.
Тәжірибе кезінде осы алған білімімді барынша қолдануға тырыстым. Оқушыларды топтарға бөліп, сабақ өткізу тиімді. Оқушылар арасындағы қарым-қатынастары жақсарады, дұрыс сөйлей білуге үйренеді, оқушылардың білімін жетілдіреді. Топтар арасында оқушы өзінің жақсы қасиеттерін көрсетуге мүмкіндік алады. Диалог процесі бүкіл топтағы адамдармен де, екі адамның арасында да жүреді. Топтағы оқушылардың әңгімесі арқылы олар бір-бірін үйретеді.
Мен өз тәжірибемде диалогтық оқыту әдісін қолдана отырып мынандай жетістіктерге қол жеткіздім:
- оқушылардың тақырып бойынша өз ойларын білдіруіне мүмкіндік болды;
- басқа адамдарда түрлі идеялардың болатындығын оқушылардың түсінулеріне көмектесті;
- оқушылардың сыни ойланып, пікір алмасып, бір-бірін тыңдай білуіне жол салды;
- мұғалімдерге оқушыларды оқыту барысында олардың оқушылары қандай деңгейде екендігін түсінуге көмектесті.
Мен оқушыларыма нақты міндеттерді шешкізе отырып, міндетті шешу тәсілін меңгеруді, олардың қабілетін дамыту жағдайын туғызуды, оқушының тұлғасын дамытуды міндеттеймін. Менің сабақта рөлім оқушының белсенділігіне байланысты. Оқу диалогының тиімділігінің жағдайы оның психологиялық тәртібінің жеңілдігінде. Мұндай психологиялық тәртіпке жету жолы симметриялық диалогты көтеру, яғни мен рөлдік бөлініс арқылы оқушыларыма мұғалімнің рөлінде болу мүмкіндігін берген жағдайларда, оқушыларым көшбасшы рөлінде болып, диалогтың барысына ықпал етеді. Мұғалім тарапынан ешқандай шектеуі жоқ диалогта оқушы өз ойын ашық айтатынына және мұндай диалог ең дамытушы диалог болатынына тәжірибе барысында әбден көзім жетті. Сондықтан мен сабақтарымда оқушыларды топқа бөлу арқылы жұмыс жасау барысында, олардың алдарына сұрақтарды сабақтың тақырыбын мүмкіндігінше өздері шеше алатындай етіп, олар түсінбеген жағдайда жетелеуші, бағыттаушы сұрақтар қою арқылы барлық алға қойған мақсаттарымды іске асырамын. Топпен жұмыс кезінде топтағы оқушылардың жеке ойлануына, жұп арқылы ойларын толықтыруға және топ Мұқият оқып береді, қалған оқушылар тыңдайды сол тыңдағандарын сурет, сызба, белгі түрінде береді, постер жасайды. Оқушылар сол жасаған постерлерін ауыстырады. Соған қарап, баяндама жасайды. Есте сақтау қабілеттерін дамыту үшін <<Бейнелі жады>> - оқыта үйрету ойынын ойнатамын. Бұл ойында кез келген құрал-жабдықты, плакатты қолдана отырып, мылқау қойылым көрсетеді. Соңында әр топтың тапқырлығын, ойларының бірегейлігін, білімін бағалау қажет. Әр топ мүшелері бір-бірінің жұмыстарын жетондар арқылы бағалайды. Сабақ соңында <<Бүгінгі сабақтан қандай әсер алдыңдар?>>- дегенде қуанғаным, аталған жұмыста оқушылар <<мүмкін>>, <<егер>> деген сөздерді қолданып,айтқандарын дәлелдеуге тырысты.Өздерінің ойын еркін,ашық айтуға бейімделді. Оқушылардың тақырыпты түсінуіне қол жеткізуі үшін мұғалімдер қолданатын сұрақтардың екі түрі бар: төмен дәрежелі сұрақтар және жоғары дәрежелі сұрақтар. Сабақ барысында мен сұрақтардың екі түрінде пайдаландым және балаларды сұрақтарым арқылы үнемі ойлауға итермеледім. ішінде талқылауына мүмкіндік тудырамын.
Мұғалімдердің сабағына қатыстым. Олардың оқушыларға диалог құрған кезде қандай жұмыс жасап жатқанын көргім келді. Сол мақсатпен сабақтарына қатысқанымда менде кездесетін проблема оларда да кездесіп жатқандығы байқалды. Сабақтан кейін бәріміз бірлесе отырып, сабағымызды талдау барысында диалогты оқытуды жақсарту үшін не істеуіміз керек деген сұраққа сабағымызда күнделікті диалогты пайдалану арқылы және баланы сабақта да, сабақтан тыс кезінде сөйлескен кезде де сыни тұрғыда ойлауына ықпал ететіндей сұрақтар қойып отыру керек деген ойға келіп тоқтадық.
Диалогтық оқыту әдісінің сабаққа тигізген әсері мол болды.
Сабақта тілдік дағдылардың төртеуі бойынша да жұмыс жасалды.
Сабаққа оқушылардың барлығы белсене қатысты.
Оқушылар жаңа тақырып пен сөздерді жоғары деңгейде меңгерді.
Уақыт тиімді пайдаланылды.
Диалогтік оқытуда іс-тәжірибеде кездесетін кедергілері: оқушылардың ағылшын тілінде сөздік қорының аздығы, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін ауыстыруы, сұрау есімдіктерін дұрыс қолдана алмаулары, төменгі, жоғары деңгейдегі сұрақтардың құрылымын шатастырулары және жауап беруде өздеріне деген сенімсіздігі, интернет желісінің жетіспеушілігі, сыни тұрғыдан ойлау дағдыларының жетіспеушілігі орын алып жатты.
Қорыта келе, диалогтік оқыту оқушылардың білім деңгейлерін анықтауда, өз идеяларын дәлелдеуде, бір-бірімен пікір алмасуда, білім алуға қомақты үлес қосатын шын мәніндегі оқытудың тиімді түрі болып табылады. Оқушылардың білетін, білмейтіндігін анықтау үшін жақсы қарым-қатынас, тілдік дағдыларының болуын талап етеді. Әңгімелесу пәрменді құрал болып табылады, оның көмегімен мұғалім оқушылардың оқу үдерісін қолдай және дамыта алады.

Диалогтік оқыту арқылы мен:
oқушыларды тақырып бойынша және сындарлы сөйлеуге ынталандырамын;
оқушылардың шынайы қызығушылығын анықтаймын;
оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауына ықпал етемін;
оқушыларға сыни тұрғыдан ойлауға көмектесемін;
оқушылардың бір-бірінен үйренуіне, басқа оқушылардың идеяларын құрметтеуіне және бағалауына ықпал етемін;
әңгімелесу мен ой елегінен өткізу көмегімен ойын жинақтауға көмек беремін.
Сабақтарымда жұптық жұмыс ретінде алынған диалог топ ішіндегі барлық оқушы мен оқушы арасында өтіп, оны топ ішінде талқылап отыру оқушының ойын кеңейтіп, тілін дамытып отырды. Сонымен қатар сыни т Құcaйынoв A.Әлeмдeгi жәнe Қaзaқcтaндaғы бiлiм бepудiң caпacы
Қaзaқcтaн мeктeптеріндегі шетел тілдері жуpнaлы,2013ж,№6,25-бeт
<<Қазақстан мектебі>> журналы №11-12 2007 жыл
Alexander,R.J (2008). Towards Dialogic Teaching. Rethinking classroom talk (4th ed) [Диалогтік оқыту. Сыныптағы әңгімені қайта қарау. (4-басылым)]. York:Dialogos.
http://www.rusnauka.com/42_VSN_2017/Philologia/3_230863.doc.htm
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Оразбаева Ф., Рахметова Р. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. - Алматы. - 2005.
2. Оразақынова Н.А. Сатылай кешенді талдау технологиясының ғылыми әдістемелік негіздері. Монография.-Алматы,Дайыр, 2007

https://massaget.kz/okushyilarga/uy_tapsyirmasyi/28706/ диалог
http://www.rusnauka.com/15_NNM_2012/Philologia/7_109350.doc.htm оқыту
Әдебиеттер:
1 Айтбенбетова А.Қ. Ауызекі және көркем шығарма мәтініндегі диалог: лексикалық, синтаксистік және стилистикалық сипаттама. А.,2007
2 Имангалиева Г.С.Типология диалога (на материале казахского и русского языков. Алматы, 1999.с. 17б.
3. Абдыкаримова Д.Б. Типология реплик казахского и русского диологов. А.,1999; Қаңлыбаева Ж.С. Коммуникативтік акт шеңберіндегі жауап репликаның қызметі. А.,2006.

https://kopilkaurokov.ru/vneurochka/meropriyatia/dialoghtyk_ok_ytudyn_man_yzy
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Мұғалімге арналған нұсқаулық, 2012 жыл
2. <<Биология анықтамалығы>> республикалық журнал, 2014жыл №5
3. Педагогикалық диалог журнал 2013ж №4

https://bilim-all.kz/jospar/4681-Dialogtik-oqytudyn-sabaq-uderisindegi-tiimdiligi

Пайдаланған әдебиеттер:
1. Мұғалімге арналған нұсқаулық.<<Назарбаев Зияткерлік мектептері>> ДББҰ, 2012 ж. 7-27-б
https://moluch.ru/archive/99/22490/

Әдебиет: 1. Мұғалімге арналған нұсқаулық.Үшінші (негізгі) деңгей. Астана, 2014. 2. Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. Алматы, <<Атамұра>>, 2011. 3. Сынып жетекшісінің анықтамалығы. Астана, 2009.
https://ulagat.com/2020/06/29/%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%8B-%D0%BE%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%83-%D3%99%D0%B4%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%81%D1%96-%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%84%D0%BE/ұрғыда еркін ойлау қабілетін кеңейте отырып, еркін сөйлеуге ықпал етеді.

1.ҚР <<Білім туралы>> Заңы,
2.Мұғалімге арналған нұсқаулық, екінші (негізгі) деңгей,
3.. Білім беруді дамыту жағдайында шағын жинақты мектептің жұмыс мазмұны және оны басқару.( Алматы, 2009).