Балапан Қалбайдың сөмкесінде

4. 2. 1. 1 - шығарманы дауыстап түсініп, рөлге бөліп, мәнерлеп оқу, теріп оқу, шапшаң оқу;

4. 2. 3. 1 - шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып дәлелдеу

• Кейіпкерлердің іс- әрекетін бағалау;
• . Шығармашылық жұмыс жасау.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты айталады.

Миға шабуыл

Мұғалім сұрағы:

• Суреттегі құс балапандарын неге қанатының астына алған, қалай ойлайсың?
• Құс балапандарын неден қорғап отыр?
• Қалай ойлайсыздар, бүгінгі тақырыбымыз не туралы болмақ?

Дуадақ деген құс туралы не білесіңдер?

• дене тұрқы тауыққа ұқсас;
• шөл және шөлейт жерлерді мекендейді;
• салмағы 12-16 кг болады;
• үнсіз әрі сақ жүретін құс;

Үзіндіні оқы, назар аудар.

Шілде айының басталған кезі. Аспан айналып жерге түскендей . . .
Жеңіл мәшинедеміз. Даңғыл дала жолының екі жағы қаптаған шөпшілер . . .
Біз елсіз қырға шықтық.

Сөздікпен жұмыс

Даңғыл жол - бөгетсіз, кедергісіз, кең жол.

Үзіндіні оқы.

Ақ селеудің арасынан шөл еркесі, сескенуді білмейтін алып дуадақты көрдік. «Мен атамын, мен атамын!» - деп таласып қалдық. Ортамыздағы агроном Бектемір:
- Атпаңдар, бізден үрікпеуіне қарағанда, бұл дуадақтың осы маңда балапаны бар. Обалына қалмаңдар, -деп бәйек болды.
Шынында да, дуадақ бізден қорыққан жоқ. Қанатын біраз сермеді де мәшинеден түскен бізге қарап отыра берді. Жүргізуші Қалбай екеуіміз балапан іздеп, төңіректі тінте бастадық.

Жазушы дуадақты қалай сипаттаған?

Сөздікпен жұмыс

Бәйек болу - жаны қалмай құрақ ұшу

Үзіндіні оқы.

Бізден көз алмай отырған дуадақ бір сәт қанатын қомдап, ызбарлы үнмен ысылдап, өзімізге қарай тұра жүгірді. Қалбай екеуі бір-біріне айбат шегіп, жағаласа кеткелі тұрған тентектей арбаса қалды. Мен Қалбайдың қасына келсем, аяғының астынан екі метрдей жерде шөптің арасында үлпілдеген сары көдеге ұқсаған балапан жатыр екен. Қыбыр етер емес.
. . . Дуадақ маған айбат шеге бастағанда Қалбай балапанды жерден көтеріп алып, қос уысында ұстап, ана дуадаққа қарады. Қас қаққандай болған жоқ, маған қарсы ысылдап тұрған дуадақ сәуледей жалт етті де шегіне беріп, оңға қарай атылды. Ол Қалбайдың қолындағы балапанды топшысымен қағып түсіргенде кішкентай сары ауыз зыр қағып жүгіре жөнелді. Қалбай балапанды қуып барады, мен дуадақтың алдын қаумалап келемін. Талас көпке созылған жоқ - Қалбай балапанды ұстап алып, мәшинеге беттеді. Мекиен дуадақ ысылын үдетіп, бірнеше рет көтеріле ұмтылып, баласын алып қалуға әрекет етті.

Құс балапанын қорғау үшін қандай әрекеттерге барды?

Сөздікпен жұмыс

мекиен - ұрғашы дуадақ

қанатын қомдау - қанаттарын ұшуға ыңғайлау

Дұрыс жауапты айтады:

Ж: Шөл еркесі, сескенуді білмейтін, алып

Дұрыс жауаптар береді:

Құс балапанын қорғау үшін:

• ысылдап адамдарға қарсы тұра жүгіреді;
• Қалбайдың қолындағы балапанды топшысымен қағып түсіреді;
• ысылын үдетіп, бірнеше рет көтеріле ұмтылып, баласын алып қалуға әрекет етеді.

Үзіндіні оқы.

Бектемір екеуіміз «Балапанды жіберу керек, обал, ана байғұсқа қиянат етіп қайтеміз?!- деп көріп едік, Қалбай көнбеді. Ілгері жүріп кеттік.
Балапан Қалбайдың сөмкесінде. Мәшиненің жүрісі баяу. Бектемір жеңімнен тартып: «Қарашы!»- деді.
Терезеге үңілсем, әлгі мекиен дуадақ кейде қанатын жайып көтеріле түсіп, көбіне безек қағып жүгіріп, мәшинемен қапталдаса жарысып келеді екен. Бектемір таусыла сөйлеп, Қалбайды көндірді. Тоқтадық. Балапанды сөмкеден алып, бостандыққа жіберген сәтте төбешік басында отырған дуадақ жанталаса жүгіріп келді де қанаты қатпаған сары балапанын төсіне басып отырып қалды. Бізге рақмет айтқандай, қанатын сермеп - сермеп қойды.

Шын және жалған тапсырмасы:

Бектемір мен Қалбайдың іс-әрекетін
салыстырып, оларға баға бер: