Күш формуласы

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Денелердің өзара әрекеттесуі

Мектеп: Т. Есетов атындағы №264 мектеп-лицей

Күні: 25. 11. 2021

Машықтанушының аты-жөні: Ермек Назерке

Сынып: 7 ж

Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Оқушылардың барлығы: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. артылыс күші, ауырлық күші, салмақ - осы күштердің табиғаты туралы жүйелі білімдерін қалыптастырады.

Оқушылардың көбісі: Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.

Оқушылардың кейбіреуі :Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

І. Ұйымдастыру кезеңі

1. Сәлемдесу.

2. Оқушыларды түгелдеу.

Өз есімінің бас әріпінен басталатын жақсы қасиеттерін айтып шығады.

« Ой қозғау» әдісі арқылы оқушылар өткен тарауды қайталап өтеді.

1. Үй тапсырмасын пысықтау:

1. Күш деген сөздің мағынасын ата?
2. Дененің күшін қалай анықтауға болады?
3. Күш формуласы?
4. Тығыздықтың формуласы?
5. Тығыздықтың өлшем бірлігі?

Жаңа сабақты түсіндіру.

Балалық шағымыздан әрқайсысымыз денелердің Жерге тартылу күші жақсы таныс, мысалы, тебілген доп та, бұтағынан үзілген алма да Жерге түседі. Демек, денелерге Жер тарапынан күш әрекет етеді. Жер барлық денелерді өзіне тартады. Күнді айнала қозғалатын планеталар тартылыс өрісі әрекетінен Күнге тартылады және өздері де бір - біріне тартылады. Барлық кеңістікті жайлаған тартылыстан “Жеті қат көкке ұшсақ та”, “Жеті қабат жер астына енсек те” құтыла алмаймыз. Сондықтан Әлемдегі денелердің бір - біріне тартылуы Бүкіләлемдік тартылыс деп аталады. Ағылшын ғалымы Исаак Ньютон бұл құбылысты зерттеп, табиғаттың ұлы заңы - Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдады.

Бүкіләлемдік тартылыс күші көрінісінің бірі - денелердің Жерге тартылу күшін ауырлық күші деп атайды және оны Fа әрпімен белгілейді.

Бүкіләлемдік тартылыс күші көрінісінің бірі- денелердің жерге тартылу кушін. Ауырлық күші деп атайды және оны Ға әрпімен белгілейді. Жүргізілген көптеген тәжірибелерден денеге әрекет ететін ауырлык күші дененің массасына тура пропорционал болатыны анықталған. Егер, мысалы, динамометр ілгегіне кезекпен массалары Т ₁ , Т ₂ , Т ₃ денелерді іліп және әр жолы динамометр кәрсетуін белгілеп отырсақ, онда төмендегі қатынастың орындалатынына көз жеткіземіз.

Біздің денеміз массамен белгілі болады. Менің салмағым деп айтпаймыз . Менің массам деп айтамыз. Мысалы менің массам 50кг. Ол жерге 500Ньютон күш түсіреді.

Айдың массасы Жердікіне қарағанда аз болғандықтан айда сенің массаң аз болады 1, 6*50=80Н

Масса -ауырлық күшіне байланысты емес . Салмақ-ауырлық күшіне байланысты болғанымен орналасуына байланысты өзгереді

Есептер шығару

1. Денеге әсер ететін ауырлық күші 10 кН. Бұл дененің массасы қанша?

2. Ортаңғы ендіктердегі денеге әсер ететін ауырлық күші 196, 12 Н. Сіздің дене салмағыңыз қандай? Экватордағы, полюстегі осы денеге әсер ететін тартылыс күштерінің шамасы қандай?

3. Жүктің салмағы 10 кг. Оған әсер ететін ауырлық күші қандай?

4. Жер бетінде байқалатын, тартылыс күшімен түсіндірілетін құбылыстарға мысалдар келтір.

5. Жерде және Күн жүйесінің баск планеталарына әсер ете