ТОП ГҮЛ

Задание: соединить слова с их лексическим значением.
Подлиза
неопрятный, грязный человек.
Обжора
горемычный (несчастный) человек.
Плакса
непоседливый человек (обычно о ребёнке).
Грязнуля
изнеженный человек.
Хитрюга
неловкий человек, делающий всё рассеянно и плохо.
Непоседа
тот, кто подлизывается к кому-нибудь.
Растяпа
тот, кто болтает вздор, пустяки.
Неженка
ненасытный, прожорливый человек.
Горемыка
очень хитрый человек.
Пустомеля
тот, кто много и часто плачет.

<<Биология сабақтарындағы CLIL әдісі>>

Шымкент қаласы Білім басқармасы Әдістемелік орталығы
биология пәнінің әдіскері Базарбаева Сауле Ибадуллаевна
Білім мен ғылымның, экономиканың, бизнестің, саясаттың, жалпы бәсекелестіктің қарыштап дамып отырған бүгінгідей жаһандану кезеңінде Елбасы көрегендік танытып, алдымызға үш тілді білу қажеттігін қойып отыр. Әсіресе, өскелең ұрпақ пен жастар алдында бірнеше тіл білу міндеті тұр.Қазір күллі әлем ортақ тіл - ағылшын тілінде ақпарат алмасады. Ақпараттар ағымы қарқынды дамыған сәтте көштен қалып қоймау керек. Ағылшын тілінде сабақ беруде CLIL біздің пәндерге жақын әдіс. CLIL өз мәнінде Content and Language Integrated Learning-ті білдіреді - бұл дегеніміз шет тілдің басқа оқу пәндерімен кіріктіріліп оқытылуын көздейді. CLIL - бұл түрлі білімділік мәтінінде қолданылатын көзқарастардың тұтас бір қатарын біріктіретін өзінше бір термин. Ағылшын тілі арқылы жаратылыстану, биология, химия, информатика, география және тағы бірқатар басқа пәндер оқытыла алады. CLIL арқылы биология сабақтарын өткізудің бірнеше кезеңдері бар:
1. Пән бойынша оқу бағдарламаларын талдау, ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді ұсыну барысында мұғалімдермен оны зерделеу, пысықтау, жинақтау және бақылау кезінде оқушылар білімін кіріктіруді талап ететін материалдар іріктеп алынады.
2. Пән бойынша өзара байланысқан тақырыптардың кіріктірілген мазмұнын қарастыру, пәнаралық байланысы бар сабақтың тақырыбы мен мақсаттарын таңдау.
3. Кіріктірілген сабақтың түрін таңдау. Сабақтың жоспарын құру, бақылау әдістері және мектеп оқушыларының оқыту әдістері мен тәсілдерін бағалауды анықтау. Оқыту мазмұнының өзара әрекеттесуіне .
Сабақты жоспарлаған кезінде пән мұғалімі сабақтың оқу мақсаттарын да, тілдік мақсаттарын да тұжырымдай алуы керек. Тілдік мақсаттарды белгілегенде, пән мұғалімі көмек алу үшін тілдік пәндер мұғалімдеріне жүгіне алады. Мұғалімдердің мұндай серіктестігі сыныпта қолайлы білім беру ортасының құрылуына мүмкіндік туғызады.
4. Мәтіннің пәндік бағдарлануы, яғни ағылшын тіліндегі мәтіндер пәндік және тілдік құзыреттіліктің дамуы пайда болады.
Сонымен қатар сабақтарда аудио және бейнематериалдарды пайдалануға болады. Бұл ішінара үңілуде биология сабақтары оқыту тілінде қазақ немесе орыс, бірақ сабақ барысына ағылшын тіліндегі терминдердің өте мұқият ойластырылған <<енгізілулермен>> өтетінін білдіреді. Бұл жағдайда енгізілетін терминдердің мәнін түсіндіру оқыту тілінде өтеді. Нақты терминдердің ағылшын тіліндегі түсіндірмесі оқыту тілінде беріледі.
Сыни тұрғыдан ойлау стратегиясына бағытталған әдістер:
өз бетінше тұжырым жасау қабілетін дамыту, пікірталас, білім, іскерлік дағдысын қалыптастырады.Сөздікпен жұмыс, сызба-нұсқалар құрастыру, топтастыру, сәйкестендіру,семантикалық карта, мәтін аудару әдістерді сабақ барысында қолданамын барлық тапсырмалар биологияның терминдерін ағылшын тілінде жазу,жаттау,сәйкестігін табу, шағын мәтіндерді аудару болып табылады. Бекіту барысы сұрақтардан құралған. Оқушылардың интеллектуалдық қабілетіне түрткі болатын ойын технологияларын қолдана отырып сабақты үш тілде жүргізудің тиімділігі зор. Өнімді нәтиже беріп жүрген іскерлік ойындар өткізудің үштілді меңгерудегі маңызы ерекше. Bilimland.kz сайты жақсы көмекші құрал оқушылардың қызығушылығын оятып, уақыттарын үнемдеуге, қосымша деректерді тиімді қолдануға түрткі болды.
CLIL әдісі, сабақтың қысқаша жоспары, 8 сынып <<Адамның дамуы>> <>.
Сабақтың басы
1-16 минут

Сабақтың ортасы
17-34 минут

Сабақтың соңы
35-40 минут

Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу. Ұйымдастыру.
Топқа бөлу.

<<Гүл күлтелері>> әдісі арқылы үй тапсырмасын сұрау.
Әр топ алдына берілген сұрақтарға жауап беріп, күлтелерді жинап гүлді құрастыруы қажет.
Сабақтың тақырыбын ашу мақсатында суреттер көрсетіледі.

Оқушылар осы суреттер арқылы бүгінгі тақырыпты атайды.
Проблемалық сұрақ қою арқылы тақырыптың маңыздылығын түсіндіремін:
Микроскопиялық біржасушалы зигота қалай нәрестеге айналады?

Тапсырма 1.
Task 1.
Тақырып бойынша <> видео үзінді көрсетіледі.
<<Стоп-кадр>> әдісі арқылы тақырыптың маңызды жерлерінде тоқтатып,оқушылар ойлары тыңдалады.
The method of "Stop frame" stopped at important places of the topic and listened to the thoughts of students. Тапсырма 2.
Task 2.
Оқушылар сұрақтарының жауабын табады.
видео мен суреттерді пайдалана отырып төмендегі сәйкестендіреді:
Using the video and textbook above, identify the table below:
1. 1.Match given explanations with suitable terms:
1. inner layer
outer layer
middle layer
2. exoderm
3. endoderm
4. ectoderm
5. epiderm
6. mesoderm
7. derm
2. Match embryo development terms given below with suitable answer:
1.
1.
1. double layered structure
2. three layered structure
fertilized single cellular structure
8. egg
9. zygote
10. organ
11. blastula
12. morula
13. gastrula
1. 3. Match organs with embryonic layers:
2. lung
1. heart
2. brain
14. endoderm
15. exoderm
16. derm
17. epiderm
18. mesoderm
19. ectoderm
Тәжірибе.
Experience.
Let's make a model of embryonic development!
1.Take plasticine. Make a ball that is 10 cm in diameter. It is a zygote.
2.Divide and make two balls but they should be 5 cm in diameter and join them.
3.Divide again and make four cells that are 2.5 cm in diameter. Join them. Continue to work till you have 32-celled blastula.
4.Make a gastrula with obvious three germ layers using different colors for each layer.
Бекіту сәті
Research time
<<Антивирус>> ойыны арқылы өтілген сабақты қорытындылау.
Берілген анықтамалар арасынан артығын сызу.
1.Энтодерма-тері қабаты.
2.Embryonic development is the process of growth from one cell to multicellular organism.
3.Ұрықтың дамуы бірнеше сатыдан тұрады:бластула,гаструла,нейрула.
4.After gastrula, neural organs are formed. This
stage is called neurula.
5.Эпителий қалыңдығы әртүрлі болады.
6.Gastrula has three layers: ectoderm,
mesoderm, and endoderm.
7.Тері үш қабаттан тұратын ағзаның жабыны.
қима қағаздар

А3 қағаздары
Гүл күлтелері

суреттер

видео

Сұрақтар

қатты қағаздар,
пластилин

Қолданылған әдебиеттер
1.Ы.Алтынсарин атындағы ұлттық білім академиясы Кіріктілген пәндерді оқыту бойынша әдістемелік құрал Астана 2016
2.Keith Kelly MACMILLAN
4.Kenci Bayram ,Ermetov Bakhtiar ,Ospankylova Elmira АСТАНА кітап
5.Jean Martin Cambridge

ЖАС БИОЛОГТАР САЙЫСЫ (6-7 сыныптар арасында)

Мақсаты:Оқушылардың алған білімдерін жетілдіріп, белсенділігін, қызығушылықтарын ояту, өз бетінше жұмыс істеуге, шапшаңдыққа, ұжымдастыққа, өз ойын еркін айта білуге, шығармашылық қабылетін дамыту.
Сайыс кезеңдері:
1-кезең <<Ұйымдастыру>>(топтың аты, ұраны, төсбелгісі)
2-кезең <<Үй тапсырмасы>> (<<Тамаша табиғат аясында>> тақырыбына салынған суретті қорғау)
3-кезең <<Кім жылдам>>(10 сұрақ)
4-кезең "Алтын дорба"(дорба ішінен жұмбақ алып, шешуін табу)
5-кезең <<Ермексазбен жұмыс>>(бір жануар мен құстың мүсінін жасау)
6-кезең <<Сөзжұмбақ>> шешу
7-кезең "Кім өнерлі" (әр топтан бір сайыскер шығып, үлестірмені алып, ішіндегі тапсырманы оқып, образға еніп, қимылмен көрсету керек)
8-кезең <<Жалғастыр>> (Мақал-мәтелдерді жалғастыру керек)
9-кезең <<Ең...ең....ең>>
10-кезең << Құстар біздің досымыз>>
<<Жануарлар әлемі>> (тақырыптарына эссе жазу)

1-кезең Оқушылар <<Жапырақ>> және <<Гүл>> тобына бөлініп, ұраны мен төсбелгісін қорғайды.
2-кезең Үй тапсырмасына берілген <<Тамаша табиғат аясында>> тақырыбына салынған суретпен таныстырады.
3-кезең <<Кім жылдам>> әр топ 15 сұраққа жауап береді (1 жауап 1 ұпай)
1-ТОП <<ЖАПЫРАҚ>>
Жапырақ қоймасы ғой таза ауаның
Таза ауа қазынасы Жан дауаның.
Ағаш егіп, ұрпаққа мирас етсек,
Алармыз бір Алланың мың сауабын!
Жапыраққа зор мән беріп, қаралық,
Жапырақ тұр Күн нұрынан нәр алып,
Жапырақтан бөлінетін оттегі,
Тазартады ауамызға таралып.
"Жапырақ"(15 сұрақ)
1.Жапырақ дегеніміз не? (өсімдіктің өсу мүшесі)
2.Жапырақтың сыртқы құрылысы қандай?(тақта мен сағақ)
3.Жапырақ қандай қызмет атқарады?(ауадан көмірқышқыл газы мен суды сіңіреді, артық суды буландырады, газ алмастырады, орг, заттарды қорға жинайды, көбеюге қатысады)
4.Жапырақ тақтасының пішіндері қандай? (бүйрек, жебе, ромб, жүрек, қылқанды)
5.Алғаш жасушаны көрген ғалым (Роберт Гук)
6.Микроскоптың көзбен көруге арналған бөлігі (Окуляр)
7.Жасушаның көбеюіне қатысатын бөлігі (Ядро)
8.Ең ұзақ өмір сүретін құс? (қарға)
9.Ең үлкен, ұшатын құс? (Африкалық дуадақ)
10.Түнде ұшатын құс?(Жапалақ)
11.Барсакелмес қорығы қай облыста орналасқан? (Қызылорда обл.Арал ау.)
12.Өсімдіктің жер асты мүшесі қалай аталады? (тамыр)
13.Жануарларды зерттейтін ғылым? (зоология)
14.Қасиетті құс? (үкі)
15.Күнге тура қарай алатын құс?(бүркіт)
2-ТОП <<ГҮЛ>>
Гүл-дүниенің көркі.
Гүл-жердің көркі
Гүл-әдеміліктің символы
Гүл-нәзіктіктің белгісі
Гүл-көңіл ашады.
Аппақ гүлдер, шаршағанда ырғалып,
Гүлге ұқсап демалам.
Қанатымды бір қағып,
Гүлдей болып жайқалам.
<<Гүл>> (15 сұрақ)
1.Гүл дегеніміз не?(көбеюге қажетті жыныс мүшелері бар, бұтақтанбайтын, түрі өзгерген, қысқарған өркен)
2.Гүлдің көбеюіне қатысатын бөлімдері (аталық, аналық)
3.Гүл бөлімдеріне нелер жатады? (табаны, сағағы, тостағанша, күлте жапырақша, аталық, аналық)
4.Гүлсерік дегеніміз не? (тостағанша мен күлте жапырақша)
5.Қосжынысты гүл дегеніміз не? (бір гүлде аналық пен аталық орналасады)
6.Мысықтың күшігін қалай атайды? (марғау)
7.Қай құста ұя болмайды? (көкек)
8. Қорғалжын қорығы қайда орналасқан?( Ақмола обл.Қорғалжын ауд.)
9.Жынысты көбею дегеніміз не? (аталық және аналық жыныс жасушаларының қосылуы)
10.Гүлді өсімдіктердің жемістері қандай 2 топқа бөлінеді? (құрғақ және шырынды)
11.Биология нені зерттейді? (тірі ағзаларды)
12.Өрмекшіде қанша аяқ бар? (8)
13.Ең ірі жемісті ата? (асқабақ)
14.Күнге ең жақын ғаламшар?(меркурий)
15.Қазақстан елтаңбасында бейнеленген жануар?(пырақ)
4-кезең "Алтын дорба"(дорба ішінен жұмбақтың шешуін табады)
Дәмі де жоқ, түсі де жоқ,
Пайдаланбас кісі де жоқ. (су)
Жерге қазық қақтым,
Басына айдар тақтым. (сәбіз)
Қалың киім ұнатады,
Шешіндірсең, жылатады. (пияз)
Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (қой)
Ерте тұрады,
Жар салады. (қораз)
Іші жұмсақ, сырты қатты,
Еті қызыл, сүті тәтті. (қарбыз)
Терісі бар, жүні жоқ,
Жүрегі бар, ізі жоқ.
Қанаты бар ұшпайды,
Су астында қыстайды. (балық)
Сопақша көк өңі бар,
Пайдалы, мөлдір сөлі бар.
Піскен кезде жияр,
Оның аты-...... (қияр)
5- кезең <<Ермексазбен жұмыс>>
Әр топтан екі оқушы шығып, ермексаздан бір жануар мен бір құстың мүсінін жасайды.
6-кезең <<Сөзжұмбақ шешу>> (Гүлшоғыр және Жапырақ)
7-кезең "Кім өнерлі" Әр топтан бір сайыскер шығып, үлестірмені алып, ішіндегі тапсырманы оқып, образға еніп, қимылмен көрсетеді.
:: Гүлдің солуын қимылмен көрсету (1 топқа)
:: Таңертең ерте тұрған қораз дауысын салу
:: Құстардың теңіз жағасында ұшуын көрсету
:: Мысықтан қорқып қашқан тышқанды көрсету( 2топқа)
:: Балапанын қорғаған қарлығашты көрсету
:: Бұзауын іздеген сиырдың дауысын салу
8- кезең <<Жалғастыр>> Мақал-мәтелдерді жалғастыру керек.
...қиясын сағынады,
... ұясын сағынады.(бүркіт, торғай)
Ақ сұңқар ұшар жем үшін,
..... ел үшін.(ер жігіт туар)
Аққу-құссыз-көл жетім,
.... жетім. (айтылмаған сөз жетім)
Ер елінде,
...жерінде.(гүл)
Елің-панаң,
...анаң. (жерің)
Ел жасымен көрікті,
...көрікті. (тау-тасымен)
Еңбекпенен ел көгерер,
... көгерер. (жаңбырменен жер)
Ердің сәні-білім,
Жердің сәні-....(егін)
Тауды жер бұлақсыз болмас,
.....құрақсыз болмас. (сулы жер)
Атаңнан мал қалғанша,..... қалсын. (тал)
9- кезең <<ЕҢ... ЕҢ...ЕҢ...>>
Ең кішкентай құс (колибри)
Ең жылдам ұшатын құс(сұңқар)
Жердегі ең жылдам жануар(қабылан)
Ғаламшардағы ең алып жануар(көк кит)
Ең үлкен құс (африкалық түйеқұс)
Ең ұзын бауырымен жорғалаушы(қолтырауын)
Ең кіші материк(аустралия)
Ең ыстық материк(африка)
Ең биік тау(Гималай)
Ең суық мұхит (Солтүстік мұзды мұхит)
Ең тұзды мұхит (Тынық мұхит)
Ең жылы мұхит (Үнді)
Ең ұзақ өмір сүретін құс? (қарға)
Дүниедегі ең биік ағаш(эквалипт)
Әлемдегі ең әсем құс?(жұмақ құсы)
10- кезең << Құстар біздің досымыз>>
<<Жануарлар әлемі>> тақырыптарына эссе жазу
Қорытынды:
:: Бойларыңда от бар екен байқадық,
:: Жүректерде шоқ бар екен байқадық.
:: Әрқашанда осы шоқты өшірмей,
:: Жалындатып, шарықтаңдар әрдайым - деп сайысымызды аяқтаймыз.
Әділ-қазыларға сөз береміз. Жеңімпаздарды марапаттау.