Ферменттің белсенді орталығы

Мектеп
КММ №178 лицей
Күні

Мұғалімнің аты-жөні:
Нуртай Мөлдір Бахтыбайқызы
Сынып
Барлығы - Қатысқандар - Қатыспағандар -
Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:
Молекулалық биология мен биохимия
Сабақтың тақырыбы:
Ферменттердің әсер ету механизмі
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары
9.4.1.1 Ферменттер механизмін оқып тану

Сабақ мақсаты
Барлық оқушылар: Ферменттер механизмін оқып таниды

Оқушылардың басым бөлігі: Ферменттердің әсер ету механизмін талдайды

Кейбір оқушылар: Қосылу және ыдырау ферменттік және катализдік реакциялары үдерістерін сызба түрінде көрсетеді
Бағалау критерийі
Ферменттер механизмін оқып таниды
Тілдік мақсаттар
Оқушылар ... істей алады
Катализаторлардың жұмыс механизмін анықтайды.
Ферменттің белсенді орталығын сипаттайды.
Ферменттің белсенді орталығының құрамын түсіндіреді.
Ферменттің жұмыс істеу принципін көрсетеді.

Пәнге қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Катализатор, реагенттер, ферменттің белсенді орталығы, химиялық реакция, органикалық катализатор

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Талқылауға арналған тармақтар:
Субстрат пен фермент - құлып пен кілт сияқты, өйткені ....

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба?
Ферменттер неліктен биологиялық катализатор екенін айтып бере аласыз ба? Неліктен ферменттің белсенді орталығы болатынын айтып бере аласыз ба?

Жазылым бойынша ұсыныстар:
Ферменттердің қалыптасуының эволюциялық мәні неде? Тірі ағзалар үшін оның қандай артықшылығы бар?
Құндылықтарға баулу
<<Мәңгілік Ел>> жалпыұлттық идеясының құндылықтары бойынша:
Құрмет
Негізгі ұғымдарды талдау кезінде оқушылардың бір-бірінің пікірімен санасып, бір - бірінің сөзін бөлмей құрмет көрсетуі.
Ынтымақтастық және сыйластық:
Жұпқа және топқа берілген тапсырманы бірлесіп орындау, оқушылар арасындағы ынтымақтастықты қамтамасыз етеді.
Қазақстандық патриотизм:Отанына деген азаматтық жауапкершілік
Жалпыға бірдей еңбек қоғамы:Еңбек және шығармашылық,өмір бойы білім алу.
Пәнаралық байланыс
Химия, 8 сынып. <<Химиялық реакциялардың типтері>>, <<Химиялық реакциялардың жылдамдығына әсер ететін факторлар>>
Алдыңғы білім
7.4.1.1 Судың қасиеті мен тірі ағзалар тіршілігі үшін маңызын сипаттау
8.4.1.1 Биологиялық мысалдарды пайдаланып полимерлер мен мономерлер арасындағы айырмашылықты сипаттау
Сабақтың барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар
Сабақтың басы
3-5 мин
Ұйымдастыру кезеңі
Сәлемдесу. Оқушыларды түгендеу.
Жағымды психологиялық ахуал туғызу.
<<Фермент пен Ферменттің белсенді орталығы>> ойыны арқылы оқушылардың арасында қарым-қатынас туғызу.
Шағын құрылымдалған топтарға топтастыру
Катализатор, ферменттің белсенді орталығы, ферменттің әсер ету механизмі сөздері мен сөйлемдері және екінші жағына оқушылардың аттары жазылған қағаз қиындыларын құрастырады.

Лента

Қағаз қиындылары
Сабақтың ортасы
20-25 мин
Тапсырма 1.
<<Катализаторлардың жұмыс механизмі>>, <<Ферменттердің әсер ету механизмі>>, <<Ферменттің белсенді орталығы>> мәтінін INSERT әдісі мен түсініп оқып шығып графикалық органайзер сызыңыздар.
Дескриптор
oo Катализаторлардың жұмыс механизмін анықтайды;
oo Ферменттердің әсер ету механизмін талдайды;
oo Ферменттің белсенді орталығын сипаттайды
Қолданылатын әдіс-тәсіл: Графикалық органайзер, INSERT
ҚБ: <<Екі жұлдыз бір тілек>> әдісі. Топтық бағалау
Тапсырма 2.
Ферменттердің белсенді орталығын анықтаңыздар.
Дескриптор
1. Ферменттің белсенді орталығының құрамын түсіндіреді.
2.Ферменттің жұмыс істеу принципін көрсетеді.
3.Ферменттің қарапайым тобын анықтайды.
Қолданылатын әдіс-тәсіл:<<Үш қадамды сұхбат>>
ҚБ: <<Өзін өзі бағалау>> мұғалімнің бағалауы
(+, -, керемет)
1.Субстрат пен ферменттің концентрациясы?
<<Ферменттің белсенді орталығы>> тек қатаң түрде белгілі бір реагент-затпен әрекеттесе алатынын анық көрсету үшін <<олар бір біріне құлып пен кілт сияқты сәйкес келеді>> деп айтады. <<Өзара әрекеттесетін фермент пен субстрат>>
Субстрат

Катализдік телім Байланыстырушы телім

Белсенді орталық
Қарапайым топқа жататын заттар ферментті белсенді етеді(көмірсулар,липидтер,нәруыздар)
2.Ферменттің жұмыс істеу принципі:
Субстрат байланыстырушы телім
Катализдік телім

Өнім өнім

Фермент
3.Ферменттің негізгі қасиеттерін оқушылар <<Шашыранды
әріптер>> әдісі мен тауып орындарына қойып
шығады.
Тапсырма 3
1.Ферменттердің басты қасиеттері мен ерекшеліктерін кестеге толтырып шығыңыз:
Дескриптор
1.Ферменттің басты қасиеттерін анықтайды.
2.Ферменттің әсер ету механизмін сипаттайды.
3.Органикалық кализатордың маңызды ерекшелігін қарастырады.
Қолданылатын әдіс-тәсіл: Активатор 3:2:1
ҚБ:Топтық бағалау
Тапсырма 4
Катализатордың жұмыс механизмі қалай жүретінін талдаңыз:
Дескриптор
1.Катализатордың жұмыс механизмін корсетеді.
2.Реакция соңында катализатор мөлшері реакцияцияға түскенге дейінгі мөлшерде болатынын салыстырады.
3.Катализаторда жылдамдық пен тепе-теңдік маңызды көрсеткіш екенын диаграммада көрсетеді.
Қолданылатын әдіс-тәсіл:<<Мылқау пікірталас>>
ҚБ: <<Өзін өзі бағалау>>

Қосымша 1

Қосымша 2
Сабақтың соңы
8-10 мин
Тапсырма 5
Ферменттің жоғары телімділігіне мысал келтіріңіз:
Дескриптор
1.Мәтінді талдап,ферменттер жұмысының жылдамдығын бағалайды.
2.Қосылу және ыдырау ферменттік және катализдік реакция үдерістерін сызба түрінде корсетеді.
3.Биологиялық және биологиялық емес катализаторларды салыстырады.
Қолданылатын әдіс-тәсіл: <<Ыстық орындық>>
ҚБ: <<Өзін өзі бағалау>> мұғалімнің бағалауы.
Үй тапсырмасы:
Кері байланыс:Нысана

Қосымша ақпарат

Саралау - сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?
Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?
Қысқа мерзімді жоспарымда оқушылардың жеке қажеттіліктері мен ерекшеліктерін ескере отырып бірнеше саралау түрлерін қолдандым. Саралау дегеніміз-оқушылардың қабілетіне қарай тапсырмалар беру.Оқу мақсатына сәйкес білім беру.
Саралау әдісі сабақтың өн бойында жүреді.
Тапсырма бойынша саралау-
Саралаудың бұл түрі негізгі мазмұнды қамтитын түрлі тапсырмалар ойластыруды көздейді.Саралаудың бұл түрін тиімді қолдану деп ойлаймын,себебі баршаға бірдей таратпа материалдар дайындалады,деңгейлік тапсырмалар құрылады.
Ресурс немесе мәтін бойынша саралау - саралаудың бұл түрін мен өз жоспарымда мәтінді insert әдісімен түртіп оқу арқылы жүзеге асырдым.
Оқушылар бәріне ортақ бір сұраққа жауап бергенімен,күрделірек деңгейі әртүрлі ресурстарға сүйене отырып,өз жауаптарын негіздей алады.
Мақсат бойынша саралау-сабақты жоспарлаудан бастау алып,оқушылардың көпшілігі,дарынды оқушылар үшін қол жетімді тапсырмаларды орындауға бағыттайды.Яғни қосымша тапсырмалар арқылы баланы дамыту,жетілдіру .
Оқыту бойынша саралау-Кейбір оқушылар үшін аудиторияда өзін қалыпты сезіну,алаңсыз жұмыс жасай алатын орны маңызды рөл атқарады. Мен ферменттің әсер ету механизмі сөздері мен сөйлемдерін,қағаздың екінші жағына оқушылардың аттары жазылған қағаз қиындыларын құрастыруға бердім.Сол арқылы құрымдалған топ құрып,оқушы үшін қолайлы орынды,немесе ыңғайлы топты тандап бердім.
Оқушыға қолдау көрсету арқылы саралау-Бұл қолдау оқушы оқушыдан,компьютерден немесе ақпаратттық технологиялардан алып отыруы мүмкін.
Қарым-қатынас формалары бойынша саралау(топтық)-Оқушылардың бір-біріне көмегі,ал қабілетті оқушылар өз идеясымен бөлісуі арқылы келесі жанындағы оқушының түсінігі,топ жұмысын алға тартуына үлес қосады.

Бағалау - сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Қалыптастырушы бағалау
Оқушыларды ынталандыру үшін,оқушылардың оқу жетістіктерін дамуы мен өсуіне әсер ететін сабақ барысындағы
негізгі үдеріс.
Қалыптастырушы бағалаудың негізгі функциялары:қалыптастыру,оқушыларды ынталандыру,уәждеу.
Қалыптастырушы бағалау күнделікті оқыту мен оқу үдерісінің ажырамас бөлігі болып табылады.
Мен өз сабағымда
<<Екі жұлдыз бір тілек>> бағалауын қолдандым.Ол оқушыларды біріншіден,нақтылыққа,өз ойын анық жеткізуге,ұсыныс тілек арқылы қателерін түзетуге үйретеді.
өздерін <<+,-,керемет>> әдісімен бағалауды үйренеді.
<<Активатор 3:2:1>> әдісін қолдандым,себебі оқушылар өзінің 3 түсінгенін,2 білгенін 1 нәрсені қолдана алатынын түсінеді.Сол кезде сабақ мақсаты ашылып,сабақтың мазмұны түсінікті болады деп ойлаймын.Қалыптастырушы бағалауда дескриптордың маңызы зор.Дескриптор дегеніміз-тапсырманы орындаудағы оқушының қадамы.
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
-Топтық ережені сақтау
-
-
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарларынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Жалпы бағалау
Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқу мен оқытуға қатысты)
1.
2.
Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқытуды да оқуға қатысты)
1.
2.
Сабақ барысында мен сынып н емесе жекеленген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Ферменттер
1.Қосымша :

2.Қосымша

Ферменттің белсенді орталығы

Қарапайым топқа жататын заттар ферментті белсенді етеді
фермент

Амин қышқылы

Нәруыздың амин қышқылдық емес бөлігі(қарапайым топ
Күрделі нәруыздар

Дәрумендер,липидтер,көмірсулар
Бейорганикалық қышқылдар(пепсин)
Мыс,мырыш,темір,кобальт
Ферментт

Катализатордың жұмыс механизмі



Химиялық реакцияға түсетін реагенттер

Катализ
катализатор

Қосылу реакциясы
Ххимиялық реакцияларды тездетеді,бірақ реакция барысында жұмсалмайтын аттар
Катализатор бір затпен реакцияға түседі,соңында өзгермей қалады

Орынбасу реакциясы
Химиялық реакцияда жылдамдық пен тепе-теңдік маңызды көрсеткіш болып табылады.

Реакция нәтижесінде түзілетін заттар,оның өнімдері деп аталады.
Реакция соңында катализатор мөлшері реакцияға түскенге дейінгі мөлшерде болады.