Балаларға қағазға заттарды орналастыру дағдыларын үйрету

VІ. ОРТАҢҒЫ ТОП

1. 4 жастан 5 жасқа дейінгі балаларға сипаттама

<<Денсаулық>> білім беру саласы
<<Денсаулық>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- дене шынықтыру ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.
Мақсаты: баланың денсаулығын нығайту және қорғау жағдайларымен қамтамасыз ету; дене тәрбиесіне қызығушылығын дамыту, қозғалыс біліктіліктерін және дағдыларын қолдануға ынталандыру.
Міндеттері:
- жүру мен жүгіруде, секіру мен лақтыруда, қағып алуда, еңбектеу мен өрмелеп шығуда, жеке гигиена дағдылары орындауға және денсаулық сақтау негіздерін үйрету;
- дене қасиеттерін дамыту: ептілік, үйлестіру қабілеттері, жалпы шыдамдылық, тепе-теңдікті сақтау, икемділік;
- дене жаттығуларын орындауға, салауаты өмір салтына ұмтылуға қызығушылыққа тәрбиелеу.

I ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Дене шынықтыру
Қимылдың негізгі түрлері
Екінші кіші топта үйретілген жаттығуларды қайталау, білік пен дағдыларды бекіту және жетілдіру.
Негізгі қимыл жаттығулары
Жүру. Сапта бір-бірлеп жүру, жүруді жүгірумен, секірумен, басқа қимылдармен кезектестіру; Жүруде қол мен аяқ қимылын үйлестіру. Дұрыс сымбатты сақтау.
Аяқтың ұшымен, өкшемен, тізені жоғары көтеріп жүру; ұсақ және алшақ адымдап жүру; жыланша ирелеңдеп; жан-жағына қарай жылжымалы қадам.
Жүгіру. Қалыпты, аяқтың ұшымен жүгіру; тізені жоғары көтеріп жүгіру; қадамдап және адымдап жүгіру; сапта бір-бірлеп; түрлі бағытта жүгіру. Түрлі тапсырмалармен жүгіру: жетекшінің ауысуымен; шапшаң және бәсең қарқынмен жүгіру. 1-1,5 минут ішінде жай қарқынмен үздіксіз жүгіру; орта жылдамдықпен 40-60 метрге жүгіру.
Секіру. Бір орында тұрып қос аяқпен секіру (жүрумен кезектестіре отырып, 2-3 рет 10 секіру); 2-3 метрлік қашықтықта алға ұмтыла қос аяқпен секіру; бір орында оңға, солға бұрылып секіру. Баланың қолын көтергендегі биіктікте тұрған нәрсеге орнынан секіру арқылы жанап өту. 4-5 сызық арқылы орнынан ұзындыққа секіру (сызықтардың ара қашықтығы 40-50 см). 20-25 см биіктікке секіру; орнынан 50 см кем емес ұзындыққа секіру. Бір аяқпен секіру (шамамен 4-5 рет оң және сол аяқта).
Қысқа секіртпемен секіру (демалу үзілістері бар 2-3 реттен 10 секіру.
Дәлдеп лақтыру, қағып алу, лақтыру. Заттар арасымен доптарды, құрсауды домалату. Допты бір-біріне төменнен лақтыру және қағып алу (1,5 м қашықтықта); допты екі қолымен бастан асыра кедергі арқылы лақтыру (2 м қашықтықтан). Допты жоғары лақтыру және екі қолымен қағып алу (қатарынан 3-4 рет). Алысқа дәлдеп лақтыру (3,5-6,5 м кем емес). Заттар арасымен доптарды, құрсауды бір-біріне домалату. Оң және сол қолымен көлденең нысанаға (2-2,3 м қашықтықтан), 1,5м қашықтықтан тігінен (нысана ортасының биіктігі 1,5 м) нысанаға дәлдеп лақтыру
Еңбектеу және өрмелеу. 8 м дейінгі қашықтықта заттар арасымен тура бағыт бойынша төрт тағандап еңбектеу, тақтайда, орындықта көлденеңінен еңбектеу. Табан мен алақанға сүйеніп, төрт тағандап еңбектеу. 50 см жоғары көтерілген арқанның астынан оң және сол бүйірмен алға еңбектеп кіру. Құрсаудан еңбектеп өту. Гимнастикалық тақтай бойынша жоғары-төмен кезектескен қадаммен өрмелеу. Арақашықтығы 10 м дейінгі заттар арасымен тура бағытта жыланша ирелеңдеп, орындыққа көлденеңінен және көлбеу еңбектеу. Гимнастикалық орындықта қолдарымен тартылу арқылы ішімен еңбектеу. Бөрене, гимнастикалық орындық арқылы еңбектеп өту. Гимнастикалық қабырға бойынша жоғары-төмен кезектескен қадаммен өрмелеу, аралықтан оң, сол аралыққа ауысу.
Тепе-теңдікті сақтау жаттығулары. Сызықтар арасымен (15 см арақашықтық); сызықпен; арқанмен (диаметрі 3 см); тақтаймен, гимнастикалық орындықпен, бөренемен жүру. Жүру кезінде: заттарды аттап өту, бұрылыстар, басқа қаптар кию тапсырмаларын орындау. Тепе-теңдікті сақтау: қолын жоғары көтеріп, аяқтың ұшымен тұру; қолын беліне қойып, бір аяқпен тұру; қолын беліне қойып, екі жаққа айналу. Қырлы тақтаймен жүру; көлбеу тақтайда жоғары-төмен жүру және жүгіру (ені 20 см, биіктігі 30-35 см). Еденнен 20-25 см көтерілген баспалдақ тақтайынан, қолдың түрлі қалпымен үрленген доп арқылы (бір-бірінен қашық қойылған 5-6 доп арқылы кезекпен) аттап өту.
Сапқа тұру, сап құрылымын өзгертіп қайта тұру. Қатарға бір-бірден сапқа тұру. Қатарға екеуден тұрып сапты қайтадан құру; бағдар бойынша теңелу; оңға, солға бұрылыстар; ажырату.
Музыкалық-ырғақтық жаттығулар. Музыкалық сүйемелдеуге сәйкес түрлі қарқында түрлі таныс дене жаттығуларын орындау. Аяқты өкшемен кезектесе қою және топылдату.
Музыканың қарапайым ырғақты әуеніне сәйкес шапалақтау. Бір бүйірге қарай жүру. Жұптармен айнала шеңбермен қозғалу.

Күтілетін нәтижелер:
- түрлі тапсырмалар орындап бір-бірден сапта жүреді;
- жетекшінің ауысуымен; жай қарқында 1,5 минут ішінде; орташа жылдамдықпен 60 метрге жүгіреді;
- 20-25 см биіктіктен; орнынан 50 см-ден кем емес ұзындыққа; бір аяқпен шамамен 4-5 рет секіреді;
- заттардың арасымен доптарды домалату; оң және сол қолмен көлденең нысанаға (2-2,3м арақашықтықтан); тік нысанаға (нысана ортасының биіктігі 1,5 м) 1,5м арақашықтықтан дәлдеп лақтыру;
- 8 м дейінгі қашықтықта заттар арасымен тура бағыт бойынша төрт тағандап еңбектеу; 50 см жоғары көтерілген арқанның астынан оң және сол бүйірмен алға еңбектейді;
- гимнастикалық қабырға бойынша жоғары-төмен кезектескен қадаммен өрмелейді;
- тепе-теңдікті сақтай отырып, көлбеу тақтайда жоғары-төмен жүру және жүгіреді;
- сапта екеуден тұрып сапты қайтадан түзу; оңға, солға бұрылуды орындайды;
- бір бүйірге қарай музыкамен жүру,жұптармен айнала шеңбермен қозғалады.

Қатынас>> білім беру саласы
<<Қатынас>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- тіл дамыту;
- көркем әдебиет;
- қоршаған ортамен таныстыру;
- мемлекеттік, орыс және басқа да тілдер (мемлекеттік тіл қазақ тілінде тәрбиеленетін және оқытатын топтарда өткізілмейді) ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде жүзеге асырылады.
<<Қатынас>> білім беру саласының мазмұны қоршаған адамдармен өзара қарым-қатынастың құрылымдық тәсілдері мен құралдарын меңгеруге бағытталған.
Мақсаты: тіл ережелері мен нормаларын меңгеру негізінде балалардың тілдік құзыреттіліктерін қалыптастыру.
Міндеттері:
- ересектермен және балалармен еркін қарым-қатынас жасау дағдыларын дамыту;
- балалар әрекетінің түрлі формалары мен түрлерінде балалардың ауызекі тілін дамыту;
- зейін дағдыларын, тілді меңгеруге, балалар әдебиетіне деген қызығушылықтарына тәрбиелеу.

I ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Тіл дамыту

Тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеу
Дауысты, дауыссыз дыбыстарды, қатаң, ұяң және үнді дыбыстарды (р, л) таза, анық айту дағдыларын бекіту.
Фонематикалық қабылдау дағдыларын қалыптастыру.
Тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеуде дидактикалық ойындарды қолдану.
Сөздік жұмыс
Адамдардың атын, мамандықтарын, заттардың қасиеттерін, бөліктері мен бөлшектерін, тұрмыстық электротехника заттарын білдіретін - зат есімдермен балалардың сөздік қорын байыту.
Тұрмыстық заттар және қоршаған табиғат заттарының маңыздылығын түсіну дағдыларын қалыптастыру.
Тілдің сөздік қорына жалпылама атаулы сөздер енгізу.
Заттарды және олардың тұрған орнын анықтау дағдыларын жетілдіру.
Ойындарды пайдалану арқылы сөздерге қызығушылығы мен зейінін дамыту.
Тілдің грамматикалық құрылымын қалыптастыру
Сөздердің қиысу дағдыларын жетілдіру.
Жан-жануарларды, олардың төлдерін білдіретін сөздерді зат есімнің көпше және жекеше түрінде айту біліктіліктерін дамыту, сөздерді түрлі тәсілдермен құру.
Сан есімдерді ретімен атауға, оларды зат есімдермен бірге қолдану дағдыларын қалыптастыру.
Тілдің грамматикалық құрылымын қалыптастыруда ойындарды қолдану.
Байланыстырып сөйлеу
Әңгімелесу кезінде бірін-бірі тыңдауға, бірінің сөзін бірі бөлмеуге, түсінуге және әңгімеге қатысуға үйрету.
Сурет бойынша әңгіме құрастыруға, әңгіме барысында өз ойын еркін жеткізуге дағдыландыру.
Берілген сюжет бойынша сахналауға үйрету.
Шығармашылық сөйлеу әрекеті
Шағын тақпақтарды, өлеңдерді жатқа айту дағдыларын қалыптастыру.
Балаларға түсінікті қуыршақ театрының <<жүргізу техникасын>> пайдаланып, театрландырылған әрекеттерге - ойындарды драматизациялауға, қойылымдарға қатысуға баулу.
Ойнау барысында ұйқасты өлеңдерді және мәнерлі сөздерді қолдана білуге тәрбиелеу.
Кейіпкерлердің бейнесін беру үшін қажетті ырғақ мәнерінің тәсілдері мен қарқынын қолдану дағдыларын қалыптастыру.
Берілген әңгіменің басы мен аяғы бойынша әңгіменінің атын ойлап табу іскерліктерін қалыптастыру.

Көркем әдебиет
Оқып беру және әңгімелеу
Көркем шығармаларды эмоционалды қабылдауды, олардың сипатын, авторлық екпінін сезуді, ертегі мен әңгіме жанрларын ажыратуды, өлеңдер мен прозалық мәтінді ажыратуды үйрету. Көркем шығармаларды тыңдай отырып, өзінің ой-пікірін айтуға үйрету.
Балаларды түрлі тақырыптағы көркем шығармалармен таныстыру. Ертегілерді эстетикалық жағынан қабылдауға, қоршаған шынайылықты көркем әдебиетпен үйлестіруге үйрету.
Кейіпкерлердің жағымды және жағымсыз қасиеттерін көруге, олардың әрекеттерін бағалауға, әңгіме, ертегілердің мазмұнын олардың атауымен салыстыруға үйрету.
Мәнерлеп оқу және мазмұнын айту
Қысқа өлеңдер мен санамақтарды оқу кезінде мазмұнына сәйкес дауыс екпінін түрлендіруге, оларды түсініп есте сақтауға үйрету. Таныс ертегілердің мазмұнын айтуда мазмұнның жүйелілігін сақтауға, кейіпкерлердің түр-сипатын беруге үйрету.
Авторлық сөздерді пайдалана отырып, мазмұндауға дағдыландыру.

<<Таным>> білім беру саласы
<<Таным>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру;
- құрастыру;
- экология негіздері;
- қоршаған ортамен таныстыру ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.
Мақсаты: математикалық ойлау дағдыларын, құрастыру, танымдық қызығушылықтарын, негізгіэкологиялық білімдерін қалыптастыру.
Міндеттері:
- танымдық-зерттеушілік және өнімділік (құрастыру) әрекеттерін ұйымдастыру;
- қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыру;
- танымдық қызығушылыққа, қоршаған табиғаттың тірі және өлі құбылыстарына ұқыпты қарым-қатынасқа тәрбиелеу
-балалардың дүниетанымын кеңейту.

І ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру
Жиынтық. Балаларға әр түрлі пішіннен, өлшемнен заттардың жиынтығы тұратындығы туралы ұғымдарды беру.
Осы заттарды салыстырып қою арқылы оларды санамай-ақ салыстыру негізінде теңдігін немесе теңсіздігін анықтауға үйрету.
Сан және есептеу
Балаларды 3, 4, 5 ке дейін санауға үйрету, заттарды үлгісі бойынша және аталған саны бойынша санауға, сандарды тәртібі бойынша атауға және қорытынды санды атауға, <<Барлығы қанша?>> сұрағына жауап беруге үйрету. Бірінің астына бірі екі қатарда орналасқан заттардың екі тобын салыстыруды үйрету.
Теңдік және теңсіздік туралы ұғымдарды беру. Салыстырылатын топтар: бір көп, бір және екі, екі және үш және төрт, төрт және бес.
Теңдікті кем топқа үстемелей отырып немесе артық топтан бір затты алып тастай отырып екі тәсілмен орнатуға, <<Қанша еді?>>, <<Қаншасы қалды?>> сұрақтарына жауап беруге үйрету.
Беске дейін реттік санау дағдыларын дамыту, реттік сан есімдерді атау, <<Қаншасыншы?>>, <<Қайсысы>> сұрақтарына жауап беру дағдыларын дамыту.
Беске дейінгі сандармен таныстыру, сандық топты белгілеу.
Әр түрлі сезім мүшелерінің көмегімен санау дағдысын дамыту (көру, есту, иіс сезу).
Тура және кері бағытта беске дейін санап жаттығу.
Көлем
Екі, үш затты шамасы, ұзындығы, биіктігі, ені, жуандығы бойынша салыстыру білігін бекіту. Қосу және үстемелеу тәсілдерін пайдалану, заттардың сөздермен орналасу тәртібін белгілеуге үйрету, мәселен, үлкен - кіші; жоғары-төмен. Үш затты салыстыру кезінде сөйлеуде заттарды көлемі бойынша сипаттайтын терминдерді пайдалану. <<Бұл шырша ең биік шырша, ал мынау аласа, ал енді мынаусы өте аласа>>.
Шаманың екі белгісі бойынша заттарды салыстыру дағдысын қалыптастыру.
Үшінші (шартты өлшеммен) екі затты салыстыруға үйрету.
Геометриялық пішіндер
Шеңбер және төртбұрыш, үшбұрыш сияқты геометриялық пішіндерді ажырату және дұрыс атай білуін бекіту.
Тікбұрышпен таныстыру. Геометриялық пішіндерді: төртбұрышты, тікбұрышты ажырату және атауды үйрету; геометриялық пішіндерді сипап-сезу және көру арқылы зерттеу.
Геометриялық пішіндер әр түрлі өлшемде және әр түрлі түсте болатындығы туралы ұғымдарды беру.
Текше, шар, цилиндр геометриялық пішіндермен таныстыру, оларды ажырату мен атауды үйрету.
Кеңістікті бағдарлау
Алға, артқа, солға, оңға, жоғары,төмен бағыттарды анықтай білуін жетілдіру.
Берілген бағытта: алға, артқа, солға, оңға қозғала білуін дамыту.
Өзіңе қатысты белгілі бір заттың орналасуын сөзбен белгілеуге (менің алдымда-есік; арт жақта үстелде кітап; менің сол жағымда шкаф; менің оң жағымда терезе, жоғарыда-төбе, төменде еден) үйрету.
Кеңістіктік қатынастармен таныстыру: алыс-жақын. Өзіне қатысты алыс, жақын заттардың орналасуын, мәселен қабырға алыс, ал терезе жақын екендігін анықтауға үйрету.
Уақытты бағдарлау
Тәулік бөліктері туралы ұғымдарын кеңейту, оларды атау кезіндегі дұрыс жүйелілікті сақтауға үйрету, мысалы, таңертең, күн, түс, кеш, түн.
Мынадай ұғымдармен таныстыру, кеше, бүгін, ертең, таяу күндердегі атаулардың жүйелілігін атауға үйрету: <<Кеше аптаның қай күні болды?>>, <<Бүгін қандай күн?>>, <<Ертең қандай күн болады?>>, әр түрлі оқиғалар негізінде: біз кеше не істедік; бүгін не істейміз, ертең не істейміз;

Құрастыру
Құрылыс материалынан құрастыру
Құрылыс бөлшектерін (үшбұрыш, пластина) ажырату және атау, оларды құрылымдық қасиеттерін ескере отырып пайдалану қабілеттіліктерін дамыту дағдыларын жетілдіру.
Ойыншық өлшемімен сәйкестікте ірі және ұсақ құрылыс материалдарынан ғимарат құрастыру, түрлі түстегі бөлшектерді пайдалану туралы білімдерін қалыптастыру. Құрылымдаудың берілген ұстанымдарын сақтай отырып, құрылыстардың биіктігінен, ұзындығынан және енінен өзгеру туралы білімін қалыптастыру. Бастаған істі аяғына дейін жеткізуге ұмтылу дағдыларына тәрбиелеу.
Қағаздан құрсатыру
Қағаздың қасиеттері туралы білімдерін қалыптастыру: қағазды тікбұрышты парағын жартысынан бүктеп бұрыштарды және тараптарды біріктіру, детальдің негізгі түріне желімдеу. Қағаз парағын көлемді пішіндерге қайта келтіру, қағаздан кесекке, орамдарға, ілмекке айналдыра білу дағдыларын бекіту. Бөлшектерді өзара желімдеу, композиция құрастыру, әр түрлі түріндегі үлгілер жасау дағдыларын дамыту.
Табиғи және жарамсыз материалдардан құрастыру
Балаларды табиғи материалдардан зат даярлауға үйрету. Бөліктерді біріктіру үшін ермексазды, желімді, конструктор құрастырылымдарын пайдалану дағдыларын қалыптастыру.
Конструктор бөлшектерінен құрастыру
Конструктордан ойынға арналған ғимарат құрастыру дағдыларын қалыптастыру. Бөлшектерді бекіту тәсілдері мен ғимарат жасау туралы білімдерін жетілдіру.

Экология негіздері
Өлі табиғат заттары мен құбылыстары
Өлі табиғат нысандары - су, жер, ауа, күн туралы балалардың білімдерін бекіту.
Жел, жаңбыр, тұман сияқты табиғат құбылыстары туралы ұғымдарын кеңейту.
Табиғаттағы мерзімдік өзгерістер
Күзгі, қысқы табиғатты бақылау, олардың қарапайым өзгерістерін байқау дағдыларын дамыту.
Балалардың назарын күз бен қыстағы адамдар әрекетіне аудару дағдыларын қалыптастыру.
Өсімдік әлемі
Жемістер мен көкөністерді ажырату және атау дағдыларын жетілдіру.
Бөлме өсімдіктері, олардың айырмашылықтары туралы білімдерін жетілдіру. Бөлме өсімдіктеріне және табиғат бұрышындағы жануарларға күтім жасау ережелері мен өсімдіктердің жақсы жағдайы мен өсуі үшін қажетті жағдайлар туралы білімдерін қалыптастыру. Табиғатқа қамқорлық қарым- қатынас жасаудағы адамның рөлі туралы білімдерін қалыптастыру.
Балалардың бөлме өсімдіктерін өсіру мен оларға күтім жасауға ұмтылысы мен қызығушылығын тәрбиелеу. Өсімдіктерге мұқият және қамқор қарым-қатынас жасауға үйрету.
Ағаштардың, бұталардың бірнеше түрлері туралы білімдерін қалыптастыру. Ағаш бөліктерін табу және атай білуін бекіту.
Жанды өсімдіктер үшін белгілі жағдайлардың қажеттілігі туралы ұғыну дағдыларын қалыптастыру.
Жануарлар әлемі
Үй жануарлары мен олардың төлдері туралы ұғымдарын кеңейту; жабайы жануарлардың өмірі туралы; табиғат бұрышындағы жануарлар туралы ұғымдарын кеңейту. Жанды нысандар мен табиғат бұрышындағы өсімдіктерге күтім жасауға арналған құрал-жабдықтар туралы білімін қалыптастыру.
Жылдың күзгі уақытындағы жабайы жануарлардың өмірі (сыртқы түрі, мекен ету ортасы, тұратын жері, қоректенуі, қысқа дайындалуы) жөнінде балалардың ұғымдарын кеңейту.
Үй құстары мен жабайы құстар туралы білімдері мен ұғымдарын кеңейту.
Қыстайтын және жылы жаққа ұшып кететін құстар туралы білімдерін, оларды ажырату және атай білуін қалыптастыру.
Табиғаттағы қарапайым тәртіп ережелері туралы білімдерін қалыптастыру.

Қоршаған ортамен таныстыру
Бала, оның отбасы, үйі
Баланың өзі мен өзінің жағдайы туралы ұғымдарын кеңейту. Өзін-өзі танудағы іс-әрекетін мадақтау.
Баланың туысқандық қарым-қатынастарға баулу.
Балалардың отбасы бейнеленген суреттерді қарау, отбасы мүшелерін, олардың іс-әрекеті мен өзара қарым-қатынастарын атай білу дағдыларын қалыптастыру.
Заттық әлем
Балаларды заттық әлеммен және олармен өзара әрекет түрлерімен танысуға баулу. Таяу маңдағы қоршаған заттарды ажырату және атын атау білігін жетілдіру.
Балалардың:
- таныс емес заттардың қолданылуы;
- қоршаған заттардың, олар құрылған материалдардың, құрылымдардың арасындағы өзара байланыстар;
- ұлттық киімдердің, олардың әшекейлерінің жасалуы;
- жеңіл көлік пен жүк көлігінің әр түрлері;
- жүгі мен сипатына байланысты машина құрылысы;
- машина кузовын әр түрлі жүктерді тасымалдау үшін бейімдеу;
- ересектердің құрылыстағы еңбегі;
- құрылысшы мамандығы туралы, құрылыстағы көліктердің түрлері туралы білімдерін қалыптастыру.
Адамдарға олардың еңбегі үшін алғыс білдіру және еңбек нәтижелеріне сыйластықпен қарау сезіміне тәрбиелеу.
Әр түрлі мамандық адамдары туралы ұғымдарын кеңейту.
Балабақша қызметкерлерінің еңбегі туралы және ересектердің еңбегі мен еңбек әрекеттері туралы білімдерін жетілдіру.
Адамның тұрғын-жайы (үй, киіз үй) туралы білімдерін жетілдіру.
Балабақша, мектеп, ересектердің жұмысы туралы ұғымдарын жетілдіру.
Қалалар мен қалашықтардың атаулары, олардың ерекшеліктері, қала мен ауыл өмірінің ерекшеліктері туралы білімдерін бекіту.
Армия, өз отанымызды қорғау туралы білімдерін қалыптастыру. Қазақстан Республикасының астанасы - Астана қаласы туралы білімдерін, астана көріністері бейнеленген фотосуреттер мен альбомдарды пайдаланып қалыптастыру.
Балаларды мемлекеттік мерекелерге қатысуға баулу. Мемлекеттік рәміздер (ту, елтаңба, әнұран) туралы білімдерін қалыптастыру. Өз елінің рәміздеріне сыйластықпен қарауға тәрбиелеу.
Көліктің алуан түрлері, жол бөліктері (өту бөлігі мен жүргінші жолы) туралы білімдерін қалыптастыру.
Бағдаршам белгісі, көшедегі жүріс-тұрыс ережелері, өту кезіндегі ережелер туралы білімдерін қалыптастыру.

<<Шығармашылық>> білім беру саласы
<<Шығармашылық>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- сурет салу;
- мүсіндеу;
- жапсыру;
- музыка ұйымдастырылған оқу әрекеттерінде іске асырылады.
Мақсаты: эстетикалық талғамның болуын қарастыратын шығармашылық дағдыларын дамыту.
Міндеттері:
- қажетті тәсілдер мен әдістерді пайдалана отырып сурет салу, мүсіндеу, жапсыру дағдыларын жетілдіру;
- күрделі заттардың бөліктерінің орналасуын дұрыс беру және оларды көлемі бойынша салыстыру іскерліктерін қалыптастыру;
- эстетикалық талғамға тәрбиелеу, бейнелеу және музыка өнеріне қызығушылық таныту.

І ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Сурет салу
Заттық сурет салу
Үлгі бойынша және түсті елестету бойынша, олардың өзіне тән ерекшеліктерін: пішінін, пропорциясын және заттар мен олардың бөліктерінің орналасуын ескере отырып, сурет салу дағдыларын қалыптастыру.
Бірнеше біртектес заттардың көлеміндегі айырмашылықтарды ажырата білуін дамыту.
Бейнелеу материалдары мен аспаптарының қасиеттері туралы білімдерді қалыптастыру.
Бейнелеу техникасы дағдыларын дамыту: қаламды пайдалану, сурет салғышты пайдалану, сурет салу кезінде дұрыс отыру дағдысын дамыту.
Сурет салудағы техникалық дағдыларды нығайту: суреттерді бояу, қаламмен тек қана бір бағытта - жоғарыдан төмен қарай немесе сол жақтан оң жаққа қарай, контур шегінен шығармай бояу қажет.
Мазмұнды сурет салу
Күзгі жапырақтары бар ағаштың, үйдің, ағаштағы алманың суреттерін бақылау негізінде суретін салу дағдыларын қалыптастыру.
Балаларды заттардың бейнелерін, жануарлар пішінін, табиғат құбылыстарын, таныс ертегілердің оқиғаларын тұжырымдауға үйрету. Негізгі түрлері мен олардың реңктері туралы білімдерін жетілдіру, оларды қағаз бетінде салу тәсілдері туралы білімдерін жетілдіру.
Қағаз бетінде заттарды орналастыру дағдыларын қалыптастыру. Заттар мен нысандардың көлемін ескере отырып сурет салу дағдыларын қалыптастыру.
Қоршаған шынайы әлем құбылыстары мен заттарын, үлгі бойынша ертегі кейіпкерлерін бейнелеу және заттардың олардың бөліктері мен түстерінің орналасуын, пішінін, пропорциясын ескере отырып ұсыну тәсілдерін пайдалану дағдыларын жетілдіру.
Сәндік сурет салу
Геометриялық пішіндерден тұратын және жолақтағы өсімдік өрнектері мен халықтық өнер сарыны бойынша салу дағдыларын қалыптастыру. Ою-өрнектер мен пішіндерді бірінен кейін бірін салатын бірізділік дағдыларын жетілдіру.
Екі түрлі элемент кезектесіп, элементтері ырғақты қайталанған, симметриялылығы, элементтердің бірізділігі сақталып , тура және ирек сызықты өрнек пішіндері ескеріле отырып жазықтықта орналастырылған қазақы ою-өрнек элементтерімен танысу.
Тура және ирек сызықтары үйлестіріп құрастырылған дымков таңбаларының элементтері туралы білімдерін қалыптастыру.
Сурет салудың техникалық дағдыларын нығайту: бояғыштың ұшымен сурет салу, жақпаларды ырғақты жағу, штрихтарды пішіні бойынша түсіру, қылқаламмен тұтастай кең сызықтарды жүргізу, ал жіңішке сызықтарды, нүктелерді қылқаламның теріс жағымен немесе түктің ұшымен жүргізу.
Қазақ ою-өрнектеріне тән ашық түстерді, атап айтқанда таңқурай түсін, жасыл, қара, ақ, сұр, қызыл түстерді пайдалану дағдыларын қалыптастыру.
Ойы бойынша сурет салу

Мүсіндеу
Заттық мүсіндеу
-әр түрлі пішіндегі және көлемдегі таныс заттарды үлгісі мен елестетуі бойынша ол заттың өзіне тән ерекшеліктерін ескере отырып мүсіндеу дағдыларын қалыптастыру;
-екі бөліктен тұратын заттарды мүсіндеу дағдыларын қалыптастыру, саусақ пен алақан қозғалыстарын пайдалана отырып пропорцияларды сақтау;
-адам пішінін мүсіндеу дағдыларын қалыптастыру;
-мүсіндеудің әр түрлі тәсілдерін пайдалана отырып ермексаз кесектерінен мүсіндеу және бейнелер жасау;
-заттарды толық пішіні алынғанға дейін немесе жайылған пішінінің жиектері иілгенге дейін сығымдау.
Алақан арасында тура және домалақтау қозғалыстармен домалақтарды жаза отырып, бөліктерді біріктіру біліктіліктерін жетілдіру.
Мазмұнды мүсіндеу
Балалардың көлемді пішіндер мен қарапайым композицияларды мүсіндеуге қызығушылығын тәрбиелеу.
Сәндік мүсіндеу
Балаларды тұрмыстық заттар мен бейнелі ойыншықтарды мүсіндеп жасауға баулу.
Халықтық ойыншықтарды мазмұны бойынша үлгілер құру туралы білімдерін қалыптастыру. Балаларды халық шеберлері еңбегімен таныстыру, саздан жасалған халықтық бұйымдардың түрлері бойынша ыдыстарды мүсіндеп жасауға үйрету.

Жапсыру
Заттық жапсыру
-қайшыны пайдалану дағдыларын: жолақтарды тікбұрыштарға кесу; шаршыларды үшбұрыштарға келтіру; дөңгелек және сопақша пішінді қию, шаршы мен үшбұрыштағы бұрыштарды кесу дағдыларын қалыптастыру;
-элементтерді орналастыру және желімдеу дағдыларын қалыптастыру, алдымен қағаз бетінде заттардың бейнесін құрастырып, одан кейін оларды ересектердің көмегімен желімдейді. Желімді мұқият жағып қол сүлгіні қолдану іскерлігін дамыту.
Мазмұнды жапсыру
Барынша күрделі заттарды, жануарлар пішінін бейнелеу, заттарды қағаз бетінде орналастыру дағдыларын қалыптастыру. Композицияны құрастыру кезінде заттар мен нысандардың шамасы бойынша арақатынасын ескеру.
Дөңгелектерді және сопақша пішіндерді қию дағдыларын жетілдіру. Тар жолақтарды көлденеңінен қию, шаршыдағы бұрыштарды қию білігін бекіту.
Сәндік жапсыру
Геометриялық пішіндерден ою-өрнектерді және жолақтағы өсімдік өрнектерін халықтық өнер түрлері бойынша бірізділігін ескере отырып құрастыру дағдыларын қалыптастыру. Қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнерімен кілемдегі жапсырумен таныстыру.

.

<<Әлеуметтік орта>> білім беру саласы
<<Әлеуметтік орта>> білім беру саласының базалық мазмұны
- қоршаған әлеммен танысу;
- экология ұйымдастырылған оқу әрекетінде жүзеге асырылады.
Мақсаты: жалпы адами қабылданған нормалар мен ережелерді, тұлғаның әлеуметтік дағдыларын қалыптастыру.
Міндеттер:
- ересектердің еңбегі, оның адамның қоғамдық өміріндегі рөлі, жалпылай қабылданған нормалар мен құрдастармен және ересектермен өзара қарым-қатынас ережелері туралы білімдерін дамыту;
- гендерлік, отбасылық, азаматтық тұрғыдағы, отансүйгіштік сезім, әлемдік қауымдастыққа қатысты сезімі туралы ұғым-түсініктерді қалыптастыру;
- өз еңбегіне, басқа адамдардың еңбегі мен оның нәтижелеріне құндылықты қатынасқа, құрдастарына сыйластықпен қарым-қатынас жасауға тәрбиелеу.

Қоршаған ортамен таныстыру
Мәдени мінез-құлық дағдылары
-қазақтың халықтық педагогика дәстүрлеріне негізделген мінез-құлық мәдениеті ережелерін сақтау;
-өзі мен өзінің отбасы жөнінде әңгімелеу, отбасылық мерекелері, оған даярлануға қатысу;
- құрдастарымен қатынастарды бақылай отырып бірлескен іс-әрекет дағдыларын қалыптастыру.
-іс-әрекеттің қарапайым адамгершілік нормаларын қалыптастыру және қазақ халқының қонақжайлылығы, өз отбасына махаббаты мен сыйластық сезімі, балабақшаға, туған өлкесіне, еліне, Қазақстанды мекендейтін әр түрлі ұлт өкілдеріне деген сыйластық сезімін қалыптастыру және дәстүрлермен таныстыру.
Құрдастарымен дауласу кезінде балаларды <<келісімге келу>>, <<татуласу>> әрекеттеріне, басқаларды тыңдауға үйренуге, басқалардың қалауын ұғынуға үйрету.
Қоршаған әлеммен танысу үдерісінде сыпайылықтың қарапайым дағдыларын бекіту.
Балалар іс-әрекетінде этикеттің қарапайым ережелерін бекіту.
Өзінен кішілерге және ересектерге сыйластықпен және қамқорлықпен қарауға тәрбиелеу. Балалардағы өз отбасының тарихына қызығушылықты дамыту.
Ересектер еңбегіне қызығушылық пен оның нәтижелеріне мұқият қарым-қатынас жасауын дамыту, балаларды ересектермен бірлескен еңбек әрекеттеріне қосу.
Адамгершілік нормалары туралы ұғымдар
Балаларды іс-әрекет нормаларымен және ережелермен таныстыру.
Баладағы өзін-өзі сыйлау сезімін, өз қасиеттерін сезінуін қолдап, балаға ересектердің оның табысына қуанатындығын, сәтсіздік жағдайында жанашырлықпен көмектесетіндігін ұғындыру.

Экология негіздері
Табиғаттағы мәдени мінез-құлық дағдылары
Қоршаған өсімдіктер мен жануарлар әлеміне қызығушылықты дамыту.
Өз эмоциясының көріну дағдыларын, тірі табиғи нысандар мен табиғат туралы өзіндік әсерлерін алмасу дағдыларын жетілдіру.
Табиғаттағы адамдардың іс-әрекет ережелері туралы білімдерін жетілдіру.
Баланың өзінің табиғаттағы іс-әрекетін оң бағалауға мұқтаждығына қолдау көрсету.
Балалардың тірі табиғат бұрышындағы және балабақша маңайындағы өсімдіктер мен жануарларға күтім жасау, құстарды қыста азықтандыратын еңбек әрекеттеріне қатысуын мадақтау.
Отбасы мүшелерінің табиғаттағы бірқатар еңбек әрекеттері туралы білімдерін қалыптастыру.
Балалардың назарын ересектердің іс-әрекеттеріне аудару, өйткені онда табиғатқа жанашырлық көрініс береді.

Көркем әдебиет
Адами қарым-қатынастар әлемі
Әдеби шығармалардың қаһармандарына және ертегілердің қаһармандарына қарым-қатынас пен іс-әрекетке эмоциялы жауап қайтарудың <<жақсы мен жаманды>>, <<болады және болмайды>> дегеннің не екенін, <<қалаймын және қажет>> дегеннің не екендігін ұғыну шеберлігін дамытуды жалғастыру.
Өзара қарым-қатынастар мен адами сезімдер әлемі туралы, әдеби кейіпкерлерді мысалға ала отырып балалар мен ересектер қоғамындағы іс-әрекет мәдениеті туралы талқылау дағдыларын қалыптастыру.
Шығарма мәнін ұғыну, іс-әрекеттің дамуын қадағалауды үйретуді жалғастыру. Көркем шығармаларға иллюстрациялар мен таныстыру, иллюстрацияларды қарастыруға үйрету, қарым-қатынастарды талқылауға, кейіпкерлер іс-әрекетін талдауға және оларға өзінің қатынасын бейнелеуге үйрету.
Басқа адамдар, табиғат пен жануарларға қамқорлық жасайтын кейіпкерлердің іс-әрекетін ажырата білуін дамыту.
Ерлердің және әйелдердің іс-әрекетінің ерекшеліктерін ертегілер мен әдеби шығармалар мазмұны арқылы бағалау дағдыларын қалыптастыру.
Әдеби кейіпкерлердің іс-әрекеттері мен мінезін талдауда балалардың мейірімін ояту, баланың табыстарына ересектердің қуануға даяр екендігін, сәтсіздік жағдайында көмектесетіндігін ұғындыру.
Эмоциялар әлемі
Ертегілер мен әдеби шығамалар қаһармандарымен бірге өмір сүру дағдыларын дамыту.
Өзінің эмоционалдық жағдайы мен басқалардың жағдайын арасындағы байланыстарды табу, қаһармандардың сезімі мен қарым-қатынастарын бейнелейтін көркем әдебиет шығармаларын пайдалану дағдыларын жетілдіру.
Қоршаған балалар мен ересектерге қызығушылығы мен зейінін дамытуды жалғастыру және қолдау көрсету.

VІІ. ЕРЕСЕК ТОП
1. 5 жастан бастап 6 жасқа дейінгі балалардың сипаттамасы
<<Денсаулық>> білім беру саласы
<<Денсаулық>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- дене шынықтыру;
- қауіпсіз мінез-құлық негіздері,
- валеология ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.
<<Денсаулық>> білім беру саласын ұйымдастыру мен өткізу балалардың өмірін қорғау, денсаулығын нығайту және негізгі қимыл түрлерін қалыптастыру мақсатына қол жеткізуге бағытталған.
Мақсаты: баланың денсаулық қорғау және нығайту.
Міндеттері:
- салауатты өмір салтын ұстауды, дене сапаларын дамыту;
- тұрмыста, көшеде, табиғат жағдайларында қауіпсіз мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру және негізгі қимылдарды жетілдіру арқылы балалардың қозғалу тәжірибелерін байыту;
- тәрбиеленушілерде шығармашылық, танымдық және сөйлеу қабілеттерін қолдана отырып қимыл белсенділігіне сұраныстарын қалыптастыру.

I ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ

Дене шынықтыру
Негізгі қимыл түрлерін дамыту бойынша жаттығулар
Ортаңғы топта үйренген жаттығуларды қайталап, балалардың біліктері мен дағдыларын жетілдіру және бекіту.
Негізгі қимыл жаттығулары
Жүру: түрлі қарқында бір қатармен, аяқтың ұшымен, өкшемен жүру жаттығуларын белгі бойынша орындау; бүгілген тізені жоғары көтеріп, жартылай отырып; заттарды аттап, заттар арасымен; қолды түрлі қалыпта ұстап; тәрбиешінің белгісімен тоқтап; қозғалыс бағытын өзгертіп, шашырап, заттар арасымен; адымдап алға қарай жүру; жүгіруді алмастыра жүру.
Жүгіру: бір қатармен, шашырап, жұптасып, түрлі қарқында; заттарды аттап; бір сызыққа қойылған заттар арасымен <<жыланша>> ирелеңдеп, кедергілерден өту арқылы; табиғи жағдайларда кедергілерден өту арқылы; түрлі жылдамдықпен - баяу, жылдам, орташа қарқынмен 1,5-2 мин.
Секіру: бір орында тұрып, алға қарай 3-4 м қашықтыққа жылжу арқылы секіру; тізенің арасына қапшықты қысып, қос аяқтап; түзу бағытта (арақашықтығы 6 м); қос аяқтап заттар арасымен (арақашықтығы 4 м), оң және сол аяқтарымен кезектесіп заттар арасымен (арақашықтығы 3 м); орнынан биіктікке; жіптен, сызықтан секіру; оң және сол аяғын кезектестіріп; биіктіктен; 20 см дейінгі биіктіктегі зат үстіне секіру.
Лақтыру, қағып алу, домалату: қос қолмен допты жоғары, жіптің үстінен лақтыру, допты еденнен ыршытып жоғары лақтырып қос қолмен қағып алу (4-5 рет); допты бір қатарға қойылған заттар арасымен домалату; допты қабырғаға ұрып және еденнен ыршытып қос қолмен қағып алу; 2-2,5 м арақашықтықтағы нысанаға допты, қапшықты, тасты, асықты дәлдеп лақтыру; допты екі қолымен бір-біріне (арақашықтығы 1,5-2 м) басынан асыра лақтыру; допты екі қолымен заттар арасымен жүргізу (арақашықтығы 4 м); алға қарай жылжып қос қолмен допты лақтырып, қайта қағып алу (арақашықтығы 4-5 м).
Еңбектеу және өрмелеу. Биіктігі 40 см болатын жіптің астынан қолды еденге тигізбей, жанымен еңбектеу; гимнастикалық орындық үстінде ішпен, арқаға қапшық қойып еңбектеу; көлбеу басқышпен өрмелеп гимнастикалық қабырғаға өтіп, сатыдан ұстай отырып қайта түсу; гимнастикалық орындық астынан еңбектеу; доға астымен еңбектеу (биіктігі 50 см); доғаның астымен қолына допты ұстап еңбектеу (биіктігі 50 см); көлбеу басқышқа шығу, доғаның астымен төрттағандап допты басымен итеріп еңбектеу; кедергілер арасынан және қолды еденге тигізбей доға астынан еңбектеу; қолды еденге, шеңбердің шетіне тигізбей оң және сол жақ бүйірімен топталып шеңбердің ішінен өту.
Тепе-теңдікті сақтау: заттардан аттап жүру; кедергісі бар тақтай үстімен адымдап, аяқ ұшымен жүру; орындық үстімен текшелерден аттап, әр қадам сайын допты алдынан немесе артынан қолдан қолға ауыстыра отырып, басына қапшық қойып жүру; арқан бойымен бір жақ жанымен қырындап (өкшені арқанға, аяқ ұшын еденге) жүру; кедір-бұдыр тақтай үстімен жүру.
Сапқа тұру, сап құрылымын өзгертіп қайта тұру. Сапқа бір қатармен тұру; сап түзеп жүруден бір және екі қатармен қайта тұру; бір орында және қимыл үстінде оңға, солға бұрылу; қатарда - қолды алға, сап түзеп жүргенде және шеңбер жасағанда - қолды жан-жаққа созып тік тұру; секіріп және аттап оңға, солға, айналып бұрылу.
Музыкалық-ырғақты жаттығулар. Музыка ырғағына сәйкес түрлі қарқында қимылдар жасау. Өздеріне таныс дене жаттығуларын музыка әуенімен әсем де, ырғақты етіп орындау. Аяқты өкшеге кезектестіріп қойып, топылдату. Бір қырымен тізе бүге отырып жүру. Қарапайым музыка ырғағына сай қолды шапалақтау. Түзу бағытта шоқырақтап жүру. Жұптасып шеңбер бойымен қозғалу.

Валеология
Өзіңді таны. Валеология деген не. Адамдардың сезім мүшелері мен дене мүшелері. Ағзалар: жүрек, асқазан, тіл. өкпе, бүйрек.
Тамақтану. Ашығудың белгісі. Ашығу сезімін, шөлді қалай жеңуге болады? Жеңіл тамақтануға болады (алма, жүзім, жаңғақтар). Тәттіні көп жеуге болмайды, денсаулыққа зиян. Тамақтану мәдениеті мен ережесі. Азық-түлік сапасын түсіне, иісіне, пішініне қарай ажырата білу.
Аурудың алдын алу
Денсаулықты нығайтудағы шынығу және оның маңызын түсіндіру. Күн тәртібі.
Өзіңе және басқаға көмектес.
Науқастанып, ауырған кезде дереу ересектерге хабарлау.
Сымбат. Әдемі сымбат денсаулықты сақтайды. Дұрыс қалыпты сақтай білу, тұру, отыру кезіндегі тұрақты қалып. Дененің ауырғанын жеңілдететін тәсілдер. Дененің ауырғанын жеңілдете білу: ауыртып алған жерін сипау (уқалау), салқын затты басу, зейінін басқа жаққа аудару, жұбату, қорқынышын сейілту.
Табиғат. Жабайы аңдар. Жәндіктер. Жәндіктердің келтіретін зиянын білу. Олардан қалай сақтанатынын білу. Көшеде және бөтен үйде жануарлармен қарым-қатынас жасағанда қауіпсіздік ережелерін сақтау.
Көкөністер. Жемістер. Олардың пайдасы мен зияны.
Үй жануарлары. Жануарларды күтіп-баққанда, оларды қоректендіру кезінде қауіпсіздік шараларын сақтау.
Ауа райы. Ауа райы өзгерген жағдайда өзін қалай ұстау керектігін білу.
Әлеуметтік өмір.
Қиын жағдайда өзін-өзі ұстау тәртібі. Түрлі жағдайда бала өзін-өзі ұстаудың мынадай ережелерін меңгере білу:
егер адасып қалсаң немесе бейтаныс жерге тап болсаң, полиция қызметкерлерінен, кассирден, сатушыдан және басқа да қызметкерлерден көмек сұра;
- полиция көлігін айыра біл;
- үйдің есігі қағылған сәтте, есікті ашпастан бұрын кішкене тесігіне қара, егер есіктің кішкене тесігі сыртынан жабық болса, тіпті ашпа;
- пәтерден танымайтын адамға шықпа, есікті тек құлыппен жауып қана қоймай, ысырмамен, шынжырмен жап;
- бейтаныс адамның көлігіне отырма;
- егер, көшеде немесе есік алдында бейтаныс адам сені алып кетпекші болса, <<Мен сені танымаймын>> деп дауыстап, қашып шығудың амалын жаса;
- жедел сатыға (лифт) танымайтын адаммен бірге кірме;
- ықшам ауданның көліктерімен танысу;
- қозғалыстағы кез-келген көлік - адамның қауіпсіздігіне төнген қатер.

Қатынас>> білім беру саласы
Мектепке дейінгі ересек жаста <<Қатынас>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- тіл дамыту;
- көркем әдебиет;
- сауат ашу және жазу негіздері;
- мемлекеттік, орыс және басқа (мемлекеттік тіл қазақ тілінде оқытылатын топтарда өткізілмейді) тілдер бойынша ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.
Мақсаты: қоршаған адамдармен өзара әрекет мен құрастыру тәсілдері арқылы дағдыларын игеруді, мемлекеттік тілді меңгеруді және қоғамдық маңызы бар тілді білуін қалыптастыру.
Міндеттері:
- ересектермен және балалармен еркін қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру;
- қазақ халқының салт-дәстүрлерін, мәдениетін құметтеуге тәрбиелеу;
- балалардың әрекеттерінің түрлі нысандары мен түрлерінде олардың ауызекі сөйлеу тілінің барлық құрамдарын дамыту.

І ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Тіл дамыту
Тілдің дыбысталу мәдениетін тәрбиелеу
Тілдің дыбысталу мәдениетінің барлық қырын жетілдіру.
Сөздегі дыбыстың орны туралы білімдерді қалыптастыру.
Балалардың:
- зат есім, жалпылауыш сөздерді қолдану, сөздерді дыбыстық талдау;
- қажетті сөздерді дұрыс түсіну және оларды ауызекі сөйлеу тілінде белсенді қолдана білу;
- грамматикалық және морфологиялық қырын меңгеру;
- етістіктерді дұрыс қолдана білу, сөздерді септіктер мен шақтарда үйлестіріп, қосымшаларды дұрыс қолдана білу;
- сөйлеу тілінде зат есім, сын есім, етістіктердің күрделі түрлерін жасау;
- тілдің орфоэпиялық, орфографиялық нормаларын, сөзжасамды меңгеру;
- сөйлеу мәдениетінің түрлерін қолдану;
- диалогтік сөйлеуге үйрету, сөзді түсіну және тыңдау;
- қоршаған орта туралы білімдерін қалыптастыру арқылы сөздік қорын дамыту;
- негізгі ойды дұрыс жеткізе білу, монологтік мәтіндерді байланыстырып айту, мәтін мазмұнын дұрыс, рет-ретімен айту, қысқа сипаттау және баяндау әңгімелерін құрастыру;
- мазмұнын ескере отырып балалардың диалогтік тілін дамытуға негіз болатын тілдік орта құру;
- шығармашылық қызмет машықтарын қалыптастыру: ересектердің көмегімен әңгіменің жалғасы мен аяғын ойлап табу;
- баяндау және сипаттау әңгімелерін ойлап табу;
- әңгімелеу барысында бейнелеуіш сөздерді, эпитеттерді, салыстыруларды қолдану дағдыларын қалыптастыру.

Көркем әдебиет
І ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ
Балаларға оқып беру және әңгімелеу.
Шығармалардың эмоциялық-бейнелік мазмұнын түсінуге үйрету. Баяндау сипатын сезінуге үйрету. Әдеби жанр түрлерін түсіндіру: ертегі, әңгіме, өлең. Балаларды шығарма кейіпкерлерімен таныстыру. Әдеби шығармалардағы қоғамдық өмір оқиғалары туралы, қоршаған орта, табиғат туралы түсініктерін қалыптастыру, ұлттар мен ұлыстардың салт-дәстүрі, тұрмыс-тіршілігі, мәдениеті туралы ауыз әдебиеті шығармалары негізінде түсінік беру.
Мәнерлеп оқу.
Авторлық көңіл-күйді дауыс ырғағымен мәнерлей оқи отырып, логикалық екпінмен, үзілістермен жаттауға үйрету. Балалардың өлең мазмұнына деген қатынасын беруге, тілдің образдылығын сезінуге және білдіруге үйрету.
Мазмұндау. Сюжетті бірізділікті сақтай отырып, көңіл-күймен, қисынды түрде мазмұндауға үйрету. Түрлі тақырыптағы шығармалар мен бейнелеу құралдары бойынша өз қарым-қатынасын мәнерлі көрсету, шығармаларды өз ойымен мазмұндап айтуға үйрету. Диалогтік сөйлеуді жеткізу.
Шығармашылық әңгімелеу. Тәрбиешінің әңгімесінің жалғасы мен соңын ойлап таба білуге үйрету. Балалардың шығармашылық бастамаларын ынталандыру. Тәрбиешінің ұсынған тақырыптарынан бір-бірімен байланысқан сюжет бойынша суреттеу және баяндау әңгімелерін құрастыруға, әңгімелеу барысында бейнелеуіш сөздерді, эпитеттерді, теңеулерді қолдануға үйрету.

Сауат ашу және жазу негіздері
<<Сөз>> және <<дыбыс>> терминдері туралы алғашқы түсінік беру. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың негізгі ерекшеліктерімен таныстыру, сөздегі дыбыстарды ажырата білу. Балаларды сөздегі дыбыстардың реттілігін белгілеуге үйрету. Дыбыстық құрылымы әртүрлі үш-төрт сөзге дыбыстық талдау жасауға үйрету, дыбыстардың айтылу ерекшеліктерін талдау. Дауысты дыбыстарымен таныстыру.
Қолды жазуға дайындау
Дәптерді, қолды, қаламды үстел үстіне қойып, жазу кезіндегі ережелермен таныстыру. Жазу құралдарын (қаламды) дұрыс ұстауға дағдыландыру. Ұзын-қысқа таяқшалар мен ирек сызықтарды сызу арқылы ұсақ қол қимылдарын дамыту. Сызбалар (штрих) жасауға үйрету.

<<Таным>> білім беру саласы

<<Таным>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру;
- құрастыру;
- экология негіздері;
- қоршаған ортамен таныстыру ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттерінде жүзеге асырылады.
Мақсаты: коммуникативтік-танымдық қабілеттіліктерін, математикалық ойлауын қалыптастыру.
Міндеттері:
- зейін, ес, түйсік, қабылдау, шығармашылық қабілеттерін, қиялын, ойлау вариативтілігі сияқты танымдық процестерін дамыту;
- ақыл-ой әрекетінің (талдау, жинақтау, салыстыру, қорыту, топтастыру, үлгі жасау, құрастыру, байланыстың себеп-салдарын орнату) тәсілдерін үйрету, қарапайым математикалық ұғымдарын қалыптастыру;
- табиғат әлеміне танымдық қызығушылықтарын, табиғаттың тірі нысандарына эмпатия сезімін, қоршаған ортаға қатысты өзінің кейбір іс-әрекеттерінің қарапайым салдарын көре білуін дамыту.

І ЖАРТЫЖЫЛДЫҚ

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру
Жиынтық. Санның белгілі бір заттың өлшемін көрсететін көрсеткіш екендігі жайлы түсінігін қалыптастыру. Жиынтық сапасы бойынша әртүрлі элементтерден құрастыруылуы мүмкін екендігін жаттықтыру. <<Бір>> деген ұғымның бір ғана заттың санын ғана емес, сонымен қатар бүтін бір топтың жиынтығын да білдіретіндігін ұғындыру.
Сан және санау. 6 саны көлеміндегі сан мен цифр туралы ұғымдарын қалыптастыру, оларды тану және атай білуді үйрету. Көрнекі негізінде 2,3,4,5,6 санының пайда болуымен таныстыру. 7 көлеміндегі санды тура және кері санауға үйрету. Сөйлеуде математикалық терминдарды қолдана білу қабілеттілігін қалыптастыру. 7-ден 10-ға дейінгі сандар мен цифрлар туралы ұғымдарын қалыптастыру, оларды тану және атай білуді үйрету. Көрнекі негізінде 7,8,9,10 сандарының пайда болуымен таныстыру. 10 көлеміндегі санды тура және кері санауға үйрету.
Көлем. Заттардың (5 және одан артық) ұзындығын, биіктігін, ені мен жуандығын белгілеу білуге үйрету, заттарды көлеміне қарай өсу және кему ретімен орналастыру. Көлемі бойынша заттардың арасындағы қатынастарды білдіретін математикалық терминдерді қолдану.
Геометриялық пішіндер. Шеңбер және тіктөртбұрышпен салыстыру арқылы сопақшамен таныстыру. Геометриялық пішіндер (дөңгелек, сопақша, үшбұрыш, шаршы, тіктөртбұрыш) мен денелерді (шар, куб, цилиндр) дұрыс атап оларды бір-бірінен ажырата білуге жаттықтыру.
Кеңістікті бағдарлау
Кеңістікті бағдарлау туралы білімдерін бекіту. Қағаз бетінде бағдарлай білу дағдыларын қалыптастыру.
Уақытты бағдарлау
Уақытты бағдарлау туралы білімдерін бекіту. Таңертең, күн, кеш, түн мезгілдері тәулікті құрайтыны туралы ұғымдарын қалыптастыру. Апта күндерін, жыл мезгілдерін атау кезінде оларды ретімен дұрыс айта білуге үйрету.
Салмақты бағдарлау. Зат өлшемін анықтай білу сезімдерін дамыту (<<салмақ сезімі>>), заттардың салмағын өлшеміне қарай тең және тең еместігін алақанына салып өлшеп, анықтауға үйрету.

Құрастыру
Құрылыс материалдары мен конструктор бөлшектерінен құрастыру. Құрастыру бөлшектерінің негізгі бөліктері мен оған тән бөлшектерін білу.
Дағдыларын қалыптастыру:
- болашақ құрастыруды талдай білу, оларды орындау реттілігін белгілеу және оның негізінде нысан жасау;
- көлемі бойынша әр түрлі бір немесе сол құрастыруларды жасай білу;
- ұжымдық құрастыра білу;
- түрлі үйлестіру арқылы сіріңке қораптарынан ұсақ-түйек құрастыру.
Үлкен емес жазықтықты үлкен етіп біріктіру, кірпіштердің, қырлы бөренелердің араларын бірін-біріне жиі қойып құрылысты берік ету, биіктігі қиын құрылысты бөлу сияқты құрастырудың жаңа әдістерін меңгерту.
Қағаздан құрастыру. Қағазды ортасынан, төртке бөліп бүктеу, түрлі бағытта, тегістеп бүктей білуге үйрету. 16 бірдей бөлікке қиғаштай бөлінген (бұрыштарының басын дәл қосу) ұсақ-түйектерді дайындауда шаршы қағазын бүктеу іскерліктерін қалыптастыру.
Табиғи және қалдық материалдардан құрастыру.
Табиғи және қалдық материалдардың түрлерімен таныстыру.
Табиғи материалдардан ұсақ-түйектер дайындай білуге үйрету.

Экология негіздері
Өлі табиғат заттары мен құбылыстары. <<Өлі табиғат>> туралы түсінік беру, өлі табиғат заттарын адам қолымен жасалған заттардан ажырата білуге үйрету. Табиғи құбылыстар туралы білімдерін кеңейту.
Табиғаттағы маусымдық өзгерістер. Табиғаттағы маусымдық күз мезгіліндегі өзгерістерді бақылап, ерекшеліктерін ажыратып айта білуді үйрету.
Өсімдіктер әлемі. Жақын маңда орналасқан ағаштар, бұталар, шөптер туралы ұғымдарын бекіту. Ағаштар мен бұталардың бірнеше түрін ерекше белгілеріне қарап ажыратып, атай білуге үйрету.
Жемістер мен көкөністер туралы түсініктерін кеңейту. Оларды ажыратып, бөлек топтастыруға, аттарын дұрыс атай білуге үйрету.
Өсімдіктердің тірі табиғатқа жататындығын, оған да басқа тірі денелер сияқты өсіп-жетілуі үшін арнайы жағдайлар керек екендігін түсіндіру. Өсімдіктердің адам өміріндегі маңызын түсіндіру.
Жануарлар әлемі. Жабайы аңдардың тіршілігі туралы түсініктерін кеңейту. Күз кезеңінде аңдардың сыртқы келбеті мен тіршілігінің ерекшеліктерін сипаттап атай білуге үйрету. Қыстап қалатын және жыл құстары туралы ұғымдарын қалыптастыру. Оларды белгілеріне қарай ажырату және қыстап қалатын, жыл құстары деп атай білуге үйрету.
Табиғат бұрышындағы жануарлар тіршілігімен, ондағы объектілерге қажетті құралдармен таныстыру. Балалармен бірге табиғатты бақылау күнделігін толтыру.
Табиғат аясында өзін-өзі ұстау ережесі.
Жануарлар мен өсімдіктердің барлық түрлерін сақтаудың қажеттілігінің себептерін түсіндіру. Табиғат аясында өзін-өзі ұстаудың қарапайым ережелерін сақтауды үйрету.
Тірі табиғат бұрышындағы жануарлар мен өсімдіктерді күту ережелерімен таныстыру. Оларға қамқорлықпен ұқыпты қарауға үндеу.

Қоршаған ортамен таныстыру
Бала, оның отбасы, үйі.
Туыстық байланыс, өзінің жасын, толық аты-жөнін, тегін, ата-анасының, отбасы мүшелерінің аты-жөнін, балабақша, топ атауын, нөмірін айта білу, үйден балабақшаға дейінгі жолды анықтау туралы түсініктерін қалыптастыру.
Балаларда өз ата-тегін (жеті атасын) білуге деген қызығушылықты дамыту. Баланың өзінің әке-шешесіне, туысқандарына сыртқы ұқсастықтары бар екенін көре білуге үйрету. Балаларда өз отбасының мүшелеріне қамқорлық білдіру ниетін, үй тапсырмаларын орындау, өзінің адал тілектерін отбасы мүшелеріне сөзбен айта білуді тәрбиелеу.
Заттар әлемін меңгеру, кеңістікті бағдарлау.
Заттар, олардың белгілері мен ерекшеліктері туралы ұғымдарын қалыптастыру. Балаға таныс емес заттар мен олардың атқаратын қызметін түсіндіру. Заттардың қандай материалдан жасалғандығын анықтап, сипаттама беріп, оның сапасы мен ерекшелігін дұрыс анықтай білуге үйрету.
Айналадағы заттар, құрылыс материалдары арасындағы міндет пен байланысты, оның неден жасалғандығы туралы түсінік беру.
Балабақша жақын орналасқан шағын ауданда, балабақша ауласында еркін бағыт-бағдар ұстай білу іскерліктерін жетілдіру.
Көлік, байланыс құралдары.
Көлік құралдарының көп түрлілігі, белгілі жұмыс түрін орындау үшін олардың жабдықтары жайлы түсінік беру.
Телефон, компьютер, теледидар, радионың қызметтерімен, оларды қолданудың бірнеше қарапайым ережесі туралы білімдерін бекіту.
Ересектердің еңбегі.
- әр түрлі мамандық иелері туралы;
- еңбектің ерекшеліктері, маңызы және сипаты туралы;
- балабақша қызметкерлерінің еңбегі туралы ұғымдарын қалыптастыру.
Өз ата-анасының еңбегі туралы еңбек процесстері туралы білімін қолдана білуге, адамдардың еңбектеріндегі өзара байланыстарды байқауға үйрету. Айнала қоршаған заттар, ойыншықтар адамдардың еңбегімен жасалғандығы туралы, оған ұқыпты қарау керек екендігін түсіндіру.
Менің Отаным - Қазақстан. Еліміздің рәміздері
Отан туралы, мемлекеттік және халықтық мерекелер туралы білімдерін кеңейту. Қазақстан Республикасының Президенті оның халыққа қызмет етеіндігі, өзінің халқының түрлі мәселелерін шешетіндігі түсінігін қалыптастыру.
Мемлекеттік рәміздер туралы білімдерін кеңейту. Балалар Қазақстан Республикасының рәміздерін танып, әнұранды орындарынан тұрып, сол қолды жүректің тұсына қойып, орындау туралы білуі керек. Мемлекеттік мереке Тәуелсіздік күні туралы ұғымды қалыптастыру. Халық мерекесі туралы ұғымды кеңейту. Балаларды мерекелерге өлең-тақпақтар жаттату, би билеу арқылы белсенді араластыру.
Қазақстан Республикасының әскері
Ел қорғаудың қиын да, ардақты міндет екендігін түсіндіру арқылы Қазақстан Республикасы әскері туралы түсініктерін кеңейту. Ұлы Отан соғысы жылдарында ел қорғаған қазақстан әскерлері жайлы түсінік беру.
Жолда жүру ережелері
Балалардың жолдың жүріс бөлігі, осьтік сызық туралы ұғымдарын бекіту. Қиылыс жолмен таныстыру, жол белгілерін бекіту. Бағдаршамның жарық белгілеріне сәйкес жолдан өтуге үйрету.

<<Шығармашылық>> білім беру саласы
<<Шығармашылық>> білім беру саласының базалық мазмұны:
- сурет салу;
- мүсіндеу;
- жапсыру;
- музыка ұйымдастырылған оқу іс-әрекеттері арқылы жүзеге асырылады.
Мақсаты: қоршаған болмыстың эстетикалық жағына қызығушылығын, балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Міндеттері:
- балалардың шығармашылығын, байқағыштығы мен әлемді бейнелі қабылдауын, өз қиялын, күйзелісін, сезімін, ойын көркем түрде көрсете білуін дамыту;
- өнер әлеміне деген тұрақты қызығышулығын, ұлттық музыкаға, шығармашылықтың элементіне, адамгершілік-эстетикалық сезімдерін қалыптастыру;
- мәдениет іс-әрекеттеріне тәрбиелеу, ынтымақтастық дағдыларын қалыптастыру, жұмысты ұжыммен бірге орындауға үйрету; балалардың талдау-жинақтамалы қабілеттерін дамыту: алға қойған міндеттерге сай өз жұмысының нәтижесін бағалау іскерлігі.

1. I ЖАРТЫ ЖЫЛДЫҚ
1.
1. Сурет салу
Заттық сурет салу
Балаларды елестету және заттарға қарап гүлдер, көкөністер, күрделі емес ойыншықтар сұлбасын өздеріне тән ерекшеліктерін сақтай отырып салуға үйрету. Серуен кезіндегі бақылаудан кейін - ағаштың күзгі жапырақтары, үй, трамвай, автобус; серуен мен саяхат кезінде алған әсерлерін суретте бейнелеу.
Пішіндер туралы білімдеріне сүйене отырып негізгі пішінін, заттар мен олардың бөліктерінің үйлесімділігін нақты беруге, бөліктердің салыстырмалы көлемі мен орналасуына, түстер туралы біліміне сүйене отырып заттардың түстеріне, өз талғамымен түстерді таңдауға үйрету.
Бірнеше біркелкі заттардың мөлшеріндегі ерекшеліктерін жеткізе білу іскерліктерін қалыптастыру.
Бұрын меңгерген форма туындайтын қимылдарды реттілікпен бекіту:
- жемістер мен жидектер; балық, жануарлардың суретін салу барысында жұмырланған формадағы бірнеше заттардың көлемін берудегі айырмашылықты;
- төрт бұрыш формадағы бірнеше заттардың көлемін берудегі айырмашылықты;
- көлік құралы, адамдардың тұлғасы сияқты күрделі формадағы бірнеше заттардың көлемін берудегі айырмашылықты.
Балаларды суретке қарап салуға және елестете отырып жануарлардың, адамдардың және ойыншықтардың суретін салуға үйрету. Күрделі емес қимылдарды бере білу, бейненің айқындылығына, қимыл барысында қолдың, аяқтың орналасуының өзгеруіне қол жеткізу. Заттардың көлемі мен үйлесімділігінің айырмашылығын бере білуге үйрету. Қарындашпен оңай сызықпен сызуға, бояудың қажетті қоюлығын алу үшін акварель бояуын су тақтайшасында сумен араластыра білуге үйрету. Суретке қарап салу.
Сәндік сурет салу
Түзу, ирек, жіңішке, жалпақ сызықтарды, түрлі көлемдегі сақина, дөңгелектерді, нүктелерді бірқалыпты орналастыра отырып қарапайым пішіндерде өрнектерді құрастыра білу іскерліктерін бекіту. Түрлі өлшемдегі өрнектегі элементтерді үйлестіру, ақ және түрлі түсті қолдана отырып түстерді таңдауды қолдану.
Қылқаламмен қағазға басып салу тәсілдерін қолдануға, қағаздың ортасын, бұрыштарын, жоғарғы, төменгі, оң және сол жақтарын ажыратуға үйрету.
Қарындаштармен сурет салу барысында саусақтарға күш түсірмей, көлбеу ұстау қажет, штрихтарды біркелкі жеңіл қимылмен бір бағытта әрі-бері сызу. Сызықты контурдың сыртына шығаруға болмайды.
Сурет салу барысында қағазға жуан сызықтарды сызарда қылқаламды көлденең, ал жіңішке сызықтар мен нүктелерді сызу үшін тігінен ұстап, суреттерді бояғанда бір бағытта солдан оңға қарай, жоғарыдан төмен қарай, қиғашынан жүргізіледі.
Балаларға түрлі материалдар: қарындаштарды, бояуларды қолдануды үйрету.
Түрлі халықтардың қолданбалы өнеріне тән өрнектердің элементтерімен және түстердің үйлесімділіктерімен таныстыру. Қазақ мәдениетіндегі зергерлік, ағашты ойып, өрнектеу, киімге кестелеп және алтынмен тігу өнерлері туралы түсінік беру. Табиғат күйлері, гүлдер, қауыздар, төселіп жатқан өркендер мен дәндердің қазақтың әшекей өнеріндегі киіз басу, кілем тоқу, тоқыма заттарында кездесетінін атап өту.
Түзу сызықтардың түрлі байланыстарымен құрылған қазақтың (1-2) өрнектерінің суретін салу. Элементтерді пішіндер мен сұлбалардың ортасы мен шеттеріне орналастыра білу. Қазақтың оюларының көптүрлілігі туралы түсініктерін кеңейту, ерекшеліктері мен оларға тән элементтерін қолдана отырып құрастыра білу іскерліктерін дамыту. Дымков ойыншықтарымен таныстыру. Балалардың өз ойлары бойынша ойыншықтарды, заттарды безендіру. Ұжыммен бірге жұмыс істеуге, халықтың зергерлік еңбегін құрметтеуге тәрбиелеу. Қазақ өрнектерінің, городец, хохлома көркем суреттері мен сәнді маталардың мотивтері бойынша өрнектерді құрастыру барысында түстерді сезінулерін дамыту.
Мазмұнды сурет салу
Бейнелерді бүкіл параққа, бір сызықтың бойына, жалпақ жолақшаға орналастыру іскерліктерін қалыптастыру. Бейненің айқындылық құралдарын, ересектердің еңбегін, қоғамдағы оқиғаларды қолдана отырып балаларды күзгі табиғаттан алған әсерлерін көрсете білуге үйрету. Ертегі желісі бойынша сурет құру.
Бір мазмұнға біріктіре отырып бірнеше заттардың суреттерін бейнелей білуге үйрету.

Мүсіндеу
Заттық мүсіндеу
Балаларды затқа қарап немесе көз алдарына елестету арқылы көлемі мен пішіні әртүрлі таныс заттарды, көкөністер мен жемістерге тән ерекше бөліктерді бейнелеуде барлық қол буындары мен саусақтарын дұрыс қозғалту техникасын сақтай отырып мүсіндеуге үйрету.
Қарапайым қатынастарды сақтай отырып адам мен жануарлардың пішінін мүсіндеуге үйрету.
Көшеде, үйде және балабақшада көрген заттарын бейнелей отырып, елестету арқылы мүсіндеу. Олар бақылау жасаған кездеріндегі заттардың бейнесін жеткізе білуге, заттарды түрлі қалпында мүсіндеуге, бейненің жеке шешімін өздігінен табуға үйрету.
Жұмыста сулы шүберекпен пішіннің үстінен тегістеуге және кескішті қолдануға үйрету. Өздігінен тақырып ойлап табу және өз ойын іске асыру іскерліктерін дамыту.
Сәндік мүсіндеу
Балаларды халық шеберлігінен шыққан ойыншықтармен таныстырып, оларды мүсіндеуге үйрету. Халықтық ойыншықтар желісімен бейнелер жасауға үйрету. Мүсінді бейнені безендірудің тәсілдерін өз қалауы бойынша таңдауды ұсыну. Балаларды халық шеберлерінің еңбегімен таныстыруды жалғастыру, халықтық керамика мәнерінде ыдыс жасауға үйрету, сыртын теп-тегіс етіп, күрделі рельефпен безендіріп, әшекейлеу.
Түбі мен қабырғасына қысу және ленталық әдіспен, лента тәрізді пластиналарды орналастырып, бір-біріне іші-сыртын бекіту арқылы ыдыстар жасауды үйрету.
Мазмұнды мүсіндеу
Балаларды мүсіндеудің үйреншікті әдістері мен біліктіліктерін жаттықтыру арқылы заттардың өлшемдік қатынастарын дұрыс бере білуге жаттықтыру.
Бейненің ерекше қасиетін, адамның қимылын анық көрсетуге, сырт келбетін әдемі безендіруге үйрету.
Кескішпен тұтас бөліктен мүсін жасауға үйрету.
Затты тұғырға орналастыру техникасын қалыптастыру. Бірыңғай заттармен сюжеттер жасау. Бірнеше денені бір тұғырға орналастыру, бірыңғай заттардың бейнесін жасау. Бейненің ерекше қасиетін, адамның қимылын анық көрсетуге, фактурасын жасай білу шеберлігін қалыптастыру. Кейіпкерлердің өзіне тән бөлшектерін жасауға, композиция мазмұнын қосымша заттар мен элементтердің көмегімен мейлінше көркемдеп жеткізуге үйрету. Бірнеше денені бір тұғырға орналастыру, бірыңғай заттардың бейнесін жасаудан, мазмұнға сәйкес әр қилы бейнелерді жасау білімдерін бекіту.

Балаларды өнермен таныстыру
Балалардың шығармаларды қарау барысында бейнеленген құбылыстарды сезіну, суретшінің жеткізбек ойын түсіне білу, қоршаған орта мен жасампаз еңбек туралы қабілеттерін қалыптастыру. Аңдар бейнесін мейіріммен жылы қабылдауға үйрету.
Қазақ халқының ұлттық өнер туындыларының 2-3 түрімен, әшекей бұйымдарымен, тұрмыстық заттарымен, ат әбзелдерімен, киім-кешегімен таныстыру. Ұлттық ойыншықтар мен әшекейлер туралы (тәрбиешінің қалауымен) түсінік беру.
Балаларды бейнелеу өнер түрлерімен (кескіндеме, графика, мүсіндеу, сәнді-қолданбалы өнер) таныстыруды жалғастыру.
Әр түрлі материалдардан (фарфор, сүйек, керамика, ағаш, шойын, шыны т.б.) жасалған мүсіндермен таныстырып, бұл мүсіншінің қолынан шыққан туынды екендігін әңгімелеу. Жұмыс үстіндегі мүсіншінің суретін көрсету.
Ғимараттардағы өнер туындыларының әсемдігіне назар аударуға үйрету.

Жапсыру
Заттық жапсыру
Балалардың қайшыны қолдану іскерліктерін бекіту: жолақшаларды төртбұрыштарға, шаршыларды үшбұрыштарға, шаршы немесе төртбұрыштардың шеттерін қию арқылы дөңгелек пен сопақша пішіндерді қию.
Балаларға:
- екіге бүктелген қағазды қатпарлап, түрлі бейнелерді қиюды;
- қатпарланған қағаздардан бірдей бірнеше пішіндер және екіге бүктелген қағаздан симметриялы пішіндегі заттарды қиюды;
- өз ойлары бойынша бірнеше бөліктерден заттар жасауды;
- жырту тәсілімен жапсыруға үйрету.
Дайындалған қағаздан тіктөртбұрыштан дөңгелек формада кесу, бірнеше бөліктен заттарды бейнелеу іскерліктерін бекіту.
Сәндік жапсыру
Ұлттық мәнер бойынша таныс геометриялық элементтерден, түрлі пішіндегі қағазға ой-өрнектер жасауға үйрету.
Кешке шақыру билеттерін, қуыршақтарға арналған қағаз сүлгілер мен кілемшелерді, мерекеге арналған жалаушаларды, сурет салуға арналған папкаларды, би костюмдеріне арналған алжапқыштар мен орамалдарды безендіру.
Бөліктерден бейнелер жасау, мерекелерге үй-жайды безендіру үшін ұжымдық жұмыстарды орындау.
Ұлттық кілемдерді, ас тақтайшаларын, сүлгілерді, ыдыс-аяқ сақтайтын сөмкелерді (аяқ қап), тері белдіктерін, қымыз құятын ыдыстарды (торсық), кеселерге арналған қаптарды әшекейлеуге үйрету. Қойдың екі мүйізі -- қос мүйізді <<төрт айшық>> өрнегі негізінде қолдану. Бұйымдарды, шырша әшекейлері мен ойыншықтарын, жаңа жылдық құттықтау ашықхаттарын, топ бөлмесін безендіруге, қыс тақырыбындағы ұжымдық панно жасауға үйрету.
Мазмұнды жапсыру
Балаларға қағазға заттарды орналастыру дағдыларын үйрету. Жапсыруларды құрастыру барысында нысандардың көлемі бойынша қатынасын, заттардың бөліктерінің пішінін, құрылымын, қатынастарын көре білу іскерліктерін меңгерту.
Жапсыруларда әлеуметтік жағдайлар мен балалар өміріндегі оқиғаларды бейнелеуге үйрету.
Ұжымдық жапсыруда ортақ композиция құрып, қағаздың бетін толықтыруға, заттарды бір сызықтың бойымен жалпақ жолақшаға (жоғары, төмен, 2-3 жоспар), бүкіл параққа орналастыруға үйрету. Аспанды, жерді немесе өзен мен көлді (теңізді) бөлуге, жердің (аспанның) түсін таңдауға үйрету. Жаңа жылдық мерекеге залды безендіруге қатыстыру.
Үйрету керек:
- үлгілер және трафареттермен, дайын киім үлгісімен жұмыс істеу;
- өзінің жұмысын композиция, перспектива ережелеріне сәйкес құру;
- қайшыны дұрыс қолдану;
- екі бүктелген қағаздан симметриялық пішіндер қию;
- ұлттық өнердің желісімен түрлі пішіндегі қағазда геометриялық элементтерден (шеңберлер, шаршылар, сопақшалар) өрнектер құрастыру;
- заттарды қазақтың ою-өрнектерімен безендіру;
- еңбек қауіпсіздігі жіне жеке гигиена ережелерін сақтау.

Музыка
Музыка тыңдау
Шығармалардың эмоционалдық мазмұнын, олардың сипатын, көңіл күйін ажырату. Әсерлі реңктерін ажырату. Музыкалық шығармаға өзінің қатынасын білдіру, оның мазмұны мен сипаты туралы пікірін айту. Қазақтың ұлттық аспабының дыбысталуымен таныстыру. Ұлттық, домбырада және қобызда орындалатын <<Күй>> жанрымен таныстыру, күйші-композитор: күйші Құрманғазы, қобызшы Қорқыт шығармашылығымен таныстыру.
Ән салу
Дауысы мен есту қабілеттерін дамытуға арналған жаттығуларда қиын емес әуендерді 2-3 жақын үндестікте дауысын дәл келтіріп орындауға үйрету, септима мен терция дыбыстарын ажырату, қолымен бағытын (жоғары-төмен) көрсете отырып, әуеннің жоғарғы-төменгі қозғалысын ажырату.
Әннің сипатын қабылдау, дауысын дұрыс келтіріп орындау, ырғақтық бейнесі мен динамикасын дәл беру, әннің кіріспесін, басын, қайырмасын ажырату. Мерекелік әннің шаттық көңілін көңілді жеткізіп, жеңіл, ширақ дауыспен фразалардың соңын жұмсартып айту. Қазақ халқының музыкасын әндерде қабылдау.
Музыкалық-ырғақты қозғалыстар
Жаттығулар: Музыка сипатының өзгеруіне сәйкес қозғалыстарды өзгерту, марш сипатын анық ырғақтық жүріспен, музыканың ширақ сипатын жеңіл, ырғақты жүгіріспен беру, қозғалысты музыкамен сәйкестендіріп жартылай отыруларды (<<серіппені>>) анық, ырғақты орындау, қимылдарды музыкамен келістіріп, бөлшек адымды би қимылын меңгерту.
Ойындар мен қол ұстасып шеңбер бойында айтылатын әндер: музыка сипатына сәйкес ойын әрекеттерін орындау, қол ұстасып шеңберде айтылатын әндермен шеңберді айналып жүру, музыкалық тіркестерге сәйкес қозғалыстарды өзгерту, жылдамдық пен ептілікті білдіру, пьесаның аяқталуын белгілеу, ұлттық ойындардың көңілді сипатын бере білу, дауыстардың биіктіктерін ажыратып, үлкен шеңберден кіші шеңберге қайта тұру.
Билер: әуеннің би сиаптын сезіну, би қимылдарының элементтерін орындау, халық биін уйрену арқылы көркем мұраның кейбір элементтерімен таныстыру.
Би шығармашылығы: Таныс би қимылдарын қолдана отырып, ойдан би шығару іскерліктерін мадақтау, мәтінге сәйкес әнді жеке сахналау мен шығармашылық тапсырмаларды орындауға үйрету.
Балаларға арналған музыкалық аспаптарда ойнау
Ересектердің орындауындағы музыкалық пьесаларды тыңдау, жоғарғы регистр, аспаптың дыбысталу тембрін ажырату. лирикалық, байсалды әуендерді тыңдау, олардың аттарын білу, қайта тыңдау барысында тану. Әуеннің ырғақтық бейнесін ұрмалы аспаптарда жеке немесе кішігірім топпен ойнау. Қазақтың ұлттық ұрмалы аспаптары асатаяқ, тоқылдақ, жыланбас қоңырау аспаптарында анық және тәртіппен ойнау.

<<Әлеуметтік орта>> білім беру саласы

<<Әлеуметтік орта>> білім беру саласының базалық мазмұны келесідей:
- қоршаған ортамен таныстыру;
- экология негіздері;
- көркем әдебиет;
- өзін-өзі тану ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің түрлерінде жүзеге асырылады.
<<Әлеуметтік орта>> білім беру саласын ұйымдастыру мен жүргізу әлеуметтік сипаттың бастапқы ұғымды меңгеру мен балаларды әлеуметтік қатынас жүйесіне қосу мақсатына жетуге бағытталған және барлық білім беру саласы арқылы жүзеге асырылады.
Мақсаты: қоғамдық өмірде қоршаған ортамен және құбылыстармен таныстыру негізінде балалардың әлеуметтік дағдыларын дамыту.
Міндеттері:
- ересектермен және құрбы-құрдастарымен қарым-қатынас жасау дағдыларын, өзін-өзі басқару мен өзін-өзі реттеудің қарапайым қабілеттерін қалыптастыру;
- ынтымақтастық, қоршаған ортаға қамқорлық көрсету, жігерлілік, дербестік, тәуелсіздік, әлеуметтік бейімділік, ашықтық, әлеуметтік икемділік, мәдениетті және экологиялық сауаттылық сияқты жеке тұлғаның әлеуметтік қасиеттерін дамыту;
- құрбы-құрдастар мен ересектердің арасындағы қарым-қатынастың жалпы қабылданған қарапайым нормалары мен ережелерін үйрету.

Қоршаған ортамен таныстыру
Өзін-өзі ұстаудың мәдени дағдылары
Балаларды:
- түрлі әлеуметтік жағдайларда тиісті шешім қабылдауға;
- өзінің және жолдастарының қылығы бойынша пікір айтуға болатынын және қажеттілігін түсінуді;
- ересектерді және кішілерді құрметтеу халықтық дәстүріне негізделген өзін-өзі ұстау адамгершілік қағидаларын сақтауға үйрету.
Ересектермен немесе құрдастарымен келіспей қалған жағдайда балаларды <<өзара келісуге>> ниеттендіру, басқаларды тыңдай білу, олардың тілектерін, қажеттіліктерін, қиындықтарын түсіне білу, өз тілегі мен мәселесін айтуға мүмкіндік жасау, дау-жанжалдарды бірге шешуге, татуласуға үйрету.
Қоршаған ортамен таныстыру процесінде әдептіліктің қарапайым дағдыларын бекіту.
Адамдардың мінез-құлықтары мен кәсіби әрекеттерін, этникалық мәдениетке ұқыптылықпен қарау, құқықтық білімдерін құрметтеу әрекеттерін балаға түсінікті болатындай гендерлік тәсілмен жеткізе отырып, әлеуметтік-мәдениет негіздерін қалыптастыруды жалғастыру.
Балалардың мінез-құлқында қарапайым этикет ережелерін бекіту, ересектердің сөзін бөлмеу, орын беру, ойыншықтармен бөлісу, қоғамдық орындарда өзін ұстай білу сияқты этикалық құнды өзара әрекет үлгілерін қолдау.
Ересектермен және құрдастарымен өзара қатынасы
Өзара сыйластық негізінде отбасы мүшелерімен қарым-қатынас жасай білуді бекіту.
Туыстарын сыйлауға, құрметтеуге тәрбиелеу.
Өзін-өзі дұрыс бағалап өзіне сенімінің бекуіне мүмкіндік туғызу, өзін қадірлеп дербестігін дамытуға, түрлі әрекеттерде өзінің жетістіктерін нақты бағалауын дамытудағы қажеттіліктерін қолдау.
Бала санасын <<Мен және менің сенімдерім, этикалық нормалар жөнінде түсініктер>>, <<Мен және қоршаған ортаға менің қарым-қатынасым (құқықтар және міндеттер)>> бағыттары бойынша қалыптастыру.
Балаларда өзін құрметтеу, әлеуметтік мәнділік сезімін, өзін таныту, өзінің қайталанбастығын, құрдастарының алдында жеке даралығын сезінуді тәрбиелеу.
Айналасындағы ересек адамдармен және құрдастарымен өзара әрекеттестік және қарым-қатынастың түрлі жағдайларында әлеуметтік бейімделу, ашықтық, әлеуметтік икемділік дағдыларын қалыптастыру. Балалардың төзімділіктерін дамыту.
Құрдастарымен және ересектермен бірлесіп әрекет жасай білуді қалыптастыру. Топтағы балалар, олардың бір-бірімен қарым-қатынасы жөнінде түсініктерін молайту: кім кіммен көбірек қатынаста болады, ойнайды, суретті не үшін салады, кім кіммен жолдас.
Ересектердің еңбегіне және оның нәтижесіне қызығушылықты қалыптастыру, балаларды ересектермен бірге еңбектенуге кірістіру.
Қатынас жасау үшін әр түрлі тәсілдер мен құралдарды қолдануға жағдайлар жасау: ересектерді аты және әкесінің атымен атау, құрдасын атын айтып шақыру, рөлдерге бөлгенде олардың атын білу, тілдік және тілдік емес тәсілдерді қолданып басқа адамның көңілін өзіне аудару, көзіне тура қарау, ашық жүзбен өтінішке үн қату, басқа баланың жауабын тыңдау.
Жақын туыстары мен құрдастарына сенімі мен тілектестік қарым-қатынасқа тәрбиелеу.
Айналасындағы ересектер мен балаларға көңіл бөліп және қызығушылықтарын (соның ішінде өзінің отбасы мүшелеріне) қолдау, дамыту, басқа адамдарға қамқорлық, мейірімділіктерін көрсету, басқа балалармен қатар және бірлесіп, оларға кедергі жасамай, алуан түрлі іс-әрекет түрлеріне қатысу.
Нәтижеге жету барысындағы топтың барлық мүшелерінің теңдігін білдіретін, ойындағы біріншілік құқығы мен серігін таңдау құқығы барлығын белгілейтін балалардың өздері белгілеген ережелерді меңгеруге көмектесу.
Әртүрлі балалармен (үлкен, кіші, құрбы, ұл бала, қыз бала, дамуында ерекшеліктері бар балалармен, балабақшаға жаңадан келген балалармен) қарым-қатынас жасау іскерліктерін дамыту.
Баланың ересектермен және балалардың бір-бірімен түрлі әрекеттер түрлерінде мазмұнды қатынасына жағдай жасау, ондағы баланың рөлдерді, ойыншықтарды, материалдарды таңдап алуына, еркімен шешім қабылдауына мүмкіндік туғызу.
Балаларды бақылау, салыстыру, теңестіру, өзінің және өзгенің әрекетін бағалап, ерекшеліктерін айта білу іскерлігіне, өз әрекетінің салдары өзге адамдардың эмоционалдық жағдайына әсер ететінін түсінуге тәрбиелеу.
Ұл балалар мен қыз балалар сюжеттік-рөлді, театрландырылған және басқа ойын түрлеріне бірге қатысып, тапсырмаларды орындауларына мүмкіндік туғызу.
Қоршаған ортаға, ересектер мен балаларға зейіндері мен қызығушылықтарын арттырып, басқа адамдарға қамқор болу ниеттерін білдіру.
Адамгершілік қағидасы туралы түсініктер
Балаларды әлеуметтік құзіреттілігі мен мінез-құлқын көрсететін тәртіп нормаларымен, салт-дәстүрлермен, ережелермен таныстыру арқылы тәрбиелеу. Оларды алуан түрлі әлеуметтік рөлдерді орындауға жаппай қатыстыру.
Ұлтжандылық сезімдерін - өз отбасына, балабақшасына, туған жеріне, еліне, Қазақстанда тұратын түрлі ұлт өкілдеріне сүйіспеншілігін қалыптастыру.
Баланың өзіне құрметпен қарап, мейірімді, қайырымды және басқа да ізгі қасиеттерді бойына сіңіруіне мүмкіндік туғызу, ересектер балаларының жетістіктеріне қуанатынын, сәтсіздігіне қамығып, аяныш білдіріп, көмек беретінін түсіндіру.

Экология негіздері
Табиғаттағы өзін-өзі ұстау мәдениетінің дағдылары
Табиғат құбылыстарын бақылау кезінде өз сезімдері жайлы айта білу, табиғат мекендеушілерін сақтап қалуда адамдардың дұрыс өзін-өзі ұстауының маңыздылығын түсінуді қамтамасыз ету.
Ересектермен және құрдастармен өзара қатынасы
Балалардың:
- өзіне-өзі қызмет көрсету, табиғаттағы еңбек, тұрмыстық-шаруашылық қызмет дағдылары негізінде баланың қоғамда өмір әрекетіне дайындығын;
- ересектермен бірлесе отырып өсімдіктердің өсіп-жетілуі мен жануарлардың мінез-құлықтарына бақылау және күтім жасау процестеріне жауапкершілікпен қарауын;
- адам табиғаттың бір бөлігі ретінде және оның тіршілік әрекетінің ортасы туралы қарапайым ұғымдарын;
- табиғаттағы адамгершілік мінез-құлық қағидалары туралы ұғымдарын;
- өсімдіктер мен жануарлар тіршілігінің адамның сауатты күтіміне байланыстылығы туралы түсініктерін;
- экологиялық қауіпсіздіктің алғашқы дағдыларын және адам денсаулығы қоршаған орта мен өзін-өзі ұстауына байланысты екендігі жайлы қарапайым түсініктерін қалыптастыру;
- қоршаған ортаға қатысты өз іс-әрекетін болжау іскерлігін;
- тірі және өлі табиғатпен қарым-қатынаста өзін-өзі ұстау адамгершілік қағидаларын, ересектер мен құрдастарының табиғат объектілеріне қатысты теріс қылықтарын бағалай білуге үйрету;
- өсімдіктер мен жануарларды күтіп-баптау жұмыстарының әр алуан түрлерін бірлесіп орындауларын қамтамасыз ету. Қалыптастыру.

Көркем әдебиет
Өзін-өзі ұстау мәдени дағдылары
Көркем әдебиет шығармаларымен таныстыру процесінде сыпайылық, мінез-құлық этикеті мен мәдениетінің дағдыларын бекіту. Әдеби шығарма кейіпкерлерінің қылықтарын олардың мінез-құлқы тұрғысынан, адамгершілік нормаларға сәйкестігі жағынан талдау.
Ересектермен және құрдастарымен өзара қатынасы
Балаларды топтағы жағдайларға байланысты адамның эмоционалдық жай-күйі мен оның себебі арасындағы байланысты, сонымен бірге көркем әдебиетті, ертегі желісі бойынша ойындарды, ән айту, сурет салу, адамдардың қарым-қатынасын және сезімдерін бейнелейтін ересектер мен балалардың қатысуымен театрдың әр түрін анықтауға үйрету.
Адамгершілік қағидалары туралы түсінік
Әдеби шығарма кейіпкерінің іс-әрекетіне өзінің қатынасы жөнінде әңгімелей отырып, оны адамгершілік қағидалар мен түсініктер тұрғысынан бағалауға, кейіпкерлер мінез-құлқындағы жасырын себептерді түсінуге үйрету. Шығармалар кейіпкерлеріне жанашырлықпен, аяушылықпен қарауға тәрбиелеу.
Адамдардың эмоционалдық жай-күйі, іскер және жеке қасиеттері, мүмкіндіктері, қарым-қатынас сипаты жөнінде балалардың түсініктерін молайту. Осы мақсатта шығармалар желісімен драмалау ойындарын қолдану, эмоцияларын көрсете білуді дамыту, ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас жасай білу, өзара түсіністікке қол жеткізу.

Өзін-өзі тану

<<Өзін-өзі тану>> бөлімінің мазмұны әрбір баланың өзінің табиғи қабілеттері мен өзінің ішкі әлемін құратын құрал шығармашылық әлеуетті ашуға, өзінің қайталанбас даралығын ұғынуға бағытталған.
Мақсаты: өзіне және қоршаған әлемге қатынасқа себепші болатын балаларда әлеуметтік-мәнді бағыттарды қалыптастыру.
Міндеттері:
* адамгершілік-рухани құндылықтарды қалыптастыру;
* басқаға бағытталған эмоциялар мен сезімдерді дамыту;
* адамгершілік мінез-құлық негіздерін тәрбиелеу.
Мектепке дейінгі жастағы балалардың жас ерекшеліктерін ескеріп, мазмұнның <<Мен - Адаммын>>, <<Қатысу шаттығы>>, <<Адамгершілік әліпбиі>>, <<Мен және менің әлемім>> негізгі базалық бөлімдерінде барлық білім беру салаларын кіріктіру негізінде жүзеге асырылады.