Махамбет өмірі мен шығармашылығы

Көркем сөз креативі:оқушының сыни ойлауын дамыту
<<Оқуға құштар>>
авторлық бағдарлама
Түсінік хат

Тілді тереңдетіп оқыту бүгінгі таңда білім берудің мемлекеттік тұжырым концепциясының басты бағыттарының біріне айналып отыр.
Оқушылардың бойына ұлттық сана - сезімді қалыптасып, өз туған өлкесінен шықққан ұлылардың ұлағатты сөздерін жадында сақтап, артына маржандай жыр шумақтарын қалдырған ұлы бабаларымыздың өлеңдерін, жырларын, шешендік сөздерін, толғауларын оқып тану, білім алу барысында креативті ойлау, сыни ойлау қабілеттерін арттыру авторлық бағдарламаның өзектілігі болып табылады. . Қазақ тілін оқытудағы басты мақсат бір сөзбен айтқанда -- оқушылардың қазақша сөйлеу компетенттілігін қалыптастыру. Ал ол оқылым, жазылым, айтылым, тыңдалым, тілдесім барысында қалыптасады.
Курстың мақсаты:
-оқушылардың рухани дүниесін байыта отырып, эстетикалық, көркемдік, адамгершілік, азаматтық тәрбие беру;
-оқырмандық талғамды қалыптастыру
-ауызша сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
Міндеті:
-әдебиетті өнер табиғатына сай оқи білуге, мән - мағынасын терең түсінуге мүмкіндік туғызу;
-көркем әдебиетті оқуға деген қызығушылығын ояту;
-жеке тұлғаның эмоциялық мәдениетін қалыптастыру;
- оқушылардың білім імен білігін тереңдету;
қабілетті оқушылардың ғылыми жұмыстармен шұғылдануына бағыт беру;
өз елінің жыр дүлдүлдерін, таланттарын таныту;
-қосымша материалдар мен бұқаралық ақпарат құралдарын тиімді пайдалануға көмектесу;
-оқушылардың өз бетінше шығармашылықпен жұмыстанып, ізденуіне бағыт беру;
-әдеби танымын кеңейту;
-өнер қайраткерлерінің тағылымды істерін таныту.
-ғылыми жұмыстарға икемділігін қалыптастыру;
-интернет жүйесі мен мұражай материалдары арқылы ақпаратты өз бетімен өңдеуге үйрету
Пәнаралық байланыс: өлкетану, қазақ тілі мен әдебиеті, тарих, музика, өнер, география
Бағдарламаны жүргізу формасы: лекция, дөңгелек үстел, әдеби кеш, сыныптан тыс шара, жоба қорғау, презентація
Күтілетін нәтиже:
әдебиетті өнер табиғатына сай оқи біліп, мән - мағынасын терең түсінеді;
функционалдық сауаттылығы артады;
көркем әдебиетті оқуға деген қызығушылығын оянады;
жеке тұлғаның эмоциялық мәдениеті қалыптасады;
шығармашылық қабілеті артады.

Тұрақтылау (мазмұндық) бөлімі
Авторлық бағдарлама аптасына 1 сағат жылына 34 сағатқа арналып, бағдарлама 2021-2022 оқу жылында құрастырылды.Мынадай тақырыптарды қамтиды: <<Кіріспе ХХ ғ әдебиетіне шолу (Батыс Қазақстан ақын - жазушылары) (1 сағат),Шәңгерей Бөкеев өмірі мен шығармашылығы (1847-1920)>> (1 сағат), <<Ақынның өмір, тағдыр туралы толғаныстары <<Бұл дүние панилығын етеді екен>>, <<Өмірдің өтуі>>, <<Ұршық>> өлеңдері>> (1 сағат), <<Қашқын>> поэмасы>> (1 сағат), <<Ғұмар Қараш (1874- 1921) өмірі мен шығармашылығы <<Алаш>>, <<Алаш азаматтарына>>, <<Қазаққа>> өлеңдері - <<Алаштың асыл ерлеріне үн қату>> (1 сағат), <<Ғұмар Қараштың тіл және ғылыма көзқарасы>> (1 сағат),Адам бойындағы қасиеттерді сипаттайтын өлеңдері <<Жомарттық>>, <<Батырлық>>, <<Надандық>> (1 сағат), <<Махаббат туралы>>, <<Тағдыр туралы>>, <<Өмір пәлсапасы>> өлеңдері (1 сағат), Пәлсапалық ой - толғамдары>> (1 сағат), <<Халима Өтеғалиева (1889 - 1984) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Ана қуанышы>> өлеңі>> (1 сағат), <<Абдолла Жұмағалиев (1915-1942) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Қажым Жұмалиев (1907-1968) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеуші>> (2 сағат), <<Тайыр Жароков (1908-1965) өмірі мен шығармашылығы <<Ер Махамбет>>, <<Махамбет туралы аңыз>> өлеңдері>> (2 сағат), <<Хамза Есенжанов (1908- 1975) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Ақжайық>> романы>> (2 сағат), <<Жәрдем Тілеков (1911 - 1980) өмірі мен шығармашылығы, <<От кешу>> романнан үзінді>> (2 сағат), <<Сағынғали Сейтов (1917-2007) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Жұбан Молдағалиев (1900- 1988) өмірі мен шығармашылығы <<Мен қазақпын>> поэмасы>> (2 сағат), <<Берқайыр Аманшин (1924 - 1985) өмірі мен шығармашылығы (2 сағат), <<Боранғали Ырзабаев (1932-1995) өмірі мен шығармашылығы>> (2 сағат), <<Қорытынды сабақ>> (1 сағат) атты тақырыптар қамтылған.
Күнтізбелік - тақырыптық жоспарлау
факультатив бағдарламасы 1 жылға арналған.
Аптасына 1 сағаттан, барлығы 34 сағатқа арналып жазылған.
№
Тақырыбы
Сағат саны
Күтілетін нәтиже

Барлығы
Теория
Практика

1
Кіріспе
ХХ ғ әдебиетіне шолу (Батыс Қазақстан ақын - жазушылары)
1
1

Курс туралы мазмұны мен мақсатын сипаттау және түсіндіру
2
Шәңгерей Бөкеев өмірі мен шығармашылығы (1847-1920)
1
1

Ақының өмірі мен шығармашылығымен танысады
3
Ақынның өмір, тағдыр туралы толғаныстары <<Бұл дүние панилығын етеді екен>>, <<Өмірдің өтуі>>, <<Ұршық>> өлеңдері
1

1
Ақынның шығармашылығындағы еңбектерімен танысып, берілген тапсырмаларды орындайды
4
<<Қашқын>> поэмасы
1
1

Ақынның аудармашылық қызметімен танысып, поэмасын талдайды
5
Ғұмар Қараш (1874- 1921) өмірі мен шығармашылығы <<Алаш>>, <<Алаш азаматтарына>>, <<Қазаққа>> өлеңдері - Алаштың асыл ерлеріне үн қату
1
1

Ақын, қоғам қайраткерінің өмірі мен шығармашылығы туралы білімдері кеңейеді
6
Ғұмар Қараштың тіл және ғылыма көзқарасы
1

1
Өз тілі мен мәдениетін сақтай отырып, ғылым, білімге ұмтылуды, мәдениетті елдерден үлгі алуды насихаттайды
7
Адам бойындағы қасиеттерді сипаттайтын өлеңдері <<Жомарттық>>, <<Батырлық>>, <<Надандық>>
1
1

Ақын шығармасындағы адам бойындағы жақсылы-жаманды мінездерді сипаттайды
8
<<Махаббат туралы>>, <<Тағдыр туралы>>, <<Өмір пәлсапасы>> өлеңдері
1

1
Ақынның тақырып бойынша еңбектеріне өз көзқарастары мен ойларын білдіреді
9
Пәлсапалық ой - толғамдары
1

1
Ойшылдың философиялық көзқарстарын талдайды
10
Халима Өтеғалиева (1889 - 1984) өмірі мен шығармашылығы
2
1

Ақынның өмір жолы мен шығармаларымен танысады
11
<<Ана қуанышы>> өлеңі
1

1
Оқушыларды аналарды құрметтеуге, ана еңбегін ардақтау қабілеті қалыптасады
12-14
Абдолла Жұмағалиев (1915-1942) өмірі мен шығармашылығы
2
2
1
Абдолла Жұмағалиевтың өмір жолы мен шығармаларымен танысады
15-16
Қажым Жұмалиев (1907-1968) өмірі мен шығармашылығы
2
1
1
Жазушы, ақын, абайтанушы, әдебиеттанушы, ғалым, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері, Қазақстан Ғылым академиясының академигінің өмірі мен еңбектерін түсінеді
17-18
Қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеуші
2
1
1
Қажым Жұмалиевтің қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеуші ретінде бағалайды
19-20
Тайыр Жароков (1908-1965) өмірі мен шығармашылығы <<Ер Махамбет>>, <<Махамбет туралы аңыз>> өлеңдері
2
1
1
Т. Жароковтың өмірі мен шығармалары туралы түсінік қалыптасады
21-22
Хамза Есенжанов (1908- 1975) өмірі мен шығармашылығы
2
1
1
Х. Есенжанов өмірі мен еңбектері туралы білім қалыптасады
23-24
<<Ақжайық>> романы
2
1
1
Х.Есенжановты таныту, шығармаларының тақырыбы мен жазушының идеялық мұратын мәтінге сүйене отырып жан-жақты ашады.
25-26
Жәрдем Тілеков (1911 - 1980) өмірі мен шығармашылығы, <<От кешу>> романнан үзінді
2
1
1
Ж. Тілеков өмірі мен еңбегі туралы және шығармасынан үздінді бойынша түсінік қалыптастыру
27-28
Сағынғали Сейтов (1917-2007) өмірі мен шығармашылығы
2
1
1
Ақын, сыншы, әдебиет зерттеушісі, өмірі мен еңбектерін түсінеді
29-30
Жұбан Молдағалиев (1900- 1988) өмірі мен шығармашылығы <<Мен қазақпын>> поэмасы
2
1
1
Жұбан Молдағалиев өмірі, шығармашылығымен танысады. Ақиық ақынның <<Мен қазақпын >> поэмасына талдау жасайды
31-32
Берқайыр Аманшин (1924 - 1985) өмірі мен шығармашылығы
2
1
1
Б. Аманшин өмір жолы мен шығармашылығымен танысады
33
Боранғали Ырзабаев (1932-1995) өмірі мен шығармашылығы
2
1
1
Боранғали Ырзабаевтың өмір жолы мен шығармашылығымен танысады
34
Қорытынды сабақ
1
1

Алған білімдерін қорытындылайды

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ
1
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Кіріспе. ХХ -ғ әдебиетіне шолу (Батыс Қазақстан ақын - жазушылары)
Сабақтың мақсаты:
Курс туралы мазмұны мен мақсатын сипаттау және түсіндіру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма.
ХХ ғасырдың Батыс Қазақстан жерінен шыққан ақын-жазушыларын танимыз?

2 тапсырма. Картамаен жұмыс
Картадан Жайық өңірін көрсетіңдер

3 тапсырма. Жергілікті жердің тарихи-географиялық ерекшеліктеріне сипаттама жаса:
Облыс аумағындағы орны
Жер бедері
Климаты
Өзен-көлдері
Халқы
Тарихи-табиғи ескерткіштері

4 тапсырма. Мәтінмен жұмыс.
Ол елінің сулы-нулы, шөбі шүйгін, құтты қоныс тауып, <<адамы жүзге келмей өлмейтін, қойы екі төлдейтін>> мамыражай, еркін өмір сүруін аңсады. Бұл мұратын жырау <<Жерұйық>> деп атады. Алты атанға жүк артып, алты жыл жайлы қоныс қарап, қазақ жерін түгел шолып шығады, әр қоныс, мекенге байыпты сын, баға беріп отырады. Бұл бағалары әлі күнге дейін ел аузында ұмытылмай айтылып келеді.
Оның толғауында Жайық төмендегі тұжырымға ие болады:
Еділ бол да,
Жайық бол,
Ешкімменен ұрыспа
Мәтіндегі кейіпкерді ата.

Оқушылар сұраққа жауап береді, жұмысты берілген түріне қарай орындайды.

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: <<Бағдаршам>>

Суреттер топтамасы

ҚР картасы

Жұмыс дәптері

Мәтін

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
2
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Шәңгерей Бөкеев өмірі мен шығармашылығы (1847-1920)
Сабақтың мақсаты:
Ақының өмірі мен шығармашылығымен таныстыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. Мәтінмен жұмыс. Кесетені толтыр.
Білім алған ошағы
Шығармалары
Шығармаларының негізгі мазмұны

Бес жасында ата-анасы қайтыс болып, жетім қалады. Бірақ ағаларының қамқорлығымен білім алған. Орынбор кадет корпусында, Астрахан гимназиясында оқыған. Орыс тілін үйреніп, әдебиет пен мәдениетке ден қояды.
Сарытау (Саратов) мен Самара аралығындағы ата қонысы -- Көлборсыда өмір кешеді. Бөкеев аңшылық-саятшылықты, табиғат сұлулығын, ән-күйді, көркем сөз өнерін ұнатады, өлеңдер жазады.
1917 жылы Көлборсыдан көшіп, қазіргі Тайпақ ауданына келеді. Бөкеев шығармалары 1911 -- 12 жылы "Шайыр", "Көксілдер", 1926 жылы "Үш жоқтау" жинақтарында жарық көрген.
1934 жылы жеке жинағы шығады. Одан кейінгі жылдарда шығармалары оқулықтар мен жинақтарда жарияланып отырды. Бөкеев -- Еуропа әдебиетінен сусындап, қазақтың суырып салма поэзиясы дәстүрін жазба әдебиетке ұластырған ақын. Уақыт, заман, өмір, табиғат, ғылым, өнер туралы толғанады. "Өмірдің өтуі", "Ғылым", "Эдисон", т.б. өлеңдері өзгермелі, өтпелі өмірдің заңдылығын ежелгі қазақ поэзиясының ең құнарлы сөздерімен, әсерлі суреттерімен бейнелейді. Бөкеев поэзиясында парасатты, ойлы дала қазағының ой-қиялы, ақын өмір сүрген дәуірдің алуан сырлары шебер өрнектелген. Бөкеев халық өмірімен біте қайнасып, араласып отырған. Ол Ғ. Қарашевті ауыл балаларына оқытушы етіп ұстайды. Оған орыс тілін үйретіп, орыс роман, повестерін мазмұндап береді. Ғұмар оны малшы шаруаларға әңгімелеп отырады. Бөкеев ел аузындағы әдеби мұраларды жинақтап, оны бастырып шығаруға қамқорлық жасайды. Жазықсыз жапа шеккен бұқара халық өкілдеріне (мысалы, Кубала ақын, т.б.) қол ұшын беріп, қолқабыс жасайды, Оралда "Қазақстан" газетін шығарысуға ат салысады. Бөкеев -- қазақ поэзиясында өзіндік өрнегі айқын ақын. "Үш ғасыр жырлайды" және "Бес ғасыр жырлайды" топтамаларына өлеңдері енген.

2 тапсырма. <<Миға шабуыл>>. Шәңгерей кім?

3 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Ақынның шыққан тегін анықта.
Алаш ардақтысы Ғұмар Қараш <<Жиһангер ханның немересі Сұлтан Шәңгерей Сәйдігерейұлына>> мадақ жырында <<Алғыр жүйрік сұлтаным, Ақылың жетіп алысқа, Ілгеріні болжадың...>> дей келе, тектілік тініндегі ұрпақтар сабақтастығын <<Түпкі бабаң белгілі, Баһадүр Шыңғыс хан екен. Арғы атаң атақты, Әбілқайыр, Нұралы, Кіші жүздің елінде, Жарық бір жанған шам екен, Бабаң Бөкей бас болып, Көлденең жатқан Жайықтан, Көктей өтіп ен тастап, Қоныс алған хан екен>> деп толғайды.
Оқушылар сұраққа жауап береді, жұмысты берілген түріне қарай орындайды.

Білім алушылар ақынға сипаттама береді

Оқушылар сұаққа жауап береді

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: <<Шапалақ>>

ҚБ: <<Ауызша мадақтама>>
Жұмыс дәптері

<<Миға шабуыл>> тақтайшасы
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
3
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Ақынның өмір, тағдыр туралы толғаныстары <<Бұл дүние панилығын етеді екен>>, <<Өмірдің өтуі>>, <<Ұршық>> өлеңдері
Сабақтың мақсаты:
Ақынның шығармашылығындағы еңбектерімен танысып, берілген тапсырмаларды орындайды
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Мағынаны ұғын>>. Мәтінді мұқият оқып, мазмұнда.
Бұл дүние пәнилығын етеді екен,
Бір дәурен өтіп, бірі жетеді екен...
Өзіне халық аузын қаратқан ер,
Тіріге, өлсе, қадірі кетеді екен...

2 тапсырма. Мәтінді мұқиат оқып, негізгі ойды айт.
Құдыққа құлан құлаған,
Құлағанда құрбақа
Қауіп - қатерсіз ойнаған,
Ойлағанға бұл заман:
Қырда құлан жүрсе аман
Лаң, түрлі қазадан,
Бақа жаны баз кешер
Құлағына құланның
Ойнаймын деп бойлаудан.
Сусаған құлан шұбырса,
Аса бір аса құл аудан,
Іздегені қақ болар,
Жолбарысқа жол тосқан
Қазалы құлан тап болар,
Бой жасырып ол жыртқыш,
Шыға бір шапса сайлаудан.
Жүген, құрық тимеген,
Шая шөптен жемеген,
Тұнықтан бойлап су ішкен,
Арқада ойнап тебіскен,
Үйірден жалғыз қаларсың,
Кеудеңнең шығып шыбын жан
Жүрегіңді жұлып жем етер,
Қазаңа шапқан ол айуан.
Іздегені тап болып,
Олжасына қарқ болып,
Маң - маң басып ол қайтар,
Буынына түсіп жылы қан.
Қайратына мас болған,
Қайдан білсін ол айуан?!
Бөкен терісін бөрік еткен,
Сексеуілден күрке еткен,
Бауырына тулақ жамаған,
Қаңбаққа жүзін қамаған.
Білтелі қара қолында,
Шақпақтан оған от беріп,
Жолында жатыр бір адам.
Қазаң жеткен жолбарсым!
Құмалақтай қорғасын
Аға шығар шаң беріп,
Өңбеніңнен кірсе қолдаудан.
Дүние опа кімге еткен?!
Теріңді тонап олжа еткен,
Ғазірайыл жағын кезенсе,
Мергенім тірі қалар ма,
Қатын - бала жылаудан?

3 тапсырма. Ұршық өлеңінің басты тақырыбы
Ағаш едің құрма өскен,
Ұршық болдың шуда ескен.
Бір қалыпта тұрмақ жоқ,
Шығармалық мұны естен.

("Ұршық" - махаббат тақырыбындағы лирикалық өлеңдер)
Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

мәтіннің тақырыбын анықтайды

ҚБ. <<Бас бармақ>>

ҚБ: <<Шапалақ>>

ҚБ: <<Бағдаршам>>
Өлең шумақтары

Өлең шумақтары

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
4
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
<<Қашқын>> поэмасы
Сабақтың мақсаты:
Ақынның аудармашылық қызметімен танысып, поэмасын талдайды
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Мағынаны таны>>. Шәңгерей Бөкеев <<Қашқын>> поэмасын қай орыс ақыннан аударған және тұпнұсқасы қалай аталады?
(М. Лермонтов, <<Беглец>>)

2 тапсырма. <<Кейіпкер>>. Шығармадағы басты кейіпкерді анақта.

(Шығарманың басты кейіпкері - Һарун)

3 тапсырма. <<Ізден>>. Мәтін бойынша поэманың басты идеясын сипатта.
(Поэманың идеясы - жаудан қашпай, тұрысып, өз-өзін өлтірген алмас қылышпен бір жаудың басын алуға болатыны, өзінің емес, елдің, жердің, қара халықтың қамын ойлап, олар үшін жанын пида қылуды айтып, ерліктің туын ұстап, еліне қалқан болуға үгіттейді)
Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.
ҚБ: <<Ауызша мадақтама>>

ҚБ: <<Шапалақ>>

ҚБ: <<Стикер>>
Мәтін
https://bilim-all.kz/olen/2780-Qashqyn

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
5
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Ғұмар Қараш (1874- 1921) өмірі мен шығармашылығы. <<Алаш>>, <<Алаш азаматтарына>>, <<Қазаққа>> өлеңдері - Алаштың асыл ерлеріне үн қату
Сабақтың мақсаты:
Ақын, қоғам қайраткерінің өмірі мен шығармашылығы туралы білімдерін кеңейту
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Бұл кім?>>. Мәтінмен жұмыс. Кесетені толтыр.
Білім алған ошағы
Саяси қызметі
Педагогика саласындағы қызметі

Ғұмар Қараш (1875 жыл Батыс Қазақстан облысы Жәнібек ауданы, Қырқұдық деген жері - 12 сәуір, 1921 жыл, Батыс Қазақстан облысы Жәнібек ауданы, Жақсыбай ауылдық округі жеріндегі Құнаншапқан) - ақын, қоғам қайраткері.

Өмірбаяны
Ноғай-қазақ руынан шыққан. Ауыл молдасынан хат танығаннан кейін, Жалпақталдағы Ғ.Ғәлікейүлы ұстаған медреседе оқиды.
1902-1910 жылдары жиған білімімен ауылында, Тіленшісайда жәдитше бала оқытады. Сол шамада әйгілі Шәңгерей Бөкейұлының шақыруымен Көлборсыға мүғалім болып келеді. Жаңалыққа жаны құмар, имандылық пен дәстүрдің жібін үзбеген әдеби орта қалыптастыруға себепші болады.
1911-1913 жылдары алғаш Ордада, кейін Оралда басылған <<Қазақстан>> газетін шығарысуға, оның саяси-мәдени әлуетін көтеруге атсалысты.
Қайраткер 1916 жылы бөкейліктер атынан Петерборға барып, Астрахан қазағы басып алған жерді және тиесілі жерді қазаққа орнымен бөліп бер деген өтініш хатты бас министрге тапсырады.
1917 жылы мамырда Ордада өткен Бөкей қазақтарының съезіне қатысады.
1917-1919 жылдардағы Алаш қозғалысына белсене араласады. Алаш партиясы құрылатын бірінші жалпықазақ съезіне қатысады.
1917 жылдың 5-13 желтоқсанда Орынборда өткен Алаш автономиясы жарияланатын екінші жалпықазақ съезінің ұйымдастыру және өткізу жұмысына белсене қатысаып, баяндама жасайды. Өмірлік мәселелер мен діни ахуалды күн тәртібіне қойған Алаш Орда үкіметі - Ұлт кеңесі анықталатын екінші сиезде қази болып сайланды.
1918 жылы Ордадағы педагогика техникумында сабақ береді. Сол жылы қыркүйекте Бөкей губерниясының мүғалімдерінің бірінші съезіне (24 қыркүйек, 1918) қатысады.
1918-1920 жылдары губерниялық кеңестердің 1, 2, 3, 4-съездеріне делегат болады. Мұнда мағыналы сөз айтады.
1919 жылы Бөкей губаткомында істейді. Ордада ұйымдастырылған айына екі рет шығатын, қазақтың тұңғыш педогогика журналы <<Мұғалімге>> басшылық етеді.[4]
1919 жылы <<Дұрыстық жолы>> газетінің алқа мүшесі әрі тілшісі болады.
1920 жылы маусымда Бөкейдің II губерниялық коммунистік партиясы конференциясында губкомның пленум мүшесі, ал сол жолы I пленумда губкомның үгіт-насихат бөлімінің меңгерушісі болып сайланды.
1921 жылы 12 сәуірде Құнаншапқан деген жерде қашқын әскерилер қолынан қапияда мерт болды

2 тапсырма: <<Ой қозғау>>. Екі өлеңді оқып, қандай оқиғаларға байланысты екенін анықтаңдар.
Алашқа
Ау, Алаш, көзіңді бүгін ашар күнің!
Қарманып ілгері аяқ басар күнің!
Шығарып бір жеңнен қол, бір жерден сөз,
Адымдап асқар белден асар күнің.
Теңізім, телегейім-қайран елім,
Кемерлеп толқын атып, тасар күнің!
Ақ күміс, қызыл алтын жиғаныңды,
Құрбан қып осы жолға шашар күнің!
Терезең теңгеріліп қатар тұрса,
Осы!-деп сонда жүрек басар күнің.
Ау, Алаш, заман жайын білеміз бе?
Құлаққа айтқан сөзді ілеміз бе?
Заманның ыңғайынша амал қылып,
Зырлаған желмаяға мінеміз бе?
Өнерлі, білімдінің қылған ісі
Майданда мұны байқап көреміз бе?
Күш қосып, құралданып бас қорғаудың
Жолына белді буып кіреміз бе?
Болмаса күнде бір ел қырғын тауып,
Жылаулап бастан-аяқ жүреміз бе?

Алаш азаматтарына
Ақ жүрек азаматтар асқар күнің
Дұшпанды алдан байқап жасқар күнің;
Дұрыстық ел қосында еткен істі,
Қол соғып, қошеметтеп қостар күнің
Күш қосып, қол ұстасып сөз бекітіп,
Арадан алалықты тастар күнің;
Адасқан қойдай шулап ерген елді,
Бұлтармай оң бағытқа бастар күнің.
Аңқылдақ Алаш ұлы сеніп отыр.
Орнынан шығып, соны растар күнің!

(<<Алаш>> партиясына, Алашорда үкіметіне үлкен үміті)

3 тапсырма. <<Ізден>>. Ғұмар Қараштың еңбектерін тізбектеп шығыңдар.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.
ҚБ: Мұғалім және оқушылар комментарий береді.

ҚБ: <<Стикер>>

ҚБ: <<абыс баспалдағы>>
Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
6
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Ғұмар Қараштың тіл және ғылыма көзқарасы
Сабақтың мақсаты:
Өз тілі мен мәдениетін сақтай отырып, ғылым, білімге ұмтылуды, мәдениетті елдерден үлгі алуды насихаттайды
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Портрет>>. Ғұмар Қараш өлең-толғауларында қандай тақырыптарда толғанған?

(Ақын өлең-толғауларында көсемсөздері мен мақалаларында заман, өмір, дін-шариғат, табиғат, махаббат тағы да басқа мәселелер туралы толғанады)

2 тапсырма. <<Мәтінмен жұмыс>>. Ғұмар Қараш қандайц тіл мәселін өз мақаласында көтеріп отыр?
ТІЛ -- ӘДЕБИЕТ
Бір кеуде-пенденің дүниеде жасауы, бар болып тұруы үшін жан-рух керек. Бір халық, бір елдің де дүниеде бір милләт, ел болып жасауы, тірлік етуі үшін тіл керек, әдебиет керек. Жансыз кеуде дүниеде жасай алмас, шіріп, топыраққа айналып жоқ болар! Тілі, әдебиеті болмаған милләттің де тап сол жансыз кеудеден айырмасы болмас, өзіне айырым әдебиеті болмаған...милләттер де дүниеде жасай алмас. Жасар Ілкин жасауы ұзаққа бармас. Әдебиеті яғни жаны бар милләттерге азық болар, жем болар, сөйте, сөйте ол милләт өзі де дүниеден жоқ болар!
Тіл-әдебиет бір милләт үшін әлбетте керек. Оның керектігі турасында жазылмақ сөздердің бәрінде бұл орында жазып бітіруі мүмкін емес. Ол турада неше том кітаптар жазылса да аз. Сондықтан мен бұл орында әдебиет турасында жазылмақ сөздердің жалғыз-ақ -- <<Фәһәрісті>> ғана жазамын:
Тіл-әдебиет бір милләттің жаны һәм рухы-дүр. Және ғалия топлы қағидалы бір әдебиетке мәлік болмаған бір милләттің жансыз кеудеден ешбір айырмасы жоқ-дүр.
Әдебиеті болмаған милләт тілі шықпаған жас бала кебі-дүр. Себебі, өзінің басындағы қайғы һәм шаттықтарын басқаларға айтып түсіндіре алмас. Сол сияқты әдебиеті болмаған милләт те өзінің басына келген қайғы-қасіретті, шаттық уа қуаныштарды бір-біріне айтып ұқтырудан ғажың болар. Басқа сүйектес уа жыныстастарын өзінің қайғы уа шаттықтарына ортақтастыруға күші жетпес. Солайша айырым бір милләт, ел болып жасау үшін ләзім һәм керекті болған беріктік, ынтымақ бір-біріне жәрдем ету кебі шайырлардың олар махұм болар.
Дүниеде бір милләтті өз басына айырым бір милләт еткен, һәммәда бір милләт пен екінші бір милләт арасын жуықтатқан, бір-біріне біріктіріп екі милләтті бір милләт қалпына келтірген себептердің ең зорысы да тіл уа әдебиет-дүр. Бәне ғалия өзіне айырым әдебиеті болмаған бір милләт балалары да өздерінің милләттерін сақтай алмас. Сақтай алмаулары үстіне өздерінен жоғары болған екінші бір милләттің тіл уа әдебиетін үйренсе, оның тіліне де әдебиетіне де жаны һәм кеудесімен ғашық болар! Өз тіл әдебиетін ұмытар, тілімен бірге өз милләтін де ұмытар. Бар-бара сол екінші милләтке сіңіп, оған бала болар. Балаларына жастан өз тілін жақсы үйретпеген, олардың көңілдеріне құры өгей ана сияқты тәрбие еткен милләт те келешекте балаларынан өзінің қылған жақсылығы, берген тәрбиесі дәрежесінде ғана хақы алар, жақсылықты көрер. Балалары да оған өгей анаға қараған көзбен қарар. Милләт пен балалары арасындағы бұл ала көздік, шафеғатсыздық милләттің...ақырында бітуіне себеп болар.
Міне, осы себептер үшін емес пе, бұл заманда бір милләт өзінен күшсіз болған екінші милләттің миләттігін тіліне, оған бір кетік жасайын десе ең алдымен ол бейшара милләттің тіліне, әдебиетіне балта шабады. Өз әдебиеті олардың ана тілі орнынан таратуға әжәйәд қылады. Өз ана тілін ана сүтімен бірге емген өз әдебиетінің бағасын біліп, дәмін сезген милләт балалар өз тіліне ата-анасынан артық құрмет етер. Тіл уа әдебиетін жоғалтпас үшін жанын да пида етер... Заманымызда күшті милләт пен күшсіздер яки хакім милләт пен мыхыкүмләр арасындағы...жанжалдардың көбісі осы тіл, әдебиет мәселесінен қозғалады.
Тіл-әдебиет дүниедегі барлық бақыт сығадаттың, ғылым-өнердің, дін уа мәдениеттің асылы-дүр. Кісіні кісілік дәрежесіне ілестіретұғын, мәдениет жолына кіретұғын бұ нәрселердің әдебиеті болмаған бір милләт арасында таралып, тамыр жаюы мүмкін емес...
Жоғарыда айтылған сөздер бір милләт адамдарының дүние тірлігі үшін жейтін тамақ, дем алатын ауа, не қадар болса, тіл уа әдебиеттің сол қадар керек екендігі біраз аңланса керек.
Енді біз өз жайымызға келелік: біз де <<қазақ>> атанған бір милләт елміз. Санасақ, санымыз бес-алты миллионға толады. Біздің де өзімізге айырым тіл-әдебиетіміз әлбетте бар. Жоқ болса оны болдыруға, көміліп жатқан мол қазынаны дүние жүзіне шығаруға, үлкен-кіші баршамыз да борышты һәм міндетіміз. Шонки біздің дүниеде бір милләт болып жасауымыз онсыз мүмкін емес.
Түркі рулары арасында қазақ тілінің ескі һәм сөздікке бай, ескі болғандығы үшін де бек саф, нағыз тіл екендігі жұртқа мағлұм. Нағыздығы, байлығы жағынан қарағанда тіліміз Осман һәм татар, кей басқа туғандарымыздың тілдерінен көп алда-дүр. Ілкин әдеби жағынан қарағанда тіліміздің олардың тілдерінен артта екендігінде іңкәр айтып болмайды. Біз бұл орынға қадар бір милләт үшін тіл әдебиеттің не қадар керек болғандығы, қазақ та бір милләт, ұлықтан оның да өзіне айырым бір әдебиеті боларға керек екені біраз аңлатсақ керек. Қазақ тілінің сөзінің көптігі, сөздігінің молдығы себепті -- бай, ескілігі, жат сөздерден саламат болғандықтан бек саф, нағыз екендігінде біраз сөйледік. Бұл сөздерді сөйлеуін сөйлесек те оқушылар арасында бұл сөздерді ұнатпаушылар бәлки оған ашуланушылар да болар? Қазақ тілін ескі һәм бай тіл деп мақтағаны, әдеби тіл емес деп жамандағаны қалай? Мұның бастан-аяқ әдебиет деп қақсағаны не нәрсе? -- деп сұраушылар да болар. Бәне ғалия мен оқушылардың ашуларына, сұрауларына орын қалмас үшін келешекте әдеби тіл һәм әдебиет не нәрсе екенін оқушыларға ұқтырамын.
Ғұмар Қарашевтың <<Айқап>> журналының
1912 жылғы №10 санында жарық көрген мақаласы

3 тапсырма. <<ПОПС формуласы>>.
Тақырыбы: <<Ғұмардың тілі - ұрпаққа үлгі>> осы қағидамемен келісем/келіспеймін
Бірінші сөйлем: <<Менің ойымша,....>>
Екінші сөйлем: <<Себебі, мен оны былай түсіндіремін...>>
Үшінші сөйлем: <<Оны мен мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын....>>
Соңғы сөйлем: <<Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім...>>
Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Білім алушылар берілген формула бойынша өз ойларын жазады

ҚБ: <<Стикер>>

ҚБ: <<Бағдаршам>>

ҚБ: <<Көршіңді бағала>> әдісі
Жұптараралық бағалау
Жұмыс дәптері

Мәтін
Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
7
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Адам бойындағы қасиеттерді сипаттайтын өлеңдері <<Жомарттық>>, <<Батырлық>>, <<Надандық>>
Сабақтың мақсаты:
Ақын шығармасындағы адам бойындағы жақсылы-жаманды мінездерді сипаттау
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Ізден, ойлан>>. Ақын адам бойындағы жақсылы-жаманды мінездерді, қасиеттерді сипаттайтын өлеңдері.
Мұғалімге: (<<Ғаділдік>>, <<Жомарттық>>, <<Батырлық>>, <<Жігер>>, <<Әдеп>>, <<Надандық>>, <<Өтірік>>, <<Ұят>>, <<Тәкаббарлық>>)

2 тапсырма. <<Мағынаны тану>>. Төмендегі өлең шумақтары ақынның қай тақырыбына сай келеді?
Достықты айтқан үгіт жақсы тыңдау -
Бейнесі жігіттігі асылдықтың.
Жөн сөзге желке беріп кері шалу -
Ер емес бейнесі ол қатындықтың
(Батырлық)

3 тапсырма. <<Мағынасы қандай?>>. ақын адамның қандай қаситетін сипаттап жатыр.
<<Адаммен адам күні>> деген сөздің
Мәнісін есте тұтып, мұтбағаның>>
(Жомарттық)

4 тапсырма. <<Сіз кімсіз?>> ойыны
Қатысушылар өздері жауабын қалаған 3 сұрақ жазулары керек. Содан соң шеңбер арқылы айнала жүріп, өз сұрақтарына жауап алады. Мұнан соң әрқайсысы өздері жайлы айта бастайды, қалғандары сұрақтары арқылы білген мәліметтері арқылы оны толықтырып отырады.
Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.
ҚБ: <<Шапалақ>>

ҚБ: <<Ауызша мадақтама>>

ҚБ: <<Ауызша мадақтама>>

ҚБ: өзара бағалау

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
8
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
<<Махаббат туралы>>, <<Тағдыр туралы>>, <<Өмір пәлсапасы>> өлеңдері
Сабақтың мақсаты:
Ақынның тақырып бойынша еңбектеріне өз көзқарастары мен ойларын білдіреді
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Тірек мәтін>>. Төмендегі берілген өлеңге тақып қойыңыз
Тындырып зар жылаған асықтарды,
Жіберсе, құдыретіңе бұда күш пе?
Бағымды аш, байлауым шеш, басым босат,
Зарлатпа қам көңілді ерте, кеш те,
Махаббат дидарыңнан енген сәуле,
Бір берген сәуле нұрды енді кеспе

2 тапсырма. <<Төрт сөйлем>> Бұл тәсіл арқылы оқушылар тақырып туралы пікірлерін білдіреді:
Пікір. Мәтін бойынша өзіндік пікірлеріңді бір сөйлеммен айтыңдар немесе жазыңдар.
Дәлел. Пікірлеріңді бір сөйлеммен дәлелдеңдер.
Мысал. Пікірлеріңді өмірмен байланыстырып, мысалдар келтіріңдер.
Қорытынды. Өлең мазмұны бойынша қорытынды шығарыңдар.
Мынау жалған - бір жел қайық,
Қылт етіп қия бассаң, кетер тайып.
Таяныш тұрағы жоқ болғаннан соң,
Бұлайша мысал етсек болар лайық.
Таянып тұрақсызға көңіл қойып,
Жүрмеңіз мәңгілікті жұртқа сайып.
Тіршілік бес күн небар тиген еншің,
Пайдалан мейліңше қанат жайып.
Аз еншің, өкінішті жолға шашпа,
Келуі қайта айналып алмағайып.
Қалмайды ізі-жолың бұ жиһанда,
Кеткен күн тағдыр суы жуып-шайып.
Нені іздеп келіп едің, қайда кеттің,
Бұл жұмбақ шешуі жоқ таңғажайып.
Анық сол: атқан таңдай әзі ғұмыр
Уақыты бітсе кетер әлі-ақ байып.

3 тапсырма. <<Борт журналы>>.

Берілген тақырып бойынша маған не белгілі? Мен не білемін?
Мәтіннен қандай жаңалық туралы білдім?

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

ҚБ: <<Бағдаршам>>

ҚБ: <<Стикер>>

ҚБ: <<Шапалақ>>
Өлең шумақтары

Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
9
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Пәлсапалық ой - толғамдары
Сабақтың мақсаты:
Ойшылдың философиялық көзқарастарын талдайды
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Бейнебаянда қай тарихи тұлға туралы айтылып жатыр
https://www.youtube.com/watch?v=NCWn6WxNaks

2 тапсырма. <>. Ғұмар Қараштың философиялық көзқарастын берілген формулада қарастырыңдар

3 тапсырма. <<Ойлан, Жұптас, Пікірлес>>.
Тақтада Ғұмар Қараш туралы сұрақ/тапсырма жазылғаннан кейін әрбір оқушы жекеше өз ойлары мен пікірін берілген уақыт ішінде (2-3 минут) қағазға түсіреді. Содан кейін оқушы жұбымен жазғанын 3-4 минут талқылайды, пікірлеседі. Мұғалімнің екі-үш жұпқа өз пікірлерін бүкіл сыныпқа жариялауын сұрауына болады.
Бейнебаян арқылы тақырыпты ашады.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

Оқушылар сұарақтарға жауап іздеп, жауап береді.

ҚБ: <<Ауышза мадақтама>>

ҚБ: <<Бағдаршам>>

ҚБ: Жұпаралық бағалу
Бейнебаян

Жұмыс дәптері

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
10
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Халима Өтеғалиева (1889 - 1984) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Ақынның өмір жолы мен шығармаларымен таныстыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Сызбаға сүйеніп әңгімеле.

Халима Өтеғалиева (1889-1984) - 20 наурызда Орал облысы, Жәнібек ауданында туған. Той-жиында өлең айтып, қайым айтысқа қатысып, <<ақын келіншек>> атанған. Туған ауылында 1944 жылға дейін сауыншы болып істеген. Өлеңдері аудандық, облыстық газеттерде 1938 жылдан бері жарияланып тұрған. Кенен, Есдәулет, Болмай тәрізді ақындармен өнер жарысына түсті. Республикалық ақындар айтысында жүлде алды. <<Ақындар жыры>>, (1963). <<Мақ-танышым -- өз елім>> (1961), <<Ана жыры>> (1969), <<Әже әлдиі>> (1974) атты өлеңдер жинағы жарық көрді. <<Өзен тынысы>>, <<Айтылмаған ән>>, <<Даладағы шырақ>>, <<Маңғыстау -- мың жолдың торабы>>, <<Құм-шағыл>>, <<Бұлтты күндер>>, <<Теңіз түбіндегі маржандар>>, <<Жолдар мен адамдар>>, <<Рахмет>> секілді кітаптары жарық көрді. Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұнайшысы, КСРО-нің құрметті мүнайшысы. <<Құрмет>>, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, <<Ерен еңбегі үшін>> медалімен марапатталған.

2 тапсырма. <<Галерея>>. Суреттердегі тұлғаларды не байланыстырады.

3 тапсырма. <<Эссе>>. <<Халима Өтеғалиева айтыс өнеріне зор үлес қосты>>. Сіз бұл пікірмен қаншалықты келісесіз? Өз жауабыңызды түсіндіріңіз.
Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Білім алушылар берілген формула бойынша өз ойларын жазады

ҚБ: <<Шапалақ>>

ҚБ: <<Ауызша мадақтама>>

ҚБ: Оқушылар бағалау критерийлерін БК формуласы бойынша өз нұсқаларын ұсынады. Мұғалім және оқушылар комментарий береді.
Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
11
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
<<Ана қуанышы>> өлеңі
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды аналарды құрметтеуге, ана еңбегін ардақтауға баулу
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Көршіңе әңгімелеп бер>>. Оқушылар дауыстап оқиды, одан кейін оқушылар өз ойларын көршілерімен бөліседі
Ана қуанышы
Өнерің құтты болсын, қыз бен ұлым,
Көзіме жанар құйған жарқын жүзің.
Сан жерден сыралаған сандақтарым,
Шашайын шашу қылып сөз жұлдызын.
Анаңмын ақ сүт беріп аялаған,
Бала үшін ана жанын аямаған.
Өмірге сәуле шашқан Компартия,
Жан біткен жарығында саялаған.
Нәр алған күн көзінен кәрі көмей,
Қоя ма ұлы дүбір жан тербемей.
Ел сеніп, екшеп алған ұл мен қызым,
Арнаған ақтарылсын жырым өрлей.
Қуатым, қуанышым көздің нұры,
Құйылсын көкейіңе ана жыры.
Оралсын сауыт болып жүрегіңе,
Белгілі жиырма жылдың алтын сыры.
Ақталсын ел сенімі, ел тірегі,
Ер болсаң ерден туған ел тілегі.
Даңқын еліміздің көкке көтер,
Ұл, қызым сенен соны ел тіледі.
Ақ шашым күміс жапқан күн сүйеді,
Ағындап ағытылды тіл тиегі.
Нұрынан партияның сәуле түсіп,
Бұлақтай көкірегім күнде иеді.
Арнайды ардагерге ана даусын,
Қалың ел сүйенетін асқар таусың.
Алдыңда көш бастаған партия тұр,
Өзіде, еліңе де бақыт жаусын.
Шыдамай қуанышқа өлеңдетем,
Өлгенше қызығыңды жырлап өтем.
Ұрпағы партияның ұл мен қызым,
Аянбай алдарыңда қызмет етем.
Шыдай ма бала десе ана жүрек,
Тоя ма балаға ана бақыт тілеп.
Ақтар деп ел сенімін анаң сенет,
Ұшырған қырандарым қолдан түлеп.
Күн берген, өмір берген Ленин көсем,
Өмірім сөзге сыят қалай десем.
Дайындап жырдан шашу жеті жылға,
Асығып күтіп жүрген ақын шешең.

2 тапсырма. <<Сұрақтар шеңбері>>
-Дүниеде не тәтті? (Ананың сүті тәтті)
-Не жұмсақ? (Ананың алақаны жұмсақ)

3 тапсырма. <<Еркін талқылау>>. Өлеңдегі негізгі ойды ашу

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Оқушылар өлеңнен алған әсері мен ойларын еркін айтады

ҚБ: <<Жұпаралық бағалау>>

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: <<От шашу>>
Мәтін
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
12-14
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Абдолла Жұмағалиев (1915-1942) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Абдолла Жұмағалиевтың өмір жолы мен шығармаларымен таныстыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Стоп-кадр>>. Видео арқылы сабақ тақырыбына шығу
https://www.youtube.com/watch?v=m6p0Tbsf474

2 тапсырма. <<Ізден>>. Төмендегі сөздердің авторын анықта
<<Ақын Абдолла Жұмағалиев Отан үшін майданда от болып жанып кетті. Оның алауы әлі сөнген жоқ. Сөнбек те емес. Ол - мәңгілік алау>> (Қадыр Мырза Әли)

3 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Сызбаға сүйеніп әңгімеле.

4 тапсырма. <<Галерея>>. Суреттердегі тұлғаларды не байланыстырады.

Оқушылар сабақтың тақырыбын ашады

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: ауызша мадақтама

ҚБ: мадақтама

ҚБ: ауызша мадақтама

ҚБ: <<Шапалақ>>
Бейнебаян

Жұмыс дәптері

Суреттер топтамасы
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
15-16
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Қажым Жұмалиев (1907-1968) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Жазушы, ақын, абайтанушы, әдебиеттанушы, ғалым, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген ғылым қайраткері, Қазақстан Ғылым академиясының академигінің өмірі мен еңбектерін түсіндіру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Миға шабуыл>>. Қажым Жұмалиев кім?

2 тапсырма. <<Мағынаны тану>>. Ғалымның абайтану саласына қатысты еңбегі (<<Абайға дейінгі қазақ поэзиясы және Абай поэзиясының тілі>>)

3 тапсырма. <<Ізден>>. Қажым Жұмалиевтің еңбектерін тізбектеп шық

4 тапсырма. <<Ой жалғау>>.
Жұмалиев зерттеулерінің бір саласы - әдебиет теориясына қатысты еңбектері. Ғалымның бұл саладағы еңбегі 1938 жылы шыққан <<Әдебиет теориясы>> деген кітабынан басталады.

ақын-жазушылардың өзіне тән стильдік ерекшеліктерін талдап көрсетті.
Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Сұрақтарға жауап береді

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: ауызша мадақтама

ҚБ: <<Мадақтама >>

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: <<Стикер>>
Миға шабуыл тақтайшасы

Жұмыс дәптері

Суреттер топтамасы
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
17-18
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеуші
Сабақтың мақсаты:
Қажым Жұмалиевтің қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеуші ретінде бағалау
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Борт журналы>>Қ. Жұмалиев ХХ ғасырдың 30-жылдарынан бастап қазақ фольклорын, әдебиет тарихы мен теориясын зерттеумен шұғылданды.
1958 - 60 жылдары 2 томдық "Қазақ эпосы мен әдебиеті тарихының мәселелері"
1-томына
"Қобыланды батыр"
"Алпамыс батыр"
"Ер Тарғын"
"Қамбар батыр"
"Қозы Көрпеш - Баян сұлу"
"Қыз Жібек"
"Айман - Шолпан" эпостары туралы зерттеулері енген.
Аталған жырлар туралы мен не білемін?
Сабақтан қандай жаңалық туралы білдім?

2 тапсырма. <<Ізден>>. 1836-1838 жылдардағы көтеріліс басшысыныі бірі Махамбет туралы не білесің?
2-томында 19 ғасырдағы қазақ әдебиеті өкілдерінің шығармашылығы талданған.
Махамбет шығармашылығын бірінші рет кең көлемде зерттеген ғалым. Бұл саладағы қызметін ол ақын өлеңдерін жинап бастырудан бастады (1938).
1948 жылы "Махамбет" атты монографиясын жариялады. Монографияда Исатай - Махамбет көтерілісінің тарихына қатысты тың деректер келтірілген.

3 тапсырма. <<Эссе>>.
Тақырыбы: <<Қажым Жұмалиев - эпостық жанрдың түр­лерін зерттеуші>>

Оқушылар сұрақтарға жауап жазады

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Оқушылар берілген тақырыпқа эссе жазады

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: Стикер

ҚБ: Мұғалім және оқушылар комментарий береді
Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
19-20
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Тайыр Жароков (1908-1965) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Т. Жароковтың өмірі мен шығармалары туралы түсінік қалыптастыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <>. Бейнефильмді тамашалай отырып, сабақ тақырыбын анықтаңдар
https://www.youtube.com/watch?v=QxLgxPIGnHM

2 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>.

3 тапсырма. <<Ізден>>. Т. Жароковтың шығармаларын ата.
Мұғалімге:
"Аэроплан"
"Күлімдейді күміс күн де" 1927 -- 1928 жылы жарияланды.
Бірінші өлеңдер жинағы 1932 жылы

"Жұлдыз жарығы" деген атпен басылып шықты.
Әр жылдарда

"Нефстан"
"Мотор жыры"
"Күн тіл қатты" (1934)
"Мұз тұтқыны" (1935)
"Тасқын" (1937, 1949)
"Нарын" (1935)
"Тастағы жазу" (1940)
"Бақыт жырлары"
"Жапанды орман жаңғыртты" (1949)
"Қырда туған құрыш" (1954, 1955, 1956)
"Жыр қанаты" (1956)
"Құмдағы дауыл" (1958)
"Тау жырлайды" (1962)
"Теңіз баласы" (1963)
"Тасқынға тосқын" (1965), т.б. кітаптары жарық көрді.
Ақынның таңдамалы шығармаларының 1958 -- 1959 жылы екі томдығы
1972 -- 1975 жылы төрт томдығы
1951 -- 1978 жылы бір томдығы басылды.

3 тапсырма. <<Мағынаны таны>>. Ақынның еңбектері қай тілдерге аударылған (Тайыр Жароковтың шығармалары орыс және ТМД халықтары (өзбек, тәжік) сондай-ақ, ағылшын, неміс, поляк тілдеріне аударылып, шет елдерде де кең тараған.)

4 тапсырма. <<Портрет>>. Жароков аудармашылық өнермен де айналысты оның аудармаларын ата.
(Ол А.С. Пушкиннің "Цыгандар", "Кавказ тұтқыны", "Коломнадағы кішкене үй", "Ағайынды қарақшылар", "Граф Нулин", "Қысқы кеш", "Қысқы ертеңгілік", М.Ю. Лермонтовтың "Черкестер", "Қылмыскер" аударған)
Видео арқылы сабақ тақырыбын анықтайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Оқушылар ақынның еңбектерін атайды

Оқушылар ақынның еңбектерінің қай тілдерге аударылғанын атайды

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: мадақтама

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: Мадақтама

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: Стикер
Бейнебаян

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
21-22
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Хамза Есенжанов (1908- 1975) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Х. Есенжанов өмірі мен еңбектері туралы білім беру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <>. Бейнефильмді тамашалай отырып, сабақ тақырыбын анықтаңдар
http://tdk42.kz/kk/news/batys-zhurty-xamza-esenzhanovty-ulyktady/
2 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Сызбаға сүйеніп әңгімеле.

3 тапсырма. <<Ізден>>. Хамза Есенжанов аудармашылық өнермен де айналысты оның аудармаларын ата. (1978 - 1981 жж. жазушының 6 томдық шығармалар жинағы шықты. <<Ақ Жайық>> романы орыс тіліне аударылып, одақтық, республикалық баспалардан (1964, 1969, 1973) жарық көрді. Ол М.Шолоховтың <<Тынық Дон>> (<<Тихий Дон>>) романының 1 және 4кітаптарын, И.С.Тургеневтің <<Рудин>>, И.П.Шуховтың <<Өшпенділік>> романдарын, А.С.Пушкиннің <<Дубровский>> повесін, т.б. шығармаларды аударды)

4 тапсырма. <<Ия, жоқ сұрақтары>>
1. Хамза ата жазушы (ия)
2. Хамза Есенжанов 1905 жылы дүниеге келді (жоқ)
3. Шалқар көлінің жағасында дүниегі келді (ия)
4. 1927-1929 жылы 7жылдық мектепте оқыды (ия)
5. Хамза атаның жұбайы София ана мұғалім (жоқ)
6. <<Ақ Жайық>> трилогиясы бар (ия)
7. <<Ақ Жайық>> трилогиясы екі кітаптан тұрады (жоқ)
8. <<Қарт қазақ>>, <<Жар>>, <<Қызыл құмда>> деген әңгімелері бар (ия)
9. Бастауыш, орта мектептер үшін оқулықтар жазған (ия)
10. Орыс тілінен аударған шығармалары жоқ (жоқ)
Видео арқылы сабақ тақырыбын анықтайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: мадақтама

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: Стикер
Бейнебаян

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
23-24
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
<<Ақжайық>> романы
Сабақтың мақсаты:
Х.Есенжановты таныту, шығармаларының тақырыбы мен жазушының идеялық мұратын мәтінге сүйене отырып жан-жақты ашу.
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Ой қозғау>>. Хамза Есенжанов туралы не білесіңдер? (Өткен тақырып бойынша)

2 тапсырма. <<Мағынаны таны>>. <<Ақ Жайық>> трилогиясы композициялық құрылысы жағынан үлкен үш кітаптан тұрады. Әр кітаптың тақырыптарын атаңдар.
Мұғалімге: 1 кітап-Төңкеріс үстінде, 2 кітап-Шыңдалу, 3 кітап- Тар кезең

3 тапсырма. <<Портрет>>. <<Ақ Жайық>> романы кейіпкерлеріне өз таңдауларың бойынша мінездеме беріңдер
Хакім,
Әлібек,
Әділбек,
Мүнариа,
Шолпан,
Нұрым

4 тапсырма. <<Көршіңе әңгімелеп бер>>. Өзің таңдаған кейіпкерді жұбыңа әңгімлеп бер
Оқушылар берілген сұрақ бойынша жауап береді

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Оқушылар өз таңдауымен роман кейіпкеріне мінездеме береді

Оқушылардан өз кейіпкері туралы ойларын жұптарымен бөліседі
ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: жұпаралық бағалау
Сурет

Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
25-26
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Жәрдем Тілеков (1911 - 1980) өмірі мен шығармашылығы, <<От кешу>> романнан үзінді
Сабақтың мақсаты:
Ж. Тілеков өмірі мен еңбегі туралы және шығармасынан үздінді бойынша түсінік қалыптастыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы

1 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Суреттегі тұлғаны анықтап, бүгінгі сабақ тақырыбын анықта

2 тапсырма. <<А,В,С>>. Мәтін бойынша жұмыс
Тілеков Жәрдем (23.11.1911, бұрынғы Орал облысы Жымпиты ауданы Аралтөбе aуылы - 3.5.1980, Алматы) - жазушы. 1932 - 37 ж. Орал облысы "Екпінді құрылыс" газетінде бөлім меңгерушісі, 1937 - 41,1946 - 57 ж. сол кездегі Орал, Атырау, Семей облыстары бойынша Қазақстан Жазушылар одағының жауапты хатшысы, 1952 - 73 ж. Қазақтың мемемлекеттік көркем әдебиет (қазіргі "Жазушы") баспасында бөлім меңгерушісі, "Жұлдыз" журналында бас редактордың орынбасары қызметтерін атқарған. Тұңғыш поэмасы "Атырау толқыны" 1940 ж. жарық көрген. Алғашқы өлеңдер жинағы - "Ақсұр ат" 1948 ж. шыққан. "Жаңа жүк" (1953), "Қайнар" (1953), "Хинган асуынан асқанда" (1971), "Сақсолдат" (1975), "Жорық жылында", "Қайнар" (1958) әңгімелер мен повестері, "Темір Масин" (1966) очерктер жинағы, "Жоңғар даласында" (1959), "От кешу" (1967) романдарының авторы. Бірқатар шығармалары шет ел тілдеріне аударылған. Орыс жазушылары А.П. Чеховтың, М.Д. Соколовтың, М.А. Шолоховтың, А.Н. Тихоновтың шығармаларын қазақ тіліне аударған. Еңбек Қызыл Ту орденімен және медальдармен марапатталған.
А - сұрақ қояды.
В - жауап береді.
С - айтқан жауаптарды бақылайды, толық болмаса толықтырады.

3 тапсырма. <<Стоп кадр>>. Бейнебаянда <<От кешу>> романынан үзінді берілген, осы оқиға қай кезеңді бейнелейді және басты кейіпкері кім? (Совет Одағының Батыры Тасболат Марқабаевтың өмір жолы)
https://www.youtube.com/watch?v=b8b3OYK2CP4
Оқушылар тұлғаны анықтап, сабақ тақырыбын ашады.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: Мадақтама

ҚБ: <<Басбармақ>> Өзара бағалау

ҚБ: Мұғалім және оқушылар комментарий береді.

Автор суреті

Мәтін

Бейнематериал
Сабақтың ортасы

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
27-28
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Сағынғали Сейтов (1917-2007) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Ақын, сыншы, әдебиет зерттеушісі, өмірі мен еңбектерін түсіндіру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Миға шабуыл>>. Сағынғали Сейтов кім?

2 тапсырма. <<Мағынаны тану>>. Ғалымның балалар әдебиетіндегі саласына қатысты еңбегі

3 тапсырма. <<Ізден>>. Сағынғали Сейтов еңбектерін тізбектеп шық

4 тапсырма. <<Ой жалғау>>. Сағынғали Сейтов аудармашы. Суреттер арқылы кімнің еңбектерін аударған.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Сұрақтарға жауап береді

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: ауызша мадақтама

ҚБ: <<Мадақтама >>

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: <<Стикер>>
Миға шабуыл тақтайшасы

Жұмыс дәптері

Суреттер топтамасы
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
29-30
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Жұбан Молдағалиев (1900- 1988) өмірі мен шығармашылығы, <<Мен қазақпын>> поэмасы
Сабақтың мақсаты:
Жұбан Молдағалиев өмірі, шығармашылығымен танысу. Ақиық ақынның <<Мен қазақпын >> поэмасына талдау жасау
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Стоп-кадр>>. Видео арқылы сабақ тақырыпына шығу
https://www.youtube.com/watch?v=MWfMyc-c2cI

2 тапсырма. <<Мағынасы қандай?>> Өлең жолдарына сүйеніп, қарамен жазылған сөздердің мағыналарын табу.

<<Жазбаймын уақыт өтсін, ойлансын деп,
Жазамын, Абайша айтсам, ойлансын деп,
Ойлансын өзі жайлы - заман жайлы,
Көргенді қиялымен байласын тек.>>.
Ж. Молдағалиев

3 тапсырма. <<Мәтінмен жұмыс>>. әр топтан 1- оқушыдан өлеңнің 2 шумағын жатқа мәнерлеп оқиды.
Сыр сандықтағы сан сұрақ
-Поэманың жанры қандай ? /лирика -публицистикалық стилде жазылған поэма/.
- Қалай ойлайсыңдар бұл поэманың басты тақырыбы не? Ұлт, халық

- Негізгі идеясы қандай? Халықтың өлмес тарихы , бастан кешкен кезеңдері, ұлттық тәуелсіздік жолындағы күресі.
-Тәуелсіздікті аңсаған, сол жолда күрескен ұлтымыздың мақтанышы, азаттық жолындағы күрескер азаматтарымыз кімдер? Асан қайғы , Исатай , МахамбетӨтемісұлы, ШоқанУәлиханов , Абай Құнанбаев туралы айтады
-Өзгерген дала азаматтары кімдер? КүләшБәйсейітова,Сәкен Сейфуллин,Жамбыл Жабаев,Қаныш Сәтбаев туралы айтады.
-Бұл поэмада ақын қазақ халқының басынан кешірген небір қиын кезеңдерді суреттейді.<<Мен қазақпын>> поэмасында қандай кезеңдердегі оқиғалар сипатталады және қандай ғасырларды қамтиды?
Мен қазақпын
Мен - қазақпын мың өліп, мың тірілген.
Жөргегімде таныстым мұң тілімен
Жылағанда жүрегім, күн тұтылып,
Қуанғанда күлкімнен түн түрілген.

Мен - қазақпын, ажалсыз анамын мен,
Құрсағыма сыйдырам даланы мен.
Пәк сәбимін бесікте уілдеген,
Дәуірлермен құрдаспын, данамын мен.

Мен - жігітпін, айқасқа, сынға асықпын.
Жүрегі бар кеудемде шын ғашықтың.
Жанартаудай жойқынмын жұлқынғанда,
Шарықтасам, қыран боп шыңға шықтым.

Мен - қара көз сұлумын, сайтан қызбын
Сайрай қалсам, тілімнен бал тамғыздым.
Сүйер болсам, өмірдей өле сүйдім,
Қас батырмен қайрасқам балтам жүзін.

Осындай боп, білмеймін, кімнен тудым.
Бәлки қайсақ, бәлки бір ғұннан тудым.
Деп шатыпты біреулер <<күннен тудым>>.
Жоқ, сірә, мен қара құл, күңнен тудым.

Руым көп солардың аттарындай,
Мінезім бар таулардың қатпарындай.
Ән-жырым бар бабалар хаттарындай,
Әжімім бар бейнеттің таптарындай.

Қаза тапқан солдаттай ізгі өлімнен,
Қалалар да өтіпті түз белінен.
Қаңқалары табылып жатыр қазір
Соғыстар мен жорықтар іздерінен.

О замандас, соларға бір қараңыз:
Әр кірпіші, әр тасы бір қора аңыз.
Өлгендерді тірілтіп, өмірлі етіп,
Өшкендерді табатын бір ғана біз.

Мирасы ма, мұра ма аз ба со да?
Алынбайды алтындай қазбаса о да.
Тереңім көп, тұңғиық тарихым көп,
Жылдар көші том-томдап жазбаса да.

Жаза алмадым, қайтейін, хат білмедім.
Білдім, бірақ, найза мен аттың белін.
Ат үстінде ұмыттым кедейлікті,
Ат үстінде өлсем мен шатпын дедім.

Жетпеген жоқ ғылымға зеректігім,
Сезбеген де емеспін керектігін.
Қала бердім жарыққа жол таба алмай,
Қараңғыға тас батып ер екпінім.

Кейін білдім жердің де шар екенін,
Өз өлшемі, өз шегі бар екенін.
Көк өгіз деп көтеріп тұрған соны,
Ысырап боп жүріпті <<бәрекелдім>>.

Ұзақ ұйықтап тұмса түз бесігінде,
Естімеппін Архимед есімін де.
Жерді үйіру қиялы былай тұрсын,
Жемісі де тимепті несібеме.

Танытпады надандық Сократты,
Гомерді де көп ғасыр тоқыратты.
Көзім басыр болса да, ойым көргіш
Мен де ақын ем өзіндей сол бір қарттың.

Келсе ғой далама бұрын олар,
Коперниктер, Джордано Брунолар!..
Қапы кетті қаншама ұл-қыздарым,
Бағы жанса, солардың бірі болар.

Арылмады басымнан замана - түн,
Үйіп-төгіп жазмыш жаманатын.
Европадан жетпіс жыл соң оқыдым
<<Коммунистік манифест>> ғаламатын.

Соң оқыдым, талайдан бұрын ұқтым,
Түннен күнге күрт басып бұрылыппын.
Бір бөлшегі болғаным қандай бақыт
Россиядай, Лениндей ұлылықтың!

Ал бүгін ше? Бүгін мен азаматпын,
Жаза алатын, ғылымды қаза алатын,
Жаза алатын дүниелік дастандарды,
Жаза алатын тарихқа қазақ атын.

Атымның да кеше ғой танылғаны,
Оған дейін не таңба таңылмады?
Солар жайлы ойлансын ұрпағымыз -
Шолпан қызы, шапақты таң ұлдары,
Оқушылар сабақтың тақырыбын ашады

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: Ауызша мадақтама

ҚБ: Шапалақ

ҚБ: <<Стикер>>
Бейнебаян

Мәтін

Мәтін
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
31-32
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Берқайыр Аманшин (1924 - 1985) өмірі мен шығармашылығы
Сабақтың мақсаты:
Б. Аманшин өмір жолы мен шығармашылығымен таныстыру
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. <<Тұлғаны таны>>. Суреттегі тұлғаны анықтап, бүгінгі сабақ тақырыбын анықта

2 тапсырма. <<Миға шабуыл>>. Берқайыр Аманшин кім?

3 тапсырма. <<Ізден>>. Берқайыр Аманшин еңбектерін тізбектеп шық

4 тапсырма. <<Ой жалғау>>. Берқайыр Аманшин аудармашы.

Оқушылар тұлғаны анықтап, сабақ тақырыбын ашады.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

Берілген сұраққа жауап беріп, тапсырмаларды талапқа сай орындайды.

ҚБ: Мадақтама

ҚБ: Мадақтама

ҚБ: Бағдаршам

ҚБ: Стикер
Сурет
Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Мерзімі:

Сабақ:
34
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Қорытынды сабақ
Сабақтың мақсаты:
Алған білімдерін қорытындылайды
Сабақ барысы:
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Оқушылармен амандасып, түгелдеу.
Сабақ тақырыбы, мақсатымен таныстырылады. Оқушыларды топқа бөлу
Оқушылар амандасып,
сабаққа назар аударады

<<Шапалақ>> әдісі

Сабақтың ортасы

1 тапсырма. Курсты қорытындылау
<<Шыншыр ойыны>>. Жайық өңірінде өмірге келген тарихи тұлғаларды жазып шық

2 тапсырма. <<Эссе>>
Тақырыбы: <<БАТЫС ӨЛКЕСІ - ТАЛАЙ НАМЫСТЫ ЕРЛЕРДІ, АТАҚТЫ ТҰЛҒАЛАРДЫ ҮКІЛЕГЕН ҚАСИЕТТІ ӨЛКЕ>>
Оқушылар өз беттерімен ізденіп сұраққа жауап іздеп, табады

берілген тақырып бойынша әдеби эссе жазады және ел үшін жасаған қызметіне баға береді

ҚБ: Шапалақ

Мұғалім және оқушылар комментарий береді.

Жұмыс дәптері

Жұмыс дәптері

Сабақтың соңы
5 мин

Қорытындылау.
Бүгінгі сабақтан үйренген жақсы қасиеттерін еске түсіріп , айтып береді.
Сабаққа кері байланыс береді

Кері байланыс

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.М. Тілеужанов <<Сырым Датұлы және оның шешендік сөздері>> Орал,1991ж
2. Сырым мен Малайсары .<<Қазақ тілі мен әдебиеті>> журналы №4,2004 (29-бет)
3. Махамбет өмірі мен шығармашылығы. <<Қазақ тілі мен әдебиеті>> журналы №10,2007 (116-бет)
4. Б.Аманшин <<Ерулі атқа ер салмай>>, Алматы, 1974ж жинақ <<Жыр-семсер>>, Алматы 1979ж.
5. Батыс Қазақстан облысы (энциклопедия)
6. <<Бес ғасыр жырлайды>> топтамалары
7. <<Айгөлек>> журналы
8. А.А.Есқазиева <<Жайықтың жыр жұлдыздары>>
9. <<Ауыл айнасы>> және <<Орал өңірі>> газеттері
10. Ж.Молдағалиев <<Мен - қазақпын>>
11. Казталовка - байырғы атамекен

12. Сағит Садықовтың жыр жинақтары <<Кешкі әуен>>