Екі таңбалы сан

Т. Қ. Оспанов, Ж. Қ. Астамбаева, Н. О. Мергенбаева

МАТЕМАТИКА
ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

1-бөлім

Жалпы білім беретін мектептің 2-сынып мұғалімдеріне арналған

Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі ұсынған

Алматы <<Атамұра>> 2022

ӘОЖ 373 (072)
КБЖ 74.262.21
О 78

О 78
Оспанов Т. Қ. т.б.
Математика. Оқыту әдістемесі: Жалпы білім беретін мектептің 2-сынып мұғалімдеріне арналған. 1-бөлім / Т. Қ. Оспанов, Ж. Қ. Астамбаева, Н. О. Мергенбаева - Алматы: Атамұра, 2022. - 250 бет.

ISBN 978-601-10-0150-2

ӘОЖ 373 (072)
КБЖ 74.262.21

(C) Оспанов Т. Қ., Астамбаева Ж. Қ., Мергенбаева Н.О, 2022
ISBN 978-601-10-0150-2 (C) <<Атамұра>>, 2022

КІРІСПЕ

сынып математикасына арналған оқу-әдістемелік кешен оқыту мен оқудағы мынадай заманауи идеялар мен тәсілдерді жүзеге асыруға ықпал етеді: сыни тұрғыдан ойлауға үйрету; оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау; оқыту мен оқуда ақпараттық-коммуникативтік технологияларды (АКТ) пайдалану; талантты және дарынды балаларды оқыту; оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу; оқытуды басқару және көшбасшылық.
Бастауыш сыныптар мұғалімдеріне арналған осы әдістемелік нұсқаулық математика бойынша 2-сыныпқа арналған оқу-әдістемелік кешен (ОӘК-нің) құраушыларының бірі болып табылады. Оның құрамына оқулық, көрнекі кестелер, электрондық оқулық (диск) кіреді.
ОӘК-нің құрамына енетін компоненттер өзара байланысты, бірін-бірі толықтырады және оқу құралы жүйесін құрайды, ал оқу үдерісіндегі рөлі мен орнына қарай мазмұны, құрылымы, атқаратын қызметі ерекшеленеді. Олардың үйлесімі математиканы оқыту үдерісінде білім алушылардың өзіндік оқу-танымдық іс-әрекетін белсендіруге, тұлғаның өзін-өзі ұйымдастыруына, өзін-өзі көрсетуін жүзеге асыруына, өзін-өзі бақылауына, өзін-өзі дамытуына көңіл бөлуіне, басқаша сөзбен айтқанда оқуға үйрену білігін қалыптастыруға мүмкіндік береді.
ОӘК-нің әрбір компонентінің нақты атқаратын қызметі бар және де оқулық жаттығулары жүйесі бойынша жобаланатын оқыту үдерісін іске асыруға тигізетін әсері мыналарға саяды: әдістемелік нұсқаулық - математикалық ұғымдар мен әрекет тәсілдерін оқытып үйретудің ерекшеліктерін ашады, білім алушылардың оқу-танымдық іс-әрекетін ұйымдастыру формаларын анықтайды; көрнекі кестелер - оқытудың көрнекілігі қызметін атқарады; электрондық оқулық (диск) - оны ақпараттық-коммуникативтік технология (АКТ) ретінде пайдалануға мүмкіндік туғызады.
ОӘК-нің негізгі компоненті - оқулық, оның дәстүрлі нұсқасынан өзгешелеу, атап айтқанда практикалық бағыттылығы (практикалық жұмыстар және зерттеу элементтері қамтылған тапсырмалар, пиктограммалар, ребустар, сөзжұмбақтар, диаграммалар және кестелер қосылған) арта түскен. Оның жаттығулар жүйесі: оқыту нәтижелеріне қойылатын талаптар деңгейінде түйінді құзыреттіліктер мен кең ауқымды дағдылар қалыптастыру үшін объективті алғышарттар мен оңтайлы жағдайлар туғызады; сыни ойлауды, функционалдық сауаттылықты және танымдық, зерттеушілік, рефлексивтік іс-әрекетті дамытуға ықпал етеді; білімді әр алуан, соның ішінде, өмір- тіршіліктегі жағдаяттарда қолдануға бағдарлайды. Оқулықтың негізгі ерекшелігі, оның жекелеген сабақтар түрінде құрылғандығы, жаттығулар жүйесінің және тапсырмалардың ұсынылу формасының тұлғаның зияткерлік дамуына ықпал ететін түйінді құзыреттіліктер мен кең ауқымды дағдылар түріндегі күтілетін нәтижелерге бағдарланған оқыту технологиясын анықтап беретіндігінде.
Оқулық - математикалық ұғымдар мен әрекет тәсілдерін оқытып үйрету технологиясын, яғни оның мазмұндық, ұйымдастырушылық, іске асырушылық қырларын анықтайтын негізгі оқыту құралы болумен қатар тәрбие құралы да болып табылады; әдістемелік нұсқаулық - сабақтың жобасын жасауға және оны іске асыруға көмектеседі; дидактикалық материалдар - даралап және саралап оқытуға мүмкіндік беретін деңгейлік әртүрлі тапсырмаларды қамтиды, формативті бағалауды іске асыруға ықпал етеді; көрнекі кестелер - оқытудың көрнекілігін қамтамасыз етеді; мазмұндық модульдер бойынша электрондық оқулық (диск) - математиканы оқыту үдерісіне АКТ енгізуге оң әсерін тигізеді. ОӘК-нің барлық компоненттерінің үйлесімі оқулықта жасалып берілген математиканы оқытудың қазіргі өміршең технологиясын жүзеге асыруға оңтайлы жағдайлар түзеді.
Оқу-әдістемелік кешенді (ОӘК) пайдалану, мұғалімдер еңбегін жеңілдетеді деп топшылаймыз. Оқулық жекелеген сабақтар бойынша түзілген, мұнда әр сабақтың жаттығулар жүйесі әртүрлі тапсырмаларды қамтиды, жаңа материалды оқытып үйретуге дайындық және оны игеру, бекіту үдерісін ұйымдастыру, бұрын қарастырылған мәселелерді қайталау және білім алушылардың танымдық қабілеттері мен шығармашылық іс-әрекетін дамыту іске асырылады; бір сабаққа лайықталған оқу материалының көлемі мұғалімге өзі оқытатын сынып оқушылары үшін жаттығулардың оңтайлы санын сұрыптап алып, материалды оқытып үйрету үдерісінің өзі қалаған жобасын жасауға және жүзеге асыруға мүмкіндік береді; сондай-ақ, оқулық оқыту үдерісін объектілермен бірге нақты мәселелерді оқытып үйретудің технологиясымен қамтамасыз етеді; әдістемелік нұсқаулық мұғалімді қажетті нормативтік ақпаратпен және әр сабақтың технологиялық картасын жобалау бойынша әдістемелік сипаттағы нұсқаулармен жабдықтайды; дидактикалық материалдар әртүрлі өзіндік жұмыстар жүргізуге керекті оқу материалдарымен

мұғалімді жабдықтайды; көрнекі кестелер мұғалімді әр алуан көрнекіліктерді өз қолымен дайындаудан босатады; электрондық оқулық (диск) оқыту үдерісінің тиімділігін арттыруға ықпал етеді, өйткені оның материалдары оқулықтың - негізгі оқыту құралының ақпаратын толықтырады және сабақтың барынша қызықты және көрнекі болуына ықпал етеді, үйде де жұмыс жасауға, ата- аналардың оқыту үдерісін бақылауына, математиканың ең қиын тақырыптарын баланың меңгеріп алуына көмектесуге мүмкіндік туғызады.
Әдістемелік нұсқаулық екі бөлімнен тұрады. Оның әрбір бөлімінде келтірілген оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сүйеніп жасалған оқу материалының орта мерзімді жоспары, сонымен қатар тақырыптық сабақтар желісін қамтитын әр сабақтың сұлбалық жоспары нақты жағдайлар мен ресурстарды, білім алушыларға қолайлы білімдік орта жасау қажеттігін ескере отырып, оңтайлы сабақ жобасы жоспарын түзуге және оны практикалық іс-әрекетінде жүзеге асыруға көмектеседі.
Орта мерзімді сабақ жоспарында оқу мақсатына және тақырып бойынша қарастырылатын мәселелердің ерекшеліктеріне қатысты әдістемелік ұсыныстарға назар аударылған. Бұл сабақта оқытып үйреткен математикалық ұғымдар мен әрекет тәсілдерінен жоспарланған нәтижелеріне қол жеткізуге ықпал етеді.
Сабақтың сұлбалық жоспары: сабақтың тақырыбын, мақсатын, кезеңдерін (ұйымдастыру- шылық-мотивациялық, танымдық-операционалдық, рефлексия - бағалаушылық, нұсқау беру - бағыт сілтеу), сабақтың әр кезеңіндегі мұғалім мен оқушы іс-әрекетінің негізгі түрлерін және жұмыс түрін (ұжымдық жұмыс, топтық жұмыс, жұппен жұмыс, өзіндік жұмыс, дара жұмыс, практикалық жұмыс), негізгі ресурстарды (интерактивті тақта және техникалық, көрнекі, оқу құралдары мен жабдықтары, оқу-әдістемелік кешеннің (оқулық, дидактикалық материалдар, көрнекі кестелер, электрондық оқулық (диск) сабақ тақырыбы бойынша тапсырмалар мен ақпараттарды анықтап береді.
Сабақтардың сұлбалық қысқа жоспарлары нақты жағдайлар мен мүмкіндіктерді, керекті ресурстардың қолда болуын, білім алушылардың қолжетімді дайындық деңгейлерін ескеріп, қажетті өзгерістер, толықтырулар және түзетулер енгізілген сабақ жоспарларының өзіндік нұсқаларын жасауы үшін әркімге бағдар іспеттес.

ОРТАМЕРЗІМДІ (КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ) ЖОСПАР
Аптасына 4 сағат, барлығы 136 сағат

р/с
Ауыспалы
тақырыптар
Сабақтардың тақырыбы
Оқу мақсаттары
Сағат
саны
Мерзімі
Ескерту
1-тоқсан

1А ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАР
1

Өзім туралы
Екі таңбалы сандардың құрылуы.
Ондықтармен санау
2.1.1.1. 100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну,
100 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау.
1

2

Екі таңбалы сандарды құру, оқу және жазу
100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну, 100 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы орнын анықтау.
Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
1

3

Екі таңбалы санның разрядтық құрамы
2.1.1.3.** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
2.5.2.1 екітаңбалы сандардың графикалық моделін құру,
разрядтық кестені қолдану.
1

4

Екі таңбалы сандардың
графикалық моделі
2.5.2.1. Екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру,
разрядтық кестені қолдану.
1

5

Екі таңбалы сандарды
салыстыру
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
1

6

Өзіңді тексер
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру. 2.1.1.3.** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
1

1В САНДАРҒА АМАЛДАР ҚОЛДАНУ
7

Жақшалы және жақшасыз өрнектер
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз
өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу.
1

8

100 көлеміндегі сандарды
разрядтан аттамай
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында
ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу
1

ауызша қосу және азайту
мен азайтуды орындау.

9

100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай
ауызша қосу және азайту
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында
ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
1

10

100 көлеміндегі сандарды
разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында
ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
1

11

100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында
ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың
ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
1

12

Бір таңбалы сандарды
разрядтан аттап қосу
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу
және азайтуды орындау.
1

13

Бір таңбалы сандарды
разрядтан аттап азайту
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу
және азайтуды орындау.
1

14

Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесі
** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану.
** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу
және азайтуды орындау.
1

15

Кестенің көмегімен бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу және
азайту
** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану.
** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу
және азайтуды орындау.
1

16

100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау.
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың
ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
1

17

100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
2.1.2.3** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау.
1

18

100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау.
1

19

Разрядтан аттап, ауызша
қосу және азайту тәсілдері
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап
ауызша қосу мен азайтуды орындау
1

20

Өзіңді тексер
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуды орындау.
2.1.1.3.** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
2.1.2.3** Тиімді есептеу үшін қосудың
ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
1

21

Жақшасыз өрнектер және олардың мәнін тиімді тәсілмен есептеу
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу.
2.1.2.3** Тиімді есептеу үшін қосудың
ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
1

22

Өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерде арифметикалық амалдардың орындалу тәртібін анықтау, олардың мәнін табу.
2.1.2.3** Тиімді есептеу үшін қосудың
ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
1

23

Қосындының мәнін және қосылғыштарды табуға берілген есептер
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер
түрінде модельдеу.
1

24

Қалдықты және азайғыш пен азайтқышты табуға берілген есептер
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген
жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
1

25

Санды бірнеше бірлікке арттыруға және кемітуге берілген есептер
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер
түрінде модельдеу.
1

26

Айырмалық салыстыруға берілген есептер
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген
жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
1

27

Өзіңді тексер
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген
жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
1

1С ШАМАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІ
28
Менің отбасым және
достарым
Ұзындық. Ұзындықтың өлшем бірліктері
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем
бірліктерін олардың арақатынасына сүйеніп түрлендіру.
1

29

Масса. Массаның өлшем бірліктері
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем
бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру.
1

30

Көлем (сыйымдылық). Көлемнің өлшем бірліктері
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндерімен
амалдар орындау.
1

31

Шамаларды әртүрлі құралдармен өлшеу
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.1. Әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір- бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін
анықтау.
1

32

Шамалардың мәндеріне амалдар қолдану
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндерімен
амалдар орындау.
1

33

Өзіңді тексер
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру. 2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем
бірліктерін салыстыру және шамалар мәндерімен амалдар орындау.
1

34-
36

Өткен материалды қайталау.
Бекіту
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру. 2.1.1.3.** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтайды, разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
2.5.2.1. Екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолданады.
** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндеріне амалдар қолдану.
** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін олардың арақатынасына сүйеніп түрлендіру. 2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер
түрінде модельдеу.
3

2-тоқсан

2А ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАРДЫ ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ. ЖҮЗДІКТЕР. ЕСЕПТЕР
37
Менің мектебім
Екі таңбалы сандарды
разрядтан аттамай жазбаша қосу және азайту
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35
жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.
1

38

Екі таңбалы сандарды
разрядтан аттап жазбаша
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35
жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту
1

қосу
алгоритмдерін қолдану.

39

Екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша
азайту
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35
жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.
1

40

Жүздік. Жүздіктермен санау. Жүздіктерді қосу және азайту
2.1.1.4. Санаудың ірі бірлігі жүздікті құрастыру, 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру.
2.1.2.5 біртаңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және
азайту/300+200 (3жүзд.+2жүзд.), 170-130 (17онд.-13онд.) түрінде ауызша қосу және азайтуды орындау.
1

41

Сандар тізбегі
2.4.3.1 100-ге дейінгі сандар/ 1000-ға дейінгі жүздіктер тізбектерінің заңдылығын анықтау.
2.4.3.2. Берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру,
тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу.
1

42

Есептеудің тиімді тәсілдері
2.1.2.3.** Қосудың ауыстырымдылық, терімділік
қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану.
1

43

Өзіңді тексер
2.4.3.1 100-ге дейінгі сандар/1000-ға дейінгі жүздіктер тізбектерінің заңдылығын анықтау.
2.4.3.2. Берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу.
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47,
100 - 35 жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.
1

44

Құрама есеп
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.7.** Екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару.
1

45

Жай есептерді құрама есепке айналдыру
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер
және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
1

46

Жай есептерді құрама
есепке айналдыру
2.5.1.7.** Екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу
және шығару.
1

2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер
және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.

47

Құрама септерді шығару
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер
және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
1

48

Құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығару
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер
және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
1

49

Өзіңді тексер
** Екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару.
** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер
және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
1

2В ШАМАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕР
50
Менің туған
өлкем
Сандарды рим
цифрларымен жазу
2.1.1.3.** 12-ге дейін рим сандарын оқу, жазу және
қолдану.
1

51

Уақытты анықтау
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м)/масса (кг, ц)/уақыт (сағ, мин,
тәул., ай, жыл) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру.
1

52

Сағаттың көмегімен
уақытты анықтау
2.1.3.5. Циферблат бойынша уақытты анықтау: сағат
және минут.
1

53

Шамалардың бірліктерін түрлендіру және мәндерін салыстыру
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), уақыт (сағ, тәул, ай, жыл) бірліктерін олардың бір-біріне қатынастары негізінде түрлендіру.
2.1.3.3. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), ыдыс көлемі (л), уақыт (сағ, тәул, ай, жыл) бірліктерінің мәндерін салыстырып, шама мәндеріне қосу/алу амалдарын
қолдану.
1

54

Шамалардың мәндерін қосу және азайту
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), уақыт (сағ,
тәул, ай, жыл) бірліктерін олардың бір-біріне қатынастары негізінде түрлендіру.
1

2.1.3.3. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), ыдыс көлемі (л), уақыт (сағ, тәул., ай, жыл) бірліктерінің мәндерін салыстырып, шама мәндеріне қосу/алу амалдарын
қолдану.

55

Өзіңді тексер
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), уақыт (сағ, тәул, ай, жыл) бірліктерін олардың бір-біріне қатынастары негізінде түрлендіру.
2.1.3.3. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), ыдыс көлемі (л), уақыт (сағ, тәул, ай, жыл) бірліктерінің мәндерін салыстырып, шама мәндеріне қосу/алу амалдарын
қолдану.
1

2С ЖИЫН ЖӘНЕ ОНЫҢ ЭЛЕМЕНТІН БЕЛГІЛЕУ. ЖӘНЕ ТАҢБАЛАРЫ
56

Жиындарды құру және
жіктеу.
және таңбалары
2.4.1.2. Сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша санды жиындар құру және жіктеу (бөліктеу).
2.5.2.2. Жиынды белгілеу үшін латын әліпбиінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын әліпбиінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті
еместігін белгілеу үшін ϵ және таңбаларын қолдану.
1

57

Сандар жиынын құру және жіктеу
2.4.1.2. Сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша санды жиындар құру және жіктеу (бөліктеу).
2.5.2.2. Жиынды белгілеу үшін латын әліпбиінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын әліпбиінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті
еместігін белгілеу үшін ϵ және таңбаларын қолдану.
1

58

Екі жиынның бірігуі және қиылысуы
2.4.1.3. Жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу, элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне
және қиылысуына тиістілігін анықтау.
1

59

Екі жиынның бірігуі және қиылысуы
2.4.1.3. Жиындар мен олардың элементтерін диаграммада
белгілеу, элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне және қиылысуына тиістілігін анықтау.
1

60

Ақиқат және жалған пікірлер
2.4.1.3. Жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу, элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне
және қиылысуына тиістілігін анықтау.
1

61

<<Үш-үштен>> заттар
комбинациялары
2.4.4.1. Қоршаған ортадағы заттардан <<Үш-үштен>>
комбинациялар жиынын құрастыру.
1

62

Өзіңді тексер
2.4.1.3. Жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу, элементтердің жиынға жиындардың бірігуіне және қиылысуына тиістілігін анықтау.
2.5.2.2. Жиынды белгілеу үшін латын әліпбиінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын әліпбиінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті
еместігін белгілеу.
1

63 -
64

Өткен материалды қайталау. Бекіту
2.1.2.3.** Қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану.
2.4.2.1. Тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру.
2.1.1.3** 12-ге дейін рим сандарын оқу, жазу және қолдану.
2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
2.4.3.2. Берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру,
тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу.
2

ҚЫСҚАМЕРЗІМДІ ЖОСПАР

сабақ

Бөлім:
1А ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАР
Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып: 2
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандардың құрылуы. Ондықтармен санау.
Оқу
2.1.1.1. 100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 100 көлеміндегі сандарды тура және кері санау, натурал сандар қатарындағы
бағдарлама-
орнын анықтау.
сына сәйкес

оқыту

мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар ондықтармен және бірліктермен санай отырып, екі таңбалы сандардың құрылу жолын түсінеді, олардың натурал сандар қатарындағы орнын анықтайды.
Көптеген оқушылар бірліктермен санап бір таңбалы сандарды, ондықтармен санап толық ондықтарды, ондықтармен және бірліктермен санап, бірнеше екі таңбалы сандарды құрады, оқиды, жазады.
Кейбір оқушылар санның әрбір цифры белгілі бір орынға ие болатынын түсінеді, тілдік терминде <<екі таңбалы сан>>, <<...бірлік>>,
<<...ондық>>, <<разряд>> сөздерін, сөз тіркестерін пайдаланады.
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Оқулықта берілген шартты
Қалыптастырушы
Оқулық
басы
Кіріспе әңгімеде мұғалім оқулықпен, оқулықта
белгімен танысады, ортақ
бағалау.

берілген шартты белгілермен таныстырады,
тақырыппен танысады,
Мұғалімнің қолдау,

оқулықтың атқаратын қызметіне түсінік береді.
өмірмен байланыстырады.
мадақтау сөздері.

Отанымыз туралы, мектепте білім алу

ерекшеліктері, математика пәні, пәннің

маңыздылығы туралы әңгімеленеді.

- Сенің туған жерің қалай аталады?

- Менің туған жерім - Қазақстан Республикасы.

- Сен қай мектепте білім аласың?

- Мен ... мектепте білім аламын.

- Биыл нешінші сыныпта оқисың?

<<Мен екінші сыныпта оқимын>> лексикалық тақырып мазмұнымен жұмыс жасалады.
1-тапсырмада натурал сандар қатары туралы білімдерін есіне түсіреді және толықтырады.
Сыныпта неше оқушы бар?
Сыныпта неше парта, тақта, орындық бар?
Сенде неше оқулық бар?
Осы сұрақтарға жауап беру барысында қандай сандарды атадың?
Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, сандар <<Неше зат? Зат нешеу?>> деген сұрақтарға жауап беруге көмектесетінін және бұл сандар натурал сандар деп аталатынын естеріне түсіреді.
Натурал сандар тізбегі 1 санынан басталады. 1 саны - ең кіші натурал сан. Ең үлкен натурал сан болмайды.
Әрбір натурал сан алдыңғы саннан 1-ге артық болады.
Натурал сандар қатары шексіз, өйткені кез келген санға бірліктен қосып отыруға болады.
0 цифры натурал сандардың жазылуында пайдаланылады. Бірақ 0 саны - натурал сан емес.
0 саны ешқандай зат жоқ екенін білдіреді.
Егер натурал сандар тізбегінен бірнеше санды ретімен алсақ, онда натурал сандар тізбегі пайда болады. Мысалы, 4, 5, 6, 7, 8, 9 - натурал сандар тізбегі.
4, 5, 6, 8, 9 - натурал сандар тізбегі бола ма?
Қалай ойлайсың? (4, 5, 6, 8, 9 - натурал сандар тізбегі емес, себебі 7 саны жоқ)
4, 9, 8, 7, 5, 6 - натурал сандар тізбегінің
кесіндісі бола ма? (4, 9, 8, 7, 5, 6 - натурал сандар тізбегінің кесіндісі емес, себебі сандар ретімен тұрған жоқ.)

1-тапсырмада оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, натурал сандар туралы білімдерін естеріне түсіреді және толықтырды.

Кері байланыс:
<<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің жанында отырған баланың бүгінгі еңбегі, іс-әрекеті туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.
Сен жарайсың!
Сұрақтарға өте жақсы жауап бердің!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

Слайдтар: <<Сан сәулесі, 20 көлеміндегі екі таңбалы сандардың түрлі графикалық модельдері.

Натурал сандарды санау материалдары, заттар бейнеленген суреттер.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
2-тапсырма оқушыларды екі таңбалы санның құрылуы туралы өз тұжырымын жасауға жетелейді. Тапсырма жаңа тақырыпты ойын ойната отырып, меңгерту мақсатында орындалады.
Оқушылардың <<Суретте қанша шаршы бар?>> деген сұраққа жауап бере алуын, санауды қалай жүргізетіндіктерін анықтау, сабаққа жұмылдыру мақсатында төмендегідей <<Досыңа көмектес>> дидактикалық ойыны ұйымдастырылады, яғни
<<Досыңа көмектес>>
Мұғалім суретке назар аударуларын сұрайды.
Бірліктермен сана. 1 шаршыны 1 бірлік деп қабылдасақ, неше бірлік бар?
Ондықтармен сана. Неше шаршы бар?
Бірліктермен және ондықтармен сана. Неше шаршы бар? Шаршы санын қалай анықтадың? Демек, бір шаршы - бір бірлікті білдіреді.
Он бірлік бір ондықты құрайды.
10 саны - ондық нөмірленудің негізі. Оқушылардың бір разрядтың 10 бірлігі келесі өзінен кейінгі разрядтың 1 бірлігін құрайтынын түсінгендері маңызды.
10 бірлік = 1 онд.
Бір жолақша бір ондықты білдіреді.
Демек, оқулықта шаршылармен қандай сандар берілген?
3-тапсырманы топтық жұмыс түрінде орындау ұсынылады.
Бұл тапсырмада сандарды анықтау амалдары жүзеге асады. Мысалы,
5 ондық пен 6 бірліктен тұратын сан қандай сан? (56)
6 ондық пен 9 бірліктен тұратын санды анықта.

тапсырмада бірліктермен, ондықтармен санай отырып, шаршы санын анықтайды,
шаршы санын қалай анықтағанын түсіндіреді. Бірін-бірі тыңдайды, жауабын толықтырады. Бір разрядтың 10 бірлігі келесі өзінен кейінгі разрядтың 1 бірлігін құрайтынын түсінеді.

тапсырмада берілген үлгі бойынша сандарды атайды, жазады.
Керекті сөздер мен сөз тіркестерін қолдана отырып, берілген сөйлемдерді толықтырады, өзіндік тұжырымын ұсынады,
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы.
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптары- мен, ойлау дағдылары мен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады. (Бала- ларға таратылады.)

https://bilimland.kz/kk/subj ect/matematika/2- synyp/eki-tangbaly- sandar?mid=ea7b6c00- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

<<Екі таңбалы сандардың оқылуы, жазылуы>> кесте, слайд.

Натурал санау материалдары, заттар бейнеленген суреттер.

Неше таңбалы санды анықтадың? (екі таңбалы)
Бірлігі нешеу, ондығы нешеу?
Оқушыларды өзіндік тұжырым жасауға жетелеу үшін <<Сөйлемді толықтыр>> жаттығуы орындалады.
Екі таңбалы сандар ... мен құралады.
Оларды қарай оқиды:
Алдымен санның ..., содан соң аталады.
Керекті сөздер, сөз тіркестері: солдан оңға қарай, ондықтар, бірліктер.
Соңынан оқулықта берілген тұжырыммен танысуға, өзінің тұжырымын салыстыруға мүмкіндік беріледі.
<<Разряд>> терминімен танысады, санның жазылуында әрбір цифрдың белгілі бір орны болатыны, оның разряд деп аталатынын түсінеді.
ТҰЖЫРЫМ: екі таңбалы сандар ондықтар мен бірліктерден құралады. Оларды солдан оңға қарай оқиды: алдымен санның ондықтары, содан соң бірліктері аталады.
Сандарды жазудағы цифрлардың орналасуын РАЗРЯД деп атайды. Сандарды солдан оңға қарай оқыса, ал разрядтарды керісінше - оңннан солға қарай оқиды.
Мұғалім оқулықтағы 4-тапсырмаға назар аударуларын, сұрақтарға жауап беруін сұрайды. Оқушылар сурет бойынша нысандарды санайды. Мұғалім оқушылардың сұрақтарға жауап бере алуына, санауды қалай жүргізгендігіне мән береді.
Әр суретте барлығы қанша зат бар? Ондығы нешеу? Бірлігі нешеу?
Суреттегі нысандардың санын қалай білдік? (Санау арқылы.)
Нысандарды санау арқылы біз нені білдік?
оқулықта берілген тұжырыммен танысады.

Қосымша ақпаратпен танысады. <<Разряд>> терминімен танысады, санның жазылуында әрбір цифрдың белгілі бір орны болатыны, оның разряд деп аталатынын түсінеді.

4-тапсырмада оқушылар сурет бойынша сұрақтарға жауап беріп, нысандарды санайды. 12, 32 сандарында неше ондық, неше бірлік бар екенін атайды.
Нысандарды санау негізінде екі таңбалы санның құрылуын түсінеді.

Оқушылар тілдік қатынаста

4-тапсырма.
Критерий:
ондықтармен және бірліктермен санай отырып, екі таңбалы сандардың қалай құрылатынын түсінеді. Дескриптор:
12 санын атайды, құрылу жолын түсіндіреді;
33 санын атайды,

CD диск
Көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандарды салыстыру, оқу, жазу, разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>.
№2 кесте.

Разрядтар кестесі

Қандай сандарды анықтадық? (12, 21)
Жаңа білімді бекітуге берілген 5-тапсырмада оқушылар 20-дан бастап бір-бірден қоса отырып, 40-қа дейінгі сандарды өсу ретімен атайды және 30-дан бастап 10-ға дейін бір- бірден азайта отырып, санайды. Оқушылар әрбір келесі натурал сан өзінің алдындағы саннан 1-ге артық, өзінен кейінгі саннан 1-ге кем екендігін пысықтайды.
Ойсергек.
<<Секір, секір, секір>> деп, Ойнаймыз біз секірмек.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 - көп тіпті.
Бір мүдіріс жоқ тіпті. Қайта, қайта секіріп, Шынығамыз жетіліп. Десек те, ойын жайдағы, Секірмек шын пайдалы.
<<Диалог және қолдау>> әдісі. Диалог арқылы саралау. Бұл тәсіл барысында басты рөлді мұғалім атқарады, ол мәселені шешуде қай оқушы қарапайым тілде берілген түсіндірмелерді қажет ететінін және қай оқушы күрделі диалогті түсіне алатынын зерделей отырып ықпал етеді. Мұғалім оқушылардың деңгейіне қарай өзінің сұрақтары мен оқушының жауаптарын саралайды.
Қабілеті жоғары оқушыларға арналған сұрақтар үлгісі:
Осы сынып бөлмесінде саны екі таңбалы санды көрсететін қандай нысандар бар? (Мысалы, 15 орындық, 29 оқушы, т.с.с)
15 санында неше ондық, неше бірлік бар?
Үйіңдегі заттардан мысал келтіре аласың ба?
тапсырмада қалып қойған сандарды атайды.
тапсырмада жауабы 15-ке тең болатын мысалдарды жазу үшін берілген өрнектердің
<<екі таңбалы сан>>,
<<...бірлік>>, <<...ондық>>,
<<разряд>> сөздерін, сөз тіркестерін пайдаланады.

5-тапсырмада сандарды өсу, кему ретімен атайды, әрбір келесі натурал сан өзінің алдындағы саннан 1- ге артық, өзінен кейінгі саннан 1-ге кем екендігін пысықтайды.

Диалог арқылы саралау жұмысы барысында оқушылар шығармашылық сұрақтарға жауап береді.
Нақты өмірмен байланысты сұрақтарға жауап береді.
құрылу жолын түсіндіреді.
Дескрипторға сәйкес оқушы білімі бағаланады.
5-тапсырма.
Кері байланыс.
Әр топтың орындалған тапсырма негізінде
бір-біріне қолдау сөздері.

Дескрипторға сәйкес оқушы білімі бағаланады.
7-тапсырма.
Дескриптор:
жауабы 15-ке тең болатын мысалдарды анықтайды.

9-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды атайды, олардың натурал сандар қатарындағы
орнын анықтайды.

<<Екі таңбалы сандардың оқылуы, жазылуы>> кесте, слайд.

мәнін есептейді.
9-тапсырмада берілген сандарды (73, 37, 77, 33) атай отырып, ондығы мен бірлігін ажыратады.
Неше сан жазылған? (4 сан)
Осы сандардың жазылуында қандай цифрлар пайдаланылған? (7 және 3 цифрлары) Сандарды жазу үшін 7 және 3 цифрлары пайдаланғандығын, оң жақтағы цифр - бірліктерді, сол жақтағы цифр - ондықтарды білдіретінін түсіндіреді. Демек 7 және 3 цифрларын қайталай отырып, төрт сан құрастыруға болатынын түсінеді.
8-тапсырма. Үй тапсырмасы сыныпта түсіндіріліп беріледі.

6-тапсырмада қалып қойған сандарды атайды. 7-тапсырмада жауабы 15-
ке тең болатын мысалдарды жазу үшін берілген өрнектердің мәнін есептейді.
9-тапсырмада берілген сұрақтарға жауап береді. 7 және 3 цифрларын
қайталай отырып, төрт сан құрастыруға болатынын түсінеді.
Дескриптор:
сандарды атайды;
73, 37, 77, 33
сандарының жазылуында 3 цифы нені білдіретінін түсіндіреді.
73, 37, 77, 33
сандарының жазылуында 7 цифы нені білдіретінін түсіндіреді.
Дескрипторға сәйкес оқушы білімі бағаланады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық бағалау кезеңі Рефлексия: <<МЕН>>. Оқушы өз біліктерінің
мақсатқа сай екенін салыстырады (мұғалімнің көмегімен ауызша жүзеге асады).
::... санның әрбір цифры белгілі бір орынға ие екенін түсіндім.
::... аралықтағы сандарды атадым.
::... сандарды ретімен және кері ретпен санадым.
::... екі таңбалы сандар ондықтар мен бірліктерден құралатынын түсіндім.
<<екі таңбалы сан>>, <<...бірлік>>, <<...ондық>>,
<<разряд>> сөздерін, сөз тіркестерін пайдаланадым.
<<Менің шарым>>.

Көк шар - <<Бүгін берілген тапсырмаларды қызыға орындадым>>.
Сары шар - <<Талпындым, бәрі жақсы>>. Көк түсті шарды таңдаған балалар қол
көтереміз.
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетіне баға береді, қорытындылайды.
Мадақтама. Тапсырмаларды белсенді орындаған, талпынған және өз ойларын жеткізген балалардың еңбегі, сондай-ақ ұтымды жауаптарымен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалардың еңбегі мадақталады.

Ал сары түсті шарды кімдер таңдады екен? (Сары шарды таңдаған балаға өзіне қиындық тудырып жатқан тапсырмаларды түсінуге дер
кезінде көмек көрсетіледі.)

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандарды оқу және жазу
Оқу
2.1.1.1. 100-ге дейінгі сандардың құрылу жолын түсіну; 100 көлеміндегі сандарды тура санау және кері ретпен атау; натурал сандар
бағдарлама-
қатарындағы орнын анықтау.
сына сәйкес
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
оқыту

мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар екі таңбалы сандардың құрылу жолын түсінеді, оқиды және жазады.
Көптеген оқушылар оқылуы бойынша екі таңбалы сандарды жазады, сәйкестендіреді, разрядтық құрамын анықтайды.
Кейбір оқушылар ондықтармен және бірліктермен санап, екі таңбалы сандарды құрады, оқиды, жазады.
Тілдік қатынаста <<екі таңбалы сан>>, <<...бірлік>>, <<...ондық>>, <<разряд>> сөздерін, сөз тіркестерін орынды пайдаланады.
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Сандардың түрлі
Кері байланыс:

басы
Пысықтау жаттығулары
графикалық модельдерін
<<Мадақтама>>.
Көрсетілетін сан сәулесі.

Сандардың түрлі графикалық модельдерін
пайдаланып, 11-ден 20-ға

Слайдтар: <<Сан сәулесі,

пайдаланып, 11-ден 20-ға дейінгі сандарды
дейінгі сандарды шығарып

20 көлеміндегі екі

шығарып алу тәсілі пысықталады.
алады;

таңбалы сандардың түрлі

* 10-тан бастап бір-бірден қоса отырып тура
10-тан бастап бір-бірден

графикалық модельдері.

санау арқылы 20 көлеміндегі екі таңбалы
қоса отырып тура санау

сандарды атау және бір-бірден кері санау
арқылы 20 көлеміндегі екі

арқылы 20 көлеміндегі екі таңбалы сандарды
таңбалы сандарды атайды,

атау пысықталады.
кері санайды;

* Кез келген екі таңбалы саннан бастап, 20-ға
Кез келген екі таңбалы

дейін санау және 20 көлеміндегі кез келген саннан бастап, кері бағытта сандарды атау санның натурал қатарындағы орнын анықтау әрекеттері жүзеге асады.
- Бүгінгі сабақта екі таңбалы сандарды құруды, жазуды, оқуды үйренесің.
саннан бастап, 20-ға дейін санау және 20 көлеміндегі кез келген саннан бастап, кері бағытта санайды.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма ортақ тақырыппен байланыстырыла отырып, талданады. Суреттегі дөңгелектер санын берілген екі таңбалы сандармен сәйкестендіреді.
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада сурет бойынша екі таңбалы сандарды оқиды.

Оқушылар тілдік қатынаста
<<екі таңбалы сан>>,
<<...бірлік>>, <<...ондық>>,
<<екінші разрядтың бірлігі>>,
<<бірінші разрядтың бірлігі>> сөздерін орынды пайдаланады.

1-тапсырма.
Дескриптор:
нүктелермен берілген екі
таңбалы сандарды кітаптардың жанындағы сандармен сәйкестендіреді.
Екі таңбалы кеспе сандар үлгісі.

<<Екі таңбалы сандарды оқу, жазу>> - кесте, слайд.





Балалардың тілдік қатынаста <<екі таңбалы сан>>, <<...бірлік>>, <<...ондық>> сөздерін пайдалануы назарда ұсталады.
Оқылуы бойынша сандарды оқуға, жазуға берілген.
2-тапсырма оқушылардың зейінін дамытуға, жаңа білімді жетік меңгеруіне, тұжырым жасауына көмектеседі. Екі таңбалы сандарды оқу барысында қолданатын сөздерді тілдік қатынаста дұрыс қолдануды үйрету үшін төмендегідей үлгідегі сұрақтармен бекітуге болады.
<<Сиқырлы таяқша>>. Оқушыларды кездейсоқ таңдау әдісі. Көбінесе балмұздақ таяқшасы
қолданылады. Таяқшалардың әрқайсысына

2-тапсырмада екі таңбалы сандарды оқиды, жазады, әр санның қандай разряд бірліктерінен құралғанын атайды.
Бағыттаушы сұрақтар көмегімен өзіндік тұжырым жасауға талпынады.

2-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы таяқша>>. Критерий:
екі таңбалы сандарды оқу, жазу.
Дескриптор:
екі таңбалы сандарды
жазады;

Оқулық, санның моделін көрсететін дөңгелектер, шаршылар, заттық суреттер.

баланың аты жазылып, қораптан кез келгені алынады. Басқа да тәсілдер пайдалануға болады. Мұғалім сұрақ қоя отырып, үрдісті бақылайды.
Санды жазу үшін қандай цифрлар керек? (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9)
Санда неше ондық, неше бірлік бар? Оны қалай анықтайды?
Қалай ойлайсың, егер цифрлардың орнын алмастырса, не өзгереді?
3-тапсырманы саралау тапсырмасы ретінде ұйымдастырған ыңғайлы. Нәтиже.
Барлық оқушыларға бірдей тапсырма беріледі. Оқушылар өздерінің қабілеттеріне қарай жеке түрліше нәтижеге қол жеткізуі мүмкін.
Бұл тапсырманы жаңа білімді қаншалықты меңгерген-дігін анықтау үшін өздік жұмыс түрінде беруге болады. Бұл тапсырма оқушылардың бақылағыштығын, зейінін дамытуға жаңа білімін сауатты қолдану іскерлігін дамытуға бағытталған.
а) ондықтары мен бірліктерінің цифрлары бірдей сандар:
11, 22, 33, 44, 55, 66, 77, 88, 99;
Осы сандардың бірліктері мен ондықтарын салыстыра отырып, сандарды жазу үшін бір цифр екі рет пайдаланылғандығын, оң жақтағы цифр - бірліктерді, сол жақтағы цифр
- ондықтарды білдіретінін түсінеді.
ә) ондықтарының цифрлары бірдей - 4-ке тең, ал бірліктерінің цифрлары - әртүрлі сандар: 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49.
Өз жауабын түсіндіреді.
Сонымен қатар отыру, қалам ұстау, дәптер мен көздің арасындағы қашықтықты сақтау ережесі пысықталады.
Ойсергек: <<Кеме жүзеді>> ойыны.

3-тапсырмада зейіндерін шоғырландыра отырып, ондықтар мен бірліктерінің цифрлары бірдей, ондықтары - 4 ке тең, бірліктерінің цифрлары әртүрлі екі таңбалы сандарды жазады.
Өз жауабын түсіндіреді.
екі таңбалы сандарды оқиды.

3-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Бағалау экраны>>. Арнайы қабырғада оқушыларға әрбір тапсырма үшін әртүрлі жетондар қойылады. Бағалау
экраны әрбір оқушының жетістігін көруге мүмкіндік береді. Оқушы қандай
тапсырманы пысықтау қажеттігін көреді.

Екі таңбалы сандарды оқу мен жазу жадынамалары.

CD диск, көрнекі кестелер
<<Екі таңбалы сандарды салыстыру, оқу, жазу, разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>,
№2 кесте.

Жүргізуші алысқа қарап: <<Кеме жүзіп келеді!>>
- деп айғайлайды.
Оқушылар: <<Кеме қайда?>> - деп сұрайды. Жүргізуші: <<Оң жақта!>> - деп жауап береді. Оқушылар қимыл қозғалыс жасайды: оң қолдарын көтеріп, алысқа қарайды.
Жүргізуші тағы да алысқа қарап: <<Кеме келе жатыр!>> - деп айғайлайды.
Ойыншылар: <<Кеме қайда?>> - деп сұрайды. Жүргізуші басқа бағытты атайды.
тапсырмада берілген сандарды өсу реті бойынша және 15 пен 18, 7 мен 14 сандарының арасындағы сандарды атайды. Бүгінгі орындалған тапсырмалар бойынша қандай өз тұжырымыңды ұсынасың?
ТҰЖЫРЫМ: кез келген екі таңбалы сан екі цифрдың көмегімен жазылады. Екі таңбалы санның жазылуында сол жағындағы цифр ондықты, ал оң жағындағы цифр бірлікті білдіреді. Сандарды жазу үшін 10 цифр (0, 1,
2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) пайдаланылады. 0 цифры сандарды жазу үшін пайдаланылады, бірақ 0 саны - натурал сан емес.
тапсырмада берілген сан мен санның оқылуы арасындағы сәйкестікті орнатады.
<<Шағын тест>> әдісі. Оқушылардың білім, білік, дағдысын, яғни нақты мәліметті, белгілі бір материалды білу деңгейін анықтау үшін қалыптастырушы бағалау стратегиясы. Бұл таңдауға берілетін тест үлгісі: дұрыс жауаптан тұрады.
тапсырмада қойылатын көмекші сұрақтар:
9 саны 6-дан неше бірлікке артық екенін білу үшін қандай амал таңдайсың? (азайту)
4 саны 8-ден неше бірлікке кем екенін білу үшін қандай амал таңдайсың? (азайту)
Екі жағдайда да неліктен азайту амалын

тапсырмада топтық жұмыс түрінде орындалады. Берілген сандарды өсу реттілігі бойынша атайды, қалып қойған сандарды анықтайды.

тапсырмада сәйкестікті орнатады.

тапсырмада сұрақтарға жауап береді, бірінші сыныптағы білімін пысықтайды.

4-тапсырма.
Дескриптор:
берілген сандарды өсу ретімен жазады;
15 пен 18, 7 мен 14 сандарының аралығындағы сандарды атайды.

5-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау. <<Шағын тест>> Дескриптор:
берілген сан мен санның оқылуы арасындағы сәйкестікті орнатады.
6-тапсырма.
Дескриптор:
9 саны 6-дан неше бірлікке артық екенін анықтайды;
4 саны 8-ден неше

Суретті кесте

Екі таңбалы сандар кестесі

таңдадың?
7-тапсырма. Анам дүкеннен 10 жұмыртқа сатып әкелді. Оның 4-еуін құймақ дайындауға жұмсады. Неше жұмыртқа қалды?
Бір ондық неше бірлікке тең? (10)
10 жұмыртқаның 4-еуінен құймақ дайындалды.
Неше жұмыртқа қалғанын қандай амалмен анықтаймыз? (Азайту амалы)
тапсырма. Берілген сандарды 9-ға дейін толықтыру, 3 санына кеміту нәтижесінде өрнек құрады, мәнін табады.
тапсырма Үй тапсырмасы талданып, түсіндіріліп беріледі.
Ондықтары 1-ге тең болса, ондықтарды жазу үшін қандай цифр пайдаланасың? (1 цифрын.)
Ал бірліктері әртүрлі болса, бірліктерді жазу үшін қандай цифр пайдаланасың? (0, 1, 2, 3, 4,
5, 6, 7, 8, 9 цифрларын.) Жауабы: 10, 11, 12,
13, 14, 15, 16, 17, 18, 19.
Ал ондықтары әртүрлі екі таңбалы сандарды жазу үшін 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 цифрларын, ал бірліктері бірдей - 5-ке тең екі таңбалы сандарды жазу үшін 5 цифрын пайдаланамыз. Демек, 15, 25, 35, 45, 55, 65, 75, 85, 95.
Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады.
Математика - грек сөзі. Қазақшаға аударғанда
<<Білім, ғылым>> деген мағынаны білдіреді.
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 - бұлар араб цифрлары.

тапсырмада есептің қысқаша шартын, сұрағын, шешуін, жауабын жазады.

тапсырмада 1 кесте де берілген сандарды 9-ға дейін толықтырады, ал 2 кесте де 3-ке кемітеді.

Қосымша ақпарат материалымен танысады.
бірлікке кем екенін анықтайды.

8-тапсырма.
Дескриптор:
өрнек құрады, мәнін табады.

Дидактикалық материалдар
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Бүгінгі сабақта оқушы меңгеруі тиіс:
сурет бойынша екі таңбалы сандарды оқуды, жазуды;
берілген цифрлардан екі таңбалы сандар құруды;
оқылуы бойынша екі таңбалы сандар

Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетіне баға береді, қорытындылайды.
<<Сандарды анықта>>. Дескриптор:
ұсынылған разряд бірліктері негізінде
екі таңбалы сан құрады,

жазуды;
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс:<<Сандарды анықта>>.
Ондығы 2-ге тең, ал бірліктері нөлден өзгеше екі таңбалы сандарды жаз.
Ондығы 2-ге тең, ал бірліктері нөлден өзгеше болу керек. Демек, бірліктерді жазуда 0 цифрын қолданбаймыз. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 цифрларын ғана қолданамыз.
Ондықтарды жазуда 2 цифрын ғана қолданамыз.
21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29;
Ондығы 4-ке тең, бірлігі бестен өзгеше екі таңбалы сандарды жаз.
Ондығы 4-ке тең болса, ондықтарды жазу үшін қандай цифр пайдаланасың? (4 цифрын.)
Ал бірліктері бестен өзгеше сандарды жазу үшін 0, 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9 цифрларын
пайдаланамыз. 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 48, 49.
Кері байланыс: <<Өз ойыңды білдір>> әдісі.
Сұрақтарға жауап бер.
Санды жазу үшін қандай цифрлар керек?
Көршілес сандарды атай аласың ба?
Санда неше ондық, неше бірлік бар? Оны қалай анықтайды?
Егер цифрлардың орнын алмастырса, онда екі таңбалы сан бола ма? Қандай сан шығады?

Сұрақтарға жауап бере отырып, бүгінгі білімін қорытындылайды.
жазады, оқиды. Дескрипторға сәйкес оқушы білімі бағаланады.

Сөзбен бағалау.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
Екі таңбалы санның разрядтық құрамы

тақырыбы

Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.1.3.** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
2.5.2.1. Екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтайды, разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады. Көптеген оқушылар екі таңбалы сандардың разрядтар кестесін қолданады, ең кіші және ең үлкен екі таңбалы сандарды анықтайды, оларды ондық пен бірі таңбалы санның қосындысы түрінде, яғни ондықтар мен бірліктердің қосындысына жіктеуге болатынын түсінеді, білімін қолданады.
Кейбір оқушылар екі таңбалы санның разрядтық құрамы туралы білімін тапсырмалар орындау барысында тиімді қолдана алады, басқаларға да түсіндіре алады.
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
1-сыныптағы білімі пысықталады.
Ондықтармен және бірліктермен санау, мұнда 20-ға дейінгі екі таңбалы сандардың бір ондықтан және бір немесе бірнеше бірліктерден тұрады, оларды ондық пен бір таңбалы санның қосындысы түрінде, яғни ондықтар мен бірліктердің қосындысына жіктеу пысықталады.
20 көлеміндегі екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау пысықталады.
20 көлеміндегі екі таңбалы сандардың разрядтық қосылғыштардың қосындысына жіктеу пысықталады.
11-ден 20-ға дейінгі сандар үшін <<ондық құрам>> мен разрядтық құрам>> терминдері - синоним сөздер.
<<11-ден 20-ға дейінгі сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу>> мен <<санды разрядтық қосылғыштарға жіктеу>> тапсырмалары бірдей әрекетті анықтайды.
Екі таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу ауызша қосу мен
Оқушылар практикалық жаттығу орындау негізінде
<<екі таңбалы сан, ондық, бірлік>> деген сөздерді қолдана отырып, сұрақтарға жауап береді.

1-сыныпта алған білімін пысықтайды.
20-ға дейінгі екі таңбалы сандарды ондық пен бір таңбалы санның қосындысы түрінде, яғни ондықтар мен бірліктердің қосындысына жіктейді.
Кері байланыс: Мұғалімнің қолдау сөздері.
Күнтізбе

азайту тәсілдерінің негізі болып табылады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма оқушылардың жаңа білімді меңгеру деңгейін жетілдіруге, тұжырым жасауға көмегін тигізеді. Бұл тапсырмада оқушылардың бірліктер - бірінші разряд бірліктері, ондықтар - екінші разряд бірліктері екенін түсіне белгендері маңызды. Екі таңбалы санның разрядтық кестесін пайдаланып, екі таңбалы санның разрядтық құрамын анықтайды, атайды.
Кестеде екінші қатарда берілген санды ата. Жазып көрсет.
Кестеде ... қатарда берілген санды ата. Жазып көрсет.
Бірліктер нешінші разряд бірліктері деп аталады?
Ондықтар нешінші разряд бірліктері деп аталады?
Оқушылар тақтада көрсетілген күнтізбеден өздерінің туған күндерін көрсетеді.
Марат, күнтізбеден туған күніңді көрсете аласың ба? Санды ата.
Неше таңбалы сан атадың?
Бірлігі мен ондығын атап бере аласың ба?
Ал, анаңның туған күні ше? Қай күн?
2-тапсырма разрядтық қосылғыштардың қосындысы туралы ұғымды түсіндіруге негізделген. Суретке қарап, сұрақтарға жауап береді және тапсырманы орындайды.
Сұрақтарға жауап беру негізінде екі цифрды пайдалана отырып, екі таңбалы сан жазады, оқиды, санның ондығы мен бірлігін көрсетіп тұрған санды анықтайды.
- Мәдидің туған күні қыргүйек айының нешесі?
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада екі цифрды пайдалана отырып, екі таңбалы сан жазады, оқиды, санның ондығы мен бірлігін көрсетіп тұрған санды анықтайды.
Тілдік қатынаста <<бірліктер
- бірінші разряд бірліктері>>, <<ондықтар - екінші разряд бірліктері>> орынды қолданады.

2-тапсырмада жаңа білімдерін қолдана отырып, күнтізбеден Мәдидің туған күнін анықтайды, санның ондықтары мен бірліктерін ажыратады, сұрақтарға жауап береді.
Разрядтық қосылғыштардың
қосындысы туралы ұғымды
Қалыптастырушы бағалау: <<Мадақтама>>.

2-тапсырма.
ҚБ.
<<Қалыптастырушы сауалнама>> - материалды таныстырған соң немесе сабақта қандай да бір қызмет түрінен кейін өтетін тексеру түрі.
Қосымша нақтылау
Оқулық

CD диск,
көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандарды салыстыру, оқу, жазу, разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>.
№2- кесте.

Көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>.

Осы санды цифрмен жаз. Оның разрядтық құрамын анықта және разрядтық қосылғыштардың қосындысына жікте.
Бұл санды жазу үшін сен неше цифр қолдандың? (1 және 7 цифрлары.)
Қай цифр санның ондықтарының санын білдіреді?
Қай цифр санның бірліктерінің санын білдіреді?
Кез келген екі таңбалы санның ондықтар мен бірліктерден тұратынын және оны разрядтық қосылғыштарға жіктеуге болатыны, яғни ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде өрнектеуге болатыны пысықталады. 17 саны
1 ондықтан, 7 бірліктен тұрады. Мұнда 10 және 7 сандары - 17 санының разрядтық қосылғыштары. Қосындының бірінші қосылғышы (10 саны) қосынды мәнінің
(17 саны) ондықтары санына тең. Ал екінші қосылғышы ( 7 саны) қосынды мәнінің
(17 саны) бірліктері санына тең.
Оқушылар жаңа ақпарат бойынша мәлімет алады. Жаңа ақпаратты өзінде бұрыннан бар біліммен байланыстырады.
Қандай тұжырым ұсынасың? Түсіндір.
- Оқулықта берілген тұжырыммен танысайық және толықтырайық.
Екі таңбалы санның әрбір цифры сәйкесінше бірінші және екінші разрядтың бірліктері болып табылады.
Екі таңбалы санды разрядтық қосылғыштар- дың, яғни разрядтық сандардың (ондықтар мен бірліктердің) қосындысы түрінде жазуға болады.
3-тапсырмада санның разрядтық құрамын
зерделеуге назар аударылады. Санның ондықтары мен бірліктерін анықтайды. Әр
түсінеді.
17 санын разрядтық қосылғыштарға жіктеп жазады.

тапсырмада санның разрядтық қосылғыштарын анықтайды.
тапсырмада сандарды
сұрақтарын қойылады:
<<Неліктен? Қалайша? Қалай?..>>.
17 саны неліктен екі таңбалы сан деп аталады? (17 саны екі цифрдан құралған)
Ондықтер немесе бірліктер санын білдіретінін цифрларды қалай анықтадың? т.с.с.

3-тапсырма.
Критерий:
санның разрядтық құрамын анықтайды. Дескриптор:
98 санының разрядтық құрамын анықтайды;
46 санының разрядтық құрамын анықтайды;
39 санының разрядтық құрамын анықтайды.

Разрядтар кестесі

санның ондықтары мен бірліктерін атай отырып, бос торкөзді толтырады.
4-тапсырмада сандарды атайды.
Қай цифр ондықты білдіреді?
Қай цифр бірлікті білдіреді?
тапсырмада мысалдарды шығара отырып, алдыңғы білімін пысықтайды.
тапсырма оқылуы бойынша теңдеуді оқу, жазылуы мен оқылуын сәйкестендіру білімін жетілдіреді.

Ойсергек:
Орнымыздан тұрамыз.
Па, па, па, (Санды 3 рет соғамыз.) Пештің үсті ыстық па? (Екі аяқпен 4 рет секіреміз.)
Се, се, се, (Қолымызды жоғары көтеріп, 3 рет шапалақтаймыз.)
Пешке нан пісірсе. (4 рет отырып-тұрамыз.) Бу, бу, бу, (3 рет санның сыртынан қол шапалақтаймыз.)
Наннан шығар ыстық бу. (Қолымызды артқа созып, арқамыздың сыртынан 3 рет қол шапалақтаймыз.)
Ой, ой, ой, (3 рет секіріп, қол шапалақтаймыз.)
Күйіп қалма, байқай ғой. (Орнымызға отырамыз.)
тапсырма. Аружан бірінші жолға 13 цифр, ал екінші жолға одан 2-еуі кем цифрлар жазды. Аружан екінші жолға неше цифр жазды?
Есеп оқылады, белгілі, белгісіз мәліметтер анықталады.
Бірінші жолға жазылған цифр туралы не белгілі?
Бірінші жолға жазылған цифр санының 13 екені белгілі.
атай отырып, осы сандардың әрқайсысында неше бірлік бар екенін анықтайды.
тапсырмада
мысалдарды шығарады.

тапсырмада математикалық жазба мен теңдеудің оқылуын ауызша сәйкестендіреді.

тапсырмада есеп мәтінін оқиды, белгілі деректердің көмегімен белгісіз деректерді анықтайды.

4-тапсырма.
Критерий:
санның разрядтық құрамын анықтайды, оқиды, жазады. Дескриптор:
48, 33, 50, 74
сандарды атайды;
осы сандардың әрқайсысында неше бірлік бар екенін анықтайды.

6-тапсырма.
Дескриптор:
теңдеу мен теңдеудің оқылуын байланыстырады.

7-тапсырма.
Дескриптор:
белгілі, белгісіз мәліметтерді анықтайды;
белгісіз мәліметті табу үшін амал қолданады;
жауабын жазады, тексереді.

Екі таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу сызбасы.

Екінші жолға жазылған цифр туралы не білеміз?
Екінші жолға жазылған цифр саны белгісіз, бірақ 2-еуі кем екені белгілі.
Есептің сұрағына жауап беру үшін не істеу керек?
Есептің сұрағына жауап беру үшін 9-дан 2-ні азайтамыз.
Нәтижесін тексере аласың ба? Қалай? Ш: 13 - 2 = 11. Тексеруі: 11 + 2 = 13.
Лексикалық тақырып мазмұнымен байланыста ұсынылған 9-тапсырма оқушылардан ойлануды қажет етеді. Бұл тапсырманы
<<Рөлдік ойын>> түрінде ұйымдастырған тиімді болады. Әр баланың рөлін бөліп алған оқушы есепте берілген деректер бойынша әрекет етеді.
Саматттың Айдостан кейін, ал Айдостың Жанардан кейін келгені белгілі, демек Самат Айдос пен Жанардан кейін келген. Ал Әлия Саматтан бұрын келген жоқ, ендеше Әлия Саматтан кейін келген. Есептің жауабы: Жанар, Айдос, Самат, Әлия.
Қосымша тапсырма:
Қабілеті жоғары оқушыларға арналған тапсырма үлгісі: <<Менің сұрағым>>.
Кесте бойынша <<... ондық>>, <<... бірлік>> сөздерін қолданып, сұрақтар құрастырады. Мысалы, 8 ондығы және 5 бірлігі бар санды атап бере аласың ба?
97 санында бірлікті көрсететін цифрды ата т.с.с.
Ондықтар Бірліктер (екінші разряд) (бірінші разряд)
... ...
<<Үй тапсырмасы>> айдарымен берілген
8-тапсырма екі таңбалы сандардың разрядтық

9-тапсырманы рөлдік ойын түрінде орындайды.

Қосымша тапсырма Сұрақтарға жауап бере отырып, жаңа білімін бекітеді.

Үй тапсырмасы. Екінші разрядтың 3 бірлігінен және бірінші разрядтың 5 бірлігінен

9-тапсырма.
Дескриптор:
оқушылар рөл таңдап алады;
рөл таңдап алған оқушылар өз орындарын анықтайды.

Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы:
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптары- мен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады.

Жаңа сабақ мазмұнына қатысты кестелер, суреттер, үлестірмелер.

құрамы туралы білімін нақтылауға арналған. Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады.
Ең кіші екі таңбалы сан - 10, ең үлкен екі таңбалы сан - 99.
тұратын санды атайды және разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде
жазады.

Сабақтың
Рефлексиялық-бағалау кезеңі

соңы
Бүгінгі сабақта оқушы меңгеруі тиіс:

санды ондықтар мен бірліктердің

қосындысына жіктеуді;

<<бірлік, ондық>> сөздерін тілдік қатынаста

пайдалануды, тапсырмалар орындағанда

оларды қолдануды;

разрядтық кестені қолдануды.

Зияткерлік рефлексия: <<Рефлексиялық

шеңбер>>.
Шеңбер бойында сап

Балалар шеңберленіп тұрады. Мұғалім оларға
түзеген оқушылар бүгінгі

мынадай сұрақтар қояды:
сабақтағы жетістіктері мен

1. Бүгін тапсырмаларды түсініп орындадың ба?
туындаған қиындықтар

2. Жаңа сөздер түсінікті болды ма?
туралы ой бөліседі.

3. Кестемен жұмыс орындағанда қиындық

туындады ма?

4. Көмек қажет пе? (Көмек қажет болған

балаларға дер кезінде көмек беріледі.)

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандардың графикалық моделі
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту
2.5.2.1. Екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолдану.

мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар екі таңбалы сандардың түрлі графикалық модельдері көмегімен екі таңбалы сандарды оқиды және жазады.
Көптеген оқушылар екі таңбалы сандардарды әр түсті дөңгелектер, шаршылардан тұратын сызба түрінде модельдейді.
Кейбір оқушылар шығармашылыққа берілген тапсырмалардың жауабын түрлі нұсқада береді, өз жауабын түсіндіреді, дәлелдейді.
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Жаңа сабаққа дайындық ретінде практикалық әрекет орындалады. <<Цифрлардан сан құра>> дидактикалық ойыны ұйымдастырылады.
Шағын топтарға 20-дан 30-ға дейінгі сандарды құру үшін 0 - 9 аралығында цифрлар таратылады. Ойын шарты: әр топ цифрлардан сан құрайды. Сандарды разрядтық
қосылғыштарға жіктеп атайды.

20-дан 30-ға дейінгі сандарды құру үшін 0 - 9 аралығында цифрларды қолданады.

Кері байланыс:
<<Мен саған, сен маған>>.

Кеспе сандар
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма.
Тапсырма ортақ тақырыппен байланыстырылады:
Суреттен қандай доптарды, ойыншықтарды көріп тұрсыңдар?
Саған қандай ойыншық (ойын) ұнайды? Ойыншықтарда берілген цифрларды пайдаланып,
10 мен 20 сандарының арасындағы екі
таңбалы сандар тізбегін жазады. 11, 12, 13, 14,
15, 16, 17, 18, 19.
2-тапсырмада әр жұп суреттерде берілген екі таңбалы сандардың түрлі графикалық модельдерін зерттейді. Әр графикалық модельге сәйкес келетін екі таңбалы санды және оларды разрядтық қосылғыштар қосындысы түрінде қалай жазады?
75 саны әр түсті шаршылардан тұратын сызба түрінде модельдеп көрсетілген.
Мұндағы 1 жасыл түсті шаршы 1 ондықты
Оқулықпен жұмыс.

тапсырмада ойыншықтарда берілген цифрларды пайдаланып, 10
мен 20 сандарының арасындағы екі таңбалы сандар тізбегін жазады.

тапсырмада екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдерін зерттейді, графикалық модельге сәйкес санды атайды, оларды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады.
Кері байланыс:
<<Санды анықта>>.
Әр топ бір-біріне өзара баға береді.

тапсырма. Сөзбен бағалау: мұғалім мен оқушы арасындағы
ауызша кері байланыс.

тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы санның графикалық моделін түрлі нұсқада салады. Дескриптор:
графикалық модельге сәйкес санды атайды;
оларды разрядтық
CD диск,
көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандардың графикалық моделі>>.
№1 кесте.

Слайдтар: <<Екі таңбалы санның түрлі графикалық модельдері>>.

білдіреді. Демек 7 жасыл түсті шаршы 7 ондыққа тең, 5 көк түсті шаршы 5 бірлікке тең. 75 санын разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады: 75 = 70 + 5
Осы үлгіде 57 санының графикалық моделі талданады.
62 саны ішінде нүктелері белгіленген әр түсті тік төртбұрыштар түрінде модельдеп көрсетілген.
Жасыл түсті тік төртбұрыштар ішінде берілген нүктелер ондықтар санын, ал көк түсті тік төртбұрыштар ішінде берілген нүктелер бірліктер санын білдіреді.
62 санын разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады: 62 = 60 + 2 Осы сұрақтарға жауап алғаннан кейін дамытушылық тапсырма берсе болады:
<<Өзің осы үлгіде 21 санының моделін құрастыра аласың ба?>> (Текшелермен орындалады.)
Ойсергек: <<Ағашқа айналу>> ойыны. Сендер <<ағашқа айналуға>> дайынсыңдар ма? Бір-біріңнің артыңа тұрыңдар. Орманда күн шығып барлық ағаштар оған жапырақтарын жайып қарап тұрды. Күнге әрбір жапырағы жылыну үшін жоғары-жоғары созылды.
Саусақ-жапырақтар күннің астында билеп тұрды. Кенеттен қатты жел тұрып, талдарды жан-жаққа шайқай бастады. Бірақ талдың тамырлары тереңге кеткен, олар жай ғана тербеледі.
Топтық жұмысқа арналған 3-тапсырмада екі таңбалы сандардың графикалық модельдерін құрады.
Қайталауға берілген 4-тапсырмада
көрсетілген математикалық жазбалардың арасынан теңдеулерді тауып, оларды шешеді.

тапсырмада екі таңбалы сандардың графикалық моделін құрады.

тапсырмада теңдеулерді табады, олардың шешуін
жазады және тексеру жасайды.
қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады.

3-тапсырма.
Критерий:
Екі таңбалы санның графикалық моделін түрлі нұсқада құрады.. Дескриптор:
34 санын әр түсті дөңгелектер түрінде модельдеп көрсетеді;
47 санын әр түсті шаршылардан тұратын сызба түрінде модель деп
көрсетеді.

Көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандардың графикалық модельдері>>.

5-тапсырмада екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтау, разрядтық қосылғыштарға жіктеу білігін жетілдіреді. 6-тапсырмада 42 санының ондықтар
разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге арттырады. Бірліктер разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге кемітеді. Қандай сан шықты?
42 санының ондықтар разрядындағы цифрдың мәні нешеге тең? (4-ке тең.)
4-ті 1-ге арттыр. (4 + 1 = 5)
42 санының бірліктер разрядындағы цифрдың мәні нешеге тең? (2-ге тең)
2-ні 1-ге кеміт. (2 - 1 = 1)
Жауабы: 51 саны.
7-тапсырмада санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есеп талданады.
Бірінші топ - 19 жұмбақ Екінші оп - ?, 7 жұмбақ кем Ш: 19 - 7 = 12.
Ж: екінші топ 12 жұмбақ жасырды.
<<Кел, ойнайық!>> айдарымен берілген
9-тапсырманы үлгі бойынша орындайды, яғни қосу амалын қолданып, екі таңбалы сандар құрады. Осы сандарды вагонда жазылған сандармен сәйкестендіріп, пойыз құрастырады.
8-тапсырма - үй тапсырмасы өз білімін тексеру, бағалау тапсырмасы негізінде ұсынылған. Тапсырма түсіндіріліп, талданып беріледі. Оқушылар өз қалауынша 26 санын шаршы, дөңгелектер түрінде модельдеп көрсетеді. Мысалы,
1-сыныпта алған <<Жай теңдеулерді шешу>> білімдерін еске түсіреді. 5-тапсырмада берілген сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
тапсырмада 42 санының ондықтар разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге арттыра, бірліктер разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге кеміте отырып, шыққан санды анықтайды.

тапсырмада санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есеп орындалады.

9-тапсырмада қосу амалының көмегімен екі таңбалы сандар құрады.

<<Үй тапсырмасы>>.
Берілген санның графикалық моделін түрлі нұсқада тұрғызу әдісін талдайды, түсінеді.
Осы санның <<көршілерін>> разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады.

6-тапсырма.
Дескриптор:
42 санының ондықтар разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге арттырады;
бірліктер разрядындағы цифрдың мәнін 1-ге кемітеді, жауабын жазады.

Оқулық

Екі таңбалы сандардың түрлі графикалық моделі ұсынылған кесте, сызбалар, слайд.

Осы санның <<көршілерін>> разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады. 25 = 20 + 5; 27 = 20 + 7.
Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады. Домино ойынының пайдасы,
ойын ережесі туралы диалог ұйымдастырылады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Бүгінгі сабақта оқушы меңгеруі тиіс:
екі таңбалы сандардың моделін құруды;
екі таңбалы сандардың түрлі графикалық модельдері бойынша екі таңбалы сандарды анықтауды.
Лотер Зомверттің <<Бес саусақ>> әдісі.
(1-сыныптан бастап оқушылар өздерінің үйренгенін талдауға, өз әрекетіне баға беруге дағдыландыру мақсатында орындалады.
Мұғалім сұрақтарды оқиды, балалар ауызша жауап береді.)
Бас бармақ - бүгін қандай тапсырманы орындау қиын болды?
Балаң үйрек - кімге көмектестің? Ортан терек - көңіл күйің қандай?
Шылдыр шүмек - қандай жаңа сөз үйрендің? Кішкене бөбек - толық түсіне алдың ба?
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетіне баға береді, қорытындылайды.
Кері байланыс:
<<Бес саусақ>> әдісі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Екі таңбалы сандарды салыстыру
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.1.2. Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар екі таңбалы сандарды оқиды, жазады және үлгі бойынша графикалық модельдің көмегімен, реттік нөмірі бойынша, разряды бойынша екі таңбалы сандарды салыстырады.
Көптеген оқушылар екі таңбалы сандарды графикалық модельдің көмегімен, реттік нөмірі бойынша, разряды бойынша салыстырады.
Кейбір оқушылар жаңа білімін есептеулерде тиімді қолдана алады, өзгелерге түсіндіреді. Өзіндік пікір ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Жаңа білімді меңгеруге дайындық жұмысы ретінде практикалық жұмыс орындалады. 10 оқушыны қатарға тұрғызу. Әр баланың қолында бір таңбалы сандар жазылған қима қағаздар және сан сәулесінде жазылған сандар ұсынылады. Әр жұп өздеріне тиесілі бір таңбалы сандарды атайды, салыстырады.
Бір таңбалы сандарды қалай салыстырдың?
<<Сандарды натурал сандар қатарындағы орнына қарай, сан сәулесінде орналасу реттілігіне байланысты салыстыруға болады>>
деп білімдерін пысықтайды. Сонымен қатар математикада цифрлар қазақ тіліндегі сияқты
Практикалық жаттығу жасау барысында оқушылар сандарды салыстырады, қалай салыстырғандарын түсіндіреді.

Бүгінгі сабақ мақсатымен танысады.
Практикалық жұмысқа кері байланыс:
<<Өзара бағалау>>.
Сандар жазылған қима қағаздар.

рөл атқаратыны, цифрлардан әртүрлі сандар құралатыны, сандардың көмегімен заттарды санауға, өлшеуге, салыстыруға (енін, биіктігін, ұзындығын, заттың салмағын өлшеуге ) және т. б. білуге болатыны пысықталады.
Екі таңбалы сандарды қалай салыстыруға болады?
Бүгінгі сабақ мақсаты таныстырылады: екі таңбалы сандарды салыстыруды үйрену.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
тапсырмада жаңа білімді меңгеруге негізделген.
Сан сәулесінде жазылған сандарды оқиды. Қалып қойған сандарды атайды. 10 санының
<<көршілерін>> атайды. 15 санына қатысты алдыңғы, кейінгі сандарды атайды.
тапсырмада оқушылар 17 мен 19 санын натурал сандар қатарындағы орнына қарай салыстырады.
Екі натурал санды салыстырғанда натурал сандар тізбегінің оң жағында тұрған сан артық болады деген тұжырымды есіне түсіргені маңызды.
Сандардың разрядтық құрамына сүйеніп, 17 мен 19 сандарын қалай салыстырады?
Сандардың разрядтық құрамына сүйене отырып, 17 мен 19 сандарын қалай салыстыруға болады? Түсіндір.
17 мен 19 сандарын салыстыру үшін орындалатын қадамдар:
1-қадам. Алдымен үлкен разряд бірлігінен бастап салыстырады, демек, ондықтарды салыстырамыз.
Ондықтарды салыстыру нәтижесінде қай сан артық екенін анықтай алмаймыз, себебі
ондықтар саны бірдей.
Оқулықпен жұмыс.

тапсырмада сан сәулесінде жазылған сандарды оқиды.
Қалып қойған сандарды атайды. Ұсынылған санның
<<көршілерін>> атайды. 15 санына қатысты
алдыңғы, кейінгі сандарды атайды.
тапсырмада жаңа білімдерін қолдана отырып, екі таңбалы сандарды разряды бойынша салыстырады, түсіндіреді, өзіндік тұжырым ұсынады. Оқулықта берілген ережемен танысады.

тапсырма. Сөзбен бағалау: мұғалім мен оқушы
арасындағы ауызша кері байланыс.

тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды салыстырады. Дескриптор:
екі таңбалы сандарды разряды бойынша салыстырады.

Сан сәулесі

2-тапсырма.
Слайдтар: <<Сан сәулесі, 20 көлеміндегі екі таңбалы санның түрлі графикалық модельдері>>.

CD диск,
көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандарды салыстыру, оқу, жазу, разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>.
№2 кесте .

2-қадам. Бірліктерді салыстырамыз. 17 санының бірінші разрядында 7 бірлік, 19 санының бірінші разрядында 9 бірлік бар, салыстырамыз: 7 < 9, сондықтан 17 < 19. Қандай тұжырым ұсынасың?
Бұл тапсырма оқушыларды <<Сандарды натурал сандар қатарындағы орнына қарай, сандардың разрядтық құрамы негізінде, сан сәулесінде орналасу реттілігіне байланысты салыстыруға болады>> деп қорытынды шығаруға жетелейді.
ТҰЖЫРЫМ
Екі таңбалы сандарды натурал сандар қатарындағы орнына қарай салыстырады.
Екі таңбалы сандарды разряды бойынша ондық разрядтан бастап салыстырады. Егер ондықтар саны бірдей болса, онда бірліктер разрядын салыстырады.
Ойсергек: <<Капитандар мен теңізшілер>>
жаттығуы ұсынылады.
Оқушылар ортаға шығып, шеңбер құрып тұ рады.
- Балалар, бір сәт өзімізді мұхит әлемінде деп есептейік. <<Капитандар>> дегенде, әскери тәртіппен жауап бересіңдер. <<Теңізшілер>> дегенде, еден жуасыңдар. (Еденді жуып жатқан қимылдар көрсетеді.) <<Қайықшылар>> дегенде, ескек есеміз. (Ескек есу қимылын жасайды.) <<Түскі ас>> дегенде, жұп құрамыз.
<<Кеме>> дегенде, 4 адамнан топ құрамыз.
тапсырмада жаңа білімдерін пайдалана отырып, екі таңбалы сандарды үлгі бойынша салыстырады.
тапсырмада графикалық модельдерді пайдаланып, сандарды атайды және салыстырады.
86 < 96, 87 > 86, 50 < 55.

тапсырмада жаңа білімдерін пайдалана отырып, екі таңбалы сандарды разряды бойынша салыстырады.
тапсырмада графикалық модельдерді пайдаланып,

3-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды салыстырады. Дескриптор:
екі таңбалы сандарды
разряды бойынша,

<<Екі таңбалы сандарды салыстыру>> кесте, сызбалар, слайд
(сан сәулесі, санның графикалық моделі, разрядтық қосылғышқа жіктеу үлгісі көрсетілген).

https://bilimland.kz/kk/subjec t/matematika/2-synyp/eki- tangbaly- sandar?mid=ea7b6c04-9ee4- 11e9-a361-1f1ed251dcfe

тапсырма сараланған тапсырма түрінде жүзеге асырылады. Қолдау: бір тапсырма беріледі, алайда оны орындауда балалар мұғалім тарапынан әртүрлі қолдау алады.
тапсырмада оқылуы бойынша теңсіздіктер құра білу білігін жетілдіреді.
7 мен 2 сандарының қосындысы 5-тен артық. 7 + 2 > 5
4 саны 9 бен 3 сандарының айырмасынан кем.
4 < 9 - 3
10 мен 3-тің қосындысы 14 пен 4-тің айырмасынан артық.
10 + 3 > 14 - 4
6-тапсырмада мысалдарда жіберілген қателіктерді анықтайды.
8-тапсырма логикалық ойлауға берілген. Мұндай тапсырмалар балалардың зеректігін арттырып қана қоймай, ойлау қабілеттерін де шыңдай түседі. Мысалы, тізбек басында 87 саны және оның ондығы мен бірлігін білдіретін сандар (8 және 7) көрсетілген.
Тізбекті жалғастыратын келесі қандай сан екенін білу үшін осы санның бірлігін білдіретін санды қараймыз, ол - 7 саны, демек 7 саны келесі саннның ондығын құрайды, ал бірлігі болатын
сан - 6. 6 саны келесі санның ондығын құрайды.
Демек, бұл - 76 саны. 87 мен 76 сандарын салыстырады. Бұл сандардың ұқсастығы неде? Екі санда да 7 цифры қолданылған, бірақ 7 цифры 87 санында бірлікті, ал 76 санында ондықты білдіреді.
87 - 8 ондық, 7 бірлік;
76 - 7 ондық, 6 бірлік;
65 - 6 ондық, 5 бірлік;
сандары атайды және салыстырады.

тапсырмада оқылуы бойынша теңсіздік құрады.

тапсырмада мысалдардың шешуін тексереді. Қателерді түзетіп, дәптерге көшіріп жазады.
8-тапсырмада екі таңбалы сандар тізбегін жалғастырып жазады.
Осы сандардың ұқсастығын зерделейді.
натурал сандар қатарындағы орнына қарай салыстырады.

4-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды салыстырады. Дескриптор:
графикалық модельдерді пайдаланып, екі таңбалы сандарды салыстырады.
5-тапсырма.
Дескриптор:
оқылуы бойынша 7 + 2 > 5 теңсіздігін құрады;
оқылуы бойынша 4 < 9 - 3 теңсіздігін құрады;
оқылуы бойынша 10 + 3 > 14 - 4 теңсіздігін құрады.

Оқушылар білімі дескрипторға сай бағаланады.

CD диск,
көрнекі кестелер:
<<Екі таңбалы сандарды салыстыру, разрядтық қосылғыштарға жіктеу>>,
№2 кесте.

Екі таңбалы сандарды салыстыруға арналған кесте (сан сәулесі, санның графикалық моделі, разрядтық қосылғышқа жіктеу үлгісі көрсетілген кесте).

54 - 5 ондық, 4 бірлік ...
Осылайша екі таңбалы сандар тізбегін жалғастырып атайды, жазады.
7-тапсырма. Үй тапсырмасы білімін тексеру, бағалау тапсырмасы негізінде ұсынылған. 87 мен 92 сандарының арасындағы сандарды кему ретімен жазады (92, 91, 90, 89, 88, 87).
Осылардың ішіндегі ең үлкен санның алдындағы санды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады:
93 = 90 + 3

Үй тапсырмасын талдайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
МЕН екі таңбалы сандарды натурал сандар қатарындағы реттілігі бойынша салыстыруды үйрендім.
МЕН екі таңбалы сандарды разрядтық құрамына сүйеніп, салыстыруды үйрендім.
МЕН екі таңбалы сандарды сан сәулесінде орналасуы бойынша салыстыруды үйрендім.
Графикалық модельдерді пайдаланып, сандарды салыстыруды үйрендім.
Балалар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетіне баға береді.
Қалыптастырушы бағалау

сабақ
1А ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР

Орындалатын қадамдар:
1А бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

сабақ

Бөлім
1В САНДАРҒА АМАЛДАР ҚОЛДАНУ
Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Жақшалы және жақшасыз өрнектер
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерге арифметикалық амалдарды қолдану тәртібін анықтау, олардың мәнін табу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектерге арифметикалық амалдарды қолдану тәртібін анықтайды, олардың мәнін табады.
Көптеген оқушылар өрнектердің айырмашылығы мен ұқсастығын сипаттайды.
Кейбір оқушылар өзіндік ой, пікір айтады, дәлелдейді. Жақшалы, жақшасыз өрнектерді оқиды.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Зерделе>> жаттығуы.
1-тапсырма жаңа білімді меңгертуге бағытталған. Оқулықта берілген өрнектерді салыстырады, қай өрнек айырма немесе қосынды екенін ажыратады, олай ойлау себебін түсіндіреді, әр өрнекте неше амал бар екенін анықтайды. Мысалдарды шығарып, шыққан (құрмет) сөзді атайды, мағынасын талдайды, мұғалім ортақ тақырыппен байланыстырады.
Үлкен адамдарды сыйлау, отбасы құндылықтары туралы ой бөлісу сабақтың
тәрбиелік мазмұнын аша түседі.
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада өрнектерді оқиды, амалдар санын анықтайды, мәнін есептейді. Адамгершілік құндылық, үлкен
-кішіні сыйлау туралы әңгімелеседі.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.
Оқулық
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
2-тапсырмада әр бағандағы жазуларды салыстыра отырып, олардың ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттайды.
(16 - 2) + 3
Оқылуы: 16 мен 2 сандарының айырмасына 3-ті қосу.
1-қадам: 16-дан 2-ні азайту.

Жаңа білімді меңгертуге бағытталған 2-тапсырма әр оқушыны өзіндік тұжырым жасауға жетелейді.
Әр бағандағы жазуларды салыстыра отырып, олардың
ұқсастығы мен айырмашылығын сипаттайды,
тапсырма. Сөзбен бағалау: мұғалім мен оқушы
арасындағы ауызша кері байланыс.

тапсырма.
Қалыптастырушы бағалау: <<Отшашу>>.
Жаңа тақырып мазмұнына сай кестелер, тірек сызбалар, слайдтар.

қадам: 16 мен 2-нің айырмасының мәніне 3-ті қосу.
қадам: нәтижені оқу: 16 мен 2 сандарының айырмасына 3-ті қосқанда, 17 шығады.
16 - (2 + 3)
Оқылуы:16-дан 2 мен 3 сандарының қосындысын азайту.
қадам: 2 санына 3-санын қосу.
қадам: 16-дан 2 мен 3 сандарының қосындысының мәнін азайту.
қадам: нәтижені оқу: 16-дан 2 мен 3 сандарының қосындысын азайту нәтижесінде 11 санын алдық.
Қорытынды ұсынады.
Санға қосылатын немесе саннан азайтылатын қосындыны және айырманы жақшаға алып жазады.
Жақшасы бар өрнектерде алдымен жақша ішіндегі амал орындалады.
Екі өрнекті оқылуы бойынша жазады, мәнін табады. Оқулықта берілген түсіндірмемен танысады. Әр амалды қалай орындағанын түсіндіреді.
Жаңа білімді бекітуге ұсынылған 3-тапсырма орындалады. Бұл тапсырмада оқушыларға жақшалы өрнектерді оқуды үйрету және амалдардың орындалу ретін меңгерту маңызды болмақ.
Өрнектерді әртүрлі тәсілмен оқиды. (50 + 20) - 60
Оқылуы: 50 мен 20 сандарының қосындысынан 60 санын азайту немесе 50 мен 20-ның қосындысынан 60-ты азайту.
Өрнектердің мәнін табу үшін жақшалы өрнектердегі амалдардың орындалу ретін басшылыққа алады:
1) Жақша ішіндегі амалдар орындалады;
мәнін есептейді.

Жаңа білімді бекітуге ұсынылған 3-тапсырмада өрнектердің орындалу ретін анықтайды, оқиды, мәнін есептейді.

3-тапсырма.
Кері байланыс: <<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің жанында отырған баланың бүгінгі еңбегі, іс-әрекеті туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.
Сен жарайсың!
Жазуың ұнады!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

https://bilimland.kz
/kk/subject/matem atika/2- synyp/amaldardyng
-oryndalu- reti?mid=ea8ef400- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

<<Жақшалы, жақшасыз өрнектер-дегі амалдардың орындалу реті>> тақырыбында слайд, кесте.

2) Қосу мен азайту амалдары сол жақтан оң жаққа қарай ретімен орындалады.
10 - (8 + 1)
Оқылуы: 10 санынан 8 бен 1 сандарының қосындысын азайту немесе 10-нан 8 бен 1-дің қосындысын азайту (кеміту).
Ойсергек: <<Күн тәртібі>>.
Мен таңертең тұрамын. (Орындарынан тұрады, қолдарын жоғары көтереді.)
Тісімді жуамын. (Тістерін жуғандай қимыл жасайды.)
Төсек орнымды жинаймын. (Төсектерін жинағандай қимыл жасайды.)
Тамағымды ішемін. (Тамақ ішіп отырғандай қимыл жасайды.)
Мектепке барамын. (Екі қолын алма-кезек сермеп, келе жатқандай қимыл жасайды.) Сабағымды оқимын. (Партаға отырады.) Оқушылардың шығармашылық мүмкіндіктерінің дамуына, ойлау процестерінің дамуына ықпал ететін 4-тапсырмада тура теңдік шығатындай етіп, амал таңбасын қояды.
<<Сынап көру>> арқылы орындату. Оқушылар амалдардың орындалу реттілігін басшылыққа ала отырып, есептейді.
5-тапсырманы орындау үшін санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есепті шешу үшін
азайту амалын қолдану қажеттігі туралы тұжырым пысықталады.

тапсырмада тура теңдік шығатындай етіп, жақшаларды анықтайды.

тапсырмада санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есепті талдайды, шығарады.

7-тапсырмада 3 пен 5 цифрлары қайталанатындай екі
таңбалы сандар құрастырылғанын анықтайды, 4

тапсырма.
<<Мадақтама>>.
Әр топ бір-бірінің жұмысына баға береді.

тапсырма. Дескриптор:
есептің шартын жазады;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады, мәнін табады;
жауабын жазады, тексереді.

7-тапсырма. Дескриптор:

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Санды өрнектер құру және мәндерін табу>>.
№23 кесте

Есіңе сақта!
Есептің берілуін мазмұндау үлгісі:
<<Қыз ..., ал ұл одан ... кем>>.
Есепті азайтумен шығар.
Нәтижесін тексеруді орында.
Есептің жауабын жаз.

7-тапсырма 3, 5, 35, 53, 33, 55 сандардың

құрылу заңдылығын зерттей келе, 3, 5 цифрлары қайталана-тындай екі таңбалы сандар құрастырылғанын анықтайды. 49, 94, 44, 99
және 75, 57, 77, 55 сандарын құрады, түсіндіреді.
6-тапсырма <<Үй тапсырмасы>> білімін тексеру, бағалау тапсырмасы негізінде ұсынылған.
Сыныпта түсіндіріліп беріледі. Келесі күні тексеріледі, бағаланады.

пен 9, 5 пен 7 цифрлары қайталанатындай екі таңбалы сандар құрастырады.

Үй тапсырмасын талдайды. Үй тапсырмасын орындау барысында жақшалы өрнектердегі амалдарды орындайды.
берілген цифрлардан екі таңбалы сандар құрастырады, қалай құрастырғанын түсіндіреді.

<<Жақшалы, жақшасыз өрнектердегі амалдардың орындалу реті>> тақырыбында слайд, кесте.

Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады.
Қосымша ақпарат
Жақшаларды алғаш рет өз жұмысында қолданған ғалым - итальяндық математик
Никколо Тарталья.

Сабақтың
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылар мұғалімнің
Мұғалімнің

соңы
Әрекет рефлексиясы: <<Менің шарым>>.
көмегімен бүгінгі сабақтағы
оқушылармен кері

Көк шар - <<Бүгін берілген тапсырмаларды
өзінің әрекетіне баға береді.
байланысы.

қызыға орындадым>>.

Әр оқушыны мақтау,

Сары шар - <<Талпындым, бәрі жақсы>>.

мадақтау, қолдау сөздер

Бірінші шарды таңдаған балалар қол көтереміз.

айту.

Ал екінші шарды кімдер таңдады екен? (Сары

шарды таңдаған балаға өзіне қиындық тудырып

жатқан тапсырмаларды түсінуге дер кезінде

көмектесу.)

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 30 + 7, 37 - 7, 37 - 30 жағдайларында ауызша қосу, азайтуды түсінеді, орындайды.
Көптеген оқушылар сызбалар мен жазбаларды пайдаланып, 30 + 7, 37 - 7, 37 - 30 жағдайларында қосу мен азайтудың қалай орындалатынын түсіндіріп береді.
Кейбір оқушылар өзіндік ой, пікір айтады, дәлелдейді. Разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту тәсілдерін санды өрнектің мәнін табу, теңдеу шешу, есеп шығару әрекетінде тиімді қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
20 көлеміндегі бірі таңбалы және екі таңбалы сандарды қосу, азайту алгоритмі пысықталады.
Үлгі бойынша өрнектер құру және олардың мәндерін табу:
Үлгі бойынша өрнектер құру және олардың мәндерін табу.
Қалыптастырушы бағалау
Слайдтар: <<20 көлеміндегі бір таңбалы және екі таңбалы сандарды қосу және азайту тәсілдері>>.

10 + 2
10 + 5
10 + 9
10 + 8

2 + 10
+
+
+

12 - 10
□ -
□ -
□ -

12 - 2
□ -
□ -
□ -

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма жаңа білімді меңгертуге бағытталған.
Сызбалар мен жазуларды пайдаланып, қосу мен
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырманың
а) есебінде сызбалар мен

Кері байланыс:
<<Оқушы - мұғалім>>.
Оқулық

азайтудың қалай орындалатынын түсіндіріп береді. Қорытынды жасайды.
Неліктен 30-дан 30-ды азайттық?
Неліктен 7-ден 7-ні азайттық? деген сұрақтарға жауап іздейді, өз пікірін білдіреді.
Мысалы, 37 - 7 өрнегінің мәнін есептеу үшін
37 санын ондықтар пен бірліктердің қосындысы түрінде жазу, яғни 37 = 30 + 7.
7 бірліктен 7 бірлікті азайту.
Бірліктердің айырмасының мәнін ондыққа қосу. Нәтижесінде:
37 - 7 = (30 + 7 ) - 7 = 30 + (7 - 7) = 30.
37 - 30 өрнегінің мәнін есептеу үшін
37 санын ондықтар пен бірліктердің қосындысы түрінде жазу, яғни 37 = 30 + 7.
3 ондықтан 3 ондықты азайту.
Ондықтардың айырмасының мәніне бірлікті қосу. Нәтижесінде:
37 - 30 = (30 + 7 ) - 30 = (30 - 30) + 7 = 7.
ә) Оқушылар қосу мен азайтуды түсіндіре отырып шығарады. Мысалы, 50 + 6 өрнегінің мәнін табу үшін 5 ондыққа 6 бірлікті қосамыз.
50 + 6 = 5 онд. 6 бірл. = 56
79 - 9 өрнегінің мәнін табу үшін 79 санын разрядтық қосылғыштарға жіктейміз,
бірліктен бірлікті азайтамыз, ондыққа қосамыз. 79 - 9 = (70 + 9 ) - 9 = 70 + (9 - 9) = 70.
97 - 90 өрнегінің мәнін табу үшін 97 санын разрядтық қосылғыштарға жіктейміз, ондықтан ондықты азайтамыз, бірлікті қосамыз.
97 - 90 = (90 + 7) - 90 = (90 - 90) + 7 = 7.
2-тапсырма жаңа білімді бекітуге берілген. Қосындының белгісіз компоненттерін табу үшін қосындының мәні, қосылғыш белгілі болған жағдайда белгісіз қосылғышты табу ережесін және
айырманың мәні, азайтқыш (азайғыш) белгілі болған жағдайда белгісіз азайғышты (азайтқышты)
жазуды оқиды, қосу мен азайту амалдарына берілген өрнектердің мәнін табады, түсіндіреді.

тапсырманың
ә) есебінде жаңа білімін қолдана отырып, қосу мен азайтуды түсіндіре отырып шығарады.

тапсырмада қосындының белгісіз компоненттерін табу үшін жаңа білімін пайдаланады.

тапсырма. Мұғалімнің қолдау сөздері.

тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Қалыптастыру шы сауалнама>> Белгісіз қосылғышты
ҚАЛАЙ анықтадың?

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№6 кесте

Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.

табу ережесін қолданады. Мысалы,
28 - 20 = (20 + 8 ) - 20 = (20 - 20) + 8 = 8.
30 + 5 = 3 онд. 5 бірл. = 35.
99 - 9 = (90 + 9 ) - 9 = 90 + (9 - 9) = 90.
3-тапсырма. Оқылуы бойынша теңдеу құру, жаңа білімін теңдеу шешу барысында қолдана білу іскерлігін қалыптастырады.
<<Белгісіз сан мен 2-нің қосындысы 32-ге тең>> түріндегі оқылым бойынша белгісіз санды латын әіпбиінің кез келген әріптерінің бірімен (өзіне таныс) белгілеу негізінде х + 2 = 32 түріндегі теңдеу құрады.
Қосу мен азайту арасындағы байланысқа негізделген қарапайым теңдеулерді шешу әдісін қолданады:
қадам - теңдеуді оқу (мысалы, осы тәсілмен х + 2 = 32 теңдеуін шешу үшін оны былайша оқиды: <<белгісіз қосылғыш икс пен 2 санының қосындысының мәні 32-ге тең>>, алайда оны әртүрлі оқуға болады);
қадам - амалдардың компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланыс туралы ережені таңдау және оны шешу үшін пайдалану;
х - белгісіз қосылғыш. (Белгісіз қосылғыш x-ті табу үшін қосындының мәні 32-ден белгілі қосылғыш 2 санын азайтамыз), яғни:
қадам - амалдың белгісіз компонентін табу:
x = 32 - 2;
қадам - теңдеудің шешуін жазу x = 30.
қадам - тексеру: берілген теңдеудегі х-тің орнына табылған 30 санын қоямыз және қосу амалын орындаймыз: 30 + 2 = 32.
Теңдеудің оң жақ және сол жақ бөліктерінің мәндерін салыстырамыз.
30 + 2 = 32
32 = 32 - тура теңдік
ә) 70 саны белгісіз саннан 3-ке кем.

3-тапсырмада оқылуы бойынша теңдеу құрады, жаңа білімін теңдеу шешу барысында қолданады.
Белгісіз азайтқышты ҚАЛАЙ анықтадың? НЕЛІКТЕН
қосылғыштың мәнінен қосылғышты азайттың?

тапсырма. Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушыға>>

тапсырма. Кері байланыс:
<<Екі жұлдыз, тілек>>

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№7 кесте

(30 + 7, 37 - 7, 37 - 30)
түрінде берілген өрнектің түсіндірмесі жазылған кесте.

х - 70 = 3 түріндегі теңдеу құрады, шешеді. б) Белгісіз сан 56-дан 6-ға кем.
56 - х = 6 түріндегі теңдеу құрады, шешеді. 4-тапсырма Теңдік тура болатындай етіп, жақшалар қояды.
Топтық жұмысқа арналған 5-тапсырманы орындау үшін жаңа білімді қолданады, есеп шығару білігін қайталайды, дамытады.
Ойсергек.
Ал, балалар, тұрайық, Алақанды ұрайық.
Оңға қарай иіліп, Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып, Бойымызды созайық, Белімізді жазайық, Оңға-оңға түзу тұр, Солға-солға түзу тұр. Жоғары-төмен қарайық. Қолымызды созайық, Бойымызға күш жинап, Біз шынығып алайық.
6-тапсырма. Белгісіз қосылғышты анықтау үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайтады.
70 - 10 = 60 100 - 40 = 60 100 - 30 = 70
8-тапсырмада бұл ойната отырып, ойлануға жетелейтін тапсырма. Жасырынған (отыз, қырық, алпыс) сөздерді анықтайды.
Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады. Қосымша ақпарат таныстырылады.
<<Плюс>> және <<Минус>> ұғымдары латынның <> сөздерінен шыққан. <<+>> және << - >> таңбаларын чех математигі Ян Видман енгізген.
7-тапсырма - үй тапсырмасы.
Білімін тексеру тапсырмасы негізінде ұсынылған үй тапсырмасы талданады, келесі сабақта

\
тапсырмада теңдік тура болатындай етіп, жақшалар қояды.
тапсырмадағы есепті топтық жұмыс ретінде орындайды. Жаңа тақырыпты қамти отырып, есеп шығару білігін дамытады.

тапсырмада белгісіз қосылғышты анықтайды.

8-тапсырмада артық бір әріпті алып тастап, ондық сандарды анықтайды.
Математикалық терминдер туралы қосымша ақпаратпен танысады.

Білімін тексеру, бағалау тапсырмасы негізінде

5-тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ауызша қосады және азайтады. Дескриптор:
есептің шартын жазады;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады;
өрнектің мәнін табу үшін жаңа білімін қолданады; :: есептің жауабын жазады, тексереді.

https://bilimland.kz/kk/s ubject/matematika/2- synyp/eki-tangbaly- sandardy-auyzsha-qosu- zhane- azajtu?mid=ea997b50- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

тексеріледі, бағаланады.
1) Оқылуы бойынша өрнек құру. (40 + 8) - 20
30 + (56 - 50)
(65 - 5) + 10
(20 + 60) + 9
ұсынылған <<Үй тапсырмасының>> оқылуы бойынша өрнек құрады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Балалар меңгереді:
100 көлеміндегі сандарды ауызша қосуды, 30 + 7 түрінде берілген өрнектің мәнін табуды;
100 көлеміндегі сандарды ауызша азайтуды, 37 - 7 түрінде берілген өрнектің мәнін табуды;
100 көлеміндегі сандарды ауызша азайтуды, 37 - 30 түрінде берілген өрнектің мәнін табуды. Кері байланыс: <<Айырмашылығын ата>>. Оқушыларға айырмашылығын атау ұсынылады.
САН мен ЦИФР-дың айырмашылығы неде?
6 САНЫ мен 66 САНЫ
5 САНЫ мен 15 САНЫ
5 - 2 өрнегі мен 37 - 7 өрнегі
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетіне баға береді.

Сұрақтарға жауап береді. Айырмашылығын түсіндіреді.
Өзіндік ойлауымен ерекшеленген оқушылар және талпынған оқушылар еңбегі мадақталады.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 67 + 2, 69 - 2 жағдайларында ауызша қосу, азайтуды түсінеді, орындайды.
Көптеген оқушылар сызбалар мен жазбаларды пайдаланып, 67 + 2, 69 - 2 жағдайларында қосу мен азайтудың қалай орындалатынын

түсіндіріп береді.
Кейбір оқушылар өзіндік ой, пікір айтады, дәлелдейді. 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту тәсілдерін санды өрнектің мәнін табу, теңдеу шешу, есеп шығару әрекетінде тиімді қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
20 көлеміндегі бір таңбалы және екі таңбалы сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері пысықталады.

20 көлеміндегі бір таңбалы және екі таңбалы сандарды қосу мен азайтуды ауызша орындайды.
Қалыптастырушы бағалау
Слайд: <<20 көлеміндегі бір таңбалы және екі таңбалы сандарды қосу және азайту тәсілдері>>.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма жаңа білімді меңгерту, яғни 67 + 2,
69 - 2 түрінде берілген өрнектің мәнін есептеу жолдарын меңгерту мақсатында ұсынылған. Оқулықта берілген түсіндірме жұмысы оқушыға жаңа білімді өздігінен меңгеруге, өзіндік тұжырым жасауға септігін тигізеді.
67 санын 60 + 7 түрінде разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
7 бірлікке 2 бірлікті қосу, қосындының нәтижесін ондыққа қосу.
Нәтижесінде

Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада берілген өрнектің мәнін анықтайды, қосу мен азайтудың қалай орындалғанын түсіндіреді, өз тұжырымын ұсынады.
1-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Қалыптастырушы сауалнама>> - материалды таныстырған соң немесе сабақта қандай да бір қызмет түрінен кейін өтетін тексеру түрі. Нақтылау сұрақтары қойылады:
<<Неліктен? Қалайша? Қалай?..>>.
Мысалы, неліктен 7-ге 2- ні қостың?
https://bilimland.kz/kk/s ubject/matematika/2- synyp/eki-tangbaly- sandardy-auyzsha-qosu- zhane- azajtu?mid=ea997b50- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

67 + 2 = (60 + 7) + 2 = 60 + (7 + 2) =
= 60 + 9 = 69
7 + 2 өрнегі нені білдіреді? (7 бірлік пен 2 бірліктің қосындысы.)
60 + 9 өрнегі ше? 69 саны ше?
69 санын 60 + 9 түрінде разрядтық қосылғыштарға жіктеу.
9 бірліктен 2 бірлікті азайту, айырманың нәтижесін ондыққа қосу. Нәтижесінде
69 - 2 = (60 + 9) - 2 = 60 + (9 - 2) = 60 + 7 = 67
9 - 2 өрнегі нені білдіреді? (9 бірлік пен 2 бірліктің айырмасы.)
60 + 7 өрнегі ше? 67 саны ше? Қандай тұжырым ұсынасың?
67 + 2, 69 - 2 өрнегінің мәнін табу үшін қандай қадамдар орындалды?
Бірліктергі бірліктерді қостық, бірліктерден бірліктерді азайттық деп тұжырым жасайды.
ә) Осы үлгіде 73 + 6; 86 + 2; 54 - 3; 26 - 5 өрнектерінің мәні есептеледі.
Ойсергек: <<Көңілді шеңбер>>. Балаларды шеңбер бойымен тұрғызып, көңілді әуенмен қимыл-қозғалыс жаттығуларын орындату.
2-тапсырмада қосындының белгісіз компоненттерін табу үшін қосындының мәні, қосылғыш белгілі болған жағдайда белгісіз қосылғышты табу ережесін және айырманың мәні, азайтқыш (азайғыш) белгілі болған жағдайда белгісіз азайғышты (азайтқышты) табу ережесін қолданады.
Саралап оқытуды іске асыру әрекеті ретінде
<<Көмекшілер>> әдісі ұйымдастырылады. Егер қабілеті жоғары оқушылар тапсырманы
тез орындаса, орындарынан тұрып жүруге, басқаларға көмектесуге мүмкіндік беріледі.

тапсырманың
ә) есебінде қосу мен азайтуды түсіндіре отырып шығарады.

тапсырмада жаңа білімін кестемен жұмыс жасау барысында, белгісіз компоненттерді анықтауда қолданады.
Неліктен 9-дан 2-ні азайттың?
67, 69 сандарын бірлік пен ондықтың қосындысы түрінде қалай жазасың?

2-тапсырма.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.

Оқулық

CD диск
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№7 кесте

3-тапсырманы өзіндік жұмыс түрінде орындауға ұсынуға болады.
а) с мен 5-тің қосындысынан 20-ны азайту: (с + 5) - 20
ә) 70-тен 3 пен k-ның қосындысын азайту: 70 - (3 + k)
Қандай өрнектер жаздың?
Әріпті өрнек.
Әріптер мен сандар қалай байланысып тұр?
(с + 5) - 20 жазуында, мұндағы азайғыш -
а + 5.
Бұл өрнектің мәнін бірден таба алмаймыз, өйткені с әрпін санмен алмастыруымыз қажет, мұндағы өрнектің мәні әріптің мәніне байланысты болады және оның әрбір мәніне белгілі бір қосындының мәні сәйкес келеді.
Әріпті өрнектің санды өрнектен айырмашылығы, ұқсастығы қандай? Ұқсастығы:
Өрнек
Амалдар таңбалары арқылы байланысып тұр.
Айырмашылығы:
Санды өрнектің мәнін табуға болады.
Әріпті өрнектің мәнін бірден таба алмайсың.
Санды өрнек сандардан құралады.
Әріпті өрнек сандар мен әріптерден құралады.
тапсырмада жаңа білімді бекітуге берілген, яғни әріпті өрнектің мәнін табу үшін 78 - 6; 78 - 70; 23 + 5; 23 + 6 түрінде берілген өрнектердің мәнін есептейді.
тапсырма сандар мен өрнектерді салыстыруға берілген.
Екі таңбалы сандарды разряды бойынша салыстырады. 27 * 72 салыстыру үшін екі
тапсырмада оқылуы бойынша әріпті өрнек құрады.

тапсырманы орындау барысында оқылуы бойынша өрнек жазады.

тапсырмада сандар мен өрнектерді салыстырады.
3-тапсырма.
Дескриптор:
оқылуы бойынша түрінде (с + 5) - 20 әріпті өрнек құрады;
оқылуы бойынша түрінде 70 - (3 + k) әріпті өрнек құрады.

4-тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ауызша қосады және азайтады. Дескриптор:
78 - 70 өрнегінің мәнін есептейді;
78 - 6 өрнегінің мәнін есептейді;
63 + 6 өрнегінің мәнін есептейді;
63 + 4 өрнегінің мәнін
есептейді.

67 + 2, 69 - 2
өрнектерінің мәнін табуды меңгерту мақсатында ұсынылған кестелер мен тірек сызбалар, суретті түсіндірмелер.

санның ондықтарын салыстырады, 2 онд. Өрнектерді салыстыру үшін әр өрнектің мәндерін табады және соның негізінде салыстыру белгілерін анықтайды. Мысалы: 54 - 2 * 52 + 3 салыстыру үшін әр өрнектің
мәндерін есептеу, яғни 54 - 2 = 52 және
52 + 3 = 55;
Екі өрнектің мәндерін салыстыру: 52 < 55 демек 54 - 2 < 52 + 3;
тапсырма есеп шығару білігін жетілдіруге негізделген.
тапсырма оқылуы бойынша теңдіктер құру, сауатты жаза білу дағдысын жетілдіреді.
9-тапсырманы кесте түрінде модельдеп шығарған тиімді. Алдымен мәтін мұқият оқылады. Мәтіндегі балалардың есімдері мен мамандық түрлері анықталады. Кестеге көлденеңінен балалардың есімдері, тігінен мамандық атаулары жазылады. Мәтінді зерттей отырып, Мағжанның суретші болғысы келетіні, Гүлнұрдың мұғалім болғысы келетіні белгілі болғандықтан (балалардың есімдері мен мамандық атаулары жазылған бағанның түйіскен тұсына <<+>> немесе (өз қалауынша кез келген белгі) белгісі қойылады.
Арман мен Мағжанның дәрігер болғысы келмейтіндіктері белгілі. (балалардың есімдері мен мамандық атаулары жазылған бағанның түйіскен тұсына <<+>> немесе (өз қалауынша кез келген белгі) << - >>? белгісі қойылады.
Мағжан - суретші. Гүлнұр - дәрігер.
Арман дәрігер болғысы келмейді, демек, Арман - ұшқыш.

6-тапсырмада қосындыны табуға берілген есепті шығарады.

9-тапсырманы орындау үшін:
мәтінді түсініп оқиды;
кесте сызады (кестеге көлденеңінен балалардың есімдері, тігінен мамандық атауларын жазады);
мәтіннен белгілі деректерді анықтайды, кестеге белгі қояды;
белгілі деректерді белгісіз деректермен сәйкестендіре отырып, есептің сұрағына жауап табады.

6-тапсырма.
Дескриптор:
есептің қысқаша жазуын жазады;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады;
өрнектің мәнін есептейді;
жауабын жазады.

8-тапсырма. Кері байланыс.
Мұғалімнің қолдау сөздері.

Алуа - дәрігер.

Суретші
Дәрігер
Мұғалім
Ұшқыш

Мағжан
+
-
-
-

Гүлнұр
-
-
+
-

Арман
-
-
-
+

Алуа
-
+
-
-

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылар сабақ соңында нені білуі тиіс:
67 + 2 түрінде берілген өрнектің мәнін табу үшін бірлікке бірлікті қосуды;
69 - 2 түрінде берілген өрнектің мәнін табу үшін бірліктен бірлікті азайтуды.
<<Блум түймедағы>> әдісі бойынша сабақты қорытындылау.
Блум түймедағының алты күлтесі - сұрақтар типінің алты түрі.
1) Қарапайым сұрақ:
Бүгін қандай тақырыппен таныстың?
2) Анықтаушы сұрақ:
67 санын разрядтық қосылғыштарға жікте.
3) Интерпретациялық (түсіндіруші) сұрақ.
67-санына 2-ні қосу үшін бірінші қандай қадамды орындайсың?
немесе 67 санына 2-ні қосу үшін қандай ережені орындайсың?
4) Шығармашылық сұрақ:
Өзара байланысты теңдіктердің <<төрттігін>> құрып бер. (Мысалы, 30 + 7 = 37)
5) Бағалау сұрағы:
Неліктен 69-дан 2-ні азайту үшін бірліктен бірлікті азайтамыз?
6) Тәжірибелік сұрақ:
Сандарды ауызша қоса білу өмірде не үшін
қажет деп ойлайсың? Мысал келтіре аласың ба?
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетін қорытындылайды.
Кері байланыс:
<<Сөзбен бағалау>> мұғалім мен оқушы арасында жүргізіледі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар ондықтан аттамай, 100 көлеміндегі сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындайды.
Көптеген оқушылар 100 көлемінде екі таңбалы сандарды ауызша қосуды, азайтуды қалай орындауға болатынын түсіндіреді және осы негізде екі таңбалы саннан екі таңбалы санды азайтуды, қосуды орындайды.
Кейбір оқушылар 100 көлеміндегі екі таңбалы сандарды ондықтан аттамай ауызша қосу және азайту тәсілін өрнектің мәнін табу, теңдеу шешу, есеп шығару әрекетінде тиімді қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Жалған, ақиқат>> әдісі.
Жалған болса, ақ таяқшаны көтеру, ал дұрыс ақпарат болса, көк таяқшаны көтеру ұсынылады.
Жақшасыз өрнектерде қосу мен азайту солдан оңға қарай ретімен орындалады.
Жақшалы өрнектерде алдымен жақша ішіндегі амалдар, содан кейін жақша сыртындағы амалдар солдан оңға қарай ретімен орындалады.
Белгісіз санның орнына әріп жазып, әріпті өрнек аламыз.
Санды өрнектер сандар мен амал таңбаларын пайдаланып жазылады.

Берілген мәліметтердің ақиқат не жалған екенін анықтайды.
Кері байланыс:
<<Сөзбен бағалау>> мұғалім мен
оқушы арасында ауызша жүргізіледі.
Алдыңғы білімдерін пысықтау үшін қолданылатын кестелер, тірек сызбалар.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Екі таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеу ауызша қосу мен азайту тәсілдерінің негізі болып табылады. 1-тапсырмада оқушылар 48 + 30; 78 - 30 үлгісінде берілген өрнектердің мәнін табады.
(40 + 30) + 8 = 70 + 8 = 78;
Неліктен 40-қа 30-ды қостық?
(70 - 30) + 8 = 40 + 8 = 48;
Неліктен 70-тен 30-ды азайттық?
Қосу мен азайтуды қалай орындағанын түсіндіреді. Қорытынды жасайды.
Қосылғышты (48 санын) разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
Ондыққа ондықты қосады, нәтижесіне бірлікті қосады.
48 + 30 = (40 + 8) + 30 = (40 + 30) + 8 = 40 + 8 =
= 48
Қосылғышты (78 санын) разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
Ондықтан ондықты азайтады, нәтижесіне бірлікті қосады.
78 - 30 = (70 + 8) - 30 = (70 - 30) + 8 = 40 + 8 =
= 48

ә) тапсырмасы жаңа білімді меңгеру деңгейін тереңдетуге бағытталған. Бұл тапсырма <<Үш қадам>> әдісі арқылы орындалады.
қадам: тапсырманы орындайды.
қадам: дәлелдейді.
қадам: қорытындылайды.
Тапсырма: қосу мен азайтуды түсіндіре отырып шығар: 24 + 60; 50 + 31; 89 - 10; 74 - 60.
Дәлелдеу:
24 + 60 = (20 + 4) + 60 = (20 + 60) + 4 = 80 + 4 =
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада
48 + 30; 78 - 30 үлгісінде берілген өрнектердің мәнін табады, түсіндіреді, тұжырым жасайды.
Қалыптастырушы бағалау.
<<Қалыптастыру шы сауалнама>> -
материалды таныстырған соң немесе сабақта қандай да бір қызмет түрінен кейін өтетін тексеру түрі. Нақтылау сұрақтары қойылады:
<<Неліктен? Қалайша? Қалай?..>>.
Мысалы,
Неліктен 40-қа 30-ды қостың?
Неліктен 70-тен 30-ды азайттың?
48, 78 сандарын бірлік пен ондықтың қосындысы түрінде қалай жазасың?

Оқулық CD диск
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№7 кесте

Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.

= 84
50 + 31 = 50 + (30 + 1) = 80 + 1 = 81
89 - 10 = (80 + 9) - 10 = 70 + 9 = 79
74 - 60 = (70 + 4) - 60 = 10 + 4 = 14
3) Қорытынды: екі таңбалы екі санның қосындысы қосылғыштардың ондықтарын және бірліктерін өзара қосқанда шығатын қосындыға тең, яғни ондыққа ондықты қосады, ондықтан ондықты азайтады.
Ойсергек: <<Санаймыз біз санамақ>>.
Бас бармағым - әкем, Балаң үйрек - шешем, Ортан терек - ағам, Шылдыр шүмек - апам, Кішкене бөбек - мен.
Бір үйде біз нешеуміз? Бір үйде біз - бесеуміз.
тапсырма. Оқылуы бойынша өрнек құрады және 100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттамай ауызша қосу, азайту амалдарын орындайды.
тапсырманы орындау барысында теңдеу құру, теңдеудің түбірін табу, тексеру әрекеттері жүзеге асады. Белгісіз қосылғыштың, азайтқыштың мәнін есептеу үшін жаңа білімін қолданады.
тапсырманы орындамас бұрын айырмалық салыстыруға берілген есепті шығару жадынамасын пысықтайды.
Бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша кем екенін білу үшін көп саннан кіші санды азайту.
Айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіреді.
Ш: 32 - 20 = (30 + 2) - 20 = (30 - 20) + 2 =
= 10 + 2 = 12

2 және 3-тапсырмаларда өрнектің мәнін табу, теңдеу шешу барысында 100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттамай ауызша қосу, азайту амалдарын тиімді қолданады.

4-тапсырмада айырмалық салыстыруға берілген есепті шығарады.
Қалыптастырушы бағалау: <<Мадақтама>>.

Оқушы еңбегі дескрип- торға сай бағаланады. 4-тапсырма.
Дескриптор:
есептің қысқаша жазуын жазады;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады.
өрнектің мәнін есептейді;
жауабын жазады.

5-тапсырма.
Дескриптор:
диаграмманың теңдей неше бөлікке бөлінгенін анықтайды;
қызыл, көк түсті бөліктер саны нені білдіретінін түсінеді;
есептің сұрағына жауап береді.

Ж: концертке қыздарға қарағанда 12 ұл артық қатысты.
5-тапсырма lиаграммамен жұмыс жасай білу іскерлігін дамытады.
Диаграмма теңдей неше бөлікке бөлінген?
Бөліктер саны нені білдіреді? (ән салғанды ұнататын оқушы саны)
Көк түсті бөліктері нені білдіреді? (ұлдар саны)
Қызыл түсті бөліктері нені білдіреді? (қыздар саны)
Демек, барлық оқушы саны белгілі белгісіз, ұлдар саны белгілі (2), қыздар саны белгілі (12).
Барлық оқушы санын анықтау үшін өрнек құрады, амал таңдайды, мәнін есептейді: (12 + 2 = 14), жауабын жазады.
Ж: 14 оқушы ән салғанды ұнатады.
тапсырмада өлшем бірліктері туралы білімдері пысықталады. Ұзындық, масса, көлем (сыйымдылық) , уақыт шамаларын ажырата алу білімдері мен дағдылары дамытылады.
тапсырмада тура емес теңдіктерді тауып, қатесін түзетіп жазады. Теңдіктің ережесі, яғни егер екі өрнектің мәні тең болса, мұндай өрнектер теңдік деп аталатыны пысықталады.
Тең <<=>> белгісінің оң және сол жағына сан мен өрнек немесе өрнектер жазылуы мүмкін. Бұлар - теңдіктер.
Егер өрнектердің оң жақ және сол жақ бөліктерінің мәндері тең болса, онда мұндай математикалық жазуды тура теңдіктер деп атайды.
Егер өрнектердің оң жақ және сол жақ бөліктерінің мәндері тең болмаса, онда мұндай

тапсырмада диаграммамен жұмыс жасайды.

тапсырмада өлшем бірліктерін пысықтауға берілген жаттығуларды орындайды.

тапсырмада тура емес теңдіктерді тауып, қатесін түзетіп жазады.

Қалыптастрыушы бағалау: <<Қолмен белгі беру>>.

7-тапсырма.
Критерий:
ондықтан аттамай, 100 көлеміндегі сандарды ауызша қосады және азайтады.
Дескриптор:
өрнектердің мәнін есептейді;
тура емес теңдіктерді анықтайды;
қателерді түзетеді.

(48 + 30, 78 - 30)
өрнектерінің мәнін табуды меңгерту мақсатында ұсынылған слайд, кестелер мен тірек сызбалар, суретті түсіндірмелер.

математикалық жазуды тура емес теңдіктер
деп атайды.
Мысалы, 23 + 6 = 27 - тура емес теңдік. Себебі өрнектердің оң жақ (27 саны) және сол жақ (29 саны) бөліктерінің мәндері тең емес.
тапсырма. <<Үй тапсырмасы>> белгісіз қосылғышты, азайтқышты, азайғыштың мәнін есептеу барысында ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды ауызша қосу, азайту білімін тиімді пайдаланады.
Есіңе түсір!
Белгісіз қосылғышты табу үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайту.
Белгісіз азайтқышты табу үшін азайғыштан айырманың мәнін азайту.
Белгісіз азайғышты табу үшін айырманың мәніне азайтқышты қосу.
тапсырманы орындау - ойлауға жетелейді, балалардың есептеу дағдыларын машықтандыруға жетелейді.

<<Үй тапсырмасы>>. Ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды ауызша қосу, азайту білімін тиімді пайдаланады.

9-тапсырмада екі амалдан тұратын жақшасыз
өрнектердің мәнін есептейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Сабақ соңында оқушы білуі тиіс:
48 + 30 түрінде берілген өрнектің мәнін табу үшін ондыққа ондықты қосуды;
78 - 30 түрінде берілген өрнектің мәнін табу үшін ондықтан ондықты азайтуды. Рефлексия: <<Табыс сатысы>> әдісі.
3-баспалдақ. <<100 көлеміндегі сандарды жүздіктен аттамай ауызша қосамын, азайтамын, есептеулерде қолданамын>>. 2-баспалдақ. <<100 көлеміндегі сандарды жүздіктен аттамай ауызша қосамын, азайтамын>>.
1-баспалдақ. <<Мен тырысамын>>.
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетін қорытындылайды.
Табыс сатысы. Оқушыларға сабақтағы өз жұмысын <<Табыс сатысының>> көмегімен бағалау ұсынылады.
Мен ... қолданамын. Мен ... түсінемін.
Мен ... тырысамын.

Мен ... тырысамын

Мен ... түсінемін.

Мен ... қолданамын.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттамай ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
2.1.2.6. 40 + 17, 57 - 40, 57 - 17, 35 +- 12 жағдайларында ондықтан аттамай, екі таңбалы сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар ондықтан аттамай, 100 көлеміндегі сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындайды. Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Көптеген оқушылар 100 көлемінде бір таңбалы және екі таңбалы сандарды ауызша қосуды, азайтуды қалай орындауға болатынын түсіндіреді, тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Кейбір оқушылар 100 көлеміндегі екі таңбалы сандарды ондықтан аттамай ауызша қосу және азайту тәсілін үш амалмен орындалатын өрнектердің мәнін табуда, шамалармен амалдар орындауда тиімді қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Белгісізді анықта>>

Компоненттердің арасындағы байланыс негізінде белгісіз компоненттерін анықтайды. 75 - ... = 70 96 - ... = 90 50 - 30 = ...
... + 2 = 52 ... + 4 = 64 ... - 40 = 50
... - 30 = 3 ... - 70 = 8 ... - 20 = 10
Бүгінгі сабақта 45 + 23, 68 - 23 жағдайларында разрядтан аттамай ауызша қосу, азайту тәсілдерін үйренеміз.
Компоненттердің арасындағы байланыс негізінде белгісіз компоненттерін анықтайды.
Кері байланыс. Мұғалімнің мадақтау, қолдау сөздері.

Сабақтың ортасы
1-тапсырма. а) Қосу мен азайтудың қалай орындалатынын түсіндіреді.
45 + 23 =

40 5 20 3
(40 + 20) + (5 + 3) = 60 + 8 = 68
Неліктен 40-қа 20-ны қостық? 5-ке 3-ті қостық? Берілген сұраққа жауап іздеу нәтижесінде <<Ондыққа ондықты, бірлікке бірлікті қосу тиімді>> деген тұжырым жасауға жетелеу.
68 - 23 =

60 8 20 3
(60 - 20) + (8 - 3) = 40 + 5 = 45
Неліктен 60-тан 20-ны азайттық? 8-ден 3-ті азайттық?
Берілген сұраққа жауап іздеу нәтижесінде
<<Ондықтан ондықты, бірліктен бірлікті азайту тиімді>> деген тұжырым жасауға жетелеу.
ә) Берілген өрнектердің мәнін есептеу үшін білімін қолданады, тұжырымдарын негіздейді.
Қосылғыштарды разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
Ондыққа ондықты қосады, бірлікке бірлікті қосады.
Ондықтар мен бірліктердің қосындысының
Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада
қосу мен азайтудың қалай орындалатынын түсіндіреді. Қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін есептеулерді тиімді жүргізу үшін қолданады.

1-тапсырманың
ә) есебінде қосу мен азайтуды түсіндіре отырып, шығарады.
Кері байланыс. Мұғалімнің, сыныптастарының қолдау
сөздері.

1 тапсырма.
Дескриптор:
қосылғышты разрядтық қосылғыштарға жіктеп жазады;
қосылғышты разрядтық қосылғыштарға жіктеп жазады;
ондыққа ондықты, бірлікке бірлікті қосады;
ондықтан ондықты,
бірліктен бірлікті азайтады.
https://bilimland.kz/ kk/subject/matematika/ 2-synyp/amaldardyng- oryndalu- reti?mid=ea8ef400- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Оқулық CD диск

мәнін қосады.
53 + 36 = (50 + 3) + (30 + 6) = (50 + 30) + (3 + 6)
= 80 + 9 = 89
42 + 34 = (40 + 2) + (30 + 4) = 70 + 6 = 76
Разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
Ондықтан ондықты азайтады, бірліктен бірлікті азайтады.
Ондықтар мен бірліктердің айырмасының мәнін қосады.
89 - 36 = (80 + 9) - (30 + 6) = (80 - 30) + (9 - 6)
= 50 + 3 = 53
Ойсергек. <<Нөсер жауын>> ойыны арқылы сергіту жаттығуын жаса.
Қолды барынша жоғары көтеріп, <<У-у-у>>, - деп желдің дыбысын дыбыстаймыз.
Жел бірте-бірте күшейіп, дауыс қаттырақ шығады. Қаттырақ дыбыс шығарамыз.
Қолды жоғары көтеріп, жаңбырдың дыбысын саламыз. Үстелді саусағымызбен ақырын тықылдатамыз.
Аяқпен еденді тарсылдатып соғу арқылы нөсерлі жауынды көрсетеміз.
Енді жауын астында қалған жан-жануарлар қалай дыбыстайды екен? ... (Мысалы, мысық
..., күшік ...)
тапсырма жұптық жұмысқа арналған. Бос торкөздерде қандай сандар тұру керектігін табады. Ол үшін осы сандардың көрсетілген разрядтық қосылғыштарына мән береді.
Қосылғыштарды анықтаған соң, өрнектердің мәнін табады. Мысалы,
25 + 63 = (20 + 60) + (5 + 3) = 80 + 8 = 88
58 - 16 = (50 - 10) + (8 - 6) = 40 + 2 = 42
тапсырмада оқылуы бойынша санды және әріпті өрнек құру білімін пысықтайды.
а) (50 + 3) - 22
ә) 90 - (х + 9)

тапсырмада санның разрядтық қосылғыштарын біле отырып, қандай сан екенін айтады.

тапсырмада оқылуы бойынша санды және әріпті
өрнек құру білімін пысықтайды.

Кері байланыс:
<<Отшашу>> әдісі.

Қалыптастырушы бағалау

Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды
жазбаша қосу мен азайту алгоритмі>>.

б) (х - 20) + 30
4-тапсырмада берілген теңсіздіктерді оқиды, арасынан тура теңсіздіктерді ғана тауып жазады.
Ережені пысықтайды.
Сандар немесе өрнектердің сол жақ, оң жақ бөліктерінің мәндері үшін <<>>> (артық) немесе
<<<>> (кем) белгісі дұрыс қойылса, мұндай теңсіздікті тура теңсіздік деп атайды.
Ал теңсіздік белгісі дұрыс қойылмаса, мұндай теңсіздікті тура емес теңсіздік деп атайды.
Мысалы, 53 + 42 < 96 - тура теңсіздік.
95 < 96 - 95 саны 96 санынан кем,
<<<>> (кем) белгісі дұрыс қойылған.
5-тапсырма үш амалдан тұратын өрнектің мәнін есептеу, шамалармен амалдар орындау, разрядтан аттамай ауызша қосу, азайту тәсілін қолдану іскерлігін жетілдіру мақсатында ұсынылған. Мысалы,
шамалармен амалдар орындау үшін төменде берілген ережелерді басшылыққа алады:
шамаларды бірдей ұсағырақ бірлікке өрнектеу.
содан кейін берілген амалдарды орындау. 62 см - 4 дм + 25 см = 62 см - 40 см + 25 см = 47 см.
27 мин + (1 сағ - 40 мин) = 27 мин + (60 мин -
40 мин) =
47 мин.
Бірінші қосылғыштың, содан соң екінші қосылғыштың ондықтары мен бірліктерінің цифрларын атайды. Өрнектердің мәнін табады:
<<Екі қосылғыштың бірліктерінің қосындысының мәнін табамын, ондықтарының
қосындысының мәнін табамын>>, <<Азайғыш пен азайтқыштың бірліктерінің айырмасының

тапсырмада берілген теңсіздіктерді оқиды, арасынан тура теңсіздіктерді ғана тауып жазады.

тапсырмада
шамаларды бірдей ұсағырақ бірлікке өрнектейді, амалдар ретін анықтайды, екі амалдан тұратын өрнектің мәнін есептейді.
4-тапсырма.
Критерий:
ондықтан аттамай, 100 көлеміндегі сандарды ауызша қосу мен азайтуды орындайды. Дескриптор:
өрнектердің мәнін есептейді;
тура теңсіздіктерді анықтайды;
тура теңсіздіктерді теріп жазады.

Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау сөздері.

Жаңа тақырып мазмұнына байланысты слайд, суретті кестелер мен тірек сызбалар.

мәнін табамын, ондықтарының айырмасының мәнін табамын>> деген қорытынды жасауға талпынады.
Қайталауға берілген 6-тапсырманы орындайды. Кесінді сызу білігін пысықтайды. Есептің шарты бойынша алдымен ұзындығы 5 см болатын кесінді сызады, содан соң ұзындығы осы кесіндіден 2 см кем болатын кесінді сызады. 5 см - 2 см = 3 см.
8-тапсырма <<Кел, ойнайық>>. Шахмат сайысында қай баланың жеңіске жеткенін анықтау үшін ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды қосу, азайту амалдарын орындайды. 7-тапсырма. Үй тапсырмасы. Ондықтан аттамай ауызша қосуды және азайтуды орындау барысында жаңа білімді меңгеру, қолдану деңгейін тексереді, бағалайды.
Тапсырма талданып беріледі.

6-тапсырмада кесінді өлшеу, сызу білігін жетілдіреді.

8-тапсырмада жаңа білімді қолданып, қосу және азайту амалдарын орындайды; әр партияда қай баланың жеңіске жеткенін біледі.
<<Үй тапсырмасы>>. Ондықтан аттамай 100 көлеміндегі сандарды ауызша қосуды және
азайтуды орындайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Көбелегіңді ұшыр>>.
Көбелегін ұшыратын балалар сабақ соңында нені меңгеруі тиіс:
сандардың қосындысын жаза отырып, қосылғыштардың бірліктерінің, ондықтарының қосындысын табуды;
азайғыш пен азайтқыштың бірліктерінің, ондықтарының айырмасын табуды;
азайғыш пен азайтқыштың бірліктерінің, ондықтарының айырмасын табуды;
қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін есептеулерді тиімді жүргізу үшін қолдануды.
Оқушылардың мұғаліммен кері байланысы: <<Менің ұсынысым>> оқушылар сабақта орындалған тапсырмалар туралы, келесі сабақта орындағысы, ойнағысы, әлі де
қайталағысы келетін әрекеттер туралы
Оқушылар мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы өзінің әрекетін қорытындылайды.
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы:
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауға талпынған, өз ойларын жеткізген және ұтымды жауаптары мен ойлау дағдылары ерекшеленген балалардың еңбегі мадақталады.
Жапсырмалы немесе магнитті көбелектер, смайликтер.

ұсыныстар мен тілектерін айтады.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу тәсілдерін түсінеді және оны қолданады. Жай есептердің шешуін санды өрнектер түрінде модельдейді.
Көптеген оқушылар бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу тәсілін үлгіге қарап түсіндіреді, тапсырмаларды орындауда тиімді қолданады. Берілген есепке кері есептер құрастырады.
Кейбір оқушылар бір таңбалы сандарды ондықтан аттап азайту тәсілін тұжырымдауда өзіндік пікірін ұсынады. Берілген есепке кері есептер құрастырады, өзара кері есептер екенін дәлелдейді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
1) <<Менің болжамым>> әдісі.
Сабақ тақырыбы жарияланады. Оқушылар бүгін сабақта сезім мүшелерінің қызметі қандай болатынын болжайды.

Оқушылар бүгін сабақта сезім мүшелерінің қызметі қандай болатынын болжайды.
Кері байланыс. Мұғалімнің қолдау, мадақтау сөздері.
<<Сезім мүшелері>> кестесі.

Құлақтың қызметі... Ауыздың қызметі... Қолдың қызметі... Көздің қызметі...
Оқушылардың ой-пікірлері тыңдалады.
2) Ортақ тақырыппен байланыстыру мақсатында оқушылардан өздерінің қандай іспен шұғылданғанды ұнататыны туралы және қандай іспен шұғылдануды армандайтынын сұрау. Оқушылардың
пікірі тыңдалады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін құруға оқытудың тірек нәтижелерін еске түсіру негізінде бір таңбалы сандарды 10-ға дейін толықтырып, кестенің бос торкөздерін
толтырады.
Бір таңбалы сандарды 10-ға дейін толықтырып, кестенің бос торкөздерін толтырады.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Қалыптастырушы сауалнама>>.

2-тапсырма.
ҚБ: <<Бағдаршам>>.
Әрбір оқушыға бағдаршам- ның үш түсімен карточка таратылады.
Оқушылар сұрақтарға жауап береді. Жасыл карточка көтерген
https://bilimland.kz/kk/ subject/matematika/2- synyp/bir-tangbaly- sandardy-ondyqtan- attap-qosu-zhane- azajtu?mid=ea950e80- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттап бір таңбалы сандарды қосу>>
№3 кесте

10
9
8
7
6
5
4
3
2
1

Оқулықпен жұмыс.
Кестенің көмегімен 1-тапсырмада берілген 6, 8, 5, 3, 9 сандардын 10-ға дейін толықтырады.
Бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтыру үшін оған нешені қосу керек?
10-ға тағы нешені қосу керек?
Қосындының мәні нешеге тең?
2-тапсырма жаңа білімді меңгеруге бағытталған.
5 + 9 өрнегінің мәнін табу үшін
5 санын 10-ға дейін толықтыратындай етіп екінші қосылғышты екі санның қосындысымен ауыстыру. 9 санын 5 пен 4-тің қосындысымен ауыстыру:
5 + 9 = 5 + (5 + 4)
Қосудың терімділік қасиетін
тапсырмада 6, 8, 5,
3, 9 сандарын 10-ға дейін толықтырады.

тапсырмада бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу тәсілдерін біледі, қолданады.

пайдаланып, бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтыру, шыққан санға келесі қосылғышты қосу:
5 + 9 = 5 + (5 + 4) = (5 + 5) + 4 = 14
Жаңа білімді меңгеруге арналған
3-тапсырмада бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу үшін бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтыру қажеттігін түсінуге, ой қорытуға жетелеу, бағыт беру.
<<Ойлан. Бірік. Бөліс>> әдісі.
<<ОЙЛАН - Берілген тапсырма бойынша оқушы жеке ойланады.
БІРІК - Тапсырманы орындау идеясымен жанындағы баламен бөліседі, ақылдасады, пікірлеседі.
БӨЛІС - Тапсырманы қалай орындау керектігі туралы ойымен бүкіл сыныппен бөліседі.
Балалар ойы тыңдалғаннан кейін әрі қарай талдау жұмысы жалғасады.
Әр қосындыдағы бірінші қосылғышқа алдымен қай санды қосу қажет?
Әр қосындыға бірінші және екінші қосылғыштарды қосу нәтижесінде қандай сан шықты?
Енді әр қосындыдағы 10 санына қандай санды қосу қажет?
Әр қосындыда 10 саны мен үшінші қосылғышты қосқанда, қандай сан шықты?
Әр қосындыда бірінші қосылғышқа барлығы неше сан қосылды?

Жаңа білімін қолданып,
3-тапсырмада өрнектердің мәнін табады.
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін құруға дайындық жасайды.
балаларға қойылатын сұрақ:
Не түсіндіңдер? Сары немесе қызыл карточка көтерген
оқушыларға мынадай сұрақ қойылады:
Нені түсінбедіңдер? Алынған жауаптарға қарай тақырыпты меңгеруді жалғастыру туралы шешім қабылданады.

Қалыптастырушы бағалау: <<Сиқырлы таяқша>>.

Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.

Оқулық CD диск

Тақырып мазмұнына байланысты сызбалар, кестелер, слайд.

Біз қандай ой түйдік?

Сергіту жаттығуын жасайды.

4-тапсырмада
қосындының мәнін есептейді, салыстырады.

Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесі.

Кестелер жинағы.

Слайд:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.

Ондықтан аттап, бір таңбалы сандарды қосу үшін:
қосындыдағы бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтыру қажет. Ол үшін екінші қосылғышты екі қосылғыштың қосындысы түрінде жазып алу керек.
10 саны шығатындай етіп, бірінші қосылғышқа екінші қосылғыштың бір бөлігін қосу керек.
шыққан 10 санына екінші қосылғыштың қалған бөлігін қосу керек.

Ойсергек: <<Сандар жыры>>. Мені келсе білгің, (Орындарынан тұрады.)
Мен таяқша бірмін. (1 саусақтарын көрсетіп, қолдарын жоғары көтереді.) Сандарға жол бастап, (Екі қолын жоғары көтереді.)
Ең бірінші тұрмын. (Қол шапалақтайды.) Бірден кейін тұрамын. (1 саусақтарын көрсетіп, қолдарын жоғары көтереді.) Бірден кейін тұрағым. (Орындарына отырады.)
Бірді бірге қосқанда, (Оң қолынан және сол қолынан бір саусақтарын бір-біріне жақындатады.)
Мен шығамын, қарағым. (2 саусақты көрсетеді.)
Екіден соң әрқашан, (Орындарынан тұрады.)
Үшінші мен тұрамын. (Қол шапалақтайды.)
4-тапсырмада 72 + 6 және 67 + 10 түрінде берілген қосындылардың мәнін салыстырады.

5-тапсырмада қосындыны табуға берілген есеп талданады.
Есеп мәтінін оқи отырып, қысқаша жазудың көмегімен шығара білуге дағдыландыруды көздейді.
Жадынаманы басшылыққа ала отырып, қосындыны табуға берілген есеп шығарылады:
Мәтін мұқият оқылады.
Мәтіннен не түсінгенін, яғни мәтіннен есептің шартын бөліп алу ұсынылады. (Атасы Балжанға 7 мақалдың, ал әжесі
4 мақалдың мағынасын түсіндірді)
Не сұралады, яғни мәтіннен есептің сұрағы анықталады. (Балжан атасы мен әжесінен барлығы неше мақал тыңдады?) Берілген қысқаша жазудан есептің сұрағын көрсете аласың ба?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қандай амал таңдаймыз? Амал таңдалады, өрнек құрылады. (7 + 4.).
Шешуін жазады. (7 + 4 = 11.).
Жауабын қысқаша жазады Есептің сызба түрінде берілген нұсқасымен де жұмыс жасалады.
7 4
?
Осы есепке кері есеп құрастыру жадынамасы пысықталады.
6-тапсырма қайталауға, уақыт туралы білімдерін пысықтауға берілген.
Сағатта циферблат болатыны, циферблат
бұл бөліктерге бөлінген, цифрлар жазылған және екі тілшеден тұратын дөңгелек екенін естеріне түсіреді.
Тілшелердің айырмашылығы неде?
тапсырмада қосындыны табуға берілген есепті шығару үшін мәтінді түсініп оқиды, белгілі, белгісіз мәліметтерді анықтайды, шешуін, жауабын жазады, тексереді.

Уақыт туралы білімдерін пысықтауға ұсынылған
тапсырмада тілшесі бар сағаттан уақыт көрсеткіштерін анықтайды.
5-тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу. Дескриптор:
белгілі, белгісіз санды деректерді оқиды;
амал таңдайды, өрнек құрады;
өрнектің мәнін табу үшін бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосады;
жауабын жазады.

Қозғалмалы тілшелері бар сағат моделі.

(Ұзын тілі сағатты көрсетеді, қысқа тілі минутты көрсетеді.)
Циферблатта орналасқан сандарды атап бер.
Циферблат барлық сағат түрлерінде бола ма? (Циферблат тілшесі бар сағатта болады)
Электронды сағатта неге тілшесі болмайды деп ойлайсың?
Тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (14:00) анықтайды;
(1-сурет.)
Тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (сағат 7:00) анықтайды;
(2-сурет.)
Тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (сағат 11:00) анықтайды;
(3-сурет.)
Ортақ тақырыппен байланыстыру мақсатында отбасы мүшелерінің суреттерін көрсете отырып, отбасының үлкендері ата, әже туралы, үлкенді сыйлау, құрметтеу туралы сөз қозғау, ортақ тақырыппен байланыстыру.
тапсырма <<Үй тапсырмасы>> түсіндіріліп беріледі.
тапсырманы өмірлік жағдаятқа негіздей отырып, бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу амалын орындайды, білімін бекітеді.
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу білігін санды өрнектердің мәндерін тапқанда қолданады.
9 + 6 өрнегінің мәнін есептеу үшін 9 санын 10-ға толықтырады. 10 болу үшін 1 саны қажет екендігін анықтайды.
Сондықтан да келесі қосылғыш 6-ны 1

<<Үй тапсырмасы>>.
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу білігін санды өрнектердің мәндерін тапқанда қолданады.

8-тапсырмада бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу білігін санды өрнектердің мәндерін тапқанда қолданады.
6-тапсырма.
Дескриптор:
тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (сағат 11) анықтайды;
тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (сағат 4) анықтайды;
тілшесі бар сағаттың уақыт көрсеткішін (сағат 8) анықтайды;

8-тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу тәсіл- дерін біледі, қолданады. Дескриптор:
9 + 6 өрнегінің мәнін есептейді;
7 + 7 өрнегінің мәнін есептейді;
9 + 7 өрнегінің мәнін

мен 5-тің қосындысы түрінде жіктейді. Нәтижесінде
9 + 6 = 9 + (1 + 5) = 9 + 1 + 5 = 15
Балалар, ата-әжелеріңе қандай қамқорлық жасай аласыңдар?
Ата-әжеңді қуанту үшін қандай әрекеттер орындайсыңдар? Өрнектердің мәнін өсу ретімен орналастырады.
Жауаптардың астына сәйкес әріптерді жазу нәтижесінде шыққан сөзді (отбасы) оқиды. Сабақ отбасы туралы мақалмен аяқталады: <<Отанды сүю отбасынан
басталады>>.

есептейді;
9 + 3 өрнегінің мәнін есептейді;
8 + 5 өрнегінің мәнін есептейді;
9 + 2 өрнегінің мәнін есептейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі

Құлақтың қызметі қандай болды?
6 + 6, 7 + 7, 8 + 8 өрнектерінің оқылуын тыңдадым.
<<Бірінші қосылғышты ондыққа толтыру, екінші қосылғышты жіктеу>> сөйлемдерін, ондықтан аттап, бір таңбалы сандарды қосу үшін жүзеге асатын қадамдарды тыңдадым.
Ауыздың қызметі қандай болды?
Сұрақтарға жауап бердім.
Өрнектерді, есептің берілгенін оқыдым.
Қолдың қызметі қандай болды?
Есептің қысқаша шартын жаздым.
Өрнектің мәнін жаздым.
Көздің қызметі қандай болды?
- Екі таңбалы сандардың жазылуын
Сезім мүшелерінің қызметін атайды.
Қалыптастырушы сауалнама.
Бұл - материалды таныстырған соң немесе сабақта қандай да бір қызмет түрінен кейін өтетін тексеру түрі. Мұғалім тақырыпқа байланысты қосымша нақтылау сұрақтарын қояды.

көрдім.
Сыныптас құрбыларымды көрдім.
Оқулықты көре отырып, есептеулер орындадым.
<<МЕН меңгердім>>.
Мұғалім әр тапсырма орындалған сайын ауызша, жазбаша жұмыстар орындаған және орындауға талпынған, ойлау дағдыларымен ерекшеленген оқушыларды мадақтап, кері байланыс орнатып
отырады.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайтуды түсінеді, қолданады.
Көптеген оқушылар бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту тәсілін үлгіге қарап түсіндіреді, өрнектің мәнін тапқанда, жай есептерді шығарғанда тиімді қоланады.
Кейбір оқушылар бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту тәсілін тұжырымдауда өзіндік пікірін ұсынады, есептеулерді тиімді қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Бір таңбалы сандарды 10-ға дейін толықтырып, кестенің бос торларын толтыр.
Әр оқушы үлестірме материалды толтырады, яғни бір таңбалы сандарды 10-ға
Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушы>>.

10
1
2
3
4
5
6
7
8
9

дейін толықтырып, кестенің
бос торларын толтырып

1-тапсырма.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>
Әр оқушыға
арналып дайындалған үлестірме.

Бірінші қосылғышты 10-ға дейін толықтыру үшін оған қандай санды қосу керек?
Қосындының мәні неге тең болады?
1-тапсырма Компоненттердің арасындағы байланыс негізінде белгісіз компоненттерін анықтайды.
13 - ... = 10 87 - ... = 80 54 - ... = 50
жазады.

1-тапсырмада компоненттердің арасындағы байланыс негізінде белгісіз
компоненттерін анықтайды.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
2-тапсырма.
Ондықтан аттап, 20 көлеміндегі екі таңбалы саннан бір таңбалы санды қалай азайтуға болатынын жазу бойынша түсіндіреді:
1­тәсіл: 14 - 9
14 - азайғыш, 9 - азайтқыш.
Азайтқышты екі санның қосындысымен ауыстыру. Олардың бірі азайғыштың бірлігіне тең болу керек. Азайғыштың бірліктер разрядында 4 цифры жазылған, ендеше 9 санын 4 пен 5 сандарының қосындысы түрінде жазу. Демек, 14 - 9 = 14 - (4 + 5).
Саннан қосындыны азайту қасиетін пайдаланып, азайғыштан алдымен азайғыштың бірлігіне тең сан азайтылады, соңынан келесі қосылғыш азайтылады. Демек, 14 - 9 = 14 - (4 + 5) = (14 - 4) - 5 = 5. 2­тәсіл: 14 - 9
Азайғышты разрядтық қосылғыштардың қосындысымен алмастыру:
14 - 9 = (10 - 9) + 4 = 1 + 4 = 5.
Қосындыдан санды азайту қасиетін қолдану: 14 - 9 = (10 + 4) - 9 = (10 - 9) + 4 = 5.
3­тәсіл: 14 - 9 = 5, өйткені 9 + 5 = 14.
Қосу мен азайтудың өзара байланысы негізінде.
Біз қандай ой түйдік?
Ондықтап аттап 20 көлеміндегі екі таңбалы саннан бір таңбалы санды азайту үшін:
азайтқышты ойша біреуі азайғыштың бірлігіне тең
Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырмада ондықтан аттап, 20 көлеміндегі екі таңбалы саннан бір таңбалы санды қалай азайтуға болатынын түсіндіреді.

2-тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап азайту тәсілдерін біледі, қолданады.

Дескриптор:
14 - 9 өрнегінің мәнін есептейді;
37 - 8 өрнегінің мәнін есептейді;
65 - 6 өрнегінің мәнін есептейді;
84 - 7 өрнегінің мәнін есептейді.
Оқулық

https://bilimlan d.kz/kk/subject/ matematika/2- synyp/bir- tangbaly- sandardy- ondyqtan-attap- qosu-zhane- azajtu?mid=ea9 50e80-9ee4-
11e9-a361-
1f1ed251dcfe

болатындай етіп екі құрама бөлікке бөлу қажет;
10 саны шығатындай етіп азайғыштың бірлігінен азайтқыштың бір бөлігін азайту қажет;
10 санынан азайтқыштың қалған бөлігін азайту қажет.
Ойсергек: <<Санамақ>>.
Қасқыр қақты қақпаны. (Есікті ашқандай қимыл жасайды.)
Ашыңдар, тез! - айтқаны. (<<Ашыңдар!>> - хормен айтады.)
Сол-ақ екен лақтар -
Титтей-титтей шұнақтар, (Басын шайқайды.) Жан-жағына жүгірді, (Орнында тұрып жүгіреді.) Жасырынып үлгерді: (Отыра қалады.)
Бірі - орындық астына, Бірі - пештің қасына, Бірі - сәкі астына,
Бірі - астына кереует, Бірі - тапқыр керемет, Отыр бөшке түбінде.
Қанша лақ бар бұл үйде? (Хормен: <<бесеу>>.)
тапсырмада белгісіз сандарды табу үшін бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту білімін қолданады.
тапсырмада есеп шығару жадынамасы пысықталады.
Жадынама
Мәтінді мұқият оқу.
Мәтіннен есептің шартын бөліп алу.
Не сұралады, яғни мәтінде есептің сұрағын анықтау.
Есептің сұрағына жауап беру үшін амал таңдау, өрнек құру.
Шешуін жазу.
Жауабын қысқаша жазу. Сызбаны қолданып, талдау:
? 9
18

Қимылдай отырып, санамақты жатқа айтады.

тапсырманы орындау үшін жаңа білімді қолданады.

тапсырмада есепті шығару үшін:
мәтінді түсініп оқиды;
мәтіннен есептің шартын анықтайды.
Белгісіз мәндерін анықтайды. Есептің сұрағына жауап беру үшін амал таңдайды, өрнек құрады.
Өрнектің мәнін есептейді. Жауабын қысқаша жазады.

тапсырма.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.

тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап азайтуды орындау. Дескриптор:
белгілі, белгісіз санды деректерді оқиды;
амал таңдайды, өрнек құрады;
өрнектің мәнін табу үшін бір таңбалы сандарды разрядтан

CD диск

Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№5 кесте

Талдау барысында оқушылардың іс-әрекеттерін, яғни есеп мәтіні мен суретті (сызбаны) талқылауды бір уақытта ұйымдастырған тиімді.
Мәтінді оқу, шартын, сұрағын, белгілі мәліметтерді, белгісіз мәліметтерді бөлу, белгілі мен белгісіздің арасындағы байланысты анықтау әрекеті жүзеге асады. Мұғалім амалдың белгісіз компоненті - қосылғышты табуға берілген есепті шешуде таңбасымен белгісізді бейнелейтін теңдік түрінде жағдаятты модельдеу және одан есептің жазуына қарай ойысуды көрсетіп береді. Есепті талдау үлгісі:
Қонаққа келген адамның саны белгілі ме? (18)
Отбасындағы ересек адамның саны белгілі ме? (9)
Бала санының нешеу екені белгілі ме? (Белгісіз қосылғыш, яғни есептің сұрағы.)
Белгісізді () таңбасымен белгіле.
Белгісіз сан () символын пайдаланып, сызба бойынша теңдіктер құр және оларды жазып көрсет. + 9 = 18 немесе 9 + = 18 .)
Белгісіз қосылғышты табу үшін қандай амал қажет?
+ 9 = 18 немесе 9 + = 18 18 - 9 = 9. 18 - 9 = 9 - бұл есептің шешуі болады.
Белгісіз қосылғыш неге тең? ( 9 )
Өрнектің мәні ( 9 ) - бұл есептің жауабы болады.
Есептің жауабын қосу амалына кері амал - азайтумен тексере аласың ба?
5-тапсырмада айырмалардың мәндерін салыстырады.
Қосылғыштарды ондық пен бірліктің қосындысы түрінде жазады.
Ондықтан ондықты, бірліктен бірлікті азайтады.
Айырмалардың мәнін салыстырады.

Алдыңғы білімін пысықтау мақсатында ұсынылған
6. а) тапсырмада уақыт, ұзындық бірліктерін
салыстыра-ды. Шама шаманың мәні мен өлшем бірлігінен тұрады. Әртүрлі бірліктермен жазылған

тапсырмада берілген өрнектерді салыстыру үшін ондықтан ондықты, бірліктен бірлікті азайтады.

тапсырмада шамаларды
салыстырады, белгісіз сандарды анықтайды.
аттап азайтады;
жауабын жазады.

5-тапсырма.
Дескриптор:
өрнектердің мәнін анықтайды;
салыстырады.

6-тапсырма.
Дескриптор:
уақыт өлшем бірлік- терін салыстырады;
ұзындық өлшем

<<Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту>> тақырыбында- ғы кесте, тірек сызбалар.

<<Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап азайту>> тақырыбында- ғы кесте, тірек сызбалар.

шамаларды салыстыру үшін шамаларды бірдей өлшем бірлігіне өрнектейді.
1 сағ * 60 мин
1 сағ = 60 мин, себебі 1 сағатта 60 минут бар.
5 дм * 6 см
5 дм > 6 см, себебі 5 дм = 50 см, 50 см > 6 см ә) Белгісіз сандарды анықтайды.
1 дм = 10 см, 1 дм артық болу үшін 10 (см) санынан кем (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9) сандарды алу қажеттігі талданады т.с.с.
Шығармашылыққа берілген 8-тапсырмада сан сәулесі бойынан өрнектердің мәніне сәйкес әріптерді тауып, оларды берілу реті бойынша жазады.
1) 17 - 8 = 9 (Қ)
2) 14 - 9 = 5 (Ұ)
3) 11 - 8 = 3 (Р)
4) 12 - 8 = 4 (М)
5) 11 - 9 = 7 (Е)
6) 16 - 9 = 7 (Т)
7) 10 - 9 = 1 (Т)
8) 13 - 7 = 6 (Е)
9) 12 - 4 = 8 (У)
ә) Үйдің әрбір қабатында 4 пәтерден бар. 12 - үшінші қабатта орналасқан пәтердің нөмірі. Бесінші қабаттағы пәтерлердің нөмірін анықта.
Егер үйдің әрбір қабатында 4 пәтерден бар болса, 1-қабаттағы пәтерлер - 1, 2, 3, 4
қабаттағы пәтерлер - 5, 6, 7, 8
қабаттағы пәтерлер - 9, 10, 11, 12
қабаттағы пәтерлер - 13, 14, 15, 16
қабаттағы пәтерлер - 17, 18, 19, 20
Ж: 5-қабатта 17, 18, 19, 20 пәтерлер орналасқан.
7-тапсырма. <<Үй тапсырмасы>> талданып беріледі. Белгісіз сандарды анықтау үшін ондықтан аттап азайту, қосу амалдарын орындау қажеттігі пысықталады.
Қиындықтар туындаған жағдайда дер кезінде түзету жұмыстары жүзеге асырылады немесе келесі сабаққа

8-тапсырмада өрнектердің мәнін тауып, оларды кему ретімен орналастырады.
Отбасы құндылықтарының бірі саналатын <<Құрметтеу>> сөзінің жасырынғанын анықтайды.
ә) есебінде бесінші қабатта орналасқан пәтерлерді анықтайды.

<<Үй тапсырмасы>> Белгісіз сандарды анықтайды.
бірлік-терін салыстырады;
теңдіктер мен теңсіздіктер құрады.

8-тапсырма.
Дескриптор:
өрнектердің мәнін есептейді;
жауаптарының астына сәйкес әріптерді жазады;
ә) 5-қабаттағы пәтерлердің нөмірін анықтайды.

жоспарланады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Ауызша есептеу жаттығуларын ұйымдастыру Оқушылардың оқу мақсаттарына жетуі бойынша кері байланыс: <<Дұрыс. Бұрыс>> ойын-жаттығуы.
Оқушылар бос кеңістікке шеңбер құрып тұрады. Ортаға кез келген оқушы шығады. Мұғалім пікір айтады. Айтылған пікір дұрыс болса, шеңбер бойында тұрған оқушылар екі қолын жоғары көтеріп, шапалақтайды. Ал пікір бұрыс болса, үндемейді.
Мысалы:
50 мен 4 санының қосындысы 54-ке тең.
/Дұрыс/Бұрыс
9 бен 4 санының қосындысы 12-ге тең. /Дұрыс/Бұрыс
8 бен 7 санының қосындысы 15-ке тең. /Дұрыс/Бұрыс
80 санынан 40 санын азайтса, 40 саны шығады.
/Дұрыс/Бұрыс
Бір жылда 4 мезгіл бар. /Дұрыс/Бұрыс
1 дм-де 10 см бар. /Дұрыс/Бұрыс
100 санынан 20-ны және 30-ды кемітсе, 60 саны шығады. /Дұрыс/Бұрыс т.с.с.
Рефлексия: <<Диалог-сұхбат>> әдісі.
Бүгінгі сабақта қандай жаңа сөз үйрендің?
МЕН ... үйрендім.
Бүгінгі сабақтағы әрекетіңді қалай бағалайсың?
МЕН бағалаймын.
Ойын-жаттығу барысында сұрақтарға жауап бере отырып, бүгінгі жаңа сабақты меңгерген білімін қорытындылайды.

Бүгінгі сабақтағы өз әрекетін бағалау үшін мұғаліммен сұхбат жүргізіледі.
Оқушылардың бүгінгі еңбектеріне ауызша кері байланыс беріледі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесі
Оқу
2.1.2.4.** Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану.

бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 20 көлеміндегі екі таңбалы санның құрамын анықтайды.
Көптеген оқушылар бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін құрады, есептеулерде қолданады.
Кейбір оқушылар бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосудың кестесін құрады, есептеулерде тиімді пайдаланады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Зейінділер>> ойын-жаттығуы топтық жұмыс түрінде ұйымдастырылады.
Балаларды топқа бөлу. Әр топқа тапсырмалар таратылады. Орындауға уақыт беріледі.
топқа арналған тапсырма үлгісі: Берілген өрнектерді оқы және мәнін тап. 40 + 8 = 30 + 9 =
58 - 50 = 57 - 7=
топқа арналған тапсырма үлгісі: Берілген өрнектерді оқы және мәнін тап. 11 - 4 = 6 = 7
... - 8 = 9 17 - ... = 4
топқа арналған тапсырма үлгісі:
Әр топ берілген өрнектерді оқып, мәнін табады.
Әр топтың өзара кері байланысы.
Әр топқа дайындалған үлестірмелер.

7 + 8 = ... 7 + ... = 16

...+ 8 = 16 9 + ... = 15

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада оқушылар берілген сұрақтарға жауап іздейді. а) Ұяшықтардағы 11, 12, 13, 14 сандарының әрқайсысының құрамын айтады: 11 - бұл 9 бен 2 немесе 2 мен 9 сандарының қосындысы.
11, 12, 13, 14 сандары құрамының қанша жағдайын есте сақтау қажет? Неліктен?
ә) 15, 16, 17, 18 сандарының құрамын айтады. 15 -
бұл 9 бен 6 немесе 6 мен 9 сандарының қосындысы.
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада сұрақтарға жауап береді, ұяшықтағы 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18
сандарының құрамын атайды. Қанша жағдайын есте сақтау керектігін анықтайды.

1-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Температураны өлшеу>>.
2 - 5 минут жұмыстан кейін оқушылардың

Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттап, бір таңбалы сандарды қосу кестесі>>.
№4 кесте

15, 16, 17, 18 сандары құрамының қанша жағдайын есте сақтау қажет? Неліктен?
Ойсергек. <<Нөсер жауын>> ойыны арқылы сергіту жаттығуын жаса.
Қолды барынша жоғары көтеріп, <<У-у-у>>, - деп желдің дыбысын дыбыстаймыз.
Жел бірте-бірте күшейіп, дауыс қаттырақ шығады. Қаттырақ дыбыс шығарамыз.
Қолды жоғары көтеріп, жаңбырдың дыбысын саламыз. Үстелді саусағымызбен ақырын тықылдатамыз.
Аяқпен еденді тарсылдатып соғу арқылы нөсерлі жауынды көрсетеміз.
Енді жауын астында қалған жан-жануарлар қалай дыбыстайды екен? ... (мысалы, мысық ..., күшік ...) 2-тапсырмада әр бағанда берілген теңдіктердің ұқсастығы мен айырмашылығын ажыратады. Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосындының мәні өзгермейтінін түсінеді.
3-тапсырмада берілген теңдіктерді пайдаланып, әрбір қатардағы қосындылардың мәнін қалай табуға болатынын түсіндіреді.
Жұптық жұмысқа берілген 4-тапсырмада оқушылар қосылғыштарының біреуі 4-ке тең екі бір таңбалы қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады.
Санды өрнектер құру және өрнектердің мәндерін табу үшін бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестелік жағдайларын қолданады. Мысалы, 7 + 4 = 11; 8 + 4 = 12; 9 + 4 = 13. немесе
4 + 7 = 11; 4 + 8 = 12; 4 + 9 = 13
5-тапсырма. Жұптық жұмыс. Диаграмма бойынша ақпаратты оқиды, сұрақтарға жауап береді.
2 А сыныбында 10 ұл, 9 қыз бар. 2 Ә сыныбында 11 ұл, 8 қыз бар. 2 А сыныбында қыздар саны артық.
Диаграммаға қарап сұрақтар қояды, жауап береді.
Екі сыныпта барлығы неше қыз (ұл) бар?

Ойнай отырып, жаттығу жасайды.

тапсырмада әр бағанда берілген теңдіктердің ұқсастығы мен айырмашылығын ажыратады, пікірін ұсынады.
тапсырмада әр бағандағы қандай теңдіктерді есте сақтау қажеттігін анықтайды, жазады, әр жолдағы қосындылардың мәндерін есептейді.
тапсырмада 11, 12, 13 сандарын қосылғыштарының біреуі 4 болатын екі бір таңбалы қосылғыштардың
қосындысы түрінде жазады.
тапсырмада диаграмма көмегімен ақпаратты оқиды, сұрақтарға жауап береді.
тапсырманы қаншалықты дұрыс орындағаны анықталады.
Оқушылардың қызметін бірнеше минутқа тоқтатып:
<<11, 12, 13, 14, 15, 16,
17, 18 сандарының құрамын қалай анықтадың?>> деп сұрақ қойылады. Осы сұраққа жауап алған соң, оқушылардың тапсырманың мәнісін немесе оны орындау үрдісін түсіну деңгейін бағалайды.

4-тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін құрады, қолданады. Дескриптор:
11 санын қосылғыш- тарының біреуі 4 болатын екі бір таңбалы қосылғыштар-дың қосындысы түрінде жазады
4 + 7 = 11;

Оқулық

https://bilimland.kz/kk/ subject/matematika/2- synyp/bir-tangbaly- sandardy-ondyqtan- attap-qosu-zhane- azajtu?mid=ea950e80- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

CD диск

Екі сыныпта барлығы неше оқушы бар?
Қай сыныпта ұлдар саны артық (кем)?
Қай сыныпта оқушы саны артық (кем)?
6-тапсырма. Бақта 17 адам жеміс жинады. Оның 8-і балалар. Бақта неше ересек адам жеміс жинады?
Есеп мәтіні не туралы? (Отбасы.)
Есепте қандай сандар берілген? (17, 8)
17 саны нені білдіреді? (Отбасындағы жеміс жинаған адам санын.)
Ал 8 саны ше? (Бала санын.)
Есепте не белгісіз? (Отбасындағы ересек адам саны.)
Есептің шешуін практикалық әрекет барысында орындау тиімді болмақ.
Есептің шешуін қандай амалмен орындаймыз? (Азайту.)
Қандай өрнек құрамыз? (17 - 8)
Шешімін жазамыз. (17 - 8 = 9)
Жауабын қысқаша қалай жазуға болады? (Ересек адам саны 9)
8-тапсырма. Өрнектердің мәндерін анықтап, өсу ретімен орналастыра отырып, жауаптардың астына сәйкес әріптерді жазу нәтижесінде шыққан <<Ата - баланың қорғаны>> сөйлемін оқиды. Мағынасы түсіндіріледі, нақты өмірден, оқушылар өмірінен мысал келтіреді, байланыстырады.
7-тапсырма. Үй тапсырмасы түсіндіріліп беріледі. Әр бағандағы қосындыларды салыстырады.

6-тапсырмада
есепте берілген белгілі, белгісіз деректерді анықтайды, шешу үшін өрнек құрады, амал таңдайды, мәнін табады, жауабын жазады, тексереді.

8-тапсырмада бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу білімін қолданады.

7-тапсырмада үй тапсырмасы түсіндіріліп беріледі.
Әр бағандағы қосындыларды
салыстырады.
12 санын қосылғыш- тарының біреуі
4 болатын екі бір таңбалы қосылғыштар-дың қосындысы түрінде жазады
4+8 = 12;
13 санын қосылғыштарының біреуі 4 болатын екі бір таңбалы қосылғыштар-дың қосындысы түрінде жазады
4 + 9 = 13.

<<Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу>> тақырыбында слайд, тірек сызбалар.
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жетуі бойынша сындарлы кері байланыс. Бағалау <<20 секунд>> әдісі. Мұғалім арнайы сұрақтар жасырады және ойлануға 20 секунд уақыт береді. Қолданылатын әдіс оқушылардың өз жауаптарын ой елегінен өткізіп, нақты жауап берулері үшін жасалынады.
Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесінің неше жағдайы бар?
Мұғалімнің көмегімен бүгінгі сабақтағы іс-әрекетін қорытындылайды.
Кері байланыс:
<<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің жанында отырған баланың бүгінгі еңбегі, іс-әрекеті
туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.

Бүгінгі жаңа сабақтан қандай тұжырымды есіңе сақтадың?
Рефлексия: <<Сөйлемді толықтыр>> әдісі.
Мен бүгінгі сабақты ... түсіндім. (<<өте жақсы>>,
<<жақсы>>)
Мұғалім жекелеген балалардың ойларын сұрайды.

Сен жарайсың!
Жазуың ұнады!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Кестенің көмегімен бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.4.** Бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін құру, білу және қолдану. 2.1.2.5.** Бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар кестенің көмегімен бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсінеді, қолданады.
Көптеген оқушылар кестенің көмегімен бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін үлгіге қарап түсіндіреді, қолданады.
Кейбір оқушылар кестенің көмегімен бір таңбалы 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсіндіреді, өз пікірін ұсынады. Шығармашылық тапсырмаларды түсініп орындайды, өз пікірін дәлелдеп ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Зейінділер>> ойын-жаттығуы ұйымдастырылады. Керекті ресурстар: әр балаға арналған сан сәулесі. Фишка.
Сан сәулесінен 13 санын көрсетеміз. (Оқушылар фишканы 13 санының астына қояды.)
Сан сәулесінен 11 мен 13 санының ортасында
Әр оқушы сан сәулесінен тиісті сандарды көрсету үшін аталған санның астына фишкасын қою әрекетін орындайды.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушыға>>.
Әр балаға арналған сан сәулесі және фишкалар.

орналасқан санды анықтаймыз. (Оқушылар фишканы 12 санының астына қояды.)
Сан сәулесінен 11 мен 14 сандарының аралығындағы сандарды анықтаймыз. (Фишкаларын 12 мен 13 сандарының астына қояды.)
Сан сәулесінен 15 + 3 өрнегінің мәні болатын санды анықтаймыз.
Сан сәулесінен 14 - 2 өрнегінің мәні болатын санды анықтаймыз, т.б.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
тапсырма бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін қолдана отырып, тура теңдік болатындай белгісіз сандарды анықтайды.
Талдау үлгісі:
6 + 2 + 3 = 6 + ...
Алдымен 6 + 2 + 3 өрнегінің мәнін анықтау.
6 + 2 + 3 = 11 Демек, 6 санына қандай санды қосса, мәні 11-ге тең болады? 6 + ... = 11. Белгісіз қосылғышты анықтау, 11 - 6 = 5, демек, белгісіз сан - 5.
15 - 7 + 1 = ... - 9;
15 - 7 + 1 = 9; ... - 9 = 9, 9 + 9 = 18
Демек, белгісіз сан - 18.
тапсырмада ауызша есептегенде бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін қолдана отырып, екі амалмен шығарылатын өрнектердің мәнін есептейді, барлық өрнектердің мәндері 12-ге тең, ал 6 + 1 + 4 өрнегінің мәні 11-ге тең екенін түсіндіреді.
Ойсергек.
Қолдарыңды көтеріңдер - бір дейік. Көп отырып, қатты шаршап жүрмейік. Қолды создық, басты бұрдық - екі деп, Қозғалыспен әрбір адам жетіледі.
Алға, артқа қарадық та, үш дедік. Тағы жаңа жаттығулар істедік.
Түсірейік қолды төрт пен бесті айтып,
Оқулықпен жұмыс.

тапсырмада бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін қолдана отырып, белгісіз сандарды анықтайды.

тапсырмада ауызша есептегенде бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу кестесін қолданады, артық өрнекті анықтайды.
тапсырма. Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау сөздері.

тапсырма. Қалыптастырушы бағалау: <<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, талпынған және өз ойларын жеткізген балалардың еңбегі, сондай-ақ ұтымды жауаптарымен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалардың еңбегі мадақталады.

https://bilimland.kz/ kk/ subject/matematika/ 2-synyp/bir- tangbaly-sandardy- ondyqtan-attap- qosu-zhane- azajtu?mid=ea950e 80-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Оқулық

Отырайық көңілді енді марқайтып.
3-тапсырма берілген сандарды пайдаланып қосу, азайту амалымен тура теңдік құрады. Тапсырманы орындау барысында не байқадың?
Қосу мен азайтудың компоненттері, нәтижелері арасындағы байланыс көрнекі түрде көрсетіледі. Оқушыларға текшелерде берілген сандарды пайдаланып, қосу және азайту амалдарымен байланысты 4 теңдік құрғызу ұсынылады.

Дескриптор:
4 + 8 = 12 теңдігін құрады;
8 + 4 = 12 теңдігін құрады. (Қосудың орын ауыстырымдылық қасиетін қолданады.)
12 - 4 = 8 теңдігін құрады.
12 - 8 = 4 теңдігін құрады. (Қосу - азайтуға кері амал. Қосындының мәнінен қосылғыштардың біреуін азайтса, онда айырманың мәні екінші қосылғышқа тең болады.)
- Қосуды қандай амалмен тексердің? (Азайту)
15 - 6 = 9 теңдігін құрады.
15 - 9 = 6 теңдігін құрады. Азайтуды азайтумен тексереді.
9 + 6 = 15 теңдігін құрады. Азайтуды қосумен тексереді.
Тапсырманы орындау барысында не байқадың? Қосуды азайтумен, азайтуды қосумен және азайтумен тексеруге болады деген пікір дұрыс па?

4-тапсырма.
Қосу кестесінің көмегімен өрнектің мәнін табады. 16 - 8 = 8 8 + 3 = 11
7 + 8 = 15 12 - 7 = 5
тапсырмада кестені пайдаланады, сандарға қосу, азайту амалдарын қолдану барысында қосу мен
азайту өзара кері амалдар екенін, яғни қосуды азайтумен, азайтуды қосумен тексеруге болатынын негіздейді, дәлелдейді.

тапсырмада қосу кестесінің көмегімен өрнектің мәнін табады. Өрнектердің ең үлкен екі мәнінің қосындысын,
айырмасын жазады, оның мәнін табады
3-тапсырма.
Дескриптор:
4 + 8 = 12 теңдігін құрады;
8 + 4 = 12 теңдігін құрады;
12 - 4 = 8 теңдігін құрады;
12 - 8 = 4 теңдігін құрады;
15 - 9 = 6 теңдігін құрады;
15 - 6 = 9 теңдігін құрады.
6 + 9 = 15 теңдігін құрады.
9 + 6 = 15 теңдігін құрады.

4-тапсырма.
Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін қолданады. Дескриптор:
16 - 8 өрнегінің мәнін есептейді;
7 + 8 өрнегінің мәнін есептейді.
8 + 3 өрнегінің мәнін
есептейді;

CD диск
Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттап, бір таңбалы сандарды қосу кестесі>>.
№4 кесте

Өрнектердің ең үлкен екі мәнінің қосындысын, айырмасын жазады, оның мәнін табады.
15 - 11 = 4 15 + 11 = 26
5-тапсырма қалдықты табуға берілген есепті шығара білу дағдысын дамытуға көмектеседі.
Оқушымен диалог-сұхбат:
Мәтіннен не түсіндің?
Есепте қандай мәлімет белгілі? Немерелері әжесіне 12 жіп орамын дайындауға көмектескені және әжесі кеудеше тоқу үшін 8 жіп орамын пайдаланғандығы белгілі.
Есепте қандай мәлімет белгісіз? Неше жіп орамы қалғаны белгісіз.
- - Есепте берілген 12 саны нені бейнелейді?
Есепте берілген 8 саны нені бейнелейді?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қандай амал қолданасың?
Қандай өрнек құрдың? Неліктен? (12 - 8)
Өрнектің шешуін оқып бере аласың ба? (12 - 8 = 4)
Есептің жауабын оқып бер. (4 жіп орамы қалды.) Шығармашылыққа берілген 7-тапсырма жазбаша орындалады. Жаңа білімін қолдана отырып, өрнектердің мәнін кему ретімен орналастыру нәтижесінде айқындалған мақалдың мағынасын түсінеді, өмірмен байланыстарды.
ә) 40 санын бірдей қосылғыштардың қосындысы түрінде жаза отырып, 20 + 20 = 40 өрнегін құрады, + 20 = 90, демек 90 - 20 = 70, жасарын сан - 70. Келесі өрнек:
70 - 20 = 50.
Үй тапсырмасы. 6-тапсырма.
Үй тапсырмасы қосу мен азайту амалдарының компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланысқа сүйеніп, өзара байланысты төрт теңдік құру білімі пысықталып, талданып беріледі.
Мысал келтіру:
5 + 4 = 9 және 4 + 5= 9

5-тапсырмада қалдықты табуға берілген есепті шығарады.

7-тапсырмада бір таңбалы сандарды разрядтан аттап қосу, азайту кестесін қолданады, ребусты шешеді.

Үй тапсырмасы. Қосу мен азайту амалдарының компоненттері
арасындағы байланысқа
сүйеніп, өзара байланысты төрт теңдік құрылғанын
12 - 7 өрнегінің мәнін есептейді.
өрнектердің ең үлкен екі мәнінің қосындысын, айырмасын табады.

5-тапсырма. Критерий:
бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін қолданады. Дескриптор:
белгілі, белгісіз мәліметтерді анықтайды;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады, амал таңдайды, мәнін табу үшін ондықтан аттап азайту кестесін қолданады;
тексереді.

Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттап бір таңбалы сандарды қосу кестесі>> слайды, кесте, сызбалар.

Не білемін?

Не білдім? (Бүгінгі сабақта не үйрендім?)

Не білгім келеді?

9 - 5 = 4 және 9 - 4 = 5 құруға мүмкіндік береді.
* Қосу мен азайтудың компоненттері, нәтижелері арасындағы байланысты орнату:
+ 2 = 5 немесе 2 + = 5 5 - 2 = 3. Белгісіз қосылғыш қосындының мәні мен белгілі қосылғыштың айырмасының мәніне тең.
□ - 2 = 3 3 + 2 = 5.
Белгісіз азайғыш айырманың мәні мен белгісіз азайтқыштың қосындысына тең.
5 - = 3 5 - 3 = 2.
Белгісіз азайтқыш азайғыш пен айырманың мәнінің айырмасына тең.
Бірінші бағандағы теңдіктерді пайдаланып, қалған бағандардағы өрнектердің мәндерін табуға болады.
9 + 4 = 13
4 + 9 = 13
13 - 9 = 4
13 - 4 = 9
түсіндіреді және бірінші бағандағы теңдіктерді пайдаланып, қалған бағандардағы өрнектердің мәнін табады.

.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Кері байланыс: <<БББ кестесі>>.

<<Бүгінгі сабақта не үйрендім?>> бағаны сабақтың басында толтырылады. Оқушылар мұғалімнің бағыттаушы сұрақтары көмегімен орындайды (жазады).
Бүгінгі сабақта қандай жаңа сөз үйрендің?
<<Не білгім келеді?>> бағанына не үйренгісі келетіні туралы ауызша баяндайды.
Бүгінгі сабақта не үйренгенін қорытындылайды.
Кері байланыс:
<<БББ кестесі>>.
<<БББ кестесі>>.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары

2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау. 2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсінеді, тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Көптеген оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін үлгіге қарап түсіндіреді, қолданады. Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Кейбір оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсіндіреді, өз пікірін
ұсынады. Шығармашылық тапсырмаларды түсініп орындайды, өз пікірін дәлелдеп ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<БББ кестесі>> әдісі. Жұптық жұмыс.
<<Не білемін?>> бағаны сабақтың басында толтырылады. Оқушылар мұғалімнің бағыттаушы сұрақтарының көмегімен орындайды (жазады):
Алдыңғы сабақта қандай екі таңбалы сандармен таныстық? Жазып көрсет.
48 санының құрамын білесің бе? Жазып көрсет.
27 саны қандай сандардың қосындысынан тұратынын білесің бе? Жазып көрсет.
14 санын разрядтық қосылғыштарға жікте.
<<Не білдім? (Бүгінгі сабақта не үйрендім?) Не
Оқушылар жұптаса отырып, кестені толтырады.
Кері байланыс: <<Оқушы - оқушыға>>.
Жұптаса отырған оқушылар бір-бірінің жұмысына кері байланыс береді.
Әр оқушыға арналған кесте.

білгім келеді?>> бағандарын сабақ соңында толтырады.

Не білемін?

Не білдім? (Бүгінгі сабақта не үйрендім?)

Не білгім келеді?

Мұғалім оқушылардың жазған жұмыстарын
бақылайды.

Сабақтың
Операционалдық-танымдық кезеңі
Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма.
Оқулық

https://bilimland.kz/kk/s ubject/matematika/2- synyp/eki-tangbaly- sandardy-auyzsha-qosu- zhane- azajtu?mid=ea997b53- 9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe
ортасы
Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада
Оқушы білімі дескрипторға

Жаңа білімді меңгеруге берілген 1-
а) 56 + 4, 60 - 4 өрнегін
сәйкес бағаланады.

тапсырма.
жіктеп қосу, азайтуды
Дескриптор:

а) Қосу мен азайтудың қалай орындалатынын
орындайды.
53 + 7 өрнегінің мәнін

түсіндіреді. Қорытынды жасайды.
ә) 53 +7, 62 +8, 70 - 7,
дұрыс есептейді;

56 + 4
80 - 6 түрінде берілген
62 + 8 өрнегінің мәнін

50 + (6 + 4) = 50 + 10 = 60.
өрнектерді есептеу
дұрыс есептейді;

Жазудағы сызба нені білдіреді? 6 + 4 өрнегі
тәсілдерін түсіндіреді,
70 - 7 өрнегінің мәнін

ше?
есептейді.
табады;

50 + 10 өрнегі ше? 60 саны ше?

80 - 6 өрнегінің мәнін

Қорытынды:

табады.

56 санын разрядтық қосылғыштардың

қосындысымен алмастыру.

56 + 4 = (50 + 6) + 4

Қосудың терімділік қасиетін қолдану.

(50 + 6) + 4 = 50 + (6 + 4) = 50 + 10 = 60

Жазудағы сызба нені білдіреді?

60 - 4

50 + (10 - 4) = 50 + 6 = 56.

10 - 4 өрнегі ше?

50 + 6 өрнегі ше? 56 саны ше?

Қорытынды:

Кері байланыс:

60 - азайғыш, 4 - азайтқыш.

<<Қолдау, мадақтама>>.

Қосылғыштарының бірі 10-ға тең болатындай

азайғышты екі қосылғыштың қосындысымен

алмастыру: 60 = 50 + 10.

Қосындыдан санды азайту тәсілін қолдану:

60 - 4 = (50 + 10) - 4 = 50 + (10 - 4) =

= 50 + 6 = 56.
Осы тәсілмен 53 + 7, 62 + 8, 70 - 7, 80 - 6 өрнектерінің мәнін есептейді.
2-тапсырмада 26 + 34, 60 - 26 өрнектерінің мәнін есептеу үшін екі қосылғышты жіктеу негізінде жүзеге асады.
Қосылғыштарды разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
Ондыққа ондықты қосады, бірлікке бірлікті қосады.
Ондықтар мен бірліктердің қосындысының мәнін қосады.
26 + 34 = (20 + 6) + (30 + 4) = (20 + 30) + (6 +
4) = 50 + 10 = 60
60 - азайғыш, 26 - азайтқыш. Қосылғыштарының бірі 10-ға тең болатындай азайғышты екі қосылғыштың қосындысымен алмастыру: 60 = 50 + 10.
Ондықтан ондықты азайтады, бірліктен бірлікті азайтады.
Ондықтар мен бірліктердің айырмасының мәнін қосады.
60 - 26 = (50 + 10) + (20 + 6) = (50 - 20) + (10
- 6) = 30 + 4 = 34
Есептеу тәсілдерін түсіндіре отырып
72 + 18, 80 - 35, 57 + 33, 50 - 24 өрнектерінің мәнін есептейді.
3, 4-тапсырмаларда 100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін әріпті өрнектің мәнін тапқанда, теңдеу шешу барысында қолданады.
Есептеу дағдыларын жетілдіруге негізделген. 4-тапсырмада кесте бойынша теңдеулерді шешеді. Мысалы, бірінші қосылғышы 62-ге, екінші қосылғышы а-ға, ал қосындының мәні
90-ға тең. Теңдеуді жазамыз:

2-тапсырмада
а) 26 + 34 - екі қосылғышты жіктеп, ондыққа ондықты, бірлікке бірлікті қосады.
60 - 26 - екі қосылғышты жіктеп, есептеу тәсілін түсіндіреді.
ә) 72 + 18, 80 - 35,
57 + 33, 50 - 24
өрнектерінің мәнін есептейді.

3 және 4-тапсырмаларда
100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін әріпті өрнектің мәнін тапқанда, теңдеу шешу барысында қолданады.
5-тапсырмада
қосындыны табуға берілген есепті шығарады.

3-тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін біледі. Дескриптор:
17 + 23 өрнегінің мәнін табады;
90 - 5 өрнегінің мәнін табады.
4-тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен
азайтудың ауызша тәсілдерін біледі.

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№8 кесте .

62 + а = 90
Шешуі: а = 90 - 62
а = 28.
5-тапсырма талданады.
Біз отбасымызбен театрға бардық. Театрда 19 биші және 11 әнші өнер көрсетті.
Театрда барлығы неше адам өнер көрсетті? Есепті шешу үдерісінің әр кезеңі : оқу, сұрақ пен шартты ажырату, амал таңдау, шешуін, жауабын жазу және оны тексеруге сәйкес іс- әрекет орындау дағдысына машықтанады.
Қосындыны табуға берілген есеп. <<Театрдағы 19 биші>> - белгілі қосылғыш. <<Театрдағы 11 әнші>> - белгілі қосылғыш, <<Театрда өнер көрсеткен адам саны>> - белгісіз.
Ш: 19 + 11 = 30.
Ж: өнер көрсеткен адам саны - 30. Оқушылар өз қалауынша есепті түрліше модельдеп (сызба түрінде немесе қысқаша жазба түрінде) шығарады.
7-тапсырмада шығармашылыққа берілген есепті сынап көру әдісімен шығару.
− Велосипедтердің доңғалақтары нешеу? (9) Демек, 4 адам 4 велосипед теуіп жүр.
− 4 велосипед, әрқайсысы 3 доңғалақты болуы мүмкін бе?
( 12 доңғалақ.)
− 4 велосипед, әрқайсысы 2 доңғалақты болуы мүмкін бе?
(8 доңғалақ.)
− 3 доңғалақты 2 велосипед және 2 доңғалақты 2 велосипед болуы мүмкін бе? (10 доңғалақ.)
− 3 доңғалақты 1 велосипед және 2 доңғалақты 3 велосипед болуы мүмкін бе? (9 доңғалақ.)
Жауабы: 1 адам 3 доңғалақты, ал 3 адам

7-тапсырмада шығармашылыққа берілген есепті мұғалімнің көмегімен талдайды.
Дескриптор:
белгісіз қосылғышты табуға берілген теңдеуді шешеді;
белгісіз азайтқышты табуға берілген теңдеуді шешеді;
белгісіз азайғышты табуға берілген теңдеуді шешеді.

7-тапсырма.
Дескриптор:
есептің сұрағына жауап беру үшін сынап көру әдісін қолданады.

CD диск

Слайд-шоу.
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>. Сандарды ондықтан аттап ауызша қосу және азайту
(56 + 4, 60 - 4, 26 + 34,
60 - 26) үлгісінің түсіндірме сызбасы, кесте.

2 доңғалақты велосипед теуіп жүр.
6-тапсырма Үй тапсырмасы Жіберілген қателікті анықтау үшін жаңа білімін қолданады.
Үй тапсырмасы. Жіберілген қателікті анықтау үшін жаңа білімін қолданады.
Үй тапсырмасы.
Дескриптор:
жіберілген қателікті анықтайды;
қателікті түзетеді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Сұрағы бар қобдиша>> әдісі. Қобдишаның ішіне сұрақтар салынады.
Оқушы сандықшаның ішінен кез келген сұрақты алып, жауап береді.
Сұрақтар:
Қосудың ауыстырымдылық қасиетін түсіндің бе?
Қандай тапсырмаларды орындаған ұнады? т.с.с.

Рефлексия: <<Сұрағы бар қобдиша>> әдісі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау. 2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсінеді, тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Көптеген оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін үлгіге қарап түсіндіреді, қолданады.
Кейбір оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсіндіреді, өз пікірін
ұсынады. Шығармашылық тапсырмаларды түсініп орындайды, өз пікірін дәлелдеп ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
CD диск Көрнекі кесте көмегімен 100 көлемінде бір таңбалы сандарды ондықтан аттап ауызша қосудың, азайтудың әртүрлі тәсілдерін ауызша пысықтау.
44 + 6, 30 - 7
Берілген мысалдарды түсіндіре отырып, есептейді.
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>
CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері>>.
№8 кесте ні пайдалану.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгертуге берілген 1-тапсырма.
а) 26 + 7 өрнегінің мәнін табады, түсіндіреді. 20 + (6 + 7) = 20 + 13 = 33
Жазудағы сызба нені білдіреді?
6 + 7; 20 + 13 өрнектері ше? 33 саны ше?
Қорытынды:
26-ны разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазу: (20 + 6) + 7.
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, қосындының мәнін есептеу:
(20 + 6) + 7 = 20 + (6 + 7) = 20 + 13 = 33.
33 - 7 өрнегінің мәнін табады, түсіндіреді. 20 + (13 - 7) = 20 + 6 = 26
Жазудағы сызба нені білдіреді?
13 - 7; 20 + 6 өрнектері ше? 26 саны ше?
33 - азайғыш, 7 - азайтқыш.
Азайғышты екі қосылғыштың қосындысымен алмастыру: 33 = 20 + 13.
Қосындыдан санды азайту тәсілін қолдану:
33 - 7 = (20 + 13) - 7 = 20 + (13 - 7) = 20 + 6 = 26.
2-тапсырма.
27 + 36, 63 - 27 түсіндіре отырып шығарады. Қорытынды жасайды.
27 + 36 өрнегінің мәнін қалай есептедің? Қосылғыштарды разрядтық қосылғыштарға
жіктейді.
Оқулықпен жұмыс.

тапсырмада берілген өрнектің мәнін есептеу үшін қосылғыштарды жіктеу, соның негізінде бірлікке бірлікті қосу, ондыққа ондықты қосу амалдары орындалады:
20 + (6 + 7) = 20 + 13 = 33.

Сызбанұсқаны және жазуды қарастырады, азайту тәсілін түсіндіреді, қорытынды жасайды.
20 + (13 - 7) = 20 + 6 = 26

тапсырмада жаңа білімді жетілдіруге бағытталған.
Қосу мен азайтудың қалай орындалғанын түсіндіреді және қорытынды жасайды.
1 және 2-тапсырмалар. Қалыптастырушы бағалау: <<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, талпынған және өз ойларын жеткізген балалардың еңбегі, сондай-ақ ұтымды жауаптарымен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалардың еңбегі мадақталады.

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың алгоритмдері>>.
№9 кесте .

26 + 7, 33 - 7,
27 + 36, 63 - 27
түріндегі өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу үлгісі көрсетілген сызбалар мен кестелер, слайд.

Ондыққа ондықты қосады, бірлікке бірлікті қосады.
Ондықтар мен бірліктердің қосындысының мәнін қосады.
27 + 36 = (20 + 7) + (30 + 6) = (20 + 30) + (7 + 6) =
50 + 13 = 63
63 - 27 өрнегінің мәнін қалай есептедің? 63 - азайғыш, 27 - азайтқыш.
Азайғышты екі қосылғыштың қосындысымен алмастыру: 63 = 50 + 13.
Азайтқышты разрядтық қосылғыштарға жіктеу. 27 = 20 + 7
Ондықтан ондықты азайтады, бірліктен бірлікті азайтады.
Ондықтар мен бірліктердің айырмасының мәнін қосады.
Қосындыдан санды азайту тәсілін қолдану:
63 - 27 = (50 + 13) - 7 = (50 - 20) + (13 - 7) = 30 + 6
= 36.
Ойсергек: <<Сиқырға айналу>>.
Бұл сергіту жаттығуы оқушылардың өзін епсіз қонжық, көңілді көжек, желдің ұйытқуынан ағаштардың тербелуі және жапырақтарға ұқсас жеңіл айналуы, жауған жаңбыр тамшылары сияқты және т.б. сезінуге мүмкіндік жасайды.
Мұғалім: <<Жел қатты соқты, бидай масақтары тербелді>>, - деп хабарлайды. (Оқушылар тербетіле қозғалады), <<Домалап келе жатқан бауырсақты көрген көжек қуана секірді>> (Оқушылар көжек болып қуана секіреді) , <<Көбелек ұшты>>, <<Мысық мияулап, қожайынына еркеледі>> т.б. Оқушылар көбелектің, мысықтың т.б. қимыл-қозғалысын бейнелегенде, әрине, сол кейіпке енеді.
Жаңа білімін бекітуге ұсынылған 3-тапсырма берілген өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен табады. 68 + 4

Қимылды жаттығу жасайды.

3-тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен азайтудың ауызша
тәсілдерін біледі.

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemat ika/2-synyp/eki- tangbaly-sandardy- auyzsha-qosu- zhane- azajtu?mid=ea997b 53-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Оқулық

CD диск

1-тәсіл:
68-ді разрядтық ондыққа дейін толықтыратындай етіп, 4 санын екі санның қосындысымен ауыстыру. 4 санын 2 мен 2-нің қосындысы түрінде алу: 68 + 4
= 68 + (2 + 2).
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, екі таңбалы санды (68-ді) разрядтық ондыққа дейін толықтыру:
68 + (2 + 2) = (68 + 2) + 2 = 72.
Жауабы: қосындының мәні 72-ге тең.
2-тәсіл:
68-ді разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазу: 68 = 60 + 8; (60 + 8) + 4.
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, қосындының мәнін есептеу:
60 + (8 + 4) = 60 + 12 = 72.
тапсырманы орындау барысында аяқталмай тұрған жазуды толықтырады.
тапсырмада сызбаны пайдаланып, есепті шешу үдерісінің әр кезеңі: оқу, сұрақ пен шартты ажырату, амал таңдау, шешуін, жауабын жазу және оны тексеруге сәйкес іс-әрекет орындау дағдысына машықтанады.
тапсырмада тиісті амалдар таңбасы мен белгісіз сандарды табады.
Үйге берілген 7-тапсырманы орындайды.
8. а) және ә) тапсырмалары ойнай отырып ойлануды қажет етеді.
а) Ағам екеуіміз ойыншық балықтар ауладық. Ағам 3 балықтан аулағанда, мен 2 балықтан ауладым.
Егер барлығы 15 балық болса, онда әрқайсысымыз неше балық ауладық?
Жауабы:
Ағасы: 3 + 3 + 3 = 9 (балық).
Інісі: 2 + 2 + 2 = 6 (балық).
9 + 5 = 15 (Екеуі бірігіп аулаған балық саны.) ә) Тапсырма. Аулада 16 бала ойнап жүрді. Бес
3-тапсырмада жаңа білімін қолдана отырып, есептеудің тиімді тәсілін таңдайды.

Жаңа білімді бекітуге ұсынылған 4-тапсырмада аяқталмаған жазуды толықтырады.
тапсырмада сызбаны пайдаланып, есепті шешу үдерісінің әр кезеңін орындайды.
тапсырмада тиісті амалдар таңбасы мен белгісіз сандарды табады.
тапсырмада есептеу тәсілдерін түсіндіре отырып шығарады.
тапсырма. Шығармашылық тапсырманы орындайды.
Математикалық логиканы дамытуға берілген.
Дескриптор:
68 + 4 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
72 - 57 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
92 - 7 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
38 + 54 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.

Слайд:
<<Сандарды қосу мен азайтудың алгоритмдері>>.

баладан басқасы үйлеріне кетті. Неше бала үйлеріне кетті?
Жауабы: 16 - 5 = 11 (б.)
7-тапсырма. Үй тапсырмасы жүзеге асырылады, туындаған қиындықтар болса, түзету жұмыстары
орындалады.

Үй тапсырмасы. Есептеу тәсілдерін түсіндіре отырып,
86 + 8, 56 + 27, 82 - 6,
94 - 65 өрнектерінің мәнін есептейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Кері байланыс: <<Конверт-сұрақ>>
(дифференциация/саралау тапсырмасы ретінде). 1 ғана сұрақ жазып, конвертке салу (оқу мақсатына қарай). (Қабілеті жоғары оқушыларға шығармашылық сұрақтар дайындау ұсынылады.) Тапсырмалар ретінде санның құрамын табуға, сандар тізбегінде жасырынған бірнеше сандарды табуға, сандармен амалдар орындауға, қабілеті жоғары оқушылар үшін белгісіз компонентті анықтауға, сандар тізбегінде көрсетілген амалдар ретіне байланысты өрнек жазуға т.б. тапсырмалар ұсынылады.
Әрбір оқушыда өзінікі болатындай етіп, бірнеше конверт дайындау. Оқушы стикерге атын және жауабын жазады. Стикерлерді жинап, бірнеше жауапты дауыстап оқыңыз (аттарын атамастан), сынып белгілі бір сұрақтың қаншалықты дұрыс болғанын талқылайды.
<<Конверт-сұрақ>> (дифференциация / саралау тапсырмасы ретінде) сұрақтарға жауап жазады.
Кері байланыс:
<<Конверт-сұрақ>> (дифференциация / саралау тапсырмасы ретінде) сұрақтарға жауап жазады.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап ауызша қосу және азайту
Оқу
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау.

бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсінеді, тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
Көптеген оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін үлгіге қарап түсіндіреді, қолданады.
Кейбір оқушылар 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін түсіндіреді, өз пікірін ұсынады.
Шығармашылық тапсырмаларды түсініп орындайды, өз пікірін дәлелдеп ұсынады.
Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Үш ұғым келтір>> әдісі.
Тақырып: <<Сан>>.
Оқушыларға жоғарыда берілген тақырыпқа қатысты
3 ұғым айтулары сұралады. (Өтілген тақырыптарға қатысты тұжырымдар, екі тақырыптың айырмашылығы немесе ұқсастықтарын қамтуға болады.)
(Оқушылардың мүмкін жауаптары.)
ұғым:
Сан - ол санау бірліктері

ұғым:
Тірек сызбалардың көмегімен сан туралы ұғымдарды пысықтайды.

Оқушылар берілген тақырыпқа қатысты 3 ұғым айтады.
(Өтілген тақырыптарға қатысты тұжырымдар, екі тақырыптың айырмашылығы немесе ұқсастықтарын қамтуға болады.)
Кері байланыс:
<<Қошемет>>.
Тірек сызбалар.

Сан - санауда, өлшеуде заттардың мөлшерін сипаттайды.

3-ұғым:

Екі таңбалы сан екі цифрдан құралады.

Қалған оқушыларға ұғымдар санын толықтыруға мүмкіндік беріледі.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс
Жаңа білімді меңгеруге арналған 1-тапсырма
орындалады.
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырма.
а) жазбаны пайдаланып, қосу
Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.
Оқулық

68 + 32 жазуды пайдаланып, қосу тәсілін түсіндіреді және оны қосынды мәнін табуда қолданады.
68 + 32 қосындысының мәнін табу үшін жадынаманы пайдаланады.
қосылғыштарды ойша ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде жаз.
қосылғыштардың ондықтарын қос;
қосылғыштардың бірліктерін қосып, ондық шығар;
ондықтардың қосындысының мәні мен бірліктерді қосқанда шыққан 1 ондықтың қосындысының мәндерін қос. Есептеу тәсілінің орындалу ретін дәптерге жазады:
68 + 32 = (60 + 30) + (8 + 2) = 90 + 10 = 100
68 + 32 = (68 + 30) + 2 ...
68 + 32 = (60 + 32) + 8 ...
Берілген жадынама негізінде 100 - 32 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.
100 - 32 айырмасының мәнін табу үшін жадынаманы пайдаланады.
азайтқыш 32-ні ойша разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз:
100 бен азайтқыштың ондығының айырмасын құр, оның мәнін тап;
ондықтардың айырмасының мәнінен азайтқыштың бірлігін азайт. Есептеу тәсілінің орындалу ретін түсіндіріп жазады.
ә) Жаңа білімдерін қолдана отырып, қосу мен азайтуды түсіндіре отырып шығарады.
64 + 36, 100 - 82, 57 + 43,
100 - 44 өрнектерінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.
Ойсергек. Тыныштықта отырып, күй тыңдау.
2-тапсырмада өрнектерді үш топқа бөліп, мәндерін
жазады. Өрнектердің мәнін табу үшін 100 көлеміндегі сандарды разрядтан аттап қосу мен
тәсілін түсіндіреді және оны қосынды мәнін табуда қолданады. 68 + 32 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.

1-тапсырманың
а) есебі жазбаны пайдаланып, қосу тәсілін түсіндіреді және оны қосынды мәнін табуда қолданады. 100 - 32 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.

тапсырманың
ә) есебі жазбаны пайдаланып, азайту тәсілін түсіндіреді және оны айырма мәнін табуда қолданады.

Тыныштықта отырып күй тыңдайды.
тапсырмада есептеу
барысында жаңа білімін қолданады.

1-тапсырма. Кері байланыс:
Қосу мен азайтудың қалай орындалғанын өз түсінігі бойынша жеткізе білген оқушылар еңбегі мадақталады.

1 ә - тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы сызық>>. Балалар дәптерге бағандар сызып, тапсырманың орындау деңгейін + таңбасымен белгілейді. Мұғалім тексеру кезінде оқушының бағасымен келіссе, + таңбасын шеңберге алады, егер келіспесе, жоғары немесе төменге өзі + таңбасын салады.

2-тапсырма.
<<Отшашу>>.

(68 + 32, 100 - 32)
түріндегі өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу үлгісі көрсетілген сызбалар мен кестелер, слайд.

азайтуды орындайды.
тапсырма. 13-тен 16-ға дейінгі екі таңбалы сандарды жазып, олардың әрқайсысын 9-ға кеміту үшін ондықтан аттап ауызша қосу және азайту әрекетін жүзеге асырады.

тапсырма жаңа білімін мәтін есепті шығару барысында қолданады.
а) Санды кеміту - азайту деген сөз. Есепте <<кем>> сөзі <<кіші>> сөзімен ауысып берілгеніне назар аударылады. Мұндай есептерді сызба арқылы шығарған жеңіл болады.

ә) Санды бірнеше бірлікке арттыруға, кемітуге берілген есептер талданады. Санды арттыру - қосу деген сөз. Есепте <<артық>> деген сөз <<үлкен>> сөзімен ауысып берілгендігі түсіндіріледі.

− Әр есепті қандай амалмен шығардың? Түсіндір. 6-тапсырма. <<Ойлан, тап!>> тапсырмасын кесте түрінде модельдеп шығарады.
Мәтін мазмұнымен мұқият танысу.
Мәтіннен сусын атаулары мен апта күндерін кестеге түсіру.
Белгілі деректерді кестеде белгілеу.
Шұбат пен айран туралы дүйсенбі күні айтқан жоқ, Ал сәрсенбі күні қымыз бен айран туралы айтпады,
демек, сенбі күні айран туралы айтылған, ал сәрсенбіде шұбат туралы, дүйсенбіде қымыз туралы
тапсырмада 13-тен 16-ға дейінгі екі таңбалы сандарды жазып, олардың әрқайсысын 9-ға кеміту үшін ондықтан аттап ауызша қосу және азайту әрекетін жүзеге асырады.
тапсырмада жаңа білімін есепті шығару барысында қолданады.

6-тапсырмада
а) есепті кесте түрінде модельдеп шығарады;
ә) сандар арқылы жасырынған сөзді оқы. Ол үшін әрбір санды кестедегі сандардың қосындысының мәнімен алмастырады.
тапсырма. Мұғалімнің қолдау, ынталандыру әрекеттері.

тапсырма.
Критерий:
100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу мен азайтудың ауызша тәсілдерін біледі.
Дескриптор:
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады, азайту және қосу амалын таңдайды, мінңн есептейді;
жауабын жазады.

6-тапсырма.
Кері байланыс: Мәліметтерді кестеге түсіре отырып, есептің жауабын анықтаған оқушылар еңбегіне қошемет көрсетіледі.

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Сандарды қосу мен азайтудың алгоритмдері>>
№8 кесте

(68 + 32, 100 - 32)
түріндегі өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу үлгісі көрсетілген кестелер, слайд.

Шұбат
Қымыз
Айран
Дүйсенбі
-
+
-
Сәрсенбі
+
-
-
Сенбі
-
-
+

әңгімелеген.
Демек, дүйсенбіде қымыз туралы айтқан.

ә) Сандар арқылы жасырынған сөзді оқиды. Ол үшін әрбір санды кестедегі сандардың қосындысының мәнімен алмастырады.
5-тапсырма. Үй тапсырмасы. Өрнектің мәнін табу үшін ондықтан аттап ауызша қосу, азайту білігін қолданады.
43 + 57, 62 + 38 өрнектерінің мәнін табу үшін: Қосылғыштарды ойша ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде жазады, қосылғыштардың ондықтарын қосады, қосылғыштардың бірліктерін қосып, ондық шығарады, ондықтардың қосындысының мәні мен бірліктерді қосқанда шыққан 1 ондықтың қосындысының мәндерін қосады.
Нәтижесінде:
43 + 57 = (40 +30) + (3 + 7) =70 + 10 = 80;
62 + 38 = (60 +30) + (2 + 8) = 90 + 10 = 100.
100 - 47; 100 - 64 өрнектерінің мәнін табу үшін: азайтқышты ойша разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады, 100 бен азайтқыштың ондығының айырмасын құрады, оның мәнін есептейді. Ондықтардың айырмасының мәнінен азайтқыштың бірлігін азайтады.
Нәтижесінде 100 - 47 = (100 - 40) - 7 = 60 - 7 = 53.

Үй тапсырмасы өрнектің мәнін табу үшін ондықтан аттап ауызша қосу, азайту білігін қолданады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
<<Үш ұғымды ата>> әдісі.
Тақырып: <<Цифр>>.
(Оқушылардың мүмкін жауаптары.)
1-ұғым:
Тірек сызбалардың көмегімен цифр туралы ұғымдарды пысықтайды.
Кері байланыс:
<<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің
жанында отырған баланың бүгінгі еңбегі,
Тірек сызбалар.

Цифр - сандарды белгілейтін белгі.

2-ұғым:

іс-әрекеті туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.
Сен жарайсың!
Жазуың ұнады!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

Цифрлардан әртүрлі сандар құрастырады. Он цифр ба
р (0, 1, 2, 3,

4, 5, 6, 7, 8, 9.)

3-ұғым:

Цифрды жазамыз.

Қалған оқушыларға ұғымдар санын толықтыруға

мүмкіндік беріледі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Разрядтан аттап ауызша қосу және азайту тәсілдері
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.7. 45 +- 9, 40 - 14 жағдайларында ондықтан аттап ауызша қосу мен азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар есептеудің әртүрлі тәсілдерін салыстыруды және өзіне қолайлысын таңдайды.
Көптеген оқушылар жазуды пайдаланып, қосу, азайту тәсілін түсіндіреді және оны қосынды, айырма мәнін табуда қолданады және қай тәсіл тиімді екенін салыстырады.
Кейбір оқушылар бір амалмен шығарылатын жай есепті сызба, қысқаша жазба түрінде модельдейді. 100 көлеміндегі сандарды
қосу және азайту тәсілдерін түсіндіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Дұрыс>>, <<Бұрыс>> жаттығуы.
47 > 28, себебі 4 > 2. Дұрыс / Бұрыс
25 - 20 = 5 - тура теңдік. Дұрыс / Бұрыс 79 > 75, себебі 9 > 5. Дұрыс / Бұрыс

Берілген сұрақтарға жауап береді.

Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушыға>>.

17 - 4 өрнегі - санды өрнек. Дұрыс / Бұрыс
90 - 24 + 9 өрнегі - әріпті өрнек. Дұрыс / Бұрыс>>
а + 100 өрнегі - санды өрнек. Дұрыс / Бұрыс 99 < 100 - теңсіздік. Дұрыс / Бұрыс

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1 - тапсырма (жаңа білімді меңгертуге бағытталған) жазуды пайдаланып, қосу, азайту тәсілін түсіндіреді және оны қосынды, айырма мәнін табуда қолданады және қай тәсіл тиімді екенін салыстырады.
35 + 8
1-тәсіл:
30 + (5 + 8) = 30 + 13= 43
Қосылғыштардың бірін екі таңбалы санды разрядтық қосылғыштарға жіктеу:
35 + 8 = (30 + 5) + 8.
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, қосындының мәнін табу:
(30 + 5) + 8 = 30 + (5 + 8 ) = 30 + 13 = 43.
Жауабы: қосындының мәні 43-ке тең.
2-тәсіл:
(35 + 5) + 3 = 40 + 3 = 4
35-ті разрядтық ондыққа дейін толықтыратындай етіп, 8 санын екі санның қосындысымен ауыстыру. Демек, 8 санын 5 пен 3
-тің қосындысы түрінде алу:
35 + 8 = 35 + (5 + 3 ).
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, екі таңбалы санды разрядтық ондыққа дейін толықтыру:
35 + (5 + 3) = (35 + 5) + 3 = 40 + 3 = 43.
Жауабы: қосындының мәні 43-ке тең.
43 - 8
1-тәсіл:
30 + (13 - 8) = 30 + 5 = 35
Азайғышты (43-ті) 30 + 13 сандарының
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырма
35 + 8 түрінде берілген есептеулердің әртүрлі тәсілдері туралы жазбаны пайдаланып, қосу, азайту тәсілін түсіндіреді, оны қосынды, айырма мәнін табуда қолданады және қай тәсіл тиімді екенін салыстырады.

1-тапсырмада
43 - 8 түрінде берілген есептеулердің әртүрлі тәсілдері туралы жазбаны пайдаланып, қосу, азайту
тәсілін түсіндіреді, оны

Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы.
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптарымен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады. (Балаларға таратылады.)

Оқулық

35 + 9, 67 - 8, 38 + 54
түріндегі өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу үлгісі көрсетілген сызбалар.

қосындысы түрінде жазу: (30 + 13) - 8.
Қосындыдан санды азайту қасиетін қолдану: (30 + 13) - 8 = 30 + (13 - 8) = 30 + 5 = 35.

2-тәсіл:
(43 - 3) - 5 = 40 - 5 = 35
Азайтқышты (8-ді) екі санның қосындысымен ауыстыру. Олардың бірі азайғыштың бірлігіне тең болу керек.
Азайғыштың(43-тің) бірліктер разрядында 3 цифры жазылған, ендеше азайтқышты (8-ді) 3 пен 5 сандарының қосындысы түрінде жазу. Демек, 43 - 8 = 43 - (3 + 5)
Саннан қосындыны азайту қасиетін пайдаланып, азайғыштан алдымен азайғыштың бірлігіне тең сан азайтылады, соңынан келесі қосылғыш азайтылады.
Демек,
43 - (3 + 5) = (43 - 3) - 5 = 40 - 5 = 35.
2-тапсырма. 39 + 54
1-тәсіл:
(39 + 50) + 4 = 89 + 4 = 93
Екінші қосылғышты (54 = 50 + 4) ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде жазу.
Қосудың терімділік қасиетін қолдану: 39 + (50 + 4) = (39 + 50) + 4 = 89 + 4 = 93.

2-тәсіл:
Есептеу тәсілінің орындалу ретін дәптерге жазады:
39 + 54 = (30 + 50) + (9 + 4 ) = 80 + 13 = 93.
Қосылғыштарды ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде жазу.
қосылғыштардың ондықтарын қосу.
қосылғыштардың бірліктерін қосу.
қосынды, айырма мәнін табуда қолданады және қай тәсіл тиімді екенін салыстырады.

2-тапсырмада 39 + 54, 93 -
39 түрінде берілген есептеулердің әртүрлі тәсілдері туралы жазбаны пайдаланып, қосу, азайту тәсілін түсіндіреді және оны қосынды, айырма мәнін табуда қолданады және қай тәсіл тиімді екенін салыстырады.

Мұғалім мен оқушы арасындағы
ауызша кері байланыс.

Қалыптастырушы бағалау.

35 + 9, 67 - 8, 38 + 54
түріндегі өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу үлгісі көрсетілген кестелер, слайд.

ондықтардың қосындысының мәні мен бірліктердің қосындысының мәндерін қосу. 93 - 39
1-тәсіл: 93 - 39 = (93 - 30) - 9 = 63 - 9 = 54
2-тәсіл: 93 - 39 = (80 - 30) + (13 - 9) = 50 + 4 = 54
тапсырма жаңа білімдерін қолдана отырып, өрнектердің мәнін әртүрлі тәсілмен табады.
Мысалы, 69 + 25
1-тәсіл: 69 + 25 = (69 + 20) + 5 = 89 + 5 = 94
2-тәсіл: 69 + 25 = (60 + 20) + (9 + 5) = 80 + 14 = 94
тапсырма өрнектердің мәндерін есептемей-ақ салыстырады.
Ойсергек. <<Тыныштық сәті>> күй тыңдалады. 5-тапсырмадағы жай есептерді шығарғанда басшылыққа алынады:
мәтінді оқу;
мәтіннен есептің шартын бөліп алу: Әкем 35 жаста, ал анам 30 жаста.
мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу: Әкем анамнан неше жас үлкен?
амалды таңдау, негіздеу: 35 - 30
шешуін жазу: 35 - 30 = 5
жауапты тұжырымдау:
Әкем анамнан 5 жас үлкен.
Сонымен қатар есепте <<артық>> деген сөздің
<<биік>>, <<қалың>>, <<үлкен>>, <<қымбат>>, <<ауыр>> т.б. сөздермен ауысуы мүмкін екендігі пысықталады. ә) Бес жыл бұрын Мөлдір 3 жаста еді. 7 жылдан кейін ол неше жаста болады?
7 жылдан кейінгі жасты табу үшін алдымен Мөлдірдің қазіргі жасын табуымыз керек. Демек 5 + 3 = 8 (жас)
Онда 7 жылдан кейінгі жасы 8 + 7 = 15 (жас)
Ж: Мөлдір 7 жылдан кейін 15 жаста болады.
6-тапсырмада бір-бірімен өзара байланысты өрнектер жұбын табу үшін өрнектердің мәнін

3 және 4-тапсырмаларда есептеудің әртүрлі тәсілдерін салыстырады және өзіне қолайлысын таңдайды.

5-тапсырмада жай есептерді шығарғанда басшылыққа алынады:
мәтінді оқу;
мәтіннен есептің шартын бөліп алу;
мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу;
амалды таңдау, негіздеу;
шешуін жазу;
жауапты тұжырымдау.

6-тапсырмада бір-бірімен
өзара байланысты өрнектер жұбын

3-тапсырма. Критерий: есептеудің әртүрлі
тәсілдерін салыстырады және өзіне қолайлысын таңдайды.

Дескриптор:
69 + 25 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
37 - 9 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
92 - 37 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
58 - 29 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.
56 + 8 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді;
72 + 9 өрнегінің мәнін тиімді тәсілмен есептейді.

есептейді. Мысалы, 27 + 4 өрнегінің жұбы 31 - 4. Себебі, 27 мен 4-тің қосындысының мәні 31-ге тең.
тапсырма. Сабақ соңында үй тапсырмасы түсіндіріліп беріледі.
Ойнай отырып, ойлануды қажет ететін
тапсырмада геометриялық фигураларды реттілікпен орналастыру нәтижесінде шыққан сөзді анықтайды.
Ақпараттық материалмен түсіндірме жұмысы орындалады.
Қосымша ақпарат
Салыстыру белгілерін (<<>>> - артық және <<<>> - кем) ойлап тапқан ағылшын математигі Томас Гарриот.
табу үшін өрнектердің мәнін есептейді.

8-тапсырмада геометриялық фигураларды реттілікпен орналастыру нәтижесінде шыққан сөзді (Бурабай) анықтайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
<<Үш ұйғарым>> әдісі.
1-ұйғарым. Санды бірнеше бірлікке арттыруға берілген есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданамын. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.) 2-ұйғарым. Санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есептің сұрағына жауап беру үшін азайту амалын қолданамын. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.)
3-ұйғарым. <<Кеміту>> - <<қосу>> ұғымын береді. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.)
Берілген пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын айтады.

сабақ

1В САНДАРМЕН АМАЛДАР ОРЫНДАУ. ЕСЕПТЕР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!

Орындалатын қадамдар:
1В БӨЛІМІ БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ ЖҰМЫС ӨТКІЗУГЕ ДАЙЫНДАУ.
ЖҰМЫСТЫҢ МАҚСАТЫ ЖӘНЕ ОНЫ ОРЫНДАУ ЕРЕЖЕСІ ТҮСІНДІРІЛЕДІ.
ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ БАРЫСЫНДА БІЛІМІҢДІ ПАЙДАЛАНА АЛДЫҢ БА? МАҚСАТЫҢА ЖЕТТІҢ БЕ? ТЕКСЕР.

№
Тапсырма
Мәні
1
100 бен 80 сандарының айырмасы.

2
Бірінші қосылғыш 58, екінші қосылғыш 2.

3
78 санынан 8 санын кеміт.

4
29-дан 5-ті кеміт.

5
Азайғыш 59, азайтқыш 48.

сабақ
Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Жақшасыз өрнектер және олардың мәнін қолайлы тәсілмен есептеу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектердегі арифметикалық амалдардың орындалу ретін анықтау, олардың мәнін табу.
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар өрнектердің мәнін қосудың ауыстырымдылық қасиетін, терімділік қасиетін пайдалана отырып, тиімді тәсілмен есептейді;
Көптеген оқушылар екі және үш амалдан тұратын жақшасыз өрнектерді құрады, жазады, оқиды, салыстырады;
Кейбір оқушылар берілген диаграмманы оқиды, өздігінен сұрақтар құрастырады, екі амалмен орындалатын өрнектің мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді таңдай біледі.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Тапсырмалы үлестірмелер (тапсырма парақшасы әр оқушыға таратылып беріледі). Мұғалім бағыт береді.

Тапсырмалы карточкалар арқылы саралау әдісі
Қабілеті жоғары оқушылар үшін:
Оқушылар тапсырмалы үлестірмемен жұмыс жасайды.
Қалыптастырушы бағалау:
<<Бағалау экраны>>. Бағалау экраны әрбір оқушының жетістігін көруге мүмкіндік береді. Оқушы қандай тапсырманы пысықтау қажеттігін көреді.

Әр оқушыға арналған тапсырмалы үлестірмелер.

№
Тапсырма
Мәні

1
100 санынан 60 пен 3 сандарының қосындысын
кеміт.

2
45-ке 30 бен 20 сандарының айырмасын қос.

3
90 санынан 0, 10, 20 сандарын кеміт.

4
67 мен 32 сандарының қосындысынан 9 санын
кеміт.

5
52 пен 21 сандарының айырмасына 4 санын қос.

Соңынан тақтада көрсетілген жауаптар бойынша өздерін өздері тексеріп, бағалайды. Нәтижесін жариялайды.
Оқушылардың еңбектері бағаланады, мадақталады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі
Жаңа білімді меңгеру. Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма. Санды өрнек, әріпті өрнек туралы білімдерін пысықтауға негізделген.
Өрнектерді оқиды: а + 56, 100 - 21, b - 39, 15 + 26, 47 - k, Өрнектерді қандай топтарға бөлуге болады? (2) Өрнектердің неше тобы шықты? (2)
Өрнектердің әр тобына атау бер ( санды өрнек, әріпті өрнек). Әр топта неше өрнек бар?
Қосудың ауыстырымдылық қасиетін пысықтап, оны қосындының мәнін тиімді есептеу үшін қолдану тиімділін түсіндіру мақсатында 2-тапсырма орындалады. Оқушылар әр бағандағы қосындыны салыстырады. Әр бағандағы қосындылардың мәндерін салыстыру негізінде <<Әр бағандағы өрнектердің мәндері бірдей, себебі қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосындының мәні өзгермейді>> деп қорытынды жасайды.
Екі амалмен орындалатын жақшасыз өрнектерді есептеу дағдыларын жетілдіруге берілген 3-тапсырма орындалады. Қосудың ауыстырымдылық қасиетін қолданады.
28 + 40 + 2 = 30 + 40 = 70
34 + 50 + 6 = (34 + 6) + 50 = 40 + 50 = 90
70 + 15 + 10 = 80 +15 = 95
20 + 64 + 10 = (20 +10) + 64 = 30 + 64 = 94
Өрнектердің ұқсастығы неде? Айырмашылығы ше?
Жақшасыз өрнектердегі амалдар қандай ретпен
Оқулықпен жұмыс.

тапсырмада өрнектерді әріпті өрнек, санды өрнек деп топқа бөледі, оқиды, түсіндіреді.

тапсырмада әр бағандағы қосындылардың мәнін есептейді, салыстырады, өзіндік қорытынды жасайды.

тапсырмада үш амалмен орындалатын жақшасыз өрнектердің мәнін есептейді, ауыстырымдылық қасиетін қолданады.
Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушыға>>
Әр оқушы жанында отырған оқушыны бағалайды.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Мұғалім - оқушы>>.

3-тапсырма. Қалыптастырушы бағалау: <<Жеке әңгіме>>.
Оқушылар жазбаша тапсырма орындап жатқанда, мұғалім жекелеген
Оқулық

<<Қосудың ауыстырымды- лық қасиеті>> - слайд, кесте.

Көрнекі кестелер:
<<Санды өрнектер құру және мәндерін табу>>.
№23 кесте .

орындалады?
Жақшасыз өрнектерде қосу мен азайту амалдары солдан оңға қарай ретімен орындалады.
Өзің қандай сұрақтар құрастыра аласың?
4-тапсырма. Қосылғышы белгісіз, азайғышы, азайтқышы белгісіз теңдеулердің түбірін анықтайды.
Қосу мен азайтудың арасындағы байланысқа негізделген қарапайым теңдеулерді шешу тәсілін қолданады.
Мысалы, 28 - х = 13 теңдеуін шешейік.
қадам - теңдеуді оқу:
<<28 саны мен белгісіз азайтқыш икстің айырмасының мәні 13-ке тең>>;
<<28 минус икс тең 13>>;
<<28-ден иксті азайтқанда 13 шығады>>;
<<Азайғыш 28 және азайтқыш икс, айырманың мәні 13>>. 2-қадам - амалдардың компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланыс жайлы ережені таңдау және оны шешу үшін пайдалану.
х - белгісіз азайтқыш (белгісіз азайтқыш x-ті табу үшін азайғыштан айырманың мәнін кемітеміз);
қадам - амалдың белгісіз компонентін табу: x = 28 - 13;
қадам - теңдеудің шешуін жазу x = 15.
қадам - тексеру, берілген теңдеудегі х-тің орнына табылған 15 санын қоямыз және қосу амалын орындаймыз. 28 - 15 = 13. Теңдеудің оң жақ және сол жақ бөлігінің мәндерін салыстырамыз.
28 - 15 = 13
13 = 13 - тура теңдік.
5-тапсырмада айырмалық салыстыруға берілген есепті шығарады, кері есеп құрастырады.
Ш: 100 - 35 = 65 (тг)
Ж: сызғыш қаламға қарағанда 65 теңге қымбат. Кері есеп.
Асқар 100 теңгеге сызғыш және 35 теңгеге қалам сатып алды. Қалам сызғышқа қарағанда неше теңге арзан?
Ш: 100 - 35 = 65 (тг)
Ж: қалам сызғышқа қарағанда 65 теңге арзан.

4-тапсырмада қосылғышы белгісіз, азайтқышы белгісіз теңдеулердің түбірін анықтайды.

қадам - теңдеуді оқиды:
қадам - амалдардың компоненттері мен нәтижелері арасындағы байланыс жайлы ережені таңдайды және оны шешу үшін пайдаланады.
қадам - амалдың белгісіз компонентін табады;
қадам - теңдеудің шешуін жазады;
қадам - тексереді.

5-тапсырмада есеп шығарады, кері есеп құрастырады. Шешуін салыстырады.
балаларды қасына оңаша шақырып алып,
оның жұмыс барысы туралы ақырын дауыспен әңгімелеседі.

тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы сызық>>. Балалар дәптерге бағандар сызып, тапсырманың орындау деңгейін + таңбасымен белгілейді. Мұғалім тексеру кезінде оқушының бағасымен келіссе, + таңбасын шеңберге алады, егер келіспесе, жоғары немесе төменге өзі + таңбасын салады.

тапсырма.
Дескриптор:
белгілі санды деректерді анықтайды;
есептің сұрағын анықтайды;
шешуін табады;
жауабын жазады.

<<Қосудың терімділік қасиеті>> - слайд, кесте.

Неліктен бірдей амал орындалды?
Бір сан екінші саннан нешеге артық немесе кем екенін білу үшін үлкен саннан кіші санды азайту керек.
6-тапсырма диаграмманы оқу іскерлігін дамытады. Тапсырманы орындау барысында диаграмма көмегімен сұрақтарға жауап іздеу білігі қалыптасады.
Шахмат ойынын неше бала ұнатады? (6 бала)
Рубик текшесі ойынын ұнататын бала саны нешеу? (4 бала)
Домино ойынын ұнататын бала сана қанша? (8 бала)
Жұмбақ жасыру ойынын ұнататын бала санын қалай анықтадың? (10 бала)
Диаграммадан қандай ақпарат алдың?
Әр қосындының мәнін әртүрлі тәсілмен тауып, тәсілдерді салыстырып, әлдеқайда тиімдісін анықтау үшін.
7-тапсырма. Үй тапсырмасы түсіндіріліп беріледі. Қосындының мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді анықтайды.
40 + 38 + 20 өрнегінің мәнін анықтау үшін: 40-қа қандай санды қосқан тиімді?
40 + 20 + 38 = 60 + 38 = 98
63 + 30 + 7 өрнегінің мәнін анықтау үшін: 63 санына қандай санды қосқан тиімді?
63 + 7 + 30 = 70 + 30 = 100
3) 17 + 26 + 54 өрнегі.
Алдымен қандай сандарды қосып есептеген жеңіл? 26 + 54 + 17 = 80 + 17 = 97
8-тапсырма математикалық логикаға берілген.
Талдау:
Бірдей фигуралар, бірдей сандар.
Бірдей жасыл түсті екі үшбұрыш қосындысы 80-ге тең, ендеше мәні 80-ге тең бірдей екі қосылғыштың қосындысы түрінде жазу: 40 + 40 = 80.
40 санына қандай санды қосса, мәні 90-ға тең? (50 саны) 50 мен 40-тың айырмасы нешеге тең? (10-ға тең)

тапсырмада суреттегі диаграммаға қарап, неше оқушыға қандай ойын түрі ұнайтынын анықтайды.

тапсырмада қосындының мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді анықтайды.

тапсырмада шығармашылыққа берілген есепті пайымдайды, 80, 60 сандарын бірдей қосылғыштардың қосындысы түрінде қарастыра отырып, математикалық ребусты шешеді.

7-тапсырма.
Критерий:
бірнеше амалдан тұратын жақшасыз өрнектердің мәнін қосудың қасиеттерін пайдалана отырып, есептейді. Дескриптор:
40 + 38 + 20
өрнегінің мәнін анықтайды;
63 + 30 + 7
өрнегінің мәнін анықтайды;
17 + 26 + 54
өрнегінің мәнін анықтайды.

Слайд:
<<Математикалық логика>>.

Бірдей қоңыр түсті екі шаршы қосындысы 60-қа тең, ендеше мәні 60-қа тең бірдей екі қосылғыштың қосындысы түрінде жазу: 30 + 30 = 60.
Ребус шешімі:
40 + 40 = 80 30 + 30 = 60
50 + 40 = 90 40 + 30 = 70
50 - 40 = 10 40 - 30 = 10

Қалыптастырушы бағалау

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылар төмендегідей мақсатқа қол жеткізді ме?
Екі және үш амалдан тұратын өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу.
Қосудың ауыстырымдылық қасиетін есептеулерде қолдану.
Жақшасыз өрнектердегі амалдар реттілігін анықтау.
Әртүрлі тәсілдердің тиімділігін анықтау іскерлігі. Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс: <<Дұрыс және бұрыс пікірлер>>. Оқушылар жұптасады. Әр жұпқа кесте таратылады. Сұрақтардың нөмірі цифрлармен көрсетілген.

№1 №2 №3 №4 №5 №6

Мұғалім <<... рас па?>> деп аяқталатын сұрақтарды оқиды. Оқушылар жұптасып талдайды.
Нысандарды санау кезінде қолданатын сандар натурал сандар деп аталатыны рас па?
64 + 23 - 54 өрнегінде екінші орындалатын амал қосу амалы екені рас па?
80 мен 9 сандарының қосындысы 89 болатыны рас па?
50 - 100 санының жартысы болатыны рас па?
78 - х - санды өрнек екені рас па?
70 - 40 + 20 өрнегінде бірінші орындалатын амал азайту амалы екені рас па?
Егер дұрыс болса, екінші қатарға <<+>> белгісін, ал егер бұрыс болса, онда << - >> белгісін қою ұсынылады.
Оқушылар кестені толтырады. Оқушылар өзара кестелерімен алмасады. Тақтада көрсетілген дұрыс жауаптар көмегімен
бірін-бірі тексереді. Қатемен жұмыс жасайды.
Диалог құрады, пікірлеседі.
Кері байланыс:
<<Дұрыс және бұрыс пікірлер>> тәсілі.

№
Тапсырма
Мәні
1
20 мен 8 сандарының қосындысы.

2
Бірінші қосылғыш 31, екінші қосылғыш 4.

3
100 санынан 40 санын кеміту.

4
14-тен 5-ті кеміту.

5
Азайғыш 59, азайтқыш 48.

Рефлексия: <<Оқушымен диалог-сұхбат>> әдісі.
Мұғалім жекелеген оқушылармен диалогтік сұхбат құрады.
- Ондықтан аттамай қосу кестесін меңгерген білімің ондықтарды қосуда пайдасы тиді ме? Қалай қолдандың? т.с.с.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен табу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.3.** Тиімді есептеу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдану.
2.2.1.6. Екі-үш амалды жақшалы және жақшасыз өрнектердегі арифметикалық амалдардың орындалу ретін анықтау, олардың мәнін табу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар өрнектердің мәнін қосудың ауыстырымдылық қасиетін, терімділік қасиетін пайдалана отырып, тиімді тәсілмен есептейді.
Көптеген оқушылар екі және үш амалдан тұратын жақшалы, жақшасыз өрнектерді құрады, жазады, оқиды, салыстырады.
Кейбір оқушылар екі және үш амалдан тұратын жақшалы, жақшасыз өрнектердің мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді таңдай біледі.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Тапсырмалы үлестірмелер (тапсырма парақшасы әр оқушыға таратылып беріледі). Мұғалім бағыт береді.
Оқушылар тапсырмалы үлестірмемен жұмыс жасайды.
Бағалау
Әр оқушының еңбегі бағаланады.

Тапсырманы карточкалар арқылы саралау әдісі

Қалыптастырушы

Қабілеті жоғары оқушылар үшін:

бағалау.
Әр оқушыға

Қосындылар құр.

Тапсырмалы
арналған

а) Мәні 100-ге тең болатын үш толық ондықтың:

карточкалар арқылы
тапсырмалы

мысалы,

саралау әдісі.
үлестірмелер.

10 + 70 + 20 = 100.

ә) мәні 100-ге тең болатын үш екі таңбалы санның:

мысалы,

25 + 14 + 61 = 100.

б) мәні 100-ге тең болатын үш қосылғыштың (бір

таңбалы, екі таңбалы сандардың және толық

ондықтардың): мысалы,

8 + 62 + 30 = 100.

Соңынан тақтада көрсетілген жауаптар бойынша өздерін

өздері тексеріп, бағалайды. Нәтижесін жариялайды.

Оқушылардың еңбектері бағаланады, мадақталады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі
1-тапсырмада жақшаларды пайдаланып, оқылуы бойынша өрнектер құрады және олардың мәнін табады. а) 42-ге 27 мен 13 сандарының қосындысын қосу;
42 + (27 + 13) = 42 + 40 = 82
ә) 23 пен 47 сандарының қосындысына 20-ны қосу; (23 + 47) + 20 = 70 + 20 = 90
б) 12-ге 78 бен 63 сандарының айырмасын қосу; 12 + (78 - 63) = 90 - 63 = 27
в) 19 бен 67-нің қосындысынан 27-ні азайту. (19 + 67) - 27 = 19 + 40 = 59
Жаңа білімді меңгеру.
Оқушылар бірнеше амалдан тұратын өрнектердің мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді қарастырады, өз ойларын ұсынады.

1-тапсырмада оқылуы бойынша өрнек құрады, жақшалы өрнектің мәнін есептейді, есептеудің тиімді тәсілін анықтайды.

https://bilimland.kz
/kk/subject/matem atika/2- synyp/esepteuding- tiimdi- tasilderi?mid=f17dd b00-9ee4-11e9-
a361-1f1ed251dcfe

Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, қосындының мәнін тиімді тәсілмен есептеу дағдысын қалыптастыру

мақсатында берілген 2-тапсырмада
28 + 25 + 32 = 85
(25 + 28) + 32 = 85
25 + (28 + 32) = 85
өрнектерінің мәнін табады және салыстырады. Неліктен өрнектердің мәндері бірдей? Қалай ойлайсың?
Саған есептеудің қай тәсілі тиімді болды?
Тұжырым:
<<Қатар тұрған екі қосылғышты жақшаға алып жазуға, яғни олардың қосындысымен алмастыруға болады>>
немесе
<<Екі санның қосындысына үшінші санды қосу үшін бірінші санға екінші және үшінші сандардың қосындысын қосуға болады>>.
тапсырма оқушылардың қосудың терімділік қасиетін қосындының мәнін тиімді есептеуде қолдану дағдыларын жетілдіруге көмектеседі.
14 + 45 + 5 + 6 = 20 + 50 = 70
8 + 3 + 22 + 57 = 30 + 60 = 90
12 + 20 + 40 + 8 = 20 + 60 = 80
43 + 27 + 8 + 12 = 70 + 20 = 90
тапсырмада өрнектердің мәндерін табады, салыстырады. Есептеудің қай тәсілі тиімді болатынын анықтайды. Бұл тапсырма оқушылардың қосудың терімділік қасиетін қосындының мәнін тиімді есептеуде қолдану дағдыларын жетілдіруге көмектеседі.
79 - 30 + 9 * 79 - 30 - 9
48 + 2 + 30 * 48 + 2 + 29
15 + 33 + 25 * 14 + 32 + 26
Алдыңғы білімдерін қайталауға, пысықтауға берілген
тапсырмада қосылғышы белгісіз, азайтқышы белгісіз теңдеулердің түбірін табады және салыстырады.
Сонымен қатар біртекті шамалармен амалдар орындайды.
тапсырма берілген сызбалар бойынша амалдарды орындайды.
тапсырманы өздік жұмыс ретінде орындайды.
тапсырмада өрнектердің мәнін есептеу үшін тиімді тәсілді қарастырады.

тапсырмада өрнектердің мәндерін тиімді тәсілмен есептейді.

тапсырмада өрнектердің мәндерін табады, салыстырады.

тапсырмада қосылғышы, азайғышы, азайтқышы белгісіз теңдеулердің түбірін табады, біртекті шамалармен амалдар орындайды.
тапсырмада берілген сызбалар бойынша амалдарды орындайды.
2-тапсырма.
Критерий:
бірнеше амалдан тұратын жақшасыз өрнектердің мәнін қосудың қасиет- терін пайдалана отырып, есептейді. Дескриптор:
қосудың
ауыстырымдылық қасиетін қолданып, қосындының мәнін табады;
қосудың терімділік қасиетін қолданып, қосындының мәнін табады.

Қалыптастырушы бағалау
3-тапсырма.
<<Сиқырлы сызық>>. Балалар дәптерге бағандар сызып, тапсырманың орындау деңгейін + таңбасымен белгілейді. Мұғалім тексеру кезінде оқушының бағасымен келіссе, + таңбасын шеңберге алады, егер келіспесе, жоғары немесе төменге өзі +
таңбасын салады.
Оқулық

<<Қосудың ауыстырымдылық қасиеті>> - кесте.

<<Қосудың терімділік қасиеті>> - кесте.

Көрнекі кестелер:
<<Санды өрнектер құру және мәндерін табу>>.
№23 кесте

Дәптерге бір тұйықталған және бір тұйықталмаған қисық сызықтар сызады.
тапсырма қосудың ауыстырымдылық және терімділік қасиеттерін қолданып, қосындының мәнін табуға берілген үй тапсырмасы талданады.
тапсырма суреттер көмегімен ребусты (тоғызқұмалақ) шеше отырып, ұлттық ойын - тоғызқұмалақ туралы
мәлімет алады.
тапсырмада геометриялық материалды еске түсіреді. Дәптерге бір тұйықталған және бір тұйықталмаған қисық сызықтар сызады.
тапсырмада ребусты
шешеді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс: <<Жауабын көрсет>>. Жұптық ойын. <<Домино>> ойыны түрінде ұйымдастырылады.
Сұрақтар дайындалады. Әр сұраққа жеке парақшаларға жазылады және олардың жауаптары да жеке парақшаларда көрсетіледі. Жауаптар топтағы барлық оқушыларға бірдей жақсы көрінетіндей үстелдің орта тұсына орналастырылады. Кім тапсырманы бірінші үлгереді, үстелдің ортасында жатқан жауаптардың ішінен дұрыс жауапты тауып алып, сұрақты жабады.
Осылай жалғаса береді.
сұрақ. 64 пен 44 сандарының айырмасы.
сұрақ: 10, 7, ?, 1 сандар тізбегі берілген. Сұрақ белгісінің орнына тиісті санды қой.
сұрақ: 97 санынан 90-ды азайту.
сұрақ: 35 пен 30 сандарының айырмасына 20-ны қосу. 5-сұрақ: 1, 3, 5, 7,... сандар тізбегі берілген. Келесі санды анықта.
сұрақ: Азайғыш- 27, азайтқыш - 20, айырманың мәні -
...
сұрақ: 100-ден 30 бен 60 сандарының қосындысын азайту.
сұрақ: 56 санын 20-ға арттыру.
сұрақ: Қосылғыштар 35 пен 2, қосындының мәні ...
сұрақ: Айырманың мәні 20, азайтқыш - 25, азайғыш -
...

Әр жұп сұрақтар парақшасын алып, шешімін есептеп, жауаптар парақшаларынан дұрыс жауабын анықтайды.

Кері байланыс:
<<Жауабын көрсет>>.
Сұрақтар мен жауаптар жазылған парақшалар.

Тапсырмалар
Жауаптары
1
Екі таңбалы сан

2
Ең кіші екі таңбалы сан

3
Ең үлкен екі таңбалы сан

4
Менде 27 жапсырма бар. Оның
7-еуін досыма бердім. Менде неше жапсырма қалды?

5
Аулада 10 бала футбол ойнап жүр. Оларға 9 бала келіп қосылды.
Аулада барлығы неше бала футбол ойнап жүр?

сабақ
Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Қосындының мәнін және қосылғыштарды табуға берілген есептер
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір амалмен шығарылатын есептердің шешуін санды өрнектер, қысқаша жазба түрінде модельдейді.
Көптеген оқушылар қосындыны және белгісіз қосылғыштарды табуға берілген есептердің шешуін санды өрнектер, қысқаша жазу, теңдеу түрінде модельдейді.
Кейбір оқушылар қосындыны және белгісіз қосылғыштарды табуға берілген есепті өздігінен теңдеу құрып шығарады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Математикалық диктант
Соңынан слайдта жазылған жауаптар бойынша өз жұмыстарын тексереді, бағалайды.
Өзін-өзі бағалау.
Әр оқушыға арналған диктант жазуға арналған парақ.

Математикалық диктант жауаптары жазылған слайд.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Жаңа білімді меңгеру.
Оқулықпен жұмыс.

Оқулық

Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма төмендегідей жадынаманы басшылыққа ала отырып, есептің шешуін санды өрнек түрінде шығарады.
Мәтінді оқу.
Мәтіннен есептің шартын бөліп алады: Концертке 24 қыз және 17 ұл қатысты.
Мәтіннен есептің сұрағын бөліп алады: Концертке барлығы неше бала қатысты?
Амалды таңдау, негіздейді. 24 + 17
Шешуін жазады. 24 +17 = 41
Жауабын тұжырымдайды. Концертке барлығы 41 бала қатысты.
2-тапсырмада есептің кесте түріндегі моделін пайдаланып, есеп құрастырады, есептің сұрағына жауап беретін өрнек құрады.
Барлық бала саны қанша? (b)
Қыздар саны нешеу? (24)
Ұлдар саны қанша? (Белгісіз.)
Белгісіз қосылғышты табу үшін қандай амал таңдайсың, қандай өрнек құрасың? (b - 24) Қосындыны табу үшін 17 + а түрінде әріпті өрнек құрады.
Белгісіз қосылғышты табу үшін 41 - х түрінде әріпті өрнек құрады.
3-тапсырмада есептің сызба, кесте түріндегі моделін пайдаланып, теңдеу құрады, яғни есептің шешуін теңдеу түрінде жазу үлгісі түсіндіріледі.
Концертке 41 бала қатысты. Оның 17-сі - ұлдар. Концертке неше қыз қатысты?
Теңдеу құру үлгісімен танысады, х + 17 = 41, мұндағы 17, 41 сандары мен х әрпі нені білдіретінін анықтау үшін есептен белгілі, ізделінді деректерді ажыратады.
Концертке неше бала қатысты? (41 бала.)
Концертке неше ұл қатысты? (17 ұл.)
Неше қыз қатысты? (Белгісіз.)

тапсырмада мәтін түрінде берілген математикалық жаттығуды және оны қалай шығаратынын әрекет барысында талдайды, сұрақтарға жауап береді.
Есептің шешуін санды өрнектің көмегімен жазып шығарады.

тапсырмада есептің кесте түріндегі моделін пайдаланып, есептің сұрағына жауап беретін өрнек құрады.

3 тапсырмада есепті теңдеу құрып шығару үлгісімен танысады, түсінеді.

Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау сөздері.

Кері байланыс:
<<Оқушымен сұхбат>>.

3-тапсырма.
Критерий:
жай есептің шешуін санды теңдеу түрінде модельдеу. Дескриптор:
есепті теңдеу құрып шығарады.

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген жай есептерді модельдеу және шығару>>.
№13 кесте .

Слайд. Есепті кесте,
қысқаша жазу, теңдеу, өрнек түрінде модельдеп жазған үлгі кесте.

Демек, 41 саны концертке неше бала қатысқанын білдіреді, 17 саны концертке қатысқан ұлдар санын білдіреді, ал х - белгісіз қыз санын білдіреді. Демек, белгісізді х-пен белгілеу.
- х + 17 өрнегі нені білдіреді? (Барлық бала санын білдіреді.)
Барлық бала саны 41-ге тең, ендеше әріпті өрнек
(х + 17) пен санды (41) теңестіреміз. Теңдеуді шешу алгоритмін басшылыққа алып, теңдеуді шешеміз:
х + 17 = 41,
мұндағы х - белгісіз қосылғыш, 17 - белгілі қосылғыш, 41 - қосындының мәні. Белгісіз қосылғышты табу үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайтамыз.
х + 17 = 41
х = 41 - 17
х = 24
24 + 17 = 41
41 = 41
4-тапсырма. Жоғарыда берілген үлгі бойынша кестедегі деректерді талдай отырып, 24 + х = 41 түріндегі теңдеу құрады, шешеді.
Белгісіз қосылғышты табу үшін қандай амал қолдандың?
Белгісіз қосылғышты табуға берілген есептерді азайту амалының көмегімен шығардық.
ТҰЖЫРЫМ
Белгісіз қосылғышты табу үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайту керек.

тапсырмада берілген сызбаның көмегімен өрнектер құрастырады, мәндерін табады.
тапсырмада дәптерге бір тұйықталған және бір тұйықталмаған сынық сызықтар сызады.
тапсырмада үй тапсырмасы түсіндіріліп беріледі. Қысқаша жазбаға сәйкес есептің мәтінін құрастырады. 24 + х = 61 түрінде теңдеу құрып шығарады.
тапсырмада ойнай отырып, ойлана отырып, есепті

тапсырмада
есептің сызба түріндегі моделін пайдаланып теңдеу құрады, яғни есептің шешуін теңдеу түрінде жазады.

тапсырмада берілген сызбаның көмегімен қосындыны табуға берілген есепті шығарады.
тапсырмада дәптерге бір тұйықталған және бір
тұйықталмаған сынық сызықтар сызады.

4-тапсырма.
Критерий:
жай есептің шешуін санды теңдеу түрінде модельдеу. Дескриптор:
сызбаға сәйкес есептің мәтінін құрады;
есепті теңдеу құрып шығарады.

шығарады.
Жандостың кітабының санын анықтау үшін теңдеу құрады.
х - 2 = 3
Мұндағы х - Жандостың кітаптары саны. 2 - Әлияға сыйлаған кітап саны.
3 - Әлияға сыйлағаннан кейін Жандостың өзінде қалған кітап саны. Ендеше, Жандоста 5 кітап болған. Ал Әлияның кітабы Жандостың кітап санынан 1-ге артық, демек Әлияда 6 кітап. Жандос Әлияға 2 кітап сыйлады,
демек, алғашында Жандоста 5 кітап, Әлияда 4 кітап болған.
7-тапсырма. Үй тапсырмасында қысқаша жазуға сәйкес есептің мәтінін құрастырады, теңдеу құрып шығағарды. 8-тапсырмада математикалық логикаға берілген есепті шешеді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша
сындарлы кері байланыс: <<Оқушымен сұхбат>>.
Есеп дегеніміз қандай жаттығу?
Есептің құрама бөліктерін атап бер.
Өмірдегі нақты жағдаяттан есеп құрастыра аласың ба? (Мысалы, менде 14 жол дәптер және 5 торкөз дәптер бар. Менде барлығы неше дәптер бар?)
Рефлексия.
Сабақта қандай тапсырмалар ең қызықты болды?
Бүгінгі сабақта алған білім қай кезде қажет болуы мүмкін?
Өз жұмысыңды бағала.
Барлығы өзің қалағандай орындалды ма?
Неге?
Тағы нені үйренгің келеді?
Жаңа сабақ мазмұнына қатысты шығармашылық, практикалық сұрақтарға жауап береді.
Кері байланыс:
<<Оқушымен сұхбат>>.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
Қалдықты және азайғыш пен азайтқышты табуға берілген есептер

тақырыбы

Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір амалмен шығарылатын есептердің шешуін санды өрнектер, қысқаша жазба түрінде модельдейді.
Көптеген оқушылар есептің сұрағына жауап беру үшін әріпті өрнек, санды өрнек, теңдеу құрады.
Кейбір оқушылар белгісіз азайғышты, азайтқышты табуға берілген есептерді шығару үшін теңдеу құру алгоритмін тұжырымдайды.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Домино>> ойыны ұйымдастырылады. Жұптық жұмыс.
Сұрақтар дайындалады. Әр сұраққа жеке парақшаларға жазылады және олардың жауаптары да жеке парақшаларда көрсетіледі. Жауаптар топтағы барлық оқушыларға бірдей жақсы көрінетіндей үстелдің орта тұсына орналастырылады. Кім тапсырманы бірінші үлгереді, үстелдің ортасында жатқан жауаптардың ішінен дұрыс жауапты тауып алып, сұрақты жабады. Осылай жалғаса береді.
1-сұрақ. 64 пен 4 сандарының айырмасы. 2-сұрақ: 58 санын 2-ге арттыру.
3-сұрақ: 90 санынан 80-ді азайту. 4-сұрақ: 37 санынан 30-ды азайту.
5-сұрақ: 70 және 30 сандарының қосындысы. 6-сұрақ: 89 санын 9-ға кеміту.
Ойын шарты негізінде сұрақтарға жауап іздейді, яғни дайын жауаптардың ішінен дұрыс жауапты табады.
Оқушылар білімі бағаланады.
Сұрақтар мен жауаптары жазылған
<<домино>> карточкалар.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі
Жаңа білімді меңгеру. Оқулықпен жұмыс. 1-тапсырма. Кестемен жұмыс жасай отырып, белгісіз азайғыш пен азайтқышты табу білімін пысықтайды.
2-тапсырмада төмендегідей жадынаманы

Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада белгісіз азайғыш пен азайтқышты
анықтайды.
Кері байланыс:
<<Оқушымен диалог- сұхбат>>.

басшылыққа ала отырып, есептің шешуін санды өрнектің көмегімен жазып шығарады.
Мәтінді оқу.
Мәтіннен есептің шартын бөліп алу. Айдоста 25 кітап болғаны, 17-сін достарына сыйлағаны белгілі.
Мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу. Айдоста неше кітап қалғаны белгісіз.
Амалды таңдау, негіздеу. 25 - 17
Шешуін жазу. 25 - 17 = 8
Жауапты тұжырымдау. Айдоста 8 кітап қалды. 7) Тексеру. 8 + 17 = 25
Шығармашылық сұрақтар:
- Қалдықты табуға берілген және қосындыны табуға берілген есепті шығару жолдарының ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
Қосындыны табуға берілген есеп пен қалдықты табуға берілген есепті шығару жолының айырмашылығы:
Қалдықты табуға берілген есепті шығару үшін нысанның (заттың) жалпы санынан белгілі сан азайтылады.
Қосындыны табуға берілген есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданады. Қосындыны табуға берілген есеп пен қалдықты табуға берілген есепті шығару жолының ұқсастығы:
Ортақ: есептің шарты, сұрағы, шешуі, жауабы болады.
3-тапсырмада есептің кесте түріндегі моделін пайдаланып, есептің сұрағына жауап беретін әріпті өрнек құрады. Айырманың мәнін табу, белгісіз азайғыш пен азайтқышты табу білімін қолдана отырып, b - 17; 8 + а; 25 - х түріндегі әріпті өрнектер жазады, оқиды.
- Белгісіз азайтқышты (азайғышты) табу үшін қандай амал қолдандың?
тапсырмада есептің шешуін санды өрнектің көмегімен жазып шығарады.

тапсырма есептің кесте түріндегі моделін пайдаланып, есептің сұрағына жауап беретін әріпті өрнек құрады.

Қалыптастырушы бағалау: <<Смайлик>>.

Кері байланыс:
<<Дос пікірі>>.
Оқулық

CD диск

Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген жай есептерді модельдеу және шығару>>.
№14 кесте .

Слайдтар: қосу мен азайтуға берілген жай есептердің көрнекі модельдерінің түрлері.

4-тапсырмада есептің шешуін теңдеу түрінде жазады.
Ертегі кітабы - 25, сыйлаған кітап саны - белгісіз (х), қалған кітап саны - 8; Ендеше 25 - х = 8 түріндегі теңдеу құрылады. Мұндағы: 25 - азайғыш, х - белгісіз азайтқыш, 8 - айырманың мәні.
- Белгісіз азайтқышты қандай амалмен табасың? Тұжырым ұсын.
Азайғышты табуға берілген есепті қосу амалының көмегімен шығарады.
Азайтқышты табуға берілген есепті шығару үшін азайту амалын қолданады.
тапсырмада белгісіз азайтқышты, азайғышты табу білімін қолдана отырып, азайғышы, азайтқышы белгісіз теңдеулерді шешеді.
тапсырма. Жай есепті шығару барысында қосу мен азайтудың өзара байланысы жайлы білімді белсендіру. Қалауы бойынша есепті теңдеу құрып немесе қысқаша жазуын жазып, сызбасын сызып шығаруға болады.
Теңдеу құру үлгісі.
Теңдеу құру алгоритмін басшылыққа алады:
белгісіз шаманы анықтап, оны айнымалымен (әріппен) белгілеу;
сол арқылы оған тәуелді шамаларды өрнектеу;
теңдеу құру;
есептің сұрағына жауап тауып, шешуін тексеріп, жауабын жазу.
53 - х = 45 және х - 8 = 45 түріндегі теңдеу құрады, шешеді.
Мысалы, 53 - х = 45 теңдеуін шешейік.
1-қадам - теңдеуді оқу:
<<53 саны мен белгісіз азайтқыш икстің айырмасының мәні 45-ке тең>>;
<<53 минус икс тең 45>>;
<<53-тен иксті азайтқанда 45 шығады>>;
тапсырмада есептің шешуін теңдеу түрінде жазады.

тапсырмада белгісіз азайтқышты, азайғышты табу білімін қолдана отырып, теңдеу шешеді.
тапсырмада қосу мен азайтудың өзара байланысы жайлы білімдерін пайдаланады.

6-тапсырма.
Критерий:
бір амалмен шығарыла-тын есептерді модель-дейді және шығарады, шешуі мен жауабын жазады. Дескриптор:
белгісіз шаманы анықтап, айнымалымен белгілейді;
тәуелді шамаларды өрнектеп, теңдеу құрады;
теңдеу шешеді, жауабын тексереді.

Есепті кесте, қысқаша жазу, теңдеу, өрнек түрінде модельдеп жазған үлгі кесте .

4) <<Азайғыш 53 және азайтқыш икс, айырманың мәні 45>>. 2-қадам - амалдардың компоненттері арасындағы байланыс жайлы ережені таңдау және оны шешу үшін пайдалану.
х - белгісіз қосылғыш (белгісіз қосылғыш x-ті табу үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты кемітеміз) ; х = 53 - 45
қадам - амалдың белгісіз компонентін табу:
қадам - теңдеудің шешуін жазу: x = 8.
қадам - тексеру, берілген теңдеудегі х-тің орнына табылған 8 санын қоямыз және қосу амалын орындаймыз:
53 - 8 = 45.
Теңдеудің оң жақ және сол жақ бөліктерінің мәндерін салыстырамыз.
53 - 8 = 45
45 = 45 - тура теңдік.
тапсырмада үй жұмысы түсіндіріледі. Қысқаша жазуға сәйкес есептің мәтінін құрастыруы және
х - 28 = 14 түрінде теңдеу құрып, түбірін табуы тиіс.
тапсырма. Бағытталған сызықтармен қозғала отырып, <<Кітап - білім бұлағы, білім - өмір шырағы>> деген мақалды оқиды. Оның мән-
мағынасын түсіндіреді.

Үй жұмысы қысқаша жазуға сәйкес есептің мәтінін құрастырады, теңдеу құрады.

8-тапсырмада бағытталған сызықтармен қозғала отырып, мақалды оқиды, мағынасын
түсіндіреді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
<<Математикалық диктант>> түрінде алынады, нәтижесі жұптық тексеру әдісімен тексеріледі.
52 және 41 сандарының қосындысы.
80 және 22 сандарының айырмасы.
76 санын 11-ге арттыру.
93 санын 2-ге кеміту.
54 және 43 сандарының қосындысы.
87 және 20 сандарының айырмасы.
37-ні 12-ге арттыру.
95-ті 72-ге кеміту.
1
2
3
4
5
6
7
8
Оқушылар еңбегі жазбаша түрде бағаланады.

Дүйсенб і
Сәрсенб і
Жұма
Сенбі
Алмат
●
+
●
●
Жандос
+

Әлима
●

+
●
Самал
●

+

Қосымша шығармашылық тапсырма. Алмат, Жандос, Әлима және Самал - менің достарым. Олар дүйсенбі, сәрсенбі, жұма және сенбі күндері кітапханадан кітап алуға барды.
Алмат кітапханаға дүйсенбі күні де, жұма, сенбі күні де барған жоқ. Әлима мен Самал дүйсенбі күні барған жоқ. Әлима сенбі күні барған жоқ.
Балалардың әрқайсысы кітапханаға қай күні барды?
Мәтін мазмұнымен мұқият танысу.
Балалардың есімдері мен апта күндерін кестеге түсіру.
Белгілі деректерді кестеде белгілеу. 5)

Алмат кітапханаға дүйсенбі күні де, жұма, сенбі күні де бармағаны белгілі, демек, кестеге Алматтың есімі мен апта күндері жазылған бағанға <<●>> белгісін қою. Әлима мен Самалдың дүйсенбі күні бармағаны белгілі, ендеше Әлима мен Самалдың есімдері мен осы апта күндері жазылған бағанға да <<●>> қоямыз. Әлима сенбі күні бармады, <<●>> белгілейміз. Кестені зерттеу. Демек, Алмат сәрсенбі күні барған, кестеге <<+>> қоямыз. Әлима жұма күні, ал Самал сенбіде барған, белгі қойылады. Жандос дүйсенбі күні барған.
Рефлексия: <<Оқушымен диалог-сұхбат>> әдісі.
Мұғалім оқушылармен диалог-сұхбат құрады.
- Бүгінгі сабақта не үйрендің?
Әр оқушы жауабын жазады.

Оқушымен диалог-сұхбат құрады.

Рефлексия:
<<Оқушымен диалог- сұхбат>> әдісі.
Мұғалім оқушылармен диалог-сұхбат құрады.

сабақ

Сабақтың тақырыбы
Санды бірнеше бірлікке арттыруға және кемітуге берілген есептер
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір амалмен шығарылатын есептерді қысқаша жазу, сызба түрінде модельдейді.
Көптеген оқушылар санды бірнеше бірлікке арттыруға және кемітуге берілген есепті түрлі нұсқада модельдеп шығарады.
Кейбір оқушылар санды бірнеше бірлікке арттыруға, кемітуге берілген есептерді шығару үшін өздігінен сызба, қысқаша жазу, теңдеу түрінде шығарады, түсіндіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
1-тапсырма Кестеде берілген сандарды 3-ке арттыра, 8-ге кеміте отырып, ондықтан аттап ауызша қосу, азайту тәсілдерін қолданады. Берілген ...сандарды 3-ке арттыру,
демек ...сандарына 3-ті қосу, берілген ... сандарды 8-ге кеміту, демек ... сандарынан 8-ді азайту.
1-тапсырмада бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу кестесін пайдаланады, ондықтан аттап ауызша
қосу, азайту тәсілдерін қолданады.
Кері байланыс: сұрақтарға дұрыс жауап берген оқушылар еңбегі мадақталады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі
Жаңа білімді меңгеру. Оқулықпен жұмыс.
1 - 6 аралығындағы тапсырмалар оқушыларды есепті әртүрлі модельдеу, есептің шешуін түрлі модельдермен жазу сауаттылығын меңгертуге бағытталған.
2-тапсырмада графикалық модельді пайдаланып, есепті шығарады.
Есептердің шарттарын, сұрақтарын, шешулері мен
жауаптарын салыстырып, олардың қандай ұқсастығы,
Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырманы орындау барысында есепті талдай отырып, шешуін түрлі модельдермен жазады: өрнек құру, теңдеу құру, сурет салу, сызба түрінде жазады.
Жай есепті шығаруда басшылыққа алады:
мәтінді түсініп оқу;
мәтіннен есептің шартын
тапсырма. Қалыптастырушы бағалау

тапсырма. Қалыптастырушы бағалау:
<<Өз ойыңды білдір>>.
Оқулық. CD диск

айырмашылығы бар екенін зерттейді.

1а - тапсырма
1ә - тапсырма

Шарты
Менде 12 бетбелгі бар, ал
Досымда 10 бетбелгі,

досымда менен 2-еуі кем
ал менде одан 2-еуі

бетбелгі бар.
артық бетбелгі бар.

Сұрағы
Досымда неше бетбелгі
Менде неше бетбелгі

бар?
бар?
бөліп алу. Бұл - бізге
белгілі мәліметтер;
мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу. Бұл - бізден сұралатын мәлімет;
амалды таңдау, негіздеу;
есептің шешуін жазу;
есептің жауабын тұжырымдау.

тапсырмада есептің шешуін әріпті өрнек түрінде жазады.
тапсырмада сызбаны пайдаланып, санды бірнеше бірлікке арттыруға берілген есепті шығарады.

3 - 4-тапсырмалар. Қалыптастырушы бағалау:
<<Бес саусақ>> әдісі. Оқушылар өздерінің үйренгенін талдауға, өз әрекетіне баға беруге дағдыландыру мақсатында орындалады.

Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген жай есептерді модельдеу және шығару>>.
№15 кесте

Шешуі
12 - 2 = 10
10 + 2 = 12

Жауабы
Досымда 10 бетбелгі бар.
Менде 12 бетбелгі бар.

Есептердің мазмұны ұқсас.

Бірінші есепте <<2-еуі артық>>, екінші есепте <<2-еуі кем>>.

Есептердің сұрағы әртүрлі.

Бірінші есепте азайту амалымен өрнек құрылды, екінші есепте

қосу амалымен өрнек құрылды.

Есептердің жауаптары әртүрлі.

3-тапсырмада есеп мәтінін түсіне отырып, есептің

сұрағына жауап беру үшін әріпті өрнек құрастыру

дағдысын жетілдіреді.

Ш: 37 + а;

4-тапсырма.

Мәтінді оқу, шартын, сұрағын, белгілі мәліметтерді, есептің ізделінді белгісізін бөлу, белгілі мен белгісіздің арасындағы байланысты анықтау әрекеті жүзеге асады. Мәтінді оқиды, сызбаны пайдаланады.
Есепте не жайлы айтылған?
Есепте дәптер жайлы айтылған.
Торкөз дәптер туралы не білеміз?
Торкөз дәптер саны 29 екенін білеміз.
Жолды дәптер жайлы не білеміз?
Жолды дәптердің торкөз дәптерге қарағанда 16-сы артық.
Есепте не сұралады?
Жолды дәптер саны сұралады.
Есептің сұрағына жауап беруге бола ма? Қандай амал орындаймыз?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданамыз.
Қандай өрнек құрдың?
29 + 16 өрнегін құрдым.
Есептің шешуін теңдік түрінде жазады және есептің жауабын қысқаша түрде жазады.
Ш: 29 +16 = 45.
Ж: Әсетте 45 жолды дәптер бар.

5-тапсырмада жадынаманы басшылыққа ала отырып, санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есепті шығарады:
Мәтінді оқу. Мәтін мазмұны оқу құралдары туралы.
Мәтіннен есептің шартын бөліп алу.
(Әсеттің 45 жолды дәптері бар, ал торкөз дәптерлерінің саны одан 16-сы кем. Бұл біздің білетініміз)
Мәтіннен есептің сұрағын бөліп ал. (Әсеттің неше торкөз дәптері бар?) Бұл біздің білуіміз қажет нәрсе.
Амалды таңда және негіздеп бер. (45 - 16) 5) Шешуін жаз. (45 - 16 = 29)
6) Жауабын анықта және жаз. (Әсеттің 29 торкөз дәптері бар.)
Оқушы білуі тиіс:
бірінші есепте белгілі болған сан екіншісінде белгісізге айналып, бірінші есептегі белгісіз сан екіншісінде белгілі болатын есептер - кері есептер деп аталатынын;
бірінші есепте айырма арқылы жазылған саннан екінші есептегі қосынды арқылы жазылған теңдікті алуға болатынын;
кері есеп құрастыру үшін есептің шарты мен сұрағының орны ауыстырылатынын;
қосуға берілген есепке кері есептер азайту арқылы құрылатынын;
ал азайтуға берілген есепке қосу арқылы да, азайту арқылы да құрылатынын.
Бір есепке бірнеше кері есептер құрастыруға болатынын. Есептің сызбасын салуға ұсынылған үй тапсырмасы қысқаша жазбаны пайдаланып, есептің шешуін санды өрнек немесе теңдеу арқылы құрады, оның мәнін тауып, есептің жауабын жазады.
7-тапсырмада ойнай отырып, әр баланың оқу құралын анықтау үшін 100 көлеміндегі сандардың қосындысын, айырмасын есептейді.
<<Температураны өлшеу>> әдісі оқушылардың тапсырманы дұрыс орындап жатқандықтарын тексеруге қолданылады.
тапсырмада қысқаша жазуды пайдаланып, санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есепті шығарады. 4 және 5-есептердің шартын, сұрағын, шешуін, жауабын салыстыру негізінде бұл есептердің кері есептер болатынын түсінеді.

Үйге берілген
тапсырмада есептің шешуін санды өрнек немесе теңдеу құрады, оның мәнін тауып, есептің жауабын жазады.
тапсырмада
100 көлеміндегі сандардың қосындысын, айырмасын есептейді.
5-тапсырма.
Критерий:
бір амалмен шығарылатын есептерді модельдеуді және шығаруды біледі. Олардың шешуі мен жауабын жазып үйренуге дағдыланады. Дескриптор:
қысқаша жазуға сәйкес есептің мәтінін құрады;
есептің шешуін өрнек түрінде жазады;
есептің шешуін теңдеу түрінде жазады.

7-тапсырма.
Дескриптор:
100 көлеміндегі сандарды қосу және азайту амалдарын
орындайды.

Графикалық модель, тірек сызбалар, қысқаша жазба үлгілері, кесте.

Ол үшін оқушылардың іс-әрекеттері тоқтатылады және мұғалім тарапынан <<Біз не істеп жатырмыз?>> деген сұрақ қойылады. Оқушылардың осы сұраққа жауап беруіне қарай олардың тапсырманың негізгі шартын түсінгендіктері немесе оны орындау барысы жайлы мағлұмат алынады.
Кейбір жағдайда топтың бірінен тапсырманы қалай орындап жатқандықтары жайлы айтып берулері сұралады. Ал қалғандары оларды бақылап, өздері не істеу керегі жайлы түсінік алуға мүмкіндік беріледі.
Қысқаша жазба бойынша не белгілі және нені табу керек екені сұралады. Есептің шешуі мен жауабын жазады.
Есептің шарты қысқаша жазба түрінде берілгені көрнекі түрде көрсетіледі, түсіндіріледі.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Температураны өлшеу>> әдісі.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
<<Үш ұйғарым>> әдісі.
Жаңа тақырып аясында 3 ұйғарым ұсынылады.
ұйғарым. Санды бірнеше бірлікке арттыруға берілген есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданамын. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.)
ұйғарым. Санды бірнеше бірлікке кемітуге берілген есептің сұрағына жауап беру үшін азайту амалын қолданамын. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.)
ұйғарым. <<Кеміту>> - <<қосу>> ұғымын береді. (Ақиқат/Жалған ұйғарым.)
Жалған ұйғарым болса, неліктен жалған екендігін дәлелдеу сұралады.
Рефлексия <<ИӘ/ЖОҚ>>

<<Үш ұйғарым>> әдісі.
Жаңа тақырып аясында
3 ұйғарымға жауап береді.

Кестеде берілген сұрақтарға жауап береді.

Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы:
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптары- мен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады. (Балаларға таратылады.)

Иә/Жоқ

1
Бірнеше бірлікке арттыруға берілген есептің мазмұнын түсінемін.

2
Бірнеше бірлікке кемітуге берілген есептің
мазмұнын түсінемін.

3
Суреттерді және қысқаша жазуларды
пайдаланып, есептер құрастыра аламын.

4
Есептің сұрағына жауап беру үшін амал
таңдай аламын.

5
Шешуін табамын, жауабын қысқаша
жазамын.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Айырмалық салыстыруға берілген есептер
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1.** Бір-екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар бір амалмен шығарылатын есептерді модельдейді.
Көптеген оқушылар айырмалық салыстыруға берілген есептің моделін түсіндіреді.
Кейбір оқушылар айырмалық салыстыруға берілген есептің моделін құрастырады. Айырмалық салыстыруға берілген есептерді шығару үшін санды өрнек, теңдеу құру алгоритмін тұжырымдайды.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Альтернативті,
Кері байланыс:

басы
<<Сұрақтар>>.
шығармашылық,
<<Оқушымен

Альтернативті сұрақтар:
практикалық сұрақтарға
диалог>>.

- Санды бірнеше бірлікке арттыруға берілген есептің
жауап береді.

сұрағына жауап беру үшін қандай амал қолданасың?

Қосу амалы ма, әлде азайту амалы ма? (Берілген екі

салыстырманың тек біреуін нақтылауды ұсынатын сұрақ

түрі. Бұл сұрақтың түрін қолданған кезде оқушыға дұрыс

жауаптың бағыты ұсынылады, оқушы соның ішінен

дұрысын таңдап алуы керек.)

Шығармашылық сұрақтар:

- Есептің әртүрлі екі сұрағына жауап беру үшін бірдей

амал - азайту амалын қолданамыз. Неліктен? (Оқушыларды ерекше шешім білдіруге, болжам айтуға итермелейді, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуға ықпал етеді.)
Практикалық сұрақтар:
- Сынып ішінен қалдықты табуға берілген есеп мәтінін құрастыра аласың ба?
(Білім алушыларды алған теориялық білімдер мен
тәжірибе арасындағы байланысты орнатуға, ұштастыруға үйретеді.)

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада шешуін санды өрнек түрінде жазып, есепті шығарады. Жауабын жазады. Оқушылар <<Есептің әртүрлі екі сұрағына жауап беру үшін неліктен бірдей амал - азайту амалын қолданамыз?>> деген сұраққа өз пікірлерін білдіреді, өз ойын түсіндіреді. <<Қанша артық немесе қанша кем?>> сұрақтарына жауап беру үшін азайту амалы ғана қолданып, үлкен саннан кіші санды азайтуды түсінгендері маңызды. Есеп мәтінінде <<кем>>, <<артық>> сөздерінің орнына <<үлкен>>, <<кіші>> сөздерінің алмасқанын түсіндіреді.
Оқушылар бір санның екінші саннан нешеуі артық немесе нешеуі кем екенін білу үшін көп саннан аз санды азайту керек екенін түсінулері маңызды.
11 мен 6 11 - 6 =5
6 саны 11-ден 5-ке кем, ал 11 саны 6-дан 5-ке артық. Оқушылар айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіретінін түсінеді.
Видеотүсіндірме ұсынылады.
Видеода ұсынылған есептің сұрағына жауап беру үшін қандай өрнек құрылды, қандай амал қолданылды?
Тұжырымды есіңе түсір.
ТҰЖЫРЫМ:
Оқулықпен жұмыс.

1 - 6-тапсырмаларды орындау барысында есепті талдай отырып, шешуін түрлі модельдермен жазады: өрнек құру, теңдеу құру, сурет салу, сызба түрінде модельдеу.
Жай есепті шығаруда мыналарды басшылыққа алады:
мәтінді түсініп оқу;
мәтіннен есептің шартын бөліп алу. Бұл - бізге белгілі мәліметтер;
мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу. Бұл - бізден сұралатын мәлімет;
амалды таңдау, негіздеу;
есептің шешуін жазу;
есептің жауабын тұжырымдау.
Кері байланыс:
<<Ұстазға хат>>. Тапсырманы түсінгені, түсінбегені туралы суретті хат қалдырады.
Есептің әртүрлі екі сұрағына жауап беру үшін
неліктен бірдей амалды - азайту амалын қолданылғанын түсінген оқушы суретті хаттағы дөңгелекті қызыл түспен бояйды.

Оқулық

Графикалық модель.
Тірек сызбалар, қысқаша жазба үлгілері, кесте.

Бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша

кем екенін білу үшін көп саннан кіші санды азайту.

Айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық
және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіреді.

тапсырмада өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу білігін жетілдіреді.
тапсырмада
сызбаға сәйкес келетіндей есептің сөз моделін - мәтінін құрастырады, шығарады.
тапсырмада 1-ден 100-ге дейін 7 цифры неше рет кездесетінін санайды:
7, 17, 27, 37, 47, 57, 67, 77, 87,
97.
Логикалық ойлауға берілген қосымша тапсырманы шешу үшін практикалық әрекет орындайды.

4-тапсырма.
Критерий:
бір амалмен шығарылатын есептерді модельдейді Дескриптор:
қысқаша жазуға сәйкес есептің сұрағына жауап беру үшін амал таңдайды, өрнек құрады.
есептің шешуін санды өрнек түрінде жазады.

CD диск.
<<Қосу мен азайтуға берілген жай есептерді модельдеу және шығару>> көрнекі кестелері.
№15 кесте.
№18 кесте.

тапсырма оқушыларды кестемен жұмыс жасауға жетелейді.
Ағасының қарындасынан неше жас үлкен, қарындасының ағасынан неше жас кіші екенін анықтайтын 22 - а, b - 5, 13 - с түріндегі әріпті өрнектер құрады.
тапсырмада есептің мазмұнымен танысып, берілген сызбаны оқи алуы, есептің сұрағына жауап беру үшін амал таңдауы, білуі маңызды болмақ.
тапсырма айырмалық салыстыруға берілген есепті шығару білігін жетілдіруге негізделген.
тапсырма белгісіз қосылғыш, азайғышы мен азайтқышы белгісіз теңдеулерді шешу білігін жетілдіреді. 6-тапсырма санды бірнеше бірлікке арттыруға, айырмалық салыстыруға берілген есептерді шығару іскерлігін жетілдіреді.
тапсырма өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу білігін жетілдіреді.
тапсырма сызбаға сәйкес келетіндей есептің сөз моделін - мәтінін құрастыруға ұсынылған. Сызбаны пайдаланып, санды өрнек немесе теңдеу құрады, оның мәнін тауып, есептің жауабын жазу білігін жетілдіруге негізделген.
тапсырма шығармашылыққа берілген.
1-ден 100-ге дейін 7 цифры неше рет кездеседі? 7, 17, 27, 37, 47, 57, 67, 77, 87, 97.

Қосымша тапсырма.
Ойлануды, ізденушілікті қажет ететін тапсырманы практикалық жұмыс түрінде ұйымдастыру тиімді болады. Есеп: 8 дос кездесіп, бір-бірімен қол алысты. Достар барлығы неше рет қол алысты?
Жауабы: 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 28.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жетуі бойынша
сындарлы кері байланыс: <<Ой қозғау>> жаттығуы>>.
Тест сұрақтарына жауап береді, тексереді.
Кері байланыс:
<<Ой қозғау>>
Оқушылардың білім,

№
Сұрақтар
Жауаптар

білік, дағдысын,
яғни нақты мәліметті, белгілі бір материалды білу деңгейін анықтау үшін қалыптастырушы бағалау стратегиясы. Бұл таңдауға берілетін тест үлгісі: дұрыс жауаптан тұрады.
Тест
парақшасы (әр оқушыға дайындалған).

1
6-дан 2-ге артық санды тап.
А) 4
Б) 8
С) 9
Д) 10

2
17-ден 6-ға кем санды тап.
А) 12
Б) 14
С) 23
Д) 11

3
Есептің шешуін таңда. Анардың 6 кітап, ал Жанарда 3 кітап бар. Жанарға қарағанда Анардың кітабының
нешеуі артық?
А) 6 - 3 = 3 (к.)
Б) 6 + 3 = 9 (к.)
С) 6 - 1 = 5 (к.)
Д) 3 + 3 = 6 (к.)

5
Есептің шешуін таңда. Атасы 80 жаста, ал немересі 20 жаста.
Немересі атасынан неше жас кіші?
А) 80 - 20 = 60 (ж.)
Б) 60 + 20 = 80 (ж.)
С) 80 - 60 = 20 (ж.)
Д) 80 + 20 = 100 (ж.)

Әр оқушы тест жұмыстарын орындап болып, жанындағы оқушымен парақшасын алмастырады. Тест жауаптары экранға шығарылады. Оқушылар бір-бірін тексереді.
Рефлексия: <<Алма>> (қызыл және жасыл түсті алманың суреттері ұсынылады).
Қызыл алма - <<Бүгін берілген тапсырмаларды қызыға орындадым>>.
Жасыл алма - <<Талпындым, бәрі жақсы>>.
Қызыл алманы таңдаған балалар қол көтереміз.
Ал жасыл алманы кімдер таңдады екен? (Жасыл алманы таңдаған балаға өзіне қиындық тудырып жатқан тапсырмаларды түсінуге дер кезінде көмектесу.)

сабақ

Орындалатын қадамдар:
1В САНДАРМЕН АМАЛДАР ОРЫНДАУ. ЕСЕПТЕР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!

1В бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

ШАМАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІ

сабақ

Бөлім
1С Шамалар және олардың өлшем бірліктері
Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Ұзындық. Ұзындықтың өлшем бірліктері
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар ұзындықтың өлшем бірлігі - метрді біледі. Ұзындықтың өлшем бірліктерін түрлендіруді, салыстыруды, мәндерін қосуды және азайтуды үйренеді.
Көптеген оқушылар ұзындық бірліктерінің арасындағы байланысты түсінеді, қолданады.
Кейбір оқушылар шығармашылыққа берілген тапсырмаларды орындайды, түсіндіреді. Түрлі дерек көздерінен ежелгі өлшем бірліктері мен олардың қатынастары туралы біледі.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Практикалық жұмыстар ұйымдастырылады. Заттарды ұзындығына қарай салыстыру және
нәтижесін ұзындықтары бойынша бірдей және
Заттардың ұзындығын беттестіру және
тұстастыру, <<көз мөлшерімен>> салыстыру
Кері байланыс:
<<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің жанында отырған баланың бүгінгі

Ұзындықты өлшеу
мен салыстыруды көрсететін суреттер.

әртүрлі, ұзын және қысқа, биік және аласа, ұзындықтың мәні ... см-ге тең деген сияқты сөздер арқылы айту.
Қоршаған ортадағы заттардан кез келген өлшеуішті (мысалы: таяқшалар, өлшем қағаздары, алақан) пайдаланып, кез келген заттың ұзындығын өлшеуді көрсетіп беру. Мысалы, жолақтардың ұзындықтарын, балалардың бойларын, сыныптағы гүл жапырағының ұзындығын анықтау жаттығулары орындалады.
Сонымен қатар заттарды ұзындығын беттестіру және тұстастыру, <<көз мөлшерімен>> салыстыру әрекеті орындалады:

Практикалық әрекет арқылы жолақтың бойымен саусақты жүргізе отырып, заттың бойлылық қасиеті болатынын анықтау.
Қай фигура ұзын? Неге олай ойлайсың?
әрекеті орындалады.
еңбегі, іс-әрекеті туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.
Сен жарайсың!
Жауабың ұнады!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemati ka/2-synyp/metr- uzyndyq-olshem- birligi?mid=eaabf1e0
-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Таяқшалар, өлшем қағаздары, алақан (қима қағаздан жасалған).
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгеру оқулықтағы 1-тапсырманы қарастырудан басталады. Оқулықта берілген сұрақтарға жауап беру үшін заттардың ұзындықтарын өлшеу қажеттілігі туындайды.
Сызғышты пайдаланып заттарды өлшейді және нәтижесін дециметрмен, сантиметрмен өрнектеп жазады.
Сурет бойынша зерттеу жұмысын жүргізу негізінде төмендегі сұрақтарға жауап береді:
Таңдап алған өлшеуіш (1 см) жолақшаның бойына неше рет салынды?
Жолақшаның ұзындығы неше сантиметр?
Жолақшаның ұзындығы неше дециметр?
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада суреттерді зерттейді, сұрақтарға жауап береді.
Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау сөздері .
Оқулық

1 см-лік жолақша;
1 дм-лік таспабау.

https://bilimland.kz/
kk/subject/matemati ka/2-synyp/metr-

- Егер таңдап алған өлшеуіш (1 дм) таспабаудың бойына 10 рет салынса, оның ұзындығы қандай? Бұл неше дециметр? Неше сантиметр?
4) Ұзындықтың жаңа өлшем бірлігі - метрмен танысады.
10 дециметр ұзындықтың жаңа өлшем бірлігі 1 метрді құрайды. Сонда 1 метрде 10 дециметр бар. 2-тапсырмада ұзындық өлшем бірліктерін салыстыру, түрлендіру, практикалық әрекеттері орындалады, қорытындыланады.
Оқушылардың әртекті шамалар арасында арифметикалық амалдар да, салыстырулар да жүргізілмейтінін, шамаларды бірдей бірлікке келтіріп алып, содан кейін ғана амалдар орындауға, салыстырулар орындауға болатынын түсінгендері маңызды.
а) Мысалы, 39 см-ді дециметр және сантиметрмен өрнектейік.
39 см = 3 дм 9 см;
ә) 4 дм 8 см мен 48 см-ді салыстыр. Мына үлгіде орында:
- Кіші өлшем бірліктерді үлкен өлшем бірліктеріне өрнекте және салыстыр:
4 дм 8 см * 48 см салыстыру үшін (оң жағына назар аудар)
48 см = 40 см + 8 см = 4 дм 8 см
Демек, 4 дм 8 см = 4 дм 8 см
- Үлкен өлшем бірліктерді кіші өлшем бірліктеріне өрнекте және салыстыр:
4 дм 8 см * 48 см салыстыру үшін (сол жағына назар аудар)
4 дм 8 см = 48 см Демек, 48 см = 48 см
Ойсергек: <<Теңіздегі капитан>>.
<<Теңіздегі капитан>> дегенде, қозғалысқа түседі.
<<Суға адам батты>> дегенде, орталарына бір оқушыны алып шеңбер жасап тұрады.

2-тапсырмада ұзындық өлшем бірліктерін салыстыру,
түрлендіру, практикалық әрекеттері орындалады, қорытындыланады.

Қимылды жаттығу орындайды.

2-тапсырма.
Критерий:
ұзындық өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіреді.

Дескриптор:
ұзындық өлшем бірліктерін түрлендіреді;
ұзындық өлшем бірліктерін салыстырады.
uzyndyq-olshem- birligi?mid=eaabf1e0
-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

Ұзындығы болатын нақты заттар.

Ұзындықты өлшеу құралдары.
<<Өлшем бірліктері>> көрнекі кестелері.

<<Ұзындық өлшем бірліктері>> - кесте. Тірек сызбалар.

CD диск

Көрнекі кестелер.

<<Түскі ас>> дегенде, 4 оқушыдан бірігіп, тамақ ішу сәтін бейнелейді.
<<Еден жуатын адам>> дегенде, жұптасып қимылдайды.
3-тапсырмада айырмалық салыстыруға есеп шығарады.
Есепте қандай санды деректер берілген?
62 саны нені білдіреді?
91 саны нені білдіреді?
Есепте не сұралады?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қандай өрнек құрасың?
Сонымен бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша кем екенін білу үшін қандай амал қолданасың? Ережесін есіңе түсір.
Бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша кем екенін білу үшін көп саннан кіші санды азайту.
Айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіреді.
Талдау барысында білім алушылар есепті оқып, есепте берілген 62 км - спортзалдағы жүгіру жолының ұзындығын, ал 91 м - стадионның ұзындығын білдіретінін түсінеді. Табуға берілген белгісіз мәліметті бейнелеу үшін сұрақ белгісі, бағдар сызығының (стрелка) жазу үлгісі көрнекі түрде пысықталады. Бір санның екінші саннан нешеуі артық немесе нешеуі кем екенін білу үшін көп саннан аз санды азайту керек екенін түсінулері және есепті шығару барысында қолдана білгені маңызды.
62 мен 91 91 - 62 = 29
62 саны 91 -ден 29-ға кем, ал 91 саны 62-ден 29-ға артық.
Оқушылар айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін

3-тапсырмада айырмалық салыстыруға есеп шығарады:
мәтінді түсініп оқиды;
шартын, сұрағын ажыратады;
есептің сұрағына жауап беру үшін өрнек құрады, амал таңдайды, мәнін табады;
есептің жауабын жазады.
тексереді.
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы:
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды
жауаптары-мен, ойлау дағдылары
мен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады. (Бала- ларға таратылады.)

білдіретінін түсінеді.
Қосымша бір есепке бірнеше кері есептер құрастыруға болатынын түсіндіру, салыстыру. Спортзалдағы жүгіру Спортзалдағы жүгіру жолының ұзындығы жолының ұзындығы
62 м, ал стадиондыкі - 62 м, ал стадиондыкі - 91 м. Спортзалға 91 м. Спортзал қарағанда стадиондағы ұзындығы стадионға жүгіру жолы қанша қарағанда қанша метр ұзын? кем?
Шешуі: Шешуі:
91 - 62 = 29 91 - 62 = 29
Жауабы: спортзалға Жауабы: спортзалдың қарағанда стадиондағы ұзындығы стадиондағы жүгіру жолы 29 метр жүгіру жолының
ұзын. ұзындығына қарағанда 29 метр кем.
4-тапсырма. 6 да = 60 см; 1 м = 100 см.
60 см шығу үшін 100 см-ді неше см-ге кеміту керек? 100 см - ... см = 60 см. 100 см - 60 см = 40 см.
Ж: 60 см шығу үшін 100 см-ді 40 см-ге кеміту керек. 5- тапсырманы өздігінен үйде орындау арқылы өзінің білімін тексеріп, баға береді.
Мысалы, 7 дм 9 см мен 9дм 7 см-ді салыстыр. Мына үлгіде орында:
- Үлкен өлшем бірліктерді кіші өлшем бірліктеріне өрнекте және салыстыр:
7 дм 9 см * 9 дм 7 см см салыстыру үшін
7 дм 9 см = 79 см
9 дм 7 см = 97 см
Демек, 79 см < 97 см.
6-тапсырмада сынық сызықтың буындарын өлшеу барысында сынық сызықтың әр кесіндісі буын деп аталатынын еске түсіреді. Әр буынның ұзындығын жеке өлшейді. Әр буынның ұзындығын қосады.
- Суретте бейнеленген сынық сызық неше буыннан тұрады?

тапсырмада өлшем бірліктерін түрлендіреді.

тапсырмада
теңдік тура болатындай, белгісіз сандарды ажыратады және ұзындық өлшем бірліктерін салыстырады.

тапсырмада сынық сызықтың буындарын өлшеу барысында сынық сызықтың әр кесіндісі
буын деп аталатынын еске

6-тапсырма.
Дескриптор:
бірінші суретте берілген сынық сызықтың буын санын анықтайды, буындарының ұзындығын қосады;

Әр буын неше см-ге тең?
Бірінші, екінші суретте берілген сынық сызықтың жалпы ұзындығы неше см? Қызыл түсті кесіндінің ұзындығы неше см?
Қай сынық сызықтың ұзындығы қызыл түсті
кесіндінің ұзындығына тең?
Қосымша ақпаратпен танысады.
Өлшеуіш құралдарда санақ басы ретінде 0 саны алынады.
Бүгінде біз қолданып жүрген сызғыш алғаш рет
Францияда пайда болған. Оны тек ағаштан ғана жасаған.
түсіреді. Қызыл кесіндінің ұзындығына тең сынық сызықты анықтайды.
Ақпараттық мәліметпен танысады.
екінші суретте берілген сынық сызықтың буын санын анықтайды, буындарының ұзындығын қосады;
қызыл түсті кесіндінің ұзындығын өлшейді;
қызыл кесіндінің ұзындығына тең сынық сызықты анықтайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
<<Блум түймедағы>> әдісі бойынша сабақты қорытындылау.
Блум түймедағының алты күлтесі - сұрақтар типінің алты түрі.
1. Қарапайым сұрақ:
Бүгін қандай тақырыппен таныстың?
2. Анықтаушы сұрақ:
Қандай жаңа сөздер, терминдер үйрендің?
3. Интерпретациялық (түсіндіруші) сұрақ.
Неліктен үлкен заттарды сантиметрмен өлшей алмайсың?
4. Шығармашылық сұрақ:
Заттарды ұзындығына қарай салыстырғанда қандай сөздерді пайдаланасың?
5. Бағалау сұрағы:
Ұзындықты өлшеудің құралы мен массаны өлшеудің құралының айырмашылығы неде?
6. Тәжірибелік сұрақ:
Аяқкиіміңнің (кітабыңның, қаламыңның т.б.) ұзындығын сызғыштың көмегімен өлшеп, неше см екенін айта аласың ба?
Оқушылардың сабақ материалын меңгеру деңгейін анықтау үшін сабақтың барысында қадағаланады.
Жұптық, топтық талқылауға назар аударылады.
Сұрақтарға жауап береді.
Кері байланыс:
<<Блум түймедағы>> әдісі.

Гүл күлтешелері

Талқылауға әр оқушының қатысуы тиіс. Олардың жауаптарын тыңдағанда нені түсінбейтінін анықталады. Қадағалау нәтижесінде оқушыларға қандай көмек көрсету қажеттігі анықталады.
Бүгінгі сабақта оқушы меңгеруі тиіс дағдылар:
кесіндіні өлшеу дегеніміз - оның ұзындығын табу екендігін түсіну;
ұзындық өлшем бірлігі <<сантиметр, метр>> белгілеу, оқу;
сызғыштың көмегімен ұзындықты өлшеу;
ұзындық өлшем бірлігі <<см, дециметр, метр>> белгілеу, оқу;
ұзындық бірліктерінің арасындағы байланысты түсіну, қолдану;
заттарды салыстыру барысында ұзындық ұғымдарын білдіретін терминдерді (<<бірдей>>,
<<әртүрлі>>, <<ұзын>>, <<қысқа>>, <<биік>>, <<аласа>>,
<<ұзындықтың мәні ... см-ге тең>>) қолдану.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Масса. Массаның өлшем бірліктері
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар: массаның өлшем бірлігі - центнерді біледі. Массаның өлшем бірліктерін түрлендіруді, салыстыруды, мәндерін қосуды және азайтуды үйренеді.
Көптеген оқушылар: заттарды массасына қарай салыстыру және нәтижесін ауыр және жеңіл, массасы артық және массасы кем,
массаның мәні 5 килограмға тең деген сияқты сөздер арқылы айтады, қолданады.

Кейбір оқушылар: өзіндік пікір, тұжырым жасайды, түсіндіреді, ойын жеткізе алады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
1) <<Қайсысы ауыр?>>
Заттардың салмағын, яғни массасын <<көз мөлшерімен>> салыстыру әрекеттері орындалады.
Практикалық әрекет, алақандарына қарындаш пен дәптерді сала отырып, салмақтау арқылы заттың салмағы, яғни массасы болатынын анықтау.
Қай зат жеңіл? Неге?
Қай зат ауыр? Неге?
Айналаңа қарашы, қандай заттардың массасын көз мөлшерімен салыстыра аласың? (Сөмке мен кітап, қалам мен қаламсауыт, парта мен орындық т.б.)
2) Массаны <<көз мөлшерімен>>, салыстыру әрекеттері орындалады:

Практикалық әрекет алақандарына кішкентай алма мен үлкен алманы салып, салмақтау арқылы заттың массасы болатынын анықтау.
Қай алманың массасы ауыр? Неге?
Қай алманың массасы жеңіл? Неге?
Оқулықпен жұмыс.

Заттардың массасын <<көз мөлшерімен>> салыстырады. Заттың массасы ұғымын білдіретін <<жеңіл>>, <<ауыр>> сөздерін орынды қолданады.

Практикалық әрекеттер орындалады. (Алманың массасын, оқулықтардың
массасын өлшеу т.с.с)
Кері байланыс:
<<Мадақтама>>.
Оқулық

Практикалық жаттығуға арналған заттар.

Массаны өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі
1) Балаларға ата-аналарымен дүкенге барып, тағамдардың массаларын қалай өлшейтінін сандық бейнеге (видеоға) түсіру тапсырмасы алдын ала берілген. Осы видеоны ұсыну, пікірлесу.
Шаманы таңдалып алынған құралдар және аспаптармен
өлшейтіні, суретте берілген әр құралдың не үшін және қандай заттарды өлшеуге арналғаны түсіндіріледі.
Оқулықпен жұмыс.
Видеолар талданады.
Кері байланыс:
<<Оқушымен диалог-сұхбат>>.
Оқулық

Массаны өлшеудің құралын және стандартты өлшем бірлігі - килограмды таңдау, өлшеулер жүргізу әрекеті, яғни құралды (таразы) және массаны (кг) стандартты бірлікпен өлшеу әрекеті көрсетіледі.
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау барысында заттарды массасына қарай салыстыру және нәтижесін <<ауыр және жеңіл, массасы артық және массасы кем, массаның мәні 5 кг- ға тең>> деген сияқты сөздер арқылы айтуға жетелеу.
Сандық бейне (бейнетүсіндірме) ұсынылады.
1-тапсырма, 2-тапсырма бойынша суреттерге қарап, заттардың массасын өлшейді, сұрақтарға жауап береді, ауыр заттарды өлшеу үшін қажет ірі өлшем бірлігі - центнермен танысады. Сұрақтарға жауап береді.
1 ц қант сатып алу үшін 10 килограмдық қант салынған неше қап қажет?
(10 кг-дық 10 қап қажет)
25 килограмдық ше? (25 килограмдық 4 қап қажет)
50 килограмдық ше? (50 килограмдық 2 қап қажет)
тапсырма, 4-тапсырмаларда шамалардың мәндерін салыстырады, <<артық, кем, тең>> қатынастары жайлы біліктерін дамытады.
тапсырмада оқушылар бір санның екінші саннан нешеуі артық немесе нешеуі кем екенін білу үшін көп саннан аз санды азайту керек екенін түсінулері маңызды. Оқушылар айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіретінін түсінеді.
Ойсергек.
Кел, балақан, балақан, Шапалақта алақан.
Жай, жай, жай, Шапалақта алақан, Шапалақта алақан. Қозғап барлық денеңді, Қолды қатты соқ енді. Сарт, сарт, сарт,
Қолды қатты соқ енді, Қолды қатты соқ енді.

1 және 2-тапсырмаларды орындау барысында суреттерге қарап, заттардың массасын анықтайды, сұрақтарға жауап береді.
Сурет бойынша өзі де сұрақтар құрастырады. Суреттегі заттардың массасын қандай өлшем бірлігімен өлшеген қолайлы екенін айтады.

3 және 4-тапсырмаларда шамалардың мәндерін салыстырады, <<артық, кем, тең>> қатынастары жайлы біліктерін дамытады.

Қозғалыс жаттығуларын жасайды.

4-тапсырма.
Критерий:
масса шамалардың мәндерін салыстырады. Дескриптор:
біртекті масса өлшем бірліктерімен берілген шамалар- дың мәндерін салыстырады;
әртүрлі өлшем бірліктерімен берілген шамалар- дың мәндерін кіші өлшем бірлігіне
өрнектейді, салыстырады.

<<Массаның өлшем бірліктері>> - кесте. Тірек сызбалар.

Массаны өлшеу құралдары.

Партада отыру, дәптер мен көздің арасында сақталатын қашықтықты сақтау ережесі үнемі назарда ұсталады.
тапсырма өлшем бірліктері мен шамалар арасындағы сәйкестікті орнатады.
тапсырма қосу амалына берілген есепті санды өрнек түрінде модельдеу және осы есепке кері есептер құра білу дағдысын дамытуды көздейді.
Мәтін мұқият оқылады.
Анам екеуіміз бақшадан бірнеше килограмм шие тердік. 13 кг шиеден анам шырын дайындағанда, 18 кг шие қалып қойды. Анам екеуіміз неше килограмм шие тердік?
Осы есепке кері есеп құрастыр және оны шығар.
Мәтіннен не түсіндің?
13 кг жемістен шырын дайындағанын, 18 кг жеміс қалғанын білдік.
Бұл - есептің шарты. (Есептің берілгендері шартында айтылады.)
Есепте не сұралады?
Анасы екеуі неше килограмм шие жинағаны сұралады.
Бұл - есептің сұрағы. (Сұрақ қою арқылы есепті қалай шығаратынын анықтайды.)
Есептің сұрағына жауап беруге бола ма? Қандай амал орындайсың?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданасың.
Өрнек құрайық: 13 + 18.
Бұл - есептің шешуі, 13 + 18 = 31, ал нәтижесі - жауабы.
8-тапсырма ізденушілікке, шығармашылыққа берілген. Тәжiрибе цехында бiрдей 8 ойыншық жасалды. Оның жетеуі бiрдей темірден, ал сегізіншісі - ең жеңiлi ағаштан дайындалды. Кiртастарды пайдаланбай, табақшалы таразымен үш рет өлшеу арқылы жеңiл ойыншықты қалай табуға болады?
Массаны анықтауға берілген бұндай есепті былай пайымдайды:
1-өлшеу
8 ойыншықты таразының екі жағына төрт-төрттен бөліп

тапсырмада өлшем бірліктері мен шамалар арасындағы сәйкестікті орнатады.

тапсырмада қосындыны табуға берілген есепті шығарады.

8-тапсырмада ойыншықтарды таразы табақшасына бөліп салу әдісімен жеңіл ойыншықты анықтайды.

CD диск. Көрнекі кестелер.

Массаны өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.

салады. Таразының қай табақшасы жеңіл тартады, демек, жеңіл ойыншық сол табақшада болғаны.
2-өлшеу
Жеңіл ойыншық анықталған табақшадағы 4 ойыншықты аламыз да, екі-екіден таразы табақшасына қайта саламыз. Таразының қай табақшасы жеңіл тартады, демек, жеңіл ойыншық сол табақшада болғаны.
3-өлшеу
Жеңіл ойыншық анықталған табақшадағы 2 ойыншықты аламыз да, екеуін бір-бірден таразы табақшасына қайта саламыз. Сонда қай табақша жеңіл тартса, ағаштан жасалған
ойыншық сол табақшада екенін білдіреді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың сабақ материалын меңгеру деңгейін анықтау үшін сабақтың барысында қадағаланады. Жұптық, топтық талқылауға назар аударылады. Талқылауға әр оқушының қатысуы тиіс. Олардың жауаптарын тыңдағанда нені түсінбейтіні анықталады. Қадағалау нәтижесінде оқушыларға қандай көмек көрсету қажеттігі анықталады.
Бірінші таразыдағы алманың массасы екінші таразыдағы алманың массасына қарағанда неше килограмм артық?

Қай спортшының зілтемірі ауыр? Зілтемірлердің массаларын салыстыр.
Сұрақтарға жауап береді.

Тапсырма жазылған материалдар.

Әли Арман

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Көлем (сыйымдылық). Көлемнің өлшем бірліктері
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндерімен амалдар орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар көлемнің өлшем бірліктерін түрлендіруді, салыстыруды, мәндерін қосуды және азайтуды үйренеді.
Көптеген оқушылар көлеміне қарай салыстырады, нәтижесін түсіндіреді, дәлелдейді.
Кейбір оқушылар заңдылық пен өзара байланысты тез орнатады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
1) Көлемді (сыйымдылықты) <<көз мөлшерімен>>, өлшеу арқылы салыстыру жаттығуы ұйымдастырылады. Сыйымдылығы болатын нақты заттар мен суреттер қолданылады. Мысалы, бірнеше кішкентай ыдыстар мен үлкен ыдыстардағы сұйық заттар салыстырылады. Оқушылар <<аз>>, <<көп>> сөздерін пайдаланып, жауап береді.
Бүгінгі сабақта көлемді өлшеу құралымен, өлшем
Көлемді (сыйымдылықты)
<<көз мөлшерімен>> өлшеу арқылы салыстырады.
Тілдік қатынаста <<аз>>,
<<көп>> сөздерін қолдана отырып, сұрақтарға жауап береді.
Кері байланыс:
<<Оқушымен диалог>>.

Суреттер

бірлігімен танысып, өлшеулер жүргізіп, практикалық жұмыстар орындалатыны туралы түсінік беріліп, жаңа сабақ мазмұнын игеру жұмыстары жалғасады.
2) Көлемді (сыйымдылықты) <<көз мөлшерімен>> салыстыру әрекеттері орындалады:

Практикалық әрекет, екі ыдыстың (үлкен, кіші) сыйымдылығын салыстыра отырып, заттың көлемінің (сыйымдылығының) болатынын анықтау.
Қай ыдыста су көп деп ойлайсың? Неге?
Қай ыдыстағы су аз? Неге?

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1 және 2-тапсырмаларды орындау барысында ыдыстарды көлеміне қарай салыстырады. Сұрақтарға жауап береді, өздері де сұрақтар қояды, қорытындылайды.
Әр ыдысқа неше литр сүт құюға болады?
Барлық ыдыстарға неше литр сүт құюға болады?
Бидонда сүт қала ма? Егер қалса, неше литр сүт қалады?
тапсырма. Бірінші шелекке 3 бидон су, ал екінші шелекке 6 банка су құюға болады. Мына сұраққа жауап бере аласың ба: <<Қай ыдыстың сыйымдылығы артық?>> Жауабыңды түсіндір. Бұл сұраққа жауап бере алмайды, себебі әр ыдыстың нақты көлемі берілмеген.
тапсырмада өлшем бірліктерін салыстыру білімдерін пысықтайды.
тапсырма.
Бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша кем екенін білу үшін қандай амал қолданасың?
Ережесін есіңе түсір.
Бір санның екінші саннан қанша артық немесе қанша кем екенін білу үшін көп саннан кіші санды азайту.
Оқулықпен жұмыс.

1 және 2-тапсырмаларды орындау барысында ыдыстарды көлеміне қарай салыстырады, сұрақтарға жауап береді. Суреттегі заттардың көлемін қандай өлшем бірлігімен өлшеген қолайлы екенін анықтайды. 3-тапсырмада жауаптарын түсіндіреді.

тапсырмада сандарды салыстырады.

тапсырмада 34 л мен 18 литрдің қосындысының, айрмасының мәнін табады, салыстырады.

4-тапсырма.
Критерий:
көлемнің өлшем бірліктерін салыстырады. Дескриптор:
көлемнің өлшем бірліктерін салыстырады.
Оқулық CD диск
Көрнекі кестелер.

<<Сыйымдылық өлшем бірліктері>> - кесте. Тірек сызбалар.

Айырманың мәні үлкен сан кішісінен қанша артық және кішісі үлкенінен қанша кем екенін білдіреді.
34 л мен 18 литрдің қосындысының мәні: 34 л + 18 л = 52 л.
34 л мен 18 литрдің айырмасының мәні: 34 л - 18 л = 16 л.
52 л - 16 л = 36 л.
Ж: 34 л мен 18 литрдің қосындысының мәні олардың айырмасының мәнінен 36 литр артық.
тапсырма кесте бойынша теңдеулер құру, шешу білігін жетілдіру мақсатын көздейді.
тапсырмада санды өрнек, әріпті өрнек, теңдік пен теңсіздікті ажырата білу дағдысын жетілдіреді.
А) Бірінші жолға теңдіктер мен теңсіздіктерді, ал екінші жолға санды және әріпті өрнектерді жазады. Алдымен теңсіздік, яғни <<>>> (артық) немесе <<<>> (кем) белгілерімен біріктірілген санды өрнектер не екі саны бар жазу теңсіздік деп аталатынын естеріне түсіру жаттығуы жүргізіледі.
Теңдіктің ережесі, яғни егер екі өрнектің мәні тең болса, мұндай өрнектер теңдік деп аталатыны пысықталады.
Тең <<=>> белгісінің оң және сол жағына сан мен өрнек немесе өрнектер жазылуы мүмкін. Әріптер мен сандар амалдар таңбалары арқылы байланысып тұрған жазу әріпті өрнектер деп аталатыны, әріпті өрнектерде латын әліпбиінің әріптері қолданылатындығы пысықталады.

теңдік теңсіздік санды әріпті
өрнек өрнек 9 - 4 = 5 3 < 5 60 - 20 с + 5
b > 5 20 + 30 х - 20
тапсырмада белгісіз азайғышты табуға берілген есепті сызба түрінде, қысқаша жазу, теңдеу, кесте түрінде модельдеп шығарады.
Дастан бөшкеден 19 л су алып, оны астауға құйғанда, бөшкеде 24 литр су қалды. Бөшкеде неше литр су

тапсырмада кесте бойынша теңдеулер құрады, шешеді.
тапсырмада теңдік, теңсіздік, әріпті, санды өрнектердің тұжырымдары пысықталады, әр бағанға ажыратып жазады және теңдеу шешеді.

тапсырмада белгісіз азайғышты табуға берілген есепті сызба түрінде, қысқаша жазу, теңдеу, кесте түрінде модельдеп шығарады.

6-тапсырма.
Дескриптор:
теңдеу құрады;
теңдеу шешеді.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы сызық>>. Балалар дәптерге бағандар сызып, тапсырманың орындау деңгейін + таңбасымен белгілейді. Мұғалім тексеру кезінде оқушының бағасымен келіссе, + таңбасын шеңберге алады, егер келіспесе, жоғары немесе төменге өзі + таңбасын салады.

<<Сыйымдылық өлшем бірліктері>> - кесте.
Слайд

CD диск

Көрнекі кестелер

Көлемді (сыйымдылық) өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.

болған еді?

Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы.
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптары- мен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады.

1) Есепті сызба түрінде модельдеу.

Шешуі: 19 + 24 = 43 (л)

Жауабы: барлығы 43 л су.

1) Есепті қысқаша жазба түрінде модельдеу.

Құйды - 19 л

Қалды - 24 л

Барлығы - ? л

Шешуі: 19 + 24 = 43 (л)

Жауабы: Барлығы 43 л су болған.

2) Есепті кесте түрінде модельдеу.

Барлығы Құйды Қалды

? л 19 л 24 л

Шешуі: 19 + 24 = 43 (л)

Жауабы: Барлығы 34 л су болған.

3) Есепті теңдеу түрінде модельдеу.

х - 19 = 24

х = 19 + 24

х = 43

43 - 19 = 24

24 = 24
тапсырма үйге талданып беріледі. Өлшем бірліктерін салыстырады.
тапсырма.

9-тапсырмада өлшем бірліктерін салыстырады.

Он литрлiк және үш литрлiк екi ыдысты пайдаланып, 8 литр суды қалай құйып алуға болады?
Талдау үлгісі:
Үш литрлік ыдыспен 4 рет су алып, он литрлік ыдысқа
Шығармашылыққа берілген 10-тапсырманы ауызша талдайды.

құямыз, сонда 2 литр су сыймай қалады. Он литрлік

ыдыстағы суды қайтадан төгіп тастаймыз да, үш

литрлік ыдыстың түбінде қалған 2 литр суды 10 литрлік

ыдысқа құйып аламыз. Міне, 10 литрлік ыдыста 2 литр су бар, енді үстіне 3 литрлік ыдыспен екі рет су құямыз. 2 л + 3л + 3л = 8л
Ақпараттық материалмен таныстыру. Қазақтың байырғы көлем (сыйымдылық) бірліктері: шара - қымыз құюға арналған ыдыс (2 л); торсық - теріден жасалған ыдыс (6 - 8 л); көнек - бие саууға арналған шелек
(15 - 16 л); саба - қымыз құюға арналған ыдыс
(10 - 15 л).

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс: <<Домино тастары>> әдісі. (Жұптық жұмыс.)
үлгі:
Домино ұяшықтары мазмұнына сай жалғастырылады.

үлгі:
Оқушыларға бірнеше ұяшықтан тұратын домино үлгісі ұсынылады. Бірінші ұяшыққа <<көлем>> сөзі жазылған, оқушыларды ұяшықтарды әрі қарай толықтыруға ынталандыру. Домино реті: <<сыйымдылық>>, <<литр>>,
<<л>> сөздері және суреттер де жалғасады. Қосымша тапсырма үлгісі.
Анам 12 л құлпынай тосабын дайындады. Оның
3 литрін көршіге берді. Неше литр құлпынай тосабы
Жұптаса отырып, домино тастарын тізбектейді.
Кері байланыс:
<<Көршіңе бір сөз таңда>>.
Әр бала өзінің жанында отырған баланың бүгінгі еңбегі, іс-әрекеті туралы бір ауыз жақсы сөз, мадақтама айтады.
Сен жарайсың!
Жазуың ұнады!
Бүгін өте жақсы жұмыс істедің! т.б.

қалды? Дайындады - 12 л Берді - 3 л
Қалды - ? л Шешуі: 12 - 3 = 9
Жауабы: 9 л тосап қалды.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Шамаларды әртүрлі құралдармен өлшеу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.2.** Ұзындық (м)/масса (ц) өлшем бірліктерін қолданып өлшеу.
2.1.3.1. Әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін анықтау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар шамаларды әртүрлі құралдармен өлшеуді біледі. Заттарды ұзындығы, массасы, көлемі бойынша салыстырады. Өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажыратады.
Көптеген оқушылар заттарды ұзындығына, массасына және көлеміне қарай салыстыру ұғымын түсінеді, қолданады. Әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажыратады және шамалардың сәйкес мәндерін анықтайды.
Кейбір оқушылар үйренген білімдері мен тәжірибе арасындағы байланысты орнатады. Әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажыратады, шамалардың мәндерін анықтайды, теңсіздіктер құрады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Есіңе түсір!
Оқушылар пікірлеседі,
қарастырылып жатқан
Кері байланыс:
<<Оқушы пікірі>>.
Ұзындықты,
массаны, көлемді

Құралдардың атауын және оларды не үшін пайдаланатыны туралы ой бөліседі. <<Шама>> математикалық ұғым екенін және шаманы өлшейтінін, нәтижесін санмен өрнектеп жазатынын түсіндіреді.
Шаманы таңдап алынған құралдармен және аспаптармен өлшейтіні суреттер көмегімен түсіндіріледі.
Суы бар әртүрлі ыдыстардың көлемдерін салыстырып көрейік. (Үлкен, кіші ыдыстағы суды көрсету.)
Қандай ыдыста су көп? (Үлкен ыдыста су көп.)
Қандай ыдыста су аз? (Кішкентай ыдыста су аз.)
Қай ыдыста су көп, аз екенін білу үшін қандай көлем өлшем бірлігі пайдаланылады?
Кітап пен дәптердің қайсысы ауыр? /Қайсысы жеңіл?
<<Ауыр, жеңіл>> сөздері заттың салмағын (массасын) білдіретін ұғымдар. Заттың массасын таразымен өлшейді.
Сызғышпен нені өлшейді деп ойлайсың?
Ал уақытты қалай білеміз? Оқушылар ойы тыңдалады.
Кестеде берілген суреттермен жұмыс жасалады. Қай затпен нені өлшеуге болатыны анықталады.
Практикалық жаттығу түрінде ұйымдастырылады. а) Суреттерге қара. Ұзындықты қандай құралдардың көмегімен өлшеуге болатынын біл.
ә) Өлшеуіш құралды таңдап алып, жанында отырған баланың бойының ұзындығын өлшету әрекетін ұйымдастыруға болады.
тақырып бойынша өз ойын ортаға салады, қоршаған ортадан мысалдар келтіреді.

Берілген сұрақтарға жауап береді.

Үйренген білімдері мен тәжірибе арасындағы байланысты орнатады.

Практикалық жаттығулар орындайды.

Өлшеуіш құралды таңдап алып, жанында отырған баланың бойының ұзындығын өлшейді.

Пікірлерін ортаға салады.

(сыйымдылық) өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.

Ұзындығы, массасы, көлемі (сыйымдылы- ғы) болатын нақты заттар.

Нәтижесінде кесіндінің ұзындығын сызғыштың көмегімен өлшеуге болатынын, ал масса мен көлем (сыйымдылық) жайлы олай айтуға болмайтындығы туралы түсінік беріледі.
Шама - нысанның ерекше қасиеті. Шаманы өлшейді
және нәтижесін санмен өрнектейді. Шамалар: ұзындық, масса, көлем (сыйымдылық), уақыт.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада суреттегі өлшеуіш құралдарымен қандай шамаларды өлшеуге болатынын анықтайды.
- Суретте берілген өлшеуіш құралдарын қай жерде көрдің?
Ол құралмен нені өлшеді?
Қандай өлшеуіш құралдарын көрмедің? (Таныс емес құралдар туралы түсінік беріледі)
Практикалық жаттығу орындалады.
2-тапсырма.
а) Суреттерге қара. Массаны қандай таразылардың көмегімен өлшеуге болатынын және қандай заттарды өлшеуге болатынын атайды, шынайы өмірмен байланыстырады.
Өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажыратады, шамалардың мәндерін анықтайды, теңсіздіктер құрады.
Жеміс-жидектің массасы неше кг? Алманың массасы неше кг? (3 кг) Баланың салмағы неше кг? (27кг) Сызғыштың көмегімен қызыл, көк кесінділердің ұзындығын өлше. Неше см? Оны қалай білдің?
Теңсіздік құра. Мысалы, 3 кг < 27 кг.

ә) Түйе, қой және қоян сияқты үй жануарларын есіне түсіре отырып, олардың массаларын салыстырады және
масаларының өсу реті бойынша атайды.
Оқулықпен жұмыс. 1 - тапсырмада ұзындық, масса, сыйымдылықты өлшеу құралдарын атайды, практикалық жұмыс орындайды. Сұрақтарға жауап береді.
Әр оқушы өзінің қаламының ұзындығын өлшейді.

2-тапсырмада
массаны қандай таразылардың көмегімен өлшеуге болатынын және қандай заттарды өлшеуге болатынын атайды, шынайы өмірмен байланыстырады.

Үй жануарларының массасын салыстырады.

Жаттығу орындайды.

Оқушылар еңбегі мадақталады.

2-тапсырма.
Критерий:
әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларын бір-бірінен ажырату және шамалардың сәйкес мәндерін анықтау.
Дескриптор:
әртүрлі өлшеу құралдары шкалаларына шамалардың сәйкес мәндерін анықтайды;
теңсіздіктер құрады.

Оқулық

Ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылық) өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.

Ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылықты) өлшеу құралдары.

Ойсергек. <<Әдемі ойлай және демала біл>> жаттығуы.
Жүргізуші: <<Толқыған кезде, асықпай дем алуға үйрен. Түзу отыр, қолдарыңды тізелеріңе салып, көздеріңді жұмыңдар, терең дем алыңдар.
Ойша: <<Мен арыстанмын>>, - деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар.
Дауыстап: <<Мен құспын>>, - деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар.
Дауыстап: <<Мен гүлмін>>, - деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар.
Дауыстап: <<Мен сабырлымын>>, - деп деміңді шығар. Сен сабырлысың, сенің қолыңнан бәрі келеді.
тапсырма.
а) Суреттерге қара. Сыйымдылықты қандай ыдыстармен өлшеуге болатынын біледі. Суреттегі өлшеуіш-ыдыстар бойынша қандай сұрақтар қоюға болатыны сұралады.
ә) Шелектің, кесенің және бөшкенің сыйымдылықтарын салыстырады. Оларды сыйымдылықтарының өсу реті бойынша атайды.
тапсырмада қалдықты табуға, қосындыны табуға, айырмалық салыстыруға берілген есептерді талдайды, есептің сұрағына жауап береді.
а) Мәтінді оқу, шартын, сұрағын, белгілі мәліметтерді, есептің ізделінді белгісізін бөлу, белгілі мен белгісіздің арасындағы байланысты анықтау әрекеті жүзеге асады. Мәтінді оқиды, суретті пайдаланады.
Есепте не жайлы айтылған?
Есепте әжесінің сырмақ тігу үшін жіп пайдаланғандығы туралы айтылған.
Қызыл жіп туралы не білеміз? (Ұзындығы 35 дм.)
Қоңыр жіп туралы не білеміз? (Ұзындығы 47 дм.)
Есепте не сұралады? (Барлық жіптің ұзындығы.)
Есептің сұрағына жауап беруге бола ма? Қандай амал орындаймыз?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданамыз.

тапсырмада суретте берілген ыдыстарды атайды, сыйымдылықтарын салыстырады.

тапсырмада қалдықты табуға, қосындыны табуға, айырмалық салыстыруға берілген есептерді шығарады, кері есептер құрады, сызба сызады.

Мәтінді оқу.
Мәтіннен есептің шартын бөліп алу.
Мәтіннен есептің сұрағын бөліп алу.
Амалды таңда және негіздеп беру.
Шешуін жазу.

3-тапсырма.
Дескриптор:
ыдыстардың сыйымдылықтарын өсу реті бойынша атайды.

4-тапсырма.
Дескриптор:
қалдықты табуға;
қосындыны табуға
айырмалық салыстыруға берілген есептерді талдайды, есептің сұрағына жауап береді.

<<Шамалар>>: тірек сызба, кесте.

Суреттер топтамасы.

Ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылықты) өлшеу мен салыстыруды
көрсететін суреттер.

Қандай өрнек құрдың?
35 + 47 өрнегін құрдым.
Есептің шешуін теңдік түрінде жазады және есептің жауабын қысқаша түрде жазады.
Қызыл жіп - 35 дм Қоңыр жіп - 47дм Барлығы - ? дм
Шешуі: 35 + 47 = 82 (дм)
Осы есепке сызба құрастыра аласың ба? ә)

б) Шешуі: 45 - 9 = 36
Жауабы: 36 л су қалды.
тапсырмада бос торкөздің орнына қандай бір таңбалы сан қоюға болатынын анықтайды.

тапсырма. Үй тапсырмасы. Берілген тапсырмада білімдерін қолдана отырып, уақыт бірліктері туралы білімін жетілдіреді.
4 сағ + 4 сағ = 8 сағ;
сағ + 4 сағ = 10 сағ;
сағ + 4 сағ = 11 сағ.
Қосымша ақпаратпен танысады.
Өлшеуіш құралдарда санақ басы ретінде нөл саны алынады.
6) Жауабын анықтау және жазу.

5-тапсырмада бос торкөздің орнына қандай бір таңбалы сан қоюға болатынын анықтайды. 6-тапсырма - үй тапсырмасы, суретте
көрсетілген сағат көмегімен уақытты атайды.
4 сағаттан кейін сағаттар қай уақытты көрсететінін анықтайды.

6-тапсырма.
Критерий:
уақыт шама мәндеріне амалдар орындайды Дескриптор:
сағатта көрсетілген уақытты анықтайды;
4 сағаттан кейінгі уақытты анықтайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Дидактикалық ойын: <<Егіз жапырақтар>>.
Ойын ережесі: Берілген жапырақтардағы шамалар мен өлшеуіш құралдарын өзара байланыстырады, яғни жапырақтардың сыңарын табады.
Жапырақтардың сыңарын табады. (<<Көлем>>, <<масса>>,
<<уақыт>>, <<ұзындық.)
Критерий:
ұзындық/масса/ көлем (сыйымдылық) /уақыт шамаларын ажыратады, оларды өлшеу құралдарды таңдайды. Дескриптор:
көлемді өлшеу
Дидактикалық материал.

Рефлексия: <<Күншуақ>>.
Оқушылар жаңа материалды түсінсе - Күнді, жетік меңгермесе - Күн мен бұлтты, жаңа білімді меңгеруде қиындық туындаса - бұлтты таңдайды. (Бұлтты және
Күн мен бұлтты таңдаған оқушылармен түсіндірме жұмысы ұйымдастырылады.)

құралын анықтайды;
ұзындықты өлшеу құралын анықтайды;
массаны өлшеу құралын анықтайды;
уақытты анықтау құралын анықтайды.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Шамалардың мәндеріне амалдар қолдану
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндерімен амалдар орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар шамалардың мәндерін салыстыруды және шамалармен амалдар орындауды меңгереді.
Көптеген оқушылар теңдік, теңсіздік құрады, оқиды.
Кейбір оқушылар заңдылық пен өзара байланысты тез орнатады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Толықтыр>> жаттығуы есептеу дағдыларын жетілдіру үшін ұсынылады.
Әр оқушы өзіне берілген тапсырмаларды
Мұғалімнің оқушылармен кері
байланысы:
Үлестірмелер (әр оқушыға дайындалған).

Екінші разрядтың 4 бірлігі, бірінші разрядтың 3 бірлігі бар сан - ...
Ұзындық өлшем бірліктері ...
Масса өлшем бірліктері ...
Уақыт өлшем бірліктері ...
Сандарды жазудағы цифрлардың орналасуы ... деп аталады.
1 метрде ... см бар.
1 метрде ... дм бар.
1 центнерде ... кг бар.
Жауаптары экранда көрсету арқылы немесе мұғалімнің өрнектің мәнін дауыстап оқуы арқылы тексеріледі. Оқушылар жауабы дұрыс болса, көк белгішені, дұрыс емес болған жағдайда ақ белгішені көтереді.
<<Толықтыр>> саралау тапсырмасы ретінде орындау ұсынылады. Барлық оқушыларға бірдей тапсырма беріледі. Оқушылар өздерінің қабілеттеріне қарай жеке, түрліше нәтижеге қол жеткізуі мүмкін.
толықтырып жазады. Жауаптары экранда көрсету арқылы немесе мұғалімнің өрнектің мәнін дауыстап оқуы арқылы тексеріледі.
<<Мадақтама>>.
Белгі- таяқшалар.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жақшалы өрнектермен амалдар орындай білу білімін пысықтау мақсатында ұсынылған 1-тапсырма орындалады.
2-тапсырма.
Талдау үлгісі:
Есеп мазмұны не туралы? Есепте не белгілі?
100 м, 64 м деген санды деректер нені білдіреді? Есепте не сұралады, не белгісіз?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қандай амал қолданасың? Қандай өрнек құрасың? (100 м - 64 м)
Шешуін, жауабын оқып бер. (100 м - 64 м = 36 м) Ж: орамда 36 метр сым қалды.
Оқулықпен жұмыс.

1-тапсырмада шамалардың мәндеріне амалдар қолданады.
2 және 3 - тапсырмаларды орындау кезінде оқушылар тарапынан жүзеге асатын әрекеттер:
берілген суреттерді пайдаланып, есептерді талдау негізінде
белгісізді анықтау үшін амал таңбасын таңдау, өрнек құру, өрнектің мәнін табу, жауабын жазу әрекеттері
Қалыптастырушы бағалау:
<<Бағалау экраны>>. Арнайы қабырғада оқушыларға әрбір тапсырма үшін әртүрлі жетондар қойылады. Бағалау экраны әрбір оқушының жетістігін көруге мүмкіндік береді. Оқушы қандай тапсырманы пысықтау қажеттігін көреді.

Оқулық

Ұзындық (см, дм) /масса (кг)
/көлем, сыйымдылық (л) салыстыру

Өзара кері есептер

2-тапсырма
Барлығы - 100 м сым Жұмсады - 64 м сым Қалды - ? м сым
3-тапсырма
Барлығы - 100 м сым Жұмсады - ? м сым Қалды - 36 м сым
5-тапсырма Жұмсады - 64 м сым Қалды - 36 м сым
Барлығы - ? м сым

Ш: 100 - 64 = 36 (м)
Ш: 100 - 36 = 64 (м)
Ш: 36 + 64 = 100 (м)

Ж: Орамда 36 м сым
қалды.
Ж: 64 м сым
жұмсалды.
Ж: Барлығы 100 м
сым.

Азайту амалымен
шығарылды
Азайту амалымен
шығарылды
Қосу амалымен
шығарылды

орындалады.

Кері есеп құрастыру жадынамасы негізінде кері есептер құрастырады.

Кері есептер құрастыра білу жадынамаларын пысықтайды.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы таяқша>>. Оқушылар кездейсоқ таңдау құралын таңдайды.
Көбінесе балмұздақ таяқшасы
және шамалар
мәндерімен қосу мен азайту амал- дар орындауға берілген суреттер мен сызбалар.

Азайтуға берілген есепке кері есептер азайту, қосу арқылы құрылды. Кері есеп құрастыру үшін есептің шарты мен сұрағының орны
ауыстырылды.

3-тапсырма (топтық жұмыс). Айырмалық салыстыруға берілген есептерді шығару, оған кері есеп құрастыра білу дағдысын жетілдіру мақсатын көздейді.
Айырмалық салыстыруға берілген есепті талдайды. Қысқаша жазып, шығарады.
Кері есеп құрастыру жадынамасын басшылыққа алып, жоғарыдағы есепке кері есеп құрастырады. Қысқаша жазуын жазып, есепті шығарады.
Ш: 60 ц - 42 ц = 18 ц. Ж: сиыр етіне қарағанда жылқа еті 18 ц артық. Кері есеп шешімі:

Есіңе түсір! Кері есептер дегеніміз не? Оқушы білуі тиіс:
бірінші есепте белгілі болған сан екіншісінде белгісізге айналып, бірінші есептегі белгісіз сан екіншісінде белгілі болатын есептер - кері есептер деп аталатынын;
бірінші есепте айырма арқылы жазылған саннан екінші есептегі қосынды арқылы жазылған теңдікті алуға болатынын;
кері есеп құрастыру үшін есептің шарты мен сұрағының орны ауыстырылатынын;
қосуға берілген есепке кері есептер азайту арқылы құрылатынын, ал азайтуға берілген есепке қосу арқылы да, азайту арқылы да құрылатынын;
бір есепке бірнеше кері есептер құрастыруға болатынын.

тапсырмада қосындыны табуға берілген есепті шығарады.
тапсырма. Бұл тапсырма әріпті өрнекті оқу, мәнін табу білімдері мен біліктерін дамытуға көмектеседі.
Әріпті өрнектің мәнін табу алгоритмі көрсетіледі, бір амалмен орындалатын әріпті өрнектің мәнін алгоритм бойынша табу қадамдарын басшылыққа алады:
әріптің орнына оның мәнін қою;
шыққан санды өрнекті оқу;
көрсетілген амалды (қосу не азайту) орындау;
өрнектің мәнін оқу.
Мысалы, егер а = 8 л болса, онда а + 15 л әріпті өрнегі 8 л + 15 л санды өрнегіне айналады. Санды өрнектің мәнін есептеу арқылы әр жағдайда әріпті өрнектің сан мәнін аламыз.

тапсырма шешуі: 1 м 50 см - 50 см = 1 м. Ж: 1 метр жіп қалды.
тапсырмада теңдеу шешу білігін дамытады.
тапсырмада амалдар тізбегін орындайды.
тапсырма - үй жұмысы. Шамалардың мәндеріне амалдар қолдану дағдысын жетілдіреді.
1) 16 см + 48 = 64 см.
2) 72 см = ... дм + 12 см теңдігіндегі белгісіз қосылғышты анықтау үшін қосындының мәнінен белгілі қосылғышты азайтады, яғни
72 см - 12 см = 60 см, 60 см = 6 дм. Демек, 72 см = 6 дм + 12 см.
3) 1 м - ... дм = 20 см теңдігіндегі белгісіз азайтқышты анықтау үшін азайғыштан айырманың мәнін азайтады.

тапсырманы орындау кезінде оқушылар тарапынан жүзеге асатын әрекеттер: берілген суреттерді пайдаланып, есептерді талдау негізінде
белгісізді анықтау үшін амал таңбасын таңдау, өрнек құру, өрнектің мәнін табу, жауабын жазу әрекет- тері орындалады.

тапсырмада әріпті өрнектің мәнін есептей отыра, шамалардың мәндеріне амалдар орындайды.
тапсырмада шамалардың мәндеріне амалдар орындайды.
тапсырмада теңдеу шешеді.
тапсырмада амалдар тізбегін орындайды.
тапсырма - үй жұмысы.
Шамалардың
қолданылады. Таяқшалардың әрқайсысына баланың аты жазылып, қораптан кез келгені алынады. Басқа да тәсілдер пайдалану- ға болады, мәселен, ноутбуктің көмегі- мен кездей-соқ санды таңдау.
Мұғалім сұрақ қоя отырып, үрдісті бақылайды.

5-тапсырма.
Критерий:
шамалардың мәндеріне амалдар қолданады. Дескриптор:
масса және көлем (сыйымдылық) бірліктеріне қосу және азайту амалдарын қолданады.

Ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылық) өлшеу мен салыстыруды көрсететін суреттер.

Ұзындықты, массаны, көлемді (сыйымдылық) өлшеу мен салыстыруды
көрсететін слайд.

1 м - 20 см = 100 см - 20 см = 80 см = 8 дм. Демек, 1 м - 8 дм = 20 см. 4)... кг + 9 кг = 1 ц теңдігіндегі белгісіз қосылғышты анықтайды.
1 ц - 9 кг = 100 кг - 9 кг = 91 кг. Демек, 91 кг + 9 кг = 1 ц.
10 тапсырма. <<Ойлан, тап>> жаттығуын мұғалімнің жетекшілігімен тәжірибе түрінде ұйымдастырған тиімді. Алдымен сұраққа жауап іздейік. Әр сөреде 3 құмыра су бар деп ойлайық. Сонда 1 құмыраға неше кесе су сыяды немесе 1 құмыраға неше стақан су сыяды, соны табу керек. Жауабы: 1 құмыраға 1 кесе немесе 2 стақан су сыяды, ал 1 кесеге 2 стақан су сыяды.
Тексеруі:
сөреде - 1 құмырада (1 кесе немесе 2 стақан су сыяды), 1 кеседе
(2 стақан), 2 стақан = 2стақан + 2 стақан + 2 стақан = 6 стақан.
сөреде - 2 құмырада (2 кесе немесе 4 стақан су сыяды), 2 стақан = 4 стақан + 2 стақан = 6 стақан.
сөреде - 1 құмырада (1 кесе немесе 2 стақан су сыяды), 2 кеседе
(4 стақан) = 4 стақан + 2 стақан = 6 стақан.
мәндеріне амалдар қолданады.

Шығармашылыққа берілген
10-тапсырманы орындау үшін сыни ойлайды, логикалық сұрақтарға жауап береді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс: <<Оқушымен сұхбат>>.
Есеп дегеніміз қандай жаттығу?
Есептің құрама бөліктерін ата.
Өмірдегі нақты жағдаяттан есеп құрастыра аласың ба? (Мысалы, менде 4 жолды дәптер және 3 торкөз дәптер бар. Менде барлығы неше дәптер бар?)

Рефлексия: <<Таңдау>>. Оқушы өз таңдауын жасайды.
Қосындының мәні, айырманың мәні аталған шамаға тең өрнектерді сәйкестендіреді.
Қалыптастырушы бағалау.
Әр оқушыға дайындалған үлестірмелер.

Мен сабақта ... жұмыс жасадым.
белсенді, белсенді емес

Өз жұмысыма көңілім ...
толды, толмады.

Мен сабақта ...
шаршадым, шаршамадым.

Мен жаңа білімді ...
түсіндім, қиналдым.

1С ШАМАЛАР ЖӘНЕ ОЛАДЫҢ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕРІ ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!
Орындалатын қадамдар:
1С бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

34 - 36-сабақтар

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Өткен материалды қайталау. Бекіту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту мақсаттары
Екі таңбалы сандарды оқу, жазу және салыстыру.
** Екі таңбалы сандардың разрядтық құрамын анықтайды, разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
2.5.2.1. Екі таңбалы сандардың графикалық моделін құру, разрядтық кестені қолданады.
2.1.3.3.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін салыстыру және шамалар мәндеріне амалдар қолдану. 2.1.3.4.** Ұзындық (см, дм, м)/ масса (кг, ц) өлшем бірліктерін олардың арақатынасына сүйеніп түрлендіру.
2.5.1.8.** Барлық арифметикалық амалдарға берілген жай есептердің шешуін санды өрнектер және теңдеулер түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Өз бетімен, жұппен, топпен жұмыс жасау дағдысын көрсетеді. Көптеген оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Өз ойын ауызша, жазбаша жеткізе біледі. Шығармашылық мүмкіндігін көрсетеді.
Кейбір оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Алған түсініктерін бір-бірімен байланыстырып, қарапайым жүйе жасайды.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

басы
<<Жауабын көрсет>> саралау тапсырмасы ретінде орындау
Оқушылар белгілі бір

Әр оқушыға

ұсынылады. Барлық оқушыларға бірдей тапсырма беріледі.
уақыт ішінде өздеріне

арналған

Оқушылар өздерінің қабілеттеріне қарай жеке, түрліше
берілген тапсырманы

үлестірмелер және

нәтижеге қол жеткізуі мүмкін.
орындайды.

көтеруге арналған

78 + 22 + 0 =

ақ, көк түсті

15 + 15 + 34 =
30 + 18 + 10 + 12 = т.с.с
Жауаптары экранда көрсету арқылы немесе мұғалімнің өрнектің мәнін дауыстап оқуы арқылы тексеріледі. Оқушылар жауабы дұрыс болса, көк белгішені, дұрыс емес болған
жағдайда ақ белгішені көтереді.

белгішелер.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Бірліктермен, ондықтармен, ондықтармен, бірліктермен санауға қатысты білім мен дағдыларын жетілдіру мақсатында ұсынылған 1-тапсырма орындалады.
Сандарды ата.
9 онд. 7 бірл. 4 онд. 8 бірл.
6 онд. 3 бірл. 5 онд. 2 бірл.
100 көлемінде тура және кері бағытта санауды, екі таңбалы сандарды шығарып алу дағдыларын жетілдіруге бағытталған 2-тапсырма <<Мен санаймын>> ойын жаттығуы түрінде ұйымдастырылады.
1-топқа тапсырма:
40-тан бастап, 1-ге арттыра отырып, сандарды өсу ретімен ата.
2-топқа тапсырма:
20-дан бастап, 1-ге кеміте отырып, сандарды кему ретімен ата.
(Сандарды атау барысында топ мүшелері алмасады.)
тапсырмада сандарды атайды, олардың ондықтары мен бірліктері санын анықтайды.
54 = 5 онд. 4 бірл. 90 = 9 онд. 0 бірл.
76 = 7 онд. 6 бірл. 27 = 2 онд. 7 бірл.
Сан сәулесін, сызбанұсқаны, түрлі графикалық модельдерді, екі таңбалы сандардың разрядтық кестесін пайдаланып, олардың разрядтық құрамына қатысты білімді дамытуға назар аудару мақсатында ұсынылған
тапсырманы өзіндік жаттығу түрінде ұйымдастыру. Сандардың разрядтық қосылғыштарын табады.
57 = + 30 = +
72 = +

Оқулық

1-3-тапсырмаларда оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер: 100 көлемінде тура және кері бағытта санайды.
Ондықтармен, бірліктермен берілген сандарды атайды.

Екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдері.

.

4-тапсырмада
екі таңбалы сандарды ондықтар мен
бірліктердің қосындысы

Екі таңбалы сандарды ондықтар мен бірліктердің қосындысы түрінде өрнектеп көрсетуге қатысты білімін жетілдіруге көмегі тиеді.
тапсырма. Геометриялық тапсырманы орындайды.
тапсырма екі таңбалы сандардың разрядтық кестесін пайдаланып, олардың разрядтық құрамына қатысты білімді дамытуға назар аудару мақсатында ұсынылған. Екінші разрядтың 3 бірлігінен және бірінші разрядтың 0 бірлігінен тұратын (30); екінші разрядтың 5 бірлігінен және бірінші разрядтың 3 бірлігінен тұратын сандарды (53) жазады.
тапсырма екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдерін салу бойынша практикалық жұмыс ұйымдастырылады.
а) 25 санын дөңгелектер түрінде көрсетеді;
ә) 43 санын әр түсті шаршылардан тұратын диаграмма түрінде көрсетеді.

тапсырмада сандарды салыстыру әдістерін жетік меңгерту (санның натурал қатарындағы орны бойынша, егер ондықтары әртүрлі болса, онда олардың ондықтарын салыстыру, егер ондықтары бірдей болса, онда олардың бірліктерін салыстыру білігін жетілдіреді.
25 *28 сандарын салыстыру үшін алдымен 25 пен 28 сандарының ондықтарын салыстырады: 2 ондық = 2 ондық. Бірліктерін салыстырады: 5 < 8, демек 25 < 28;
75 * 68 сандарын салыстыру үшін алдымен 75 пен 68
сандарының ондықтарын салыстырады: 7 > 6, демек 75 > 68. 9-10 тапсырмаларда жақшалы, жақшасыз өрнектермен орындалатын амалдар ретін анықтау, амалдар орындау білігін жетілдіреді.
11-тапсырмада оқылуы бойынша әріпті өрнек жазады. 12-тапсырмада қосу мен азайту амалдарының өзара байланысы негізінде белгісіз компоненттерді анықтайды.
түрінде өрнектеп көрсетеді, яғни разрядтық қосылғыштарға жіктейді.
5-6-тапсырмаларда геометрилық тапсырманы орындайды. Разряды бойынша сандарды жазады.
тапсырмада
екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдерін салу бойынша практикалық жұмыс орындайды.
Екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдері салынған, текшеден құрастырған екі таңбалы сандардың графикалық модельдерінен көрме ұйымдастырады.
тапсырмада екі таңбалы сандарды разряды бойынша салыстырады.
9-10-тапсырмаларда амалдарың орындалу ретін анықтайды және өрнектердің мәнін есептейді.
11-тапсырмада оқылуы бойынша әріпті өрнек жазады.

Сан сәулесі, разрядттар кестесі.

13-тапсырма.
А) 14, 15, 16 сандарын қосылғыштарының біреуі
8 болатын екі бір таңбалы қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады. Мысалы, 8 + 6 = 14, 8 + 7 = 15, 8 + 8 = 16.
Ә) 35 пен 17 сандарынының айырмасының мәнін бірдей қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады. 35 - 17 = 18; 9
+ 9 = 18.
тапсырмада сызба бойынша есеп құрастырады. Есептің шешуін санды өрнек түрінде, теңдеу түрінде модельдейді. Санды өрнек түрінде: 37 - 19 = 18.
Теңдеу түрінде: 37 - х = 18.
тапсырма. Атам екеуіміз саяжайдан бірнеше килограмм алмұрт және одан 5 кг артық алма жинадық. Егер 15 кг алма жинасақ, неше килограмм алмұрт жинадық?
Алмұрттың неше кг екені белгісіз, сондықтан х деп белгілеу. Алмұрт - х кг. Алма алмұрттан 5 кг артық екені, барлығы 15 кг екені белгілі, х кг + 5 кг.
х + 5 = 15 түріндегі теңдеуі құрылады. Жауабы: алмұрт 10 кг. 16-тапсырмада шамалармен амалдар орындайды, түрлендіреді, салыстырады.
17-тапсырмада қарындаштың ұзындығы қызыл және жасыл түсті кесінділердің ұзындықтарының қосындысына тең.
Қарындаштың ұзындығын тап. Қызыл кесіндінің ұзындығы - 6 см; Жасыл кесіндінің ұзындығы - 9 см;
Қызыл және жасыл түсті кесінділердің ұзындықтарының қосындысы - 15см.
Логикалық тапсырмалар орындалады.
№1. Бұтақтардан шиелердi үзiп алмай, барлық шиелердi үш балаға қалай тең бөлiп беруге болады?
Талдау: шиелерді үзбей, әр бұтақтағы шиелерді санай отырып, әр балаға
шиелерді тең бөліп береді. Бірінші балаға: 6 + 1 = 7;
екінші балаға: 5 + 2 = 7;
үшінші балаға: 4 + 3 =7 шие.
№2. Кесте түрінде шығарған тиімді болмақ.
тапсырмада белгісіз сандарды анықтайды.
тапсырмада берілген сандарды екі бір таңбалы қосылғыштардың қосындысы түрінде жазады.
14 және 15- тапсырмаларда есепті санды өрнек, теңдеу түрінде шығарады.

16-тапсырмада шамалармен амалдар орындайды, түрлендіреді, салыстырады.

Логикалық тапсырмаларды орындайды.

2 ақпан
10 қазан
2 маусым
28 ақпан

Салтанат

+

Ләззат
+

Назерке

+

Арай

+

№3. Бұл тапсырманы орындау үшін таяқшаларды қолданған тиімді. Оқушылармен бірге 2 таяқшаны алып тастау арқылы бірдей 7 шаршы шығарып алудың бірнеше үлгісі талданады.

- 2 таяқшаны алып тастау арқылы бірдей 7 шаршы шығарып алудың тағы да басқа әдістері бар ма?
№4. 8, 4, 9, 3, 1 сандары берілген. Осы сандардың арасынан қандай екі санды алып тастағанда, қалған сандардың қосындысының мәні 15-ке тең болады? Жауабы: 8 + 4 + 3 =
15. Демек, 9 бен 1 сандары артық.
5-тапсырма.
Таразының бір табақшасына қойылды: Кіртастың ең жеңілі - 1 кг.
Кіртастың ең ауыры - 5 кг.
Таразының екінші табақшасына қойылды:
2 кг-дық кіртас және жемістер салынған қалташа. 2 кг + х кг = 1 кг + 5 кг
2 + х = 6
х = 6 - 2
х = 4 (кг)
2 кг + 4 кг = 1 кг + 5 кг
6 кг = 6 кг
Ж: жемістер салынған қалташаның массасы 4 кг.

Сабақтың
соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жетуі бойынша сындарлы

Мен не үйрендім?

.

кері байланыс: <<Көрме>>
Екі таңбалы сандардың әртүрлі графикалық модельдері салынған, текшеден құрастырған екі таңбалы сандардың графикалық модельдерінен көрме ұйымдастырылады.
Рефлексия
Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>>
Жекелеген оқушылар өз ойларын жариялайды. Қандай тапсырмалар орындау қиындық туғызғанын, қандай тапсырмалармен жұмыс жасау ұнағанын, кіммен жұптаса, топтаса отырып жұмыс жасау ұнағанын, кімге көмектескені
туралы айтылады.
<<Оқушы үні>>

Жаңа білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері туралы ой бөліседі.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандарды разрядтан аттамай жазбаша қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35 жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар разрядтан аттамай екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмін есептеулерде қолданады. Көптеген оқушылар 34 + 23, 57 - 23 жағдайында екі таңбалы сандарды қосу, азайту алгоритмін өз сөзімен түсіндіріп береді, қолданады.
Кейбір оқушылар екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша қосу және азайту алгоритмін тұжырымдайды, түсіндіреді, есептеулерде қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Алтын балыққа арналған аквариум>> әдісі. (Топтық
жұмыс.)
Сұрақтарға жауап береді, сұрақ құрастырады.
Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушыға>>.
Ойынға арналған заттар.

Оқушыларға жасырын суреттер таратылады, кімге балық түссе, сол алтын балық болады, оқушы алтын балықтың маскасын киіп, ортаға шығады. Басқа оқушылар оған өткен тақырып бойынша сұрақтар қояды. Егер жауап беруден
қиналса, топ мүшелері көмектесуіне болады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма жаңа білімді меңгертуге бағытталған. Екі таңбалы сандарды қосу мен азайтудың әртүрлі ауызша тәсілдерін салыстыруға сүйеніп, амалдарды разрядтар бойынша орындау тиімді деген қорытынды жасауға бағыттау. Екі таңбалы сандарды қосу мен азайту алгоритмдерінің ұқсастығы мен айырмашылығын тағайындауға және есептеу дағдыларын машықтандыруға назар аудару.
34 + 23 = (30 + 4) + (20 + 3) = (30 + 20) + (4 + 3) = 50 + 7 = 57.
Неліктен 30­ға 20­ны қостық?
Неліктен 4­ке 3­ті қостық?
50­ге 7­ні қостық?
Қосылғыштарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазу:
34 = 30 + 4; 23 = 20 + 3.
34 + 23 = (30 + 4) + (20 + 3).
Қосудың терімділік қасиетін пайдаланып, ондыққа ондықты, бірлікке бірлікті қосу:
(30 + 4) + (20 + 3) = (30 + 20) + (4 + 3).
Ондықтардың қосындысының мәні мен бірліктердің қосындысының мәндерін қосу:
(30 + 20) + (4 + 3) = 50 + 7 = 57.
57 - 23 = (50 + 7) + (20 + 3) = (50 - 20) + (7 - 3) =
= 30 + 4 = 34.
Неліктен 50­ден 20-ны азайттық?
Неге 7­ден 3­ті азайттық?
Неге 30­ға 4­ті қостық?
Әр өрнектің нені білдіретінін атайды. Қорытынды жасайды.
2-тапсырма және 4-тапсырма.
Кестедегі баған түрінде жазылған сандарды оқиды.

1-тапсырмада
екі таңбалы сандарды қосу мен азайту алгоритмдерінің ұқсастығы мен айырмашылығын анықтайды, қорытынды жасайды.

Сұрақтарға жауап береді, тұжырым жасайды.

Баған түрінде жазылған жазбаша қосу, азайту амалдары және алгоритмі жазылған кесте немесе слайд.

CD диск . Ондықтан аттамай екі таңбалы

34 + 23 = 57
Сұрақтарға жауап береді.
Қай цифр санның ондықтарын, қайсысы - бірліктерін көрсетеді? Қосылғыштар қалай жазылған?
Қай цифр сандардың ондықтарының қосындысын көрсетеді? Қай цифр сандардың бірліктерінің қосындысын көрсетеді?
Қосындының мәні қалай жазылған? Бірінші қосылғышты жазу.
Бірліктерді бірліктердің, ондықтарды ондықтардың астында болатындай етіп, екінші қосылғышты бірінші қосылғыштың астына жазу.
Сол жаққа сандардың арасына <<+>> таңбасын жазу,
екінші қосылғыштың астына сызық жүргізу.

Сандардың бірліктерді қосу: 4 + 3 = 7. Қосылғыштардың бірліктерінің астына 7-ні жазу.
Сандардың ондықтарды қосу: 3 + 2 = 5. Қосылғыштардың ондықтарының астына 5-ті жазу.

Жауабы: қосындының мәні 57-ге тең.

57 - 23=34
Азайғыш пен азайтқыш қалай жазылған?
Қай цифр сандардың ондықтарының айырмасын көрсетеді? Қай цифр сандардың бірліктерінің айырмасын көрсетеді?
Айырманың мәні қалай жазылған?
Алгоритмнің әр кезеңіне (ондықтарды баған түрінде жазу, ондықтарды, бірліктерді қосу, азайту, ондықтан аттау, жауапты жазу, оқу) сәйкес жұмыс ұйымдастыру.
Екі таңбалы сандарды жазбаша қосу мен азайту кезіндегі сандардың жазылу реті, амалдардың орындалу реті және нәтижесі туралы қорытынды жасайды.
Бірінші азайғышты жазу.
2-және 4- тапсырмаларда 34 + 23 = 57

берілген сұрақтарға жауап береді;
сандарды баған түрінде қосудың қалай орындалғанын зерделейді;
сандарды баған түрінде қосу амалын тақтада орындайды;
өзіндік пікірі білдіреді.
басқа оқушылардың пікірін тыңдайды;
оқулықта берілген алгоритммен танысады;
сандарды баған түрінде қосу алгоритмін тұжырымдайды.

-

берілген сұрақтарға жауап береді;
сандарды баған түрінде азайтудың қалай орындалғанын зерделейді;
сандарды баған түрінде азайту амалын тақтада орындайды;
өзіндік пікірі білдіреді;

сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмі
№10 кесте

Баған түрінде жазылған жазбаша қосу, азайту амалдары
және алгоритмі жазылған кесте

Бірліктерді бірліктердің, ондықтарды ондықтардың астында болатындай етіп жазу.
Сол жаққа сандардың арасына << - >> таңбасын жазу, астына сызық жүргізу.
-

Сандардың бірліктерінен бірліктерді азайту: 7 - 3 = 4. Бірліктердің астына 4-ті жазу.
Сандардың ондықтарынан ондықтарды азайту: 5 - 2 = 3.
Ондықтардың астына ондықты 3-ті жазу.
-

Жауабы: айырманың мәні 34-ке тең.
3-тапсырма.
Қосу мен азайту алгоритмін тұжырымдайды.
Жаңа білімін қолдана отырып, келесі өрнектердің мәнін есептейді.
52 + 16, 34 + 65, 25 см + 43 см

Ойсергек: <<Көрші>>.
Мақсаты: бір-біріне жылылық сыйлау. Көршіңді оң жақтан құшақта, Көршіңді сол жақтан құшақта.
Оң жақтағы көршіңе жымиып, Сол жақтағы көршіңе жымиып, Бүгінгі жаттығу барысы,
Біз - үлкен отбасы.
5-тапсырманы орындау барысында жаңа білімді қолданады. 6-тапсырма. Қосындыны табуға берілген есептің шешу білігін жетілдіреді.
тапсырма - үй тапсырмасы. Оқушылар ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды қосу, азайту білімін пайдаланады.

тапсырмада 1, 9, 6 және 3 цифрларын бір рет қана пайдаланып, ең үлкен (96) және ең кіші (13) екі таңбалы
басқа оқушылардың пікірін тыңдайды;
оқулықта берілген алгоритммен танысады;
сандарды баған түрінде азайту алгоритмін тұжырымдайды.

3-тапсырмада жаңа білімін қолдана отырып, өрнектердің мәнін есептейді.

Қозғалыс жаттығуын орындайды.

5-тапсырмада жаңа білімін пайдалана отырып, мысалдарды баған түрінде есептейді. 6-тапсырмада қосындыны табуға берілген есептің шығарады.

3-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолданады. Дескриптор:
52 + 16 өрнегінің мәнін есептейді;
34 + 65 өрнегінің мәнін есептейді;
25 см + 43 см өрнегінің мәнін есептейді.

5-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолданады. Дескриптор:
немесе слайд.

CD диск. Ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмі.
№10 кесте.

сандарын жазады, осы екі санның айырмасын баған түрінде жазады.
96 - 13
тапсырма - үй тапсырмасы.
Ондықтан аттамай екі таңбалы сандарды қосу, азайту алгоритмін қолданады.
тапсырмада 1, 9, 6
және 3 сандарын пайдаланып, ең үлкен және ең кіші екі таңбалы сандар жазады. Осы екі санның айырмасының
мәнін баған түрінде жазып есептейді.
56 - 24 өрнегінің мәнін есептейді.
85 - 32 өрнегінің мәнін есептейді.
69 дм - 27 дм өрнегінің мәнін есептейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы
кері байланыс: <<Бинго парақтары>> әдісі.
Оқушылар жұбына кілтті сөздер немесе сөз тіркестері бар бинго парақтарын алады. Мұғалім сол сөздердің анықтамаларын оқиды. Бірінші қол көтеріп дұрыс жауап берген оқушы жұбы ғана бинго парақшасына Х белгісін қояды. Осылайша қатарынан 3 дұрыс жауап берген оқушы жұбы жеңімпаз атанады.

Бинго парақшасындағы сөз тіркестері:
<<Жазбаша қосу>>, <<Қосу алгоритмі>> т.с.с.
Жауаптары: <<Қосылғыштарды баған түрінде, яғни бірлікті бірліктің, ондықты ондықтың астына жазамын>>.
<<Қосылғыштардың бірліктерін қосамын: 4 + 3 = 7, 7 бірлікті бірліктердің астына жазамын>>
<<Қосылғыштардың ондықтарын қосамын: 3 + 2 = 5, 5
ондықты ондықтардың астына жазамын>>.
<<Жауапты оқимын: қосындының мәні 57-ге тең>> т.с.с.
Сұрақтарға жауап береді.
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы.
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптары- мен, ойлау дағдылары-
мен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады.

Рефлексия: <<Сұрағы бар қобдиша>> әдісі.
Қобдишаның ішіне сұрақтар салынады. Оқушы сандықшаның ішінен кез келген сұрақты алып, жауап береді. Сұрақтар:
Қосудың ауыстырымдылық қасиетін түсіндің бе?
Қандай тапсырмаларды орындаған ұнады?

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша қосу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35 жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар разрядтан аттап екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмін қолданады.
Көптеген оқушылар 45 + 19, 65 + 35, 47 + 33 жағдайында екі таңбалы сандарды қосу, азайту алгоритмін өз сөзімен түсіндіреді, қолданады.
Кейбір оқушылар екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша қосу алгоритмін тұжырымдайды, түсіндіреді, есептеулерде қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Топтық жұмыс. Әр топқа 1 өрнектен беріледі. Қосу мен азайту алгоритмін басшылыққа ала отырып, өрнектердің мәнін бағандап есептейді, ауызша
түсіндіреді.
Тақтада жазбаша бағандап орындайды, ауызша талдап түсіндіреді.
Қалыптастырушы бағалау.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада екі таңбалы санның қосу алгоритмін
Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгертуге
берілген 1-тапсырмада екі
Оқулықпен жұмыс.
Оқулық

басшылыққа ала отырып, берілген өрнектің жазбаша орындалуын талдайды, қорытындылайды.
А) 45 + 19 жағдайында қосу алгоритмін қолданады. Сөйлемді толықтырады.
... жазамын.
... қосамын: 5 + 9 = 14 шықты, 14 бірл. = 1 онд. 4 бірл. Бірліктердің астына 4-ті жазамын, ал 1 ондықты есіме сақтап, ондықтарға қосамын.
... қосамын: 4 + 1 = 5 шықты, тағы 1 ондықты қосамын, сонда 5 + 1 = 6. 6-ны ондықтардың астына жазамын.
Жауапты оқимын: ...
Ә) 47 + 33 сандарын баған түрінде өздері орындайды, түсіндіреді.
екі таңбалы сандарды қосу кезінде бірліктерді бірліктердің, ондықтарды ондықтардың астына жазамын.
7 бірлікке 3 бірлікті қосамын: 7 + 3 = 10, 0-ді бірліктердің астына жазамын, ал 1 ондықты есіме сақтаймын.
қосылғыштардың ондықтарын қосамын, яғни 4 ондыққа 3 ондықты қосамын: 4 + 3 = 7, оған ойдағы 1 ондықты қосамын. Сонда 7 + 1 = 8 ; 8-ді ондықтардың астына жазамын. Жауабын оқимын: 47 мен 33 сандарының қосындысының мәні 80-ге тең.
тапсырмада берілген өрнектердің мәнін табу үшін жаңа білімдерін қолданады.
тапсырмада мәтінді оқиды, есеп болатындай шартқа сәйкес сұрақ қойып (сыныпта барлығы неше бала бар?), есепті шығарады.
3-тапсырмада мәтінді зерттейді, есеп болатындай шартына сәйкес сұрақ қояды, есеп шығару алгоритмін қолданады.
Есеп шартына сәйкес сұрақтар қояды және шығарады. 1-мүмкін нұсқа:
А) Біздің сыныпта 15 қыз және 16 ұл бар.Біздің сыныпта барлығы неше бала бар?
таңбалы санды қосу алгоритмін басшылыққа ала отырып,
45 +19 жағдайындағы бағандап қосу тәсілін түсіндіреді, сөйлемді толықтырады, ауызша талдайды, қорытынды жасайды.

Жаңа білімді меңгертуге берілген 1-тапсырмада екі таңбалы санды қосу алгоритмін басшылыққа ала отырып,
47 + 33 жағдайындағы бағандап қосу тәсілін түсіндіреді, сөйлемді толықтырады, ауызша талдайды, қорытынды жасайды.

тапсырмада екі таңбалы сандарды бағандап қосу амалын түсіндіре отырып орындайды.

тапсырмада мәтінді сұрақпен толықтырып, есепке айналдырады, есептің сұрағына жауап береді.
Бірнеше мүмкін нұсқаларын құрып, есепті

2-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолданады. Дескриптор:
қосу амалын жазбаша орындайды.

CD диск. Ондықтан аттап екі таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмі.
№11 кесте .

Баған түрінде жазылған жазбаша қосу амалдары және алгоритмі жазылған кесте немесе слайд.

Қыз - 15
Ұл - 16
Барлығы - ? бала Ш: 15 + 16 = 31
Ж: Барлығы 31 бала. 2-мүмкін нұсқа:
Ә) Біздің сыныпта 15 қыз және 16 ұл бар. Ұлдар қыздарға қарағанда нешеуі артық?
Ұлдар - 16 ? арт. Қыздар - 15
Ш:16 - 15 = 1
Ж: ұлдардың 1-еуі артық. 3-мүмкін нұсқа:
Б) Біздің сыныпта 15 қыз және 16 ұл бар. Қыздар ұлдарға қарағанда нешеуі кем?
Ұл - 16
Қыз - 15 ? кем Ш: 16 - 15 = 1
Ж: қыздардың 1-еуі кем.
тапсырмада екі таңбалы сандарды қосу алгоритмін басшылыққа ала отырып, берілген өрнектің жазбаша орындалуын талдайды, қорытындылайды.
65 + 35 жағдайында қосу алгоритмін қолданады.
Сөйлемді толықтырады.
... жазамын.
... қосамын: 5 + 5 = 10 шықты. 10 бірл. = 1 онд. 0 бірл. Бірліктердің астына 0-ді жазамын, ал 1 ондықты есіме сақтап, ондықтарға қосамын.
... қосамын: 6 + 3 = 9, тағы 1 ондықты қоссақ, сонда 9
+ 1 = 10 болады. 10 онд. = 1 жүзд. Жүздік - үшінші разряд.
Ондықтардың астына 0-ді жазамын, ал 1-ді оң жақтан бастап санағанда үшінші орынға жазамын. Жауапты оқимын: ...
тапсырмада жаңа білімін қолдана отырып екі таңбалы сандарды баған түрінде шығарады.
75 + 25 37 + 63 51 л + 49 л
өз қалауынша қысқаша жазып немесе теңдеу құрып немесе сызба түрінде шығаруға болады.

Жаңа білімді меңгертуге берілген 4-тапсырмада екі таңбалы санды қосу алгоритмін басшылыққа ала отырып, 65 +35 жағдайын-дағы бағандап қосу тәсілін түсіндіреді, сөйлемді толықтырады, ауызша талдайды, қорытынды жасайды.

5 және 6-тапсырмаларда
берілген теңдеулерді шешеді, шешуін тексереді.

5-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін
қолданады.

тапсырмада теңдеулерді шешу білігін дамытады. Берілген теңдеулерді шешеді, тексеру жасайды.
тапсырма санды және әріпті өрнектер құра білу дағдысын жетілдіруге негізделген.
тапсырма - үй тапсырмасы. Ондықтан аттап екі таңбалы сандарды жазбаша қосу дағдысын жетілдіреді.
Екі таңбалы сандарды баған түрінде шығарады. 7-тапсырмада санды, әріпті өрнектер құрады.
Дескриптор:
қосу амалын жазбаша орындайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жетуі бойынша сындарлы кері байланыс. <<Тастағы цифрлар>> ойын- жаттығуды ұйымдастыру.
Слайдпен цифрлар жазылған шашылған тастар көрсетіледі. Оқушылар алдымен цифрларды анықтайды.
(0,1,2,3,4,5,6,7,8,9). Амалдар таңбасын (+, - , = )
<<жинайды>>. Мысалдар құрастырады. Мысалы, 35 + 43
... Нәтижесінде екі таңбалы санды жазбаша қосу, азайту әрекеті жүзеге асады.
Әр тапсырма орындалған соң ауызша және жазбаша жұмыстар орындаған, орындауға талпынған, ой тұжырымдарын өмірмен байланыстыра отырып жеткізген оқушылар еңбегі және ұтымды жауаптарымен, сыни ойлау дағдыларымен
ерекшеленген оқушылар еңбегі мадақталады.
Тастарда жазылған цифрлардан сан құрастырады, амалдар таңдайды, мәнін есетейді, түсіндіреді.
Кері байланыс:
<<Тастағы цифрлар>> ойын-жаттығуы.
Слайд: <<Тастағы цифрлар>> ойын- жаттығуды ұйымдастыру үшін.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту
2.1.2.8. 34 + 23, 57 - 23, 45 +- 19, 47 + 33, 80 - 47, 100 - 35 жағдайларында екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолдану.

мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар разрядтан аттап екі таңбалы сандарды азайту алгоритмін қолданады.
Көптеген оқушылар 80 - 49, 100 - 35, 64 - 19 жағдайында екі таңбалы сандарды азайту алгоритмін өз сөзімен түсіндіреді, қолданады.
Кейбір оқушылар екі таңбалы сандарды разрядтан аттап жазбаша азайту алгоритмін тұжырымдайды, түсіндіреді, есептеулерде қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада екі таңбалы санның азайту алгоритмін басшылыққа ала отырып, берілген өрнектің жазбаша орындалуын талдайды, қорытындылайды.
а) 80 - 49 жағдайында азайту алгоритмін қолданады. Сөйлемді толықтырады.
Азайғыштың бірлігінен азайтқыштың бірлігін азайтамын. 0 < 9, сондықтан азайғыштың 1 ондығынан және 0 бірліктен 9-ды азайтамын (ұмытып қалмас үшін ондықтың үстіне нүкте қоямын). 1 онд. және 0 бірл. - бұл 10 бірлікті білдіреді. 10 - 9 = 1.
Бірліктердің астына 1-ді жазамын.
Азайғыштың ондығынан азайтқыштың ондығын азайтамын. 8 онд. болған еді, 1 ондықты бірліктерге жұмсадық, сонда 7 онд. қалды. 7 - 4 = 3-ті ондықтардың астына жазамын.
ә) 64 - 19 сандарын баған түрінде азайтуды өздері орындап, түсіндіреді.
тапсырмада өрнектерді баған түрінде жазып алып есептейді, ауызша түсіндіреді.
70 - 24 90 - 23 60 мин - 32 мин
тапсырмада мәтінді зерттейді, есеп болатындай шартына сәйкес сұрақ қояды, есеп шығару алгоритмін қолданады.
Есеп шартына сәйкес сұрақтар қояды және шығарады.
Жаңа білімді меңгертуге бағытталған 1-тапсырма 80 - 49, 64 - 19
берілген сұрақтарға жауап береді.
сандарды баған түрінде азайтудың қалай орындалғанын зерделейді;
сандарды баған түрінде азайту амалын тақтада орындайды;
өзіндік пікірі білдіреді;
басқа оқушылардың пікірін тыңдайды.
оқулықта берілген алгоритммен танысады;
сандарды баған түрінде азайту алгоритмін тұжырымдайды.

тапсырмада берілген өрнектерді баған түрінде жазып есептейді.
тапсырмада мәтінді сұрақпен толықтырып, есепке
Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды азайту алгоритмін қолданады. Дескриптор:
70 - 24 өрнегінің мәнін есептейді;
83 - 26 өрнегінің мәнін есептейді;
60 мин - 32 мин өрнегінің мәнін есептейді.
CD диск

CD диск. Ондықтан аттап екі таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту алгоритмі.
№12 кесте .

Көрнекі кестелер:
<<Ондықтан аттап екі таңбалы сандарды жазбаша азайту алгоритмі>>.

1-мүмкін нұсқа:
А) 2 <<А>> сыныбында 27 бала, ал 2 <<Ә>> сыныбында 25 бала бар. Екі сыныпта барлығы неше бала бар? 2 <<А>> сыныбы - 27 бала
2 <<Ә>> сыныбы - 25 бала Барлығы - ? бала
Ш: 27 +25 = 52
Ж: Барлығы 52 бала. 2-мүмкін нұсқа:
Ә) 2 <<А>> сыныбында 27 бала, ал 2 <<Ә>> сыныбында 25 бала бар. 2 <<А>> сыныбындағы бала 2 <<Ә>> сыныбындағы балаға қарағанда нешеуі артық?
2 <<А>> сыныбы - 27 бала ? арт. 2 <<Ә>> сыныбы - 25 бала
Ш: 27 - 25 = 2
Ж: 2 <<А>> сыныбында 2 бала артық. 3-мүмкін нұсқа:
Б) 2 <<А>> сыныбында 27 бала, ал 2 <<Ә>> сыныбында 25 бала бар. 2 <<Ә>> сыныбындағы бала 2 <<А>> сыныбындағы балаға қарағанда нешеуі кем?
2 <<А>> сыныбы - 27 бала
2 <<Ә>> сыныбы - 25 бала ? кем Ш: 27 - 25 = 2
Ж: 2 <<Ә>> сыныбында 2 бала кем.
4-тапсырмада берілген өрнектің жазбаша орындалуын талдайды, өз сөзімен түсіндіреді. Екі таңбалы санның азайту алгоритмін тұжырымдайды.
100 - 35
Сөйлемді толықтырады.
... жазамын.
... азайтамын: 0 < 5, сондықтан 5 бірлікті азайғыштың ондығынан азайту қажет, бірақ 0 < 5. Ендеше бірліктерді 1 жүздіктің 1 ондығынан азайтамын (ұмытып қалмас үшін 0 және 1 цифрларының үстіне нүкте қоямын).
10 - 5 = 5. Бірліктердің астына 5-ті жазамын.
... азайтамын: 1 жүзд. = 10 онд. 10 - 1 = 9. Азайғыштың
айналдырады, есептің сұрағына жауап береді.

Бірнеше мүмкін нұсқаларын құрып, есепті өз қалауынша қысқаша жазып немесе теңдеу құрып немесе сызба түрінде шығаруға болады.

Жаңа білімді меңгертуге бағытталған 4-тапсырмада 100 - 35
берілген сұрақтарға жауап береді;
сандарды баған түрінде азайтудың қалай орындалғанын зерделейді;
сандарды баған түрінде азайту амалын тақтада орындайды;
өзіндік пікірі білдіреді.
басқа оқушылардың пікірін тыңдайды;
оқулықта берілген

3-тапсырма.
Дескриптор:
сұрақ қойып, есепті шығарады. Бірнеше мүмкін нұсқасын ұсынады.

Баған түрінде жазылған жазбаша азайту амалдары және алгоритмі жазылған кесте немесе слайд.

9 ондығы қалды, ал 9 - 3 = 6. Ондықтардың астына 6- ны жазамын.
Жауапты оқимын: ...
тапсырмада өрнектерді жазбаша бағандап есептейді, ауызша түсіндіреді. Жаңа білімін қолданады.
100 - 34 100 - 56 100 см - 68 см
тапсырма оқылуы бойынша өрнек құру дағдысын дамытады.
а) 90 мен 36-ның айырмасынан 22-ні азайту; (90 - 36) - 22
ә) 100-ден 40 пен d-ның айырмасын азайту, мұндағы d = 29.
100 - (40 - 29)
тапсырма - үй тапсырмасы Жаңа білімін өздігінен қолдана білу дағдысын жетілдіреді, бекітеді.
алгоритммен танысады;
7) сандарды баған түрінде азайту алгоритмін тұжырымдайды.

тапсырмада екі таңбалы санды азайту алгоритміне сүйеніп, есептеуді орындайды.
тапсырма. Оқылуы бойынша санды өрнек құрады, мәнін есептейді. 7-тапсырма - үй тапсырмасы
Ондықтан аттап екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін
қолданады.
5-тапсырма.
Критерий:
екі таңбалы сандарды қосу және азайту алгоритмдерін қолданады. Дескриптор:
100 - 34 өрнегінің мәнін есептейді.
100 - 56 өрнегінің мәнін есептейді.
100 см - 68 см өрнегінің мәнін есептейді.
Баған түрінде жазылған жазбаша азайту амалдары және алгоритмі жазылған кесте немесе кесте.
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Иық тірескен шеңбер>>.
Оқушылар шеңберге бір- бірінің иығына қолдарын салып, құшақтасқан түрде тұрып, сабақ туралы, жаңа білімді қалай меңгергендері туралы өз пікірлерін
білдіреді.
Кері байланыс: мұғалімнің қолдау сөздері.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Жүздік. Жүздіктермен санау. Жүздіктерді қосу және азайту
Оқу
бағдарлама-
2.1.1.4. Санаудың ірі бірлігі - жүзді құру, 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру.
2.1.2.5 бір таңбалы сандарды ондықтан аттап қосу және азайту/300+200 (3 жүзд.+2 жүзд.), 170-130 (17 онд.-13 онд.) түрінде ауызша

сына сәйкес оқыту мақсаттары
қосу және азайтуды орындау.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар санаудың жаңа бірлігі - жүздің қалай құралғанын біледі және жүздіктермен санауды, жүздіктерді жазуды, салыстыруды, қосу мен азайтуды үйренеді.
Көптеген оқушылар тапсырмаларды орындау барысында жүздіктер жайлы нумерациялық білімдері мен біліктерін тиімді қолданады.
Кейбір оқушылар берілген тапсырмалар бойынша өз ойын жүйелі, дәлелді жеткізе біледі.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Ақиқат, жалған>> ойыны.
Шарты: айтылған пікір ақиқат болса, оқушылар <<ақиқат>> деп дауыстайды, пікір жалған болса, <<жалған>> деп дауыстайды.
Белгісіз санды табу үшін тек бір арифметикалық амал ғана орындау керек болса, онда ол қарапайым теңдеу.
10 - ең кіші екі таңбалы сан.
9 - ең кіші бір таңбалы сан.
100 - ең үлкен екі таңбалы сан.
Сандарды жазудағы цифрлардың орналасуын разряд деп атаймыз.
24 санында 24 бірлік бар.
24 санында 4 ондық бар.
2, 3, 4, 5, 6, 7 - натурал сандар тізбегінің кесіндісі.
25 > 17 - теңдік. т.с.с
<<Ақиқат, жалған>> ойыны. Шарты: айтылған пікір ақиқат болса, оқушылар
<<ақиқат>> деп дауыстайды, пікір жалған болса,
<<жалған>> деп дауыстайды.
Кері байланыс. Мұғалімнің қолдау сөздері.
Слайд (тапсырмалар жазылған)
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгертуге бағытталған 1-2 - тапсырмада суреттерді пайдаланып, санау бірліктері - ондықты және жүздікті құрастырады. Бір түймені 1 бірлік деп қабылдап,
түймелерді санайды: бір-бірден онға дейін; ондықтармен жүзге дейін; жүздіктермен мыңға дейін.
Мың санының жазылу мен оқылуына назар аударады.
Кез келген разрядтың әрбір 10 бірлігі одан жоғары

1 және 2-тапсырмаларды орындау барысында оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер: ондықты, жүздікті, мыңдықты құрастырады;
бір-бірден онға дейін, ондықтармен жүзге дейін,
жүздіктермен мыңға дейін

1-тапсырма.
Критерий:
санаудың ірі бірлігі - жүзді құру, 1000-ға дейін жүздіктермен санау, жазу, салыстыру. Дескриптор:
10 ондық 1 жүздікті

разрядтың 1 бірлігін құрайтынын түсінгендері маңызды.
10 санында неше бірлік бар?
100 санында неше ондық бар? Неше бірлік бар?
1000 санында неше жүздік бар? Неше ондық бар? Неше бірлік бар?
- Қалай анықтадың? Тексеріп көр.
тапсырмада мысалдарды түсіндіре отырып, шығарады.
20 + 30 = 2 онд. + 3 онд. = 5 онд.
60 - 40 = 6 онд. - 4 онд. = 2 онд. = 20
300 + 700 = 3 жүзд. + 7 жүзд. = 10 жүзд. = 1000
300 + 70 = 30 онд. + 7 онд. = 37 онд. = 370
65 онд. - 2 онд. = 63 онд. = 630
23 онд. + 77 онд. = 100 онд. = 1000
97 онд. - 65 онд. = 32 онд. = 320
тапсырма амалдарды орындайды.
тапсырма сандарды салыстырады.
тапсырма қосындыны табуға берілген есепті талдау, шешуін санды өрнек түрінде жаза білу дағдысын жетілдіреді.
Мәтін мұқият оқылады.
Қазан айында кітапханадан 45 бала, ал қараша айында 44 бала кітап алды. Осы екі айда барлығы неше бала кітап алды?
Мәтіннен не түсіндің?
Қазан айында кітапханадан 45 бала, ал қараша айында 44 бала кітап алғанын білдік.
Есепте не сұралады?
Екі айда барлығы неше бала кітап алғаны сұралады.
Есептің сұрағына жауап беруге бола ма? Қандай амал орындаймыз?
Есептің сұрағына жауап беру үшін қосу амалын қолданамыз.
Өрнек құрайық: 45 + 44.
Есептің шешімін, жауабын жазамыз: 45 + 44 = 89. ә) Қазан және қараша айларында кітапханадан
санайды; сұрақтарға жауап береді.

тапсырмада сандарды салыстырады, зерттейді, баяндайды, жазады, әр санның ондығын көрсететін цифрды анықтайды, ондықтарды, жүздіктерді қосу мен азайту тәсілдерін түсіндіреді, амалдар орындайды.
тапсырмада амалдарды орындайды.
тасырмада сандарды салыстырады.
тапсырмада
мәтінді оқиды, санды деректер нені білдіретінін анықтайды, есепте не белгілі, не сұралатынын зерттейді, есептің сұрағын анықтау негізінде өрнек құрады, амал таңдайды, шешуін, жауабын жазады. Тапсырмалар орындау барысында туындаған қиындықтар болса, мүғаліммен бірлесе отырып, түзету жұмыстарын орындайды.
құрайтынын, 10 жүздік
1 мыңдықты құрайтынын түсінеді.

3-тапсырма. Критерий: жүздіктермен қосу, азайту амалдарын орындайды.
Дескриптор:
жүздіктермен қосу, азайту амалдарын орындайды.

4-тапсырма.
Дескриптор:
жүздіктермен қосу, азайту амалдарын орындайды.

5-тапсырма.
Дескриптор:
жүздіктерді салыстырады

Ондықты, жүздікті, мыңдықты құрастыру, санау, есептеулер орындау үшін үлестірмелер, суретті кесте, сызбалар және слайд.

бала кітап алды. Қазан айында 45 бала кітап алса, қараша айында неше бала кітап алды?
Мәтінді түсініп оқиды, бос торкөзге 89 санын қоя отырып, есептің шешуін жазады.
Ш: 89 - 45 = 44.
7-тапсырма - үй тапсырмасы талданады.
8-тапсырма. 96 - 23 = 24 +
96 - 23 = 73 73 - 24 = 49
демек, 96 - 23 = 24 + 49
Қосымша тапсырмалар.
а) Амалдарды орында.
5 жүзд. + 4 жүзд. 9 жүзд. - 5 жүзд.
500 + 400 900 - 500
ә) Қалып қойған өрнектерді жаз.
19 + 9, 29 + 9, ... + 9, ... + 9, ... + 9, ... + 9, ... + 9, ... + 9.
27 - 8, 37 - ..., 47 - ..., 57 - ..., 67 - ..., 77 - ..., 87 - ..., 97 -
...
Туындаған қиындықтар болса, түзету жұмыстары орындалады.

8-тапсырмада азайту мен қосу компоненттерінің
арасындағы байланыс негізінде торкөздің орнына тиісті санды анықтайды.

8-тапсырма.
Дескриптор:
екі таңбалы сандарды разрядтан аттамай азайту, разрядтан аттап қосу амалын орындайды.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Оқушымен диалог-сұхбат>>.
Бүгінгі сабақ ұнады ма?
Бүгінгі сабақтағы өз әрекетіңді қалай бағалайсың?
Өз пікірін білдіреді.
<<Оқушымен диалог- сұхбат>>.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Сандар тізбегі
Оқу бағдарлама-
сына сәйкес
100-ге дейінгі сандар/1000-ға дейінгі жүздіктер тізбектерінің заңдылығын анықтау.
Берілген заңдылық бойынша тізбекті құру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу.

оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар сандар тізбегіндегі заңдылықты анықтайды, заңдылық бойынша тізбек құрады.
Көптеген оқушылар сандар тізбегіндегі заңдылықтың бұзылуын анықтайды.
Кейбір оқушылар <<Заңдылық>> тақырыбына қатысты өзінің тұжырымдаған ережесін ұсынады, өмірмен байланыстырады, мысал келтіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

басы
- Айналадан реттілігін сақтап қайталанатын табиғи
Оқушылар жыл

құбылыстардан мысал келтіре аласың ба?
мезгілдерінің қайталану

(Оқушы ойы тыңдалады)
реттілігін атайды.

Жыл мезгілдерінің суреті көмегімен жүргізілетін
Айналадағы осылайша

жаттығу:
реттілігін сақтап

- Жылдың неше мезгілі бар?
қайталанатын табиғи

- Жаз мезгілінен соң бірден қыс мезгілі ауыса ма?
құбылыстардан мысал

- Көктем мезгілінен соң күз мезгілі ауыса ма?
келтіреді.

Қоршаған ортадағы

- Жыл мезгілдерінің қайталану реттілігін атап берші.

реттілігін сақтап

Күз-----Қыс------Көктем Жаз

қайталанатын

Күн----Түн-----Күн Түн

табиғи

- Айналамыздағы осылайша реттілігін сақтап

құбылыстардан

қайталанатын қандай табиғи құбылыстардан мысал

мысал ретінде

келтіре аласың?

слайд, видео-

Табиғаттағы әрекеттер мен жағдайлардың ретінен

материалдар.

мысалдар келтіріледі (мысалы: айлардың, күн мен түн,

апта күндерінің реті) және ортақ тақырыппен

байланыстырылады.

- Бір аптада неше күн бар?

- Қайталану реттілігін атап бере аласың ба?

- Мектепке неше күн келесің, неше күн демаласың?

- Мектебің өзіңе ұнай ма?

Мақсат қою.

Ал бүгінгі сабақта біз сандар тізбегін құруды, құрылу

заңдылығын анықтауды және заңдылықтың бұзылуын

табуды үйренеміз.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс. 1 және 2-тапсырмаларды
орындау үшін <<Алдын ала берілген сұрақтар>> әдісі
пайдаланылады.
(1 және 2-партада отырған оқушылар - бірінші төрттік; 3 және 4-партадағылар - екінші төрттік т.с.с.
Оқушылар төрт-төрттен топтасады.)
а) Мұғалім төмендегі тапсырмаларды оқушылар төрттігіне түсіндіреді: дайындалуға, ақылдасуға белгілі уақыт беріледі.
Бірінші төрттіктің тапсырмасы:
50 санының алдындағы ондықты анықта,
Екінші төрттіктің тапсырмасы:
600 санынан кейінгі жүздікті анықта.
Үшінші төрттіктің тапсырмасы:
600 бен 800 сандарының арасындағы жүздікті;
Төртінші төрттіктің тапсырмасы:
Қалып қойған жүздіктерді анықта: 100, 300, 700, 1000. Тізбектегі жүздіктердің қандай заңдылық бойынша жазылғанын тап. Жазуды жалғастыр.
900, 700, ...
Бесінші төрттіктің тапсырмасы:
Заңдылықты анықта.
100 , 300, 500, 600, 700, 1000;
1 000, 800, 600, 500, 100?
Заңдылық қай жерде бұзылған?
Әр топ өз жауаптарын топ алдында жариялайды, оқушыларға түсіндіреді.
ә) Оқушылардың идеяларына бағыттаушы сұрақтардың көмегімен ой қосу:
- Заңдылықтар түрін қалай анықтауға болады? (Арту, кему, қосарланған және т.б.)
1 және
2-тапсырмаларда оқушылар төрттік құрады.
Әр топ мүшесі өздеріне берілген тапсырмаларды орындау үшін ақылдасады, қарым- қатынас жасайды, бір- біріне көмектеседі, сенім білдіреді.
Жауаптарын топ алдында жариялайды, оқушыларға түсіндіреді.
Оқулықпен жұмыс. 1-2-тапсырмалар.
Әр тапсырма орындалған соң ауызша және жазбаша жұмыстар орындаған, орындауда талпынған, ой тұжырымдарын жеткізе білген оқушылар еңбегі және ұтымды жауаптарымен, сыни ойлау дағдыларымен ерекшеленген оқушылар еңбегі мадақталады.
<<Құрмет көрсету>>.

Сандар тізбегіндегі заңдылықты анықтау алгоритмі.
Сандар тізбегіндегі заңдылық түрін анықта (өсу, кему, қосарланған тізбек, қайталану және т.б.)
а) Егер өсу ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдындағы саннан нешеуі артық екенін есепте.
ә) Егер кему ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдындағы саннан нешеуі кем екенін есепте.
Ереже сандар тізбегінің соңына дейін сақталатынын
анықта.

1-тапсырма, 2-тапсырма талданып болған соң,

3-тапсырмада
кестедегі сандар қатарын зерттеп, қорытынды жасайды.

Көлденеңінен орналасқан сандар қатарын зерттей отыра, үшінші қатарда орналасқан сандар қатары артық екенін
анықтайды, дәлелдейді.

Тігінен орналасқан сандар қатарын зерттей отыра, екінші қатарда орналасқан сандар қатары артық екенін анықтайды, дәлелдейді.

<<Заңдылықтар>> тақырыбына суреттер, кестелер, тірек сызбалар, слайд, видеоматериалдар.

Сандар тізбегіндегі заңдылықты анықтау алгоритмі.
1. Сандар тізбегін-
дегі заңдылық түрін анықта (өсу, кему,

жазбаша орындалады.
3-тапсырма зерттеу, есептеу біліктерін дамытуға негізделген.
9 17 25 33 41
6 11 16 21 26

3-тапсырма.
Дескриптор:
көлденеңінен, тігінен
орналасқан сандар қатарын зерттейді.

8 16 24 32 40

7 15 23 31 39

Көлденеңінен:

Бірінші қатарда орналасқан сандардың әрқайсысы

өзінің алдындағы саннан 8-ге артып отыр.

Екінші қатарда орналасқан сандардың әрқайсысы

өзінің алдындағы саннан 5-ке артып отыр.

Үшінші қатарда орналасқан сандардың әрқайсысы

өзінің алдындағы саннан 8-ге артып отыр.

Төртінші қатарда орналасқан сандардың әрқайсысы

өзінің алдындағы саннан 8-ге артып отыр.

- Қай сандар қатары артық?

- Көлденеңінен екінші қатардағы сандар қатары

артық.

- Қалған 3 сандар қатарының қандай ұқсастығы бар?

- Көлденеңінен бірінші, үшінші, төртінші қатардағы

сандар қатары ұқсас. Себебі осы қатардағы әр сан

өзінің алдындағы саннан 8-ге артып отыр.

Осы тізбек бойынша өзің басқа да сұрақтар қой.

Тігінен:

- Қандай ұқсастықтар мен айырмашылықтар бар?

Назар аудар.

- Бірінші қатардағы сандар 1-ге кеміп отыр. 9, 8, 7; ал

6 саны артық.

- Екінші қатардағы сандар 1-ге кеміп отыр. 17, 16, 15;

ал 11 саны артық.

Үшінші қатардағы сандар 1-ге кеміп отыр. 25, 24, 23; ал 16 саны артық.
Төртінші қатардағы сандар 1-ге кеміп отыр. 33, 32, 31; ал 21 саны артық.
Бесінші қатардағы сандар 1-ге кеміп отыр. 41, 40, 39; 26 саны артық.
<<Әр тізбектегі заңдылықты анықта>> түрінде берілген 4-тапсырмада тізбек бойынша заңдылықта анықтау біліктері дамытылады.
тапсырма.
а) Бірінші сан 38-ге тең, ал әрбір келесі сан алдыңғы саннан 5-ке артық болатындай, сегіз саннан құралған сандар тізбегін жаз.
38, 43, 48, 53, 58, 63, 68, 73.
ә) Бірінші сан 52-ге тең, ал әрбір келесі сан алдыңғы саннан 8-ге кем болатындай, алты саннан
құралған сандар тізбегін жаз. 52, 44, 36, 28, 20, 12.
тапсырма. Есептеу біліктерін дамытуға, қалыптастыруға көмектеседі.
Екі есеп өзара кері есеп болып табыла ма?
Неліктен? Қалай білдің?
(Біреуінде белгілі болған сан, екіншісінде белгісізге айналады, біреуіндегі белгісіз сан екіншісінде белгіліге айналады)
Теңдеу шешу, шамаларды өрнектеуге қатысты біліктерін жетілдіру мақсатында берілген
тапсырма орындалады.
тапсырмада өлшем бірліктерін түрлендіру білім пысықталады.
Қосымша тапсырма.
Оқушылардың идеяларына бағыттаушы сұрақтардың

тапсырмада
әр тізбектегі заңдылықты анықтайды, зерттеу негізінде әр сан өзінің алдындағы саннан 7-ге кеміп отырғанын анықтайды.
тапсырмада
сандар тізбегін құрады.

тапсырмада
есепті талдайды.

тапсырмада теңдеу шешеді, шамаларды өрнектейді.
тапсырмада өлшем бірліктерін түрлендіреді.

4-тапсырма.
Критерий:
сандар тізбегінің заңдылығын анықтайды. Дескриптор:
сандар тізбегінің құрылу заңдылығын анықтайды.

5-тапсырма.
Дескриптор:
сандар тізбегін құрады.

7-тапсырма.
Дескриптор:
белгісіз қосылғышы, азайғышы, азайтқышы бар теңдеулерді шешеді.
қосарланған тізбек, қайталану және т.б.) а) Егер өсу ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдындағы саннан нешеуі артық екенін есепте.
ә) Егер кему ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдындағы саннан нешеуі кем екенін есепте.
2. Ереже сандар тізбегінің соңына дейін сақталатынын анықта.
<<Заңдылықтар>> тақырыбына суреттер, слайдтар

көмегімен ой қосу:
0, 3, 6, 12, 18, 9, 15...
3 саны өзінің алдындағы саннан нешеуі артық?
6 саны өзінің алдындағы саннан нешеуі артық?
Осы заңдылық тізбектің соңына дейін сақтала ма?
Көзіңді жеткіз, соңына дейін тексер. Сандар тізбегін осы заңдылық негізінде жалғастыруға бола ма?
Қосымша тапсырма. Заңдылықтарды анықтайды, қатені түзетіп, қатарды жалғастырып жазады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша сындарлы кері байланыс. Берілген және өз еркімен таңдап алған заңдылық бойынша кез келген нысандардың қатарларын құруды көрсетіп беру ұсынылады. Мысалы: <<Апта күндері>>.
Дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі.
- Тағы да қандай мысал келтіре аласың?
Заңдылықты анықта.
а) 100, 80, 60, 40, 20;
900, 600, 300;
0, 2, 4 , 6, 8.
Бірінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің алдындағы саннан 20-ға кеміп отыр.
Екінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің алдындағы саннан 300-ге кеміп отыр.
Үшінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің алдындағы саннан 2-ге артып отыр.
100, 300, 500, 700, 900;
30, 60, 90;
9, 6, 3, 0
Бірінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің алдындағы саннан 200-ге артып отыр.
Екінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің алдындағы саннан 30-ға артып отыр.
Үшінші қатардағы сандардың әрқайсысы өзінің
Заңдылық бойынша кез келген нысанның орналасу қатарын құрады, қоршаған ортадан мысалдар келтіреді.

Заңдылықты анықта. а) Берілген сандар қатарындағы заңдылықта анықтайды, ... қатардағы
сан өзінің алдындағы саннан ... артық немес кем екенін түсіндіреді, түсіне отырып, дәлелдейді.

Заңдылықты анықта. ә) Берілген сандар қатарындағы заңдылықта анықтайды, ... қатардағы
Қалыптастырушы бағалау.
Қалыптастырушы сауалнама.
Бұл - материалды таныстырған соң немесе сабақта қандай да бір қызмет түрінен кейін өтетін тексеру түрі.
Мұғалім қосымша нақтылау сұрақтарын қояды: <<Неліктен?
Қалайша? Қалай?..>>.
Эмоциялық суреттер пайдалануға болады.

Сандар тізбегіндегі заңдылықты анықтау алгоритмі.
1. Сандар тізбегіндегі заңдылық түрін анықта (өсу, кему, қосарланған тізбек, қайталану және т.б.) а) Егер өсу ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдындағы саннан нешеуі артық екенін есепте.
ә) Егер кему

алдындағы саннан 3-ке кеміп отыр. Ә) ... ..., 8, 10, ... ...
... ..., 9, 11, ... ...
Сандар тізбегінде қандай элементтер бар? (8, 10 цифрлары.)
Заңдылық түрі қандай ретпен орналасқан? (Өсу ретімен, 10 саны 8 санынан 2-еуі артық.)
Осы заңдылық негізінде сандар қатарын оңға және солға жалғастыруға бола ма?
Рефлексия.
Сенсорлық сезімдік рефлексия. (Көңіл күй мен эмоциялық бағалауды білдіру.) Эмоциялық суреттер
пайдалануға болады.
сан өзінің алдындағы саннан ... артық немес кем екенін түсіндіреді, сандар қатарын жалғастырады.

ретімен орналасса, онда әр сан өзінің алдын-дағы саннан нешеуі кем екенін есепте.
2. Ереже сандар тізбегінің соңына дейін сақталатынын анықта.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Есептеудің тиімді тәсілдері
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.2.3.** Қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар тиімді есептеу үшін ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерді қолданады.
Көптеген оқушылар өрнектердің мәнін тиімді тәсілдермен шығарады.
Кейбір оқушылар санды қосындыға қосудың, санға қосындыны қосудың, қосындыдан санды азайтудың, саннан қосындыны азайтудың әртүрлі тәсілдеріне сүйеніп, есептеулерді тиімді жүргізу мүмкін екенін түсінеді, қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар

№
Тапсырма
Жауабы
1
Өрнектің мәніне сәйкес келетін сөйлем:
(43 - 21) + 7
А) 43 пен 21 санының айырмасына 7-ні қосу.
Б) 43 пен 21 санының қосындысына 7-ні қосу.
В) 43 пен 21 санының айырмасынан 7-ні азайту.
Г) 45 пен 21 санының айырмасына 7- ні қосу.

2
4 ондық 2 бірлік және 5 бірліктің қосындысын тап.
А)11 Б) 65 В) 45 Г) 47

3
Берілген сандар қатарынан ең кіші санды анықта: 98, 19, 37, 21.
А) 98 Б) 19 В) 37 Г) 21

Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Тапсырмалы карточкалар арқылы саралау әдісі (тапсырма парақшасы әр оқушыға таратылып беріледі). Мұғалім бағыт береді.

Қабілеті жоғары оқушылар үшін:
Тапсырмалы суреттер арқылы сараланған тапсырмаларды орындайды.
Соңынан тақтада көрсетілген жауаптар бойынша өздерін-өздері тексеріп, бағалайды.
Нәтижесін жариялайды. Сынып топқа бөлінеді.
Қалыптастырушы бағалау

Әр оқушыға арналған тапсырмалы карточкалар.

№
Тапсырма
Мәні

1
Қай екі таңбалы саннан мәні 41 болу үшін 28-ді азайту керек?
А) 79 Б) 50 В) 69 Г) 60

2
1 ондық, 7 ондық және 9 бірліктің қосындысы нешеге тең?
А) 17 Б) 89 В) 69 Г) 60

3
Мәні 65-ке тең болатын өрнекті тап. А) 82 - 31
Б) 39 + 26
В) 71 - 40
Г) 48 + 23

Соңынан тақтада көрсетілген жауаптар бойынша

өздерін-өздері тексеріп, бағалайды. Нәтижесін жариялайды. Оқушылардың еңбектері бағаланады, мадақталады. Қиындықтар болса, мұғалім жіберген қиындықтарды түзету жұмысын ұйымдастырады. Мақсат қою.
Сен тиімді тәсілдермен есептеуді үйренесің.
<<Оқу құралдарын>> санату арқылы шағын топтарға
бөлу.

Сабақтың
Операционалдық-танымдық кезеңі

ортасы
Оқулықпен жұмыс. 1-тапсырма. Топтық жұмыс.
1-тапсырмада қосуды,
1-тапсырма.

азайтуды есептеу
Критерий:

16 + 49 = 16 + 40 + 4 + 5 = 16 + 4 + 40 + 5 =
тәсілдеріне қарайды. Қай
есептеулерді тиімді

= 20 + 45 = 65
есептеу тәсілі тиімді
жүргізу үшін қосудың

екенін анықтайды,
ауыстырымды-лық,

16 + 49 = 16 + 50 - 1 = 66 - 1 = 65
ақылдасады. Пікірін
терімділік қасиеттерін

65 - 49 = 65 - 40 - 5 - 4 = 65 - 5 - 40 - 4 =
білдіреді.
қолданады.

= 60 - 40 - 4 = 20 - 4 = 16
Санды қосындыға
Дескриптор:

қосудың, санға
өрнектердің мәнін

65 - 49 = 65 - 50 - 1 = 15 + 1 = 16
қосындыны қосудың,
тиімді тәсілдермен

(60 + 30) + 70 + 40 = 60 + (30 + 70) + 40 = 60 + 40 +
қосындыдан санды
есептейді.

+ (30 + 70) = 100 + 100 = 200
азайтудың, саннан

қосындыны азайтудың

Дайын болған топ мүшелері ортаға шығып, өз
әртүрлі тәсілдеріне

жауаптарын дәйектейді, басқа топ мүшелеріне
сүйеніп, есептеулерді

түсіндіреді. (Мұғалім бағыт береді.)
тиімді жүргізу мүмкін

Әр топ бір-біріне кері байланыс береді.
2-тапсырмада өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен
екенін түсінеді,
қолданады.

https://bilimland.kz/k

есептейді, түсіндіреді.
2-тапсырмада

k/subject/matematika

3-тапсырмада оқушылардың есептеу білігін дамыту, қалыптастыруға көмектеседі. Үлгіге қарап, қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиетін пайдаланады. 31 + (69 + 300) = (31 + 69) + 300 = 100 + 300 = 400
80 + 700 + 20 - 300 = 700 - 300 + 80 + 20 =
= 400 + 100 = 500
өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептейді, түсіндіреді.
3-тапсырмада
өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептейді,

3-тапсырма.
Критерий:
есептеулерді тиімді
/2-synyp/esepteuding- tiimdi- tasilderi?mid=f17ddb0 0-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

4-тапсырмада заңдылықты анықтап, қалып қойған
түсіндіреді.
жүргізу үшін қосудың

өрнектерді жазады.

ауыстырымдылық,

16 + 15, 26 + 15, 36 + 15, 46 + 15, 56 + 15, 66 + 15,

терімділік қасиеттерін

76 + 15, 86 + 15.
21 - 14, 31 - 14, 41 - 14, 51 - 14, 61 - 14, 71 - 14,
81 - 14, 91 - 14.
Туындаған қиындықтар болса, түзету жұмыстары орындалады.
тапсырмада мәтіндерді түсін оқи отырып, есептерді шығарады.
тапсырмада диаграмма - сандар арасындағы қатынасты көрнекі көрсететін сурет екендігі пысықталады. Бағандық диаграмманы оқи білу, сұрақтарға жауап іздеу білігі жетіледі.
Диаграмма көмегімен балалардың санын анықтайды.
Диаграмма көмегімен нысанның саны туралы ақпарат алу.
Диаграмма көмегімен сұрақтарға жауап беру.
Сұрақтар құрастыру.
Сурет салу үйірмесіне неше бала барады?
Домбыра үйірмесіне ше?
Тоғызқұмалақ үйірмесіне неше бала қатысады?
Футболға баратын бала саны нешеу?
Өзің де сұрақтар құрастыр.
Есептеулерді тиімді жүргізу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолдануға қатысты білім мен дағдыны дамыту мақсатында ұсынылған 7-тапсырма үй тапсырмасы ретінде ұсынылады.
8-тапсырма шығармашылыққа берілген. Тоғжанның ойлаған санын 18-ге кеміткенде, 25 шықты. Тоғжан қандай сан ойлағанын тап.
х - 18 = 25
х = 25 + 18
х = 43
43 - 18 = 25
25 = 25
Ж: Тоғжанның ойлаған саны - 43.
тапсырмада заңдылықты анықтап, қалып қойған өрнектерді жазады.
тапсырмада есептерді шығарады.
тапсырмада бағандық диаграмманы оқиды, сұрақтарға жауап іздейді.

тапсырмада есептеулерді тиімді жүргізу үшін қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін қолданады.
тапсырмада
теңдеу құрып шығарады.
қолданады.
Дескриптор:
өрнектердің мәнін тиімді тәсілдермен есептейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша
сындарлы кері байланыс:
Жазудың көмегімен есептеу тәсілін түсіндір. Қай есептеу тәсілі тиімді?
28 + 16 + 42 = (20 + 10 + 40) + (8 + 6 + 2) =
= 70 + (8 + 2 + 6) = 70 + 10 + 6 = 80 + 6 = 86;

28 + 16 + 42 = 28 + 42 + 16 = (20 + 40) + (8 + 2) + 16 =
= 60 + 10 + 16 = 70 + 16 = 70 + 10 + 6 = 80 + 6 = 86

47 + 38 = 47 + 3 + 35 = (47 + 3) + 35 = 50 + 35 =
= (50 + 30) + 5 = 80 + 5 = 85

47 + 38 = (40 + 30) + (7 + 8) =70 + 15 = (70 + 10) + 5 =
= 80 + 5 = 85

78 - 29 = (78 + 1) - (29 + 1) = 79 - 30 = (70 - 30) + 9 =
= 40 + 9 = 49

78 - 29 = (60 + 18) - 29 = (60 - 20) + (18 - 9) =
= 40 + 9 = 49

Рефлексия: <<Дөңгелек бөліктері>> әдісі.

<<Мен жаңа білімді меңгердім. Түсіндіре аламын. Басқаларға көмектесе аламын>> - барлық бөлігін бояу ұсынылады.
<<Мен жаңа білімді меңгердім. Қолдана аламын>> - дөңгелектің
3 бөлігін бояу ұсынылады.
<<Мен түсіндім. Бірақ сұрақтарым бар>> - дөңгелектің 2 бөлігін бояу ұсынылады.

Жаңа тақырыпқа байланысты сұрақтарға жауап береді.

Жазудың көмегімен есептеу тәсілін және қай есептеу тәсілі тиімді екенін түсіндіреді.

Кері байланыс

Рефлексия жасауға арналған дөңгелекше.

сабақ

2А ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАРДЫ ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ. ЖҮЗДІКТЕР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!

Орындалатын қадамдар:
2А бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмалар орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

сабақ

Бөлім
ҚҰРАМА ЕСЕП
Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Құрама есеп
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. 2.5.1.7.** Екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар құрама есеп дегеніміз бірнеше қарапайым есептен құралатынын түсінеді, шығарады.
Көптеген оқушылар екі амалмен шешілетін есептерді қысқаша жазумен, сызбамен модельдейді және шығарады.
Кейбір оқушылар орындалған тапсырмалар негізінде өзіндік тұжырым ұсына алады, шығарады, құрама есеп құрастырады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Мұғалім <<... ақиқат па?>> деп аяқталатын сұрақтарды оқиды. Оқушылар жұптасып талдайды.

Үлестірмелер арқылы сұрақтарға жауап береді. Соңынан тақтада көрсетілген жауаптар
бойынша өздерін тексеріп, бағалайды.

Кері байланыс: мұғалімнің қолдау сөздері.

Әр оқушыға арналған тапсырмалы карточкалар.

Сұрақтар мазмұны
... ақиқат па?
...

жалған
ба?

Нәтижесін жариялайды.

1
Қосылғыштардың орнын ауыстырғаннан қосындының мәні
өзгермейтіні ақиқат па?

2
2 ондық, 6 ондық және 5 бірліктің
қосындысының мәні 85 екені ақиқат па?

3
5 ондық, 7 бірліктен тұратын сан - 75 екені ақиқат па?

4
100 санының алдындағы сан - 99
екені ақиқат па?

5
<<1 000 саны - үш таңбалы сан>> екені ақиқат па?

Егер ақиқат болса, екінші қатарға <<+>> белгісін, ал егер жалған болса, онда << - >> белгісін қою ұсынылады.
Оқушылар кестені толтырады. Оқушылар өзара кестелерімен алмасады, тақтада көрсетілген дұрыс
жауаптар көмегімен бірін-бірі тексереді. Қатемен жұмыс жасайды.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгертуге дайындық ретінде берілген 1 және 2-тапсырмада есептерді қысқаша жазба түрінде модельдеп шығарады. Бұл тапсырма қосу мен азайтуға берілген жай есептерді талдау, шешуге қатысты білім мен дағдыларын жетілдіруді көздейді және құрама есепті меңгертуге дайындық жұмысы болып табылады.

1 және 2-тапсырмалар бойынша есепті талдау барысында оқушы тарапынан есеп мәтінін оқу, санды деректердің нені білдіретінін анықтау, есептің сұрағын ажыратып алу, соған сәйкес амал таңдау, өрнек құру, шешуін жазу, жауабын тұжырымдау әрекеттері жүзеге асады.

1-тапсырма.
Дескриптор:
қосындыны табуға берілген есептің шығарады.

2-тапсырма.
Дескриптор:
қалдықты табуға берілген есептің шығарады.

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.
№20 кесте .

1-есеп
Сыныпта 13 қыз және 18 ұл бар. Сыныпта барлығы неше оқушы бар?
2-есеп
Сыныпта 31 оқушы болды. Үзіліс кезінде 9 оқушы сыныптан шығып кетті. Сыныпта
неше оқушы қалды?

Ш: 13 + 18 = 31
Ш: 31 - 9 = 22

3-тапсырмада
екі жай есеп мәтінін біріктіреді, шартын, сұрағын бөліп алады,
есептің сұрағына жауап

3-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару. Дескриптор:
есептің шешуін өрнек түрінде жазады;
есептің шешуін амалдар бойынша сұрақтарымен жазады;
есептің шешуін амалдар бойынша түсіндірулермен жазады.

Нақты заттармен көрсету, сызба пайдалану, есептің қысқаша жазуы, бұрын тұжырымдалған ережелерге сілтеме.

<<Құрама есептер>> -
кесте.

Есепті қысқаша жазба түрінде модельде және шығару үшін қандай амал қолдандың? Неліктен?
Бірінші есеп бойынша 13 + 18 өрнегін, ал екінші есеп бойынша 31 - 9 өрнегін жазып, <<қосу>>, <<азайту>> амалдары таңдалады. Себебі, қосындыны, қалдықты табуға берілген есептер.
3-тапсырма жаңа білімді меңгертуге бағытталады. а) 1 және 2-тапсырмалардағы есептердің мәтінін салыстыр.
Осы екі есептің мазмұнынан мынадай бір есеп құрастыруға бола ма? Құрастырып көріңдерші.

Сыныпта 13 қыз және 18 ұл болды. Үзіліс кезінде 9 оқ сыныптан шығып кетті. Сыныпта неше оқушы қалды?
ушбеыру үш өрнек қ
жауабын
ін амал таңдайды, ұрастырады,
тұжырымдайды.

Бұл - құрама есеп. Себебі 2 қарапайым есептен тұрады. Мұндай есептерді бірнеше амалмен шешуге болады.
Есеп мәтініндегі сандар нені білдіреді? (13 - қыздар саны, 18 - ұлдар саны, 9 - сыныптан шығып кеткен бала саны.)
Не сұралады? (Сыныпта қалған оқушы саны.)
Есептің сұрағына бірден жауап бере аласың ба? (Жоқ.)
Алдымен нені анықтап аласың? (Барлық бала санын.)
Барлық бала санын анықтап алу үшін 13 + 18 өрнегі құрылады.
Бала саны 31 болса, 9 оқушы сыртқа шығып кетсе, қалған бала санын анықтау үшін қандай амал таңдайсың? (Азайту амалы.)
Соның негізінде 31 - 9 өрнегі құрылады. 31 - 9 = 22. Екі қарапайым есептің шешуін салыстырады.
Қорытынды жасайды.
Екі жай есепті салыстырады, қорытынды жасайды.

Құрама есептің бірнеше қарапайым есептен тұратынын, құрама есептердің шешуін амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен, өрнектермен жазуға болатынын түсінеді, қолданады.

Ш: 13 + 18 = 31
Ш: 31 - 9 = 22
Ш: (13 + 18) - 9 = 22

Құрама есептердің шешуін былай жазуға болады:
1) амалдар бойынша түсіндірулерімен:
13 + 18 = 31 (сыныптағы барлық оқушы саны)
31 - 9 = 22 (сыныпта қалған оқушы саны)
2) амалдар бойынша сұрақтарымен:
Сыныпта барлығы неше оқушы бар? 13 + 18 = 31
Сыныпта неше оқушы қалды? 31 - 9 = 22
Жауабы: сыныпта 22 оқушы қалды.
Тексеру: 22 + 9 = 31
3) өрнектермен.
Ш: (13 + 18) - 9 = 22.
тапсырма.
Сыныбымызда 15 бөлме гүлі бар еді. Оның 3-еуі мектеп дәлізіне қойылды, ал басқа 4 гүл дәлізден сыныпқа әкелінді. Сыныпта енді неше гүл болды? Есептің шешуін өрнек түрінде: 15 - 3 + 4 = 16.
Өрнектер бойынша есеп құрастыру білігін жетілдіретін
тапсырмада өрнектер бойынша есеп құрастырады. Мысалы 100 - (26 + 17) өрнегі бойынша төмендегідей есеп құрастыруға болады.
Мектеп ауласына егу үшін 100 көшет әкелінді. Сенбі күні 26 көшеттің түбі әктелді, ал жексенбі күні 17 көшеттің түбі әктелді. Әктелмеген неше көшет қалды?
Бұл есепті амалдар бойынша сұрақтарымен шығарайық.
Амалдар бойынша сұрақтарымен:
1. Сенбі және жексенбі күндері неше көшет әктелді? 26 + 17 = 43

тапсырмада құрама есепті шығарады.

тапсырмада өрнектер бойынша есептер құрастырады.

Есептің шешуін амалдар бойынша сұрақтарымен шығарады немесе өрнек түрінде жазады немесе есепті шешудің бірнеше нұсқасын түсіндіре отырып шығарады.

4-тапсырма.
Критерий:
құрама есептің шешуін санды өрнек түрінде модельдейді. Дескриптор:
есептің шешуін өрнек түрінде шығарады.

5-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару. Дескриптор:
есептің шешуін өрнек түрінде жазады;
есептің шешуін
CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.
№21 кесте .

Құрама есепті шығару жадынамасы:
*Есепті оқы. Шарты мен сұрағын түсін.
*Сұрақтарға жауап ізде: Есепте не белгілі?
Есептің барлық деректерін есепке алдың ба?
*Есептің берілуін қысқаша жаз немесе сызба сал.
*Белгісізді табу үшін ережелерді қолдан. Есепті шешу жоспарын құр.
*Бірінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Екінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін

2. Әктелмеген неше көшет қалды? 100 - 43 = 57
Жауабы: Әктелмеген 57 көшет қалды. немесе
Шешудің 1-нұсқасы:
26 + 17 = 43 (сенбі және жексенбі күндері әктелген көшет саны)
100 - 43 = 57 (әктелмеген көшет саны)
Шешудің 2-нұсқасы:
100 - 26 = 74 (жексенбі күні әктелген және әктелмеген көшет саны)
74 - 17 = 57 (әктелмеген көшет саны)
Шешудің 3-нұсқасы:
100 - 17 = 83 (сенбі күні әктелген және әктелмеген көшет саны)
83 - 26 = 57 (әктелмеген көшет саны) Есептің шешуін өрнек түрінде жазуға болады: 100 - (26 +17 ) = 57 немесе
(100 - 26) - 17 = 57 немесе
(100 - 17) - 26 = 57
Ж: Әктелмеген 57 көшет қалды.
Осы үлгіде (300 + 200) + 100 өрнегі бойынша есеп құрастырады.
6-тапсырма.
Ш: (35 + 18) - 27 = 26
Ж: Асханада 26 бәліш пен тоқаш қалды.
Үйге берілетін 7-тапсырмада есептің құрамдас бөліктерін ажырату, анықтау және белгісізді - сұрағын құрастыра білу дағдысын дамытады.
8-тапсырмада ребус шешеді. (Шешімі: түзу)

6-тапсырмада
құрама есептің шешуін өрнек түрінде шешеді. 7-тапсырмада
үйге берілген тапсырма есептің құрамдас бөліктерін ажыратады, анықтайды және белгісізді - сұрағын құрастырады.
8-тапсырмада ребус шешеді.
амалдар бойынша сұрақтарымен жазады;
есептің шешуін амалдар бойынша түсіндірулермен жазады.

Кері байланыс:
<<Оқушы - оқушы>>.
санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Шешуін тексер. Кері есеп құр.
*Жауабын жаз.
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс.
Қосындыны және қалдықты табуға берілген екі жай есептің шығарылу үлгісі ұсынылады. Екі жай есептен бір құрама есеп құрастыруға тапсырма беріледі. Бұл
тапсырманы орындау барысында оқушылардың түсіне
Қосындыны және қалдықты табуға берілген екі жай есептің шығарылу үлгісімен танысады.
Екі жай есепті құрама есепке айналдырады.
Кері байланыс

отырып, әр амалды сұрақтарымен, түсіндірулерімен орындағандары маңызды.
Мектеп автобусында 13 Мектеп автобусындағы бала болды. Бірінші балалардың саны аялдамадан 8 бала кірді. бірінші аялдамадан Автобуста енді неше кейін 21 болды. Екінші бала болды? аялдамада 9 бала шығып
кетті. Автобуста неше бала қалды?
Автобуста - 13 бала Автобуста - 21 бала Кірді - 8 бала. Шықты - 9 бала.
Барлығы - ? бала Қалды - ? бала
Шешуі:13 + 8 = 21 Шешуі:
21 - 9 = 12
Жауабы: Жауабы:
Автобуста 21 бала Автобуста 12 бала болды. қалды.
Мектеп автобусында 13 бала болды. Бірінші аялдамадан 8 бала кірді. Екінші аялдамада 9 бала шығып кетті. Автобуста неше
бала қалды?
Есепті сұрақтар бойынша амалдармен шығару:
Автобустағы балалардың саны бірінші аялдамадан кейін нешеу болды?
13 + 8 = 21
Екінші аялдаман кейін автобуста неше бала болды? 21 - 9 = 12.
Өрнек түрінде (13 + 8) - 9 = 12.
Ж: екінші аялдамадан кейін автобуста 12 бала болды.
Рефлексия: <<Кім ортаға...>> жаттығуы.
Есімдері жазылған таяқшалар ішінен жауап беру үшін кез келген таяқшаны кездейсоқ тәртіппен алып, оқушының есімі атау. Есімі аталған оқушы топ алдына шығады. Бүгінгі сабақта жаңа білімді түсінгені, қандай жаңа сөздер үйренгені, өзінің бүгінгі әрекеті туралы өзіндік ой айтады. Жаттығу осылай жалғасын
табады.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Жай есептерді құрама есепке айналдыру.
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. 2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар жай есепті құрама есепке айналдырады.
Көптеген оқушылар құрама есептерді түрлі тәсілмен модельдейді және шығарады.
Кейбір оқушылар жай есепті құрама есепке айналдырады. Құрама есептердің шешуін өздігінен амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен, өрнектермен жазады, қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Сынып өмірінен мысал
Кері байланыс

басы
<<Сынып оқушылары>> практикалық жаттығуы
келтіреді, құрама есеп

орындалады.
құрастырады, ауызша

Оқушылар практикалық әрекет арқылы құрама есеп
талдайды, шығарады.

құрастырады. Мысалы, біздің сыныпта 14 ұл және 15

қыз бала бар. Олардың 18-і түрлі үйірмелерге

қатысады. Сыныпта неше бала үйірмелерге

қатыспайды?

Талдай отырып, ауызша шығарады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
Жаңа білімді меңгерту мақсатында ұсынылған
1-тапсырманы орындай отырып, жай есепті құрама есепке айналдыруға болатынын түсінеді, қорытынды жасайды.
Оқулықпен жұмыс.

1 және 2- тапсырмаларды орындау барысында
санды бірнеше бірлікке

Оқулық.

Мектептің бірінші қабатында 20, ал екіншісінде одан 7
еуі кем сынып бөлмесі бар. Екінші қабатта неше сынып бөлмесі бар?
-кем
сы
жаз
ітуге берілген есепті
зба, кесте, қысқаша
ба түрінде модельдеп

3-тапсырма.
Критерий:
құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу. Дескриптор:
есептің шешуін өрнек түрінде жазады;
есептің шешуін амалдар бойынша сұрақтарымен жазады;
есептің шешуін

Бірнеше бірлікке кемітуге берілген есепті бірлесе отырып талдау, сызба түрінде модельдеп шығару әрекеті орындалады.
2-тапсырма.
Екі амалмен шығатындай етіп, 1-тапсырмадағы жай есептің сұрағын өзгертуге бола ма? Ойланып көр.
шығарады, осы есеп
мәтінін толықтырып, құрама есепке айналдырады, шешеді.

Құрама есептің бірнеше қарапайым есептен тұратынын, құрама есептердің шешуін

CD диск

Мектептің бірінші қабатында 20, ал екіншісінде одан 7 кем сынып бөлмесі бар. Мектепте барлығы неше сыны
бөлмесі бар?
-еауміал
птүсі амал
дар бойынша
ндірулерімен, дар бойынша

Талдау үлгісі:
Есептің сұрағына жауап беру үшін бірінші қабатта неше сынып бөлмесі (бұл белгілі) және екінші қабатта неше сынып бөлмесі (бұл белгісіз) бар екенін білу керек. Екінші қабаттағы сынып бөлмесі біріншіге қарағанда 7 бөлме кем екені белгілі. Ендеше екінші қабаттағы сынып бөлмесін тауып алуға болады.
Шешуі:
20 - 7 = 13 - екінші қабаттағы сынып бөлмесінің саны.
20 + 13 = 33 - барлық сынып бөлмесінің саны.
Жауабы: Екі қабатта 33 сынып бөлмесі бар. Бұл - құрама есеп.
Құрама есептің шешуін өрнек түрінде жазуға болады: (20 - 7) + 20 = 33.
Жаңа білімді меңгерту мақсатында ұсынылған 2- тапсырманы орындай отырып, жай есепті құрама есепке айналдыруға болатынын түсінеді, қорытынды жасайды.
3-тапсырмада ұсынылған есепті қысқаша жазу, кесте құрып шығару үлгілері таңдалады.
сұрақтарымен,
өрнектермен жазуға болатынын түсінеді, қолданады.

3-тапсырмада құрама есепті амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен, өрнектермен жазады.

Принтер саны
Компьютер саны
Барлық құрылғ
саны
ы

амалдар бойынша
түсіндірулерімен жазады.

5-тапсырма.
ҚБ.
<<Сиқырлы сызық>>. Балалар дәптерге бағандар сызып, тапсырманың орындау деңгейін + таңбасымен белгілейді. Мұғалім тексеру кезінде оқушының бағасымен келіссе, + таңбасын шеңберге алады, егер келіспесе, жоғары немесе төменге өзі + таңбасын салады.

Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.
№ 22 кесте .

Құрама есепті шығару жадынамасы:
*Есепті оқы. Шарты мен сұрағын түсін.
*Сұрақтарға жауап ізде: Есепте не белгілі?
Есептің барлық деректерін есепке алдың ба?
*Есептің берілуін қысқаша жаз немесе сызба сал.
*Белгісізді табу үшін ережелерді қолдан. Есепті шешу жоспарын құр.
*Бірінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Екінші амалды сұрақтарымен,

26
?, 5-еуі артық
?

Есептің сұрағына бірден жауап бере аласың ба? Есептің сұрағына жауап беру үшін принтер саны (бұл белгілі) мен компьютер санын (бұл белгісіз) анықтау керек. Алдымен компьютер санын анықтау керек.
Есептің шешуін амалдар бойынша сұрақтарымен жазу.
Мектепке неше компьютер сатып алынды? 26 + 5 = 31.
Мектепте неше техникалық құрылғы сатып алынды?
26 + 31 = 57.
Жауабы: Барлығы 57 техникалық құрылғы сатып алынды.
Есептің шешуін амалдар бойынша түсіндірулерімен жазу.
26 + 5 = 31 - сатып алынған компьютер саны.
26 + 31 = 57 - техникалық құрылғы саны. Жауабы: Барлығы 57 техникалық құрылғы сатып алынды.
Есептің шешуін өрнек түрінде жазу.
26 + (26 + 5) = 57
Жауабы: Барлығы 57 техникалық құрылғы сатып алынды.
4-тапсырмадағы құрама есептің кесте түріндегі моделі:

тапсырмада есептің шешуін өрнек түрінде жазады.

тапсырмада берілген өрнектерді оқиды, мәнін есептейді.

тапсырмада
амалдарды орындайды.

Терек саны
Шырша саны
Барлық ағаш
саны

35
?, 16- сы кем
?

Ш: 35 + (35 - 16) = 35 + 19 = 54
Ж: Барлығы 54 ағаш өсіп тұр.
5-тапсырмада өрнектерді түрліше оқып, мәндерін есептейді.
а) 54 - 27) + 12
7-тапсырмада
құрама есепті шығарады.

54 пен 27 сандарының айырмасына 12 санын қосу. 54 пен 27-нің айырмасына 12-ні қосу.
ә) Амалдардың орындалу реті бойынша өрнектер құрады.
19 + (92 - 22) = 89
(36 + 15) - 14 = 37
6-тапсырма.
1 м - 3 дм 5 см =... см = ... дм ... см
Берілген ұзындықтармен амалдарды орындау үшін бірдей өлшемге келтіреміз. 1 м = 100 см; 3 дм 5 см =
35 см.
1 м - 3 дм 5 см = 100 см - 35 см = 65 см = 6 дм 5 см. 7-тапсырма - үй тапсырмасы құрама есепті шығару жадынамасына сүйенеді.
Есепті оқы. Шарты мен сұрағын түсін.
Сұрақтарға жауап ізде:
Есепте не белгілі?
Есептің барлық деректерін есепке алдың ба?
Есептің берілуін қысқаша жаз немесе сызба сал.
Белгісізді табу үшін ережелерді қолдан. Есепті шешу жоспарын құр.
Бірінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
Екінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
Шешуін тексер. Кері есеп құр.
Жауабын жаз.
Музыка кабинетінде 21 домбыра және одан 14-і кем қобыз бар. Музыка кабинетінде барлығы неше аспап бар?
Ш: 21 + (21 - 14) = 28
Ж: Барлығы 28 аспап.

түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Шешуін тексер. Кері есеп құр.
*Жауабын жаз.
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі. Ауызша талданады.
Пікірлеседі.
Рефлексия:
<<Оқушымен диалог- сұхбат>> әдісі.

Кітапхананың оқу залында 10 қыз және одан 3-еуі арты
ұл бар. Оқу залында неше ұл бар?
қ

Бұл - жай есеп.
Бірнеше бірлікке арттыруға берілген есепті бірлесе отырып талдау, қысқаша жазба түрінде модельдеп шығару әрекеті орындалады. Талдау:
Мен сұраққа кітапхананың оқу залында неше қыз (бұл белгілі),
неше ұл (бұл белгісіз) бар екенін білсем, жауап бере аламын.
Оқу залындағы ұлдың саны қыз балаға қарағанда 3-еуі артық екені белгілі, ендеше:
Шешуі:
1) Оқу залында неше ұл бар? 10 + 3 = 13
Жауабы: Ұлдар - 13.
Екі амалмен шығатындай етіп, 1-тапсырмадағы жай есептің сұрағын өзгертуге бола ма? Ойланып көр.

Құрама есептің бірнеше қарапайым есептен тұратынын, құрама есептердің шешуін амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен, өрнектермен жазуға болатынын түсінеді.

Кітапхананың оқу залында 10 қыз және одан 3-еуі арты
ұл бар. Оқу залында барлығы неше бала бар?
қ

Оқу залында барлығы неше бала бар? (10 + 3) + 10 = 23
Жауабы: Ұл - 23 Бұл - құрама есеп.
Рефлексия: <<Оқушымен диалог-сұхбат>> әдісі.
Мұғалім оқушылармен диалог-сұхбат құрады.
- Бүгінгі сабақта не үйрендің?

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Жай есептерді құрама есепке айналдыру.
Оқу
бағдарлама-
** Екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару.
** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.

сына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар жай есеп пен құрама есептің айырмашылығын біледі және жай есепті құрама есепке айналдырады. Көптеген оқушылар құрама есептерді түрлі тәсілмен модельдейді және шығарады, жай есепті құрама есепке айналдырады. Кейбір оқушылар құрама есептердің шешуін өздігінен амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен,
өрнектермен жазады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Сынып оқушылары>> практикалық жаттығуы орындалады.
Оқушылар практикалық әрекет арқылы құрама есеп құрастырады. Мысалы, біздің сыныпта 14 ұл және 15 қыз бала бар. Олардың 11-і оқу үздігі, ал қалғаны оқу екпіндісі. Оқу екпіндісі нешеу?
Талдай отырып, ауызша шығарады.
Сынып өмірінен мысал келтіреді, құрама есеп құрастырады, ауызша талдайды, шығарады.
Кері байланыс. Мұғалімнің қолдау сөздері.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма есептің шешімін жазуға қатысты дағдыларға машықтандыруға бағытталған.
Қосындыны, қалдықты табуға берілген есептерді түсіне отырып, шығарады және салыстырады.
Жай есептерді шығарғанда мыналарды есепке алу маңызды:
есептердің шарттарын бөліп алу және салыстыру;
есептердің сұрақтарын бөліп алу және салыстыру;
есептердің шешулерін бөліп алу және салыстыру;
есептердің жауаптарын тұжырымдау және салыстыру;
Оқулықпен жұмыс

1 - 7-тапсырмаларды орындау барысында жүзеге асатын әрекеттер:
есеп мәтінімен танысу

Оқулық

CD диск

Құрама есепті шығару жадынамасы:
*Есепті оқы. Шарты мен сұрағын түсін.
*Сұрақтарға жауап ізде: Есепте не белгілі?
Есептің барлық деректерін есепке

Шарты
Аулада 17 ұл және 18 қыз ойнап жүр.
Аулада 35 бала ойнап
жүрді. Олардың 19-ы үйлеріне кетті.

Сұрағы
Аулада барлығы неше бала ойнап
Аулада
неше бала қалды?

жүр?

үшін түсініп оқу, белгілі
және белгісіз мәліметті зерттеу, талдау жасау, салыстыру, амал таңдау, өрнек құру; құрама есеп құрастыру үшін сұрақтармен толықтыру, жазу, өз жауабын жариялау, дәлелдеу.

Құрама есептің бірнеше қарапайым есептен тұратынын, құрама есептердің шешуін амалдар бойынша түсіндірулерімен, амалдар бойынша сұрақтарымен, өрнектермен жазуға болатынын түсінеді.

2-тапсырма.
Критерий:
жай есепті құрама есепке айналдырады. Дескриптор:
жай есепті құрама есепке айналдырады;
құрама есепті шығарады.

3-тапсырма.
Критерий:
жай есепті құрама есепке айналдырады. Дескриптор:
жай есепті құрама есепке айналдырады;
құрама есепті шығарады.
алдың ба?
*Есептің берілуін қысқаша жаз немесе сызба сал.
*Белгісізді табу үшін ережелерді қолдан. Есепті шешу жоспарын құр.
*Бірінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Екінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Шешуін тексер. Кері есеп құр.
*Жауабын жаз.

Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.

Шешуі
17 + 18 = 35
35 - 19 = 16

Жауаб
ы
Аулада 35 бала
ойнап жүр.
Аулада 16 бала
қалды.

тапсырма. 1-тапсырмадағы екі жай есептен екі амалмен шығатын құрама есеп құрастырады.
Оқулықта көрсетілген қадамдар бойынша оны түсіндіре отырып шығарады.
Аулада 17 ұл және 18 қыз ойнап жүр. Олардың 19-ы үйлеріне кетті. Аулада неше бала қалды?
Есептің сұрағы: <<Аулада неше бала қалды?>>. Есептің сұрағына жауап беру үшін барлық бала санын білуі керек. Есептің шартынан аулада 17 ұл және 18 қыз ойнап жүргенін белгілі, бірақ барлығы нешеу екені белгісіз. Барлық бала санын 17 мен 18 сандарын қосу арқылы табуға болады.
(17 + 18) - 19 = 16
Қосуға, азайтуға берілген жай есептердің шешуін модельдеу және жазу дағдыларын жетілдіру мақсатында ұсынылған
тапсырмада мыналарды басшылыққа алады:
модельдеу дағдысы есеп шешуін безендірудің негізгі компоненті;
жай есеп бойынша қосынды немесе айырма құру;
қосындының немесе айырманың мәнін табу;
жай есеп шешуін санды теңдік түрінде жазу;
жауапты тұжырымдау және жазу.
Санды бірнеше бірлікке кемітуге, арттыруға берілген 2 жай есепті шығарады, салыстырады.

Шарты
Көркем еңбек сабағында қыздар 34
оюдың және 42 гүлдің суретін бояды.
Көркем еңбек сабағында қыздар 76 ою мен гүлдің суретін бояды. Оның 55-ін сынып бөлмесін безендіруге
жұмсады.

Сұрағы
Қыздар барлығы неше сурет
бояды?
Неше сурет қалды?

Шешуі
34 + 42 = 76
76 - 55 = 21

Жауабы
Қыздар 76 суреті
бояды.
21 сурет қалды.

Жай есепті құрама есепке айналдыра білу білігін жетілдіруге негізделген 3-тапсырмада құрама есептің әр қадамын төмендегідей талдайды, жазуды толықтырады:
Көркем еңбек сабағында қыздар 34 оюдың және 42 гүлдің суретін бояды. Оның 55-ін сынып бөлмесін безендіруге жұмсады. Неше сурет қалды?
34 + 42 = 76 - боялған сурет саны.
76 - 55 = 21 - қалған сурет саны.
Жауабы: 21 сурет қалды.
а) 4-тапсырмада қосынды мен айырманың мәндерін табады, оларды салыстырады. Қосындының мәні айырманың мәнінен қанша артық екенін табады. ә) тапсырмасында, керісінше, айырманың мәні қосындының мәнінен қанша кем екенін біледі.
Бұндай тапсырмаларды орындау барысында есептеу, мәндерін салыстыру дағдылары жетіле түседі.
тапсырма. Жасырын сандарды анықтайды.
тапсырма - үй тапсырмасында құрама есеп шығару жадынамасын басшылыққа алады.
тапсырма логиканы дамытуға арналған. Бұл
тапсырманы балаларды тақтаға шығарып, ойын түрінде жүргізуге болады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Білемін, қолданамын>> әдісі.
Мен құрама есептің ережесін, бірнеше амалмен шығарылатынын білемін, қолданамын.
Мен жай есепті, құрама есепті қысқаша жазба түрінде модельдеп шығара аламын, қолданамын.
Мен жай есепті, құрама есепті кесте түрінде
Әр оқушы <<Білемін, қолданамын>> парағын толтырады.
Рефлексия: <<Білемін, қолданамын>> әдісі.
Әр оқушыға арналған үлестірме.

модельдеп шығара аламын, қолданамын.
Мен жай есепті, құрама есепті сызба түрінде модельдеп шығара аламын, қолданамын.
Мен жай есепті, құрама есепті теңдеу түрінде модельдеп шығара аламын, қолданамын.
Мен жай есепті, құрама есепті графикалық модель түрінде шығара аламын, қолданамын.

Оқушылар бағалау парағына (егер әр оқушыға арналып дайындалса) құстұмсық белгісімен белгілейді.
Оқушылар бағалау парағында көрсетеді (бағалау парақшасы ортақ болса): <<білемін, әрі қолданамын>> - екі жағына да, <<білемін, қолдануда қиналамын>> - сол
жағына стикерге атын жазып, жапсырмалайды.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Құрама есептерді шығару.
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. 2.5.1.8** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдейді.
Көптеген оқушылар жай есеп пен құрама есептің айырмашылығын біледі және жай есепті құрама есепке айналдырады.
Кейбір оқушылар орындалған тапсырмалар негізінде өзіндік тұжырым ұсына алады, шығарады, жай есеп, құрама есеп құрастырады.

Бурабайға
баратын бала саны
Жасыбайға
баратын бала саны
Бірге баратын
ересек адам саны
Барлық
адам саны
12
13
2
?

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Қалай ойлайсың?>> ойын-жаттығуы.
Санды бірнеше бірлікке арттырғанда қандай амал қолданасың?
Санды бірнеше бірлікке кеміткенде қандай амал қолданасың?
Айырмалық салыстыруға берілген есепті шығарғанда қандай амал қолданасың?
Қосындыны, қалдықты табуға берілген есепті шығарғанда қандай амал қолданасың?
Құрама есеп неше амалмен шығарылады?
Өзің де сұрақтар құрастырып, ұсын.

Оқушылар берілген сұрақтарға жауап береді, бір-бірін толықтырады, өздері де сұрақтар құрастырады.

Кері байланыс:
<<Мұғалім - оқушы>>.

Кестелер жинағы.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма. Құрама есеп пен жай есептерді ажырата білу, түрлі нұсқада модельдеп шығара білу дағдысын жетілдіреді. Жазғы демалыста Бурабайға 12 бала, ал Жасыбайға 13 бала баруды жоспарлады. Олармен 2 ересек адам бірге барады. Барлығы неше адам демалуды жоспарлады?
Қысқаша жазба түрінде шығару.
Бурабайға - 12 бала. Ш: 12 + 13 + 2 = 27
Жасыбайға - 13 бала. Ж: барлығы 27 адам. Ересек адам - 2
Барлығы - ? адам. Кесте түріндегі шығару.

Ш: 12 + 13 +2 = 27 Ж: барлығы 27 адам. Сызба түрінде шығару.

Ш: 12 + 13 +2 = 27 Ж: барлығы 27 адам.

1-тапсырмада құрама есеп пен жай есептерді ажырата біледі, түрлі нұсқада модельдеп шығарады. Мәтінді түсініп оқиды, өз қалауымен кесте, сызба түрінде шығарады.
Құрама есепті екі жай есепке айналдырып, тексереді.

1-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару. Дескриптор:
есепті сызба түрінде шығарады;
есепті қысқаша жазба түрінде модельдейді;
есепті кесте түрінде модельдейді.
Оқулық

CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.
№22 кесте .

Осы құрама есепті бір жай есепке айналдырып талдауға болады.
Жай есеп үлгілері.
А) Жазғы демалыста Бурабайға 12 бала, ал Жасыбайға 13 бала баруды жоспарлады. Барлығы неше бала демалуды жоспарлады?
Ә) Жазғы демалыста Бурабай мен Жасыбайға 25 бала баруды жоспарлады. Олармен 2 ересек адам бірге баруы керек.
Барлығы неше адам демалуды жоспарлады?
тапсырма
<<Оқжетпес>> шипажайында 50 адам, ал <<Алтынай>> шипажайында 40 адам демалып жатты. Олардың 30­ы үйлеріне кетті. Шипажайларда неше адам қалды?
<<Оқжетпес>> ш. - 50 адам
<<Алтынай>> ш. - 40 адам Үйіне кетті - 30 адам Қалды - ? адам
Шешуі:
(50 + 40) - 30 = 60 немесе
(50 - 30) + 40 = 60 немесе
(40 - 30) + 50 = 60
Жауабы: шипажайларда 60 адам қалды.
Күрделі есепті екі жай есепке айналдыра білу дағдысын қалыптастыру үшін екі жай есеп құрастыру, дәлелдеу.
<<Оқжетпес>> шипажайында Екі шипажайда барлығы 90 50 адам, ал <<Алтынай>> адам демалып жатыр. шипажайында 40 адам Олардың 30­ы үйлеріне демалып жатты. Екі кетті. Шипажайларда неше шипажайда барлығы неше адам қалды?
адам демалып жатыр?

тапсырма есептің шешімін жазуға қатысты дағдыларға машықтандыруға бағытталған.

тапсырмада құрама есеп пен жай есептерді ажырата біледі, түрлі нұсқада модельдеп шығарады. Мәтінді түсініп оқиды, есептің шешуін өз қалауымен өрнектермен шығарады.
Құрама есепті екі жай есепке айналдырып, тексереді.

тапсырмада құрама есепті шығаруға арналған жадынаманы басшылыққа ала

2-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару. Дескриптор:
құрама есептің шешуін
өрнектермен жазады;

3-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару.

Құрама есепті шығару жадынамасы:
*Есепті оқы. Шарты мен сұрағын түсін.
*Сұрақтарға жауап ізде: Есепте не белгілі?
Есептің барлық деректерін есепке алдың ба?
*Есептің берілуін қысқаша жаз немесе сызба сал.
*Белгісізді табу үшін ережелерді қолдан. Есепті шешу жоспарын құр.
*Бірінші амалды сұрақтарымен, түсіндіруімен орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Екінші амалды сұрақтарымен,

Балқаш көлінің ең терең жері 26 м, ал Алакөл көлінің ең терең жері одан 28 м артық. Теңіз көлінің ең терең жері Алакөл көліне қарағанда 46 м кем. Теңіз көлінің ең терең
жері неше метр?

Ш: 1) 26 + 28 =54 (м) (Алакөл к.)
2) 54 - 46 = 8 (м) (Теңіз к.)
Ж: Теңіз көлінің ең тері жері 8 метр.

отырып, шығарады.

4-тапсырмада құрама есепті шығаруға арналған жадынаманы басшылыққа ала отырып, есептің шешуін бірнеше нұсқада шығарады.

Екі амалмен шығатын есептің шешуін өрнектермен жазады.

6-тапсырмада өрнектерді салыстырады. 7-тапсырмада
теңдеулерді оқиды, шешуін табады, тексеру жасайды.
8-тапсырмада геометриялық фигураны зерттеп,
Дескриптор:
құрама есептің шешуін
жекелеген амалдар түрінде модельдейді.

4-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен шешілетін есептерді модельдеу және шығару. Дескриптор:
құрама есептің шешуін өрнектермен және
жекелеген амалдар түрінде модельдейді.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Бағалау экраны>>. Арнайы қабырғада оқушыларға әрбір тапсырма үшін әртүрлі жетондар қойылады. Бағалау экраны әрбір оқушының
түсіндіруімен
орында. Шешуін санды өрнектермен жаз, мәнін тап.
*Шешуін тексер. Кері есеп құр.
*Жауабын жаз.

Құрама есепті шығаруға арналған жадынаманы басшылыққа ала отырып, шығарады.
тапсырма жаңа білімді жетік меңгерту, жай есеп пен құрама есепті ажырата білу, есеп шығару білігін жетілдіру, сонымен қатар есептеу қарқындылығын жылдамдыту мақсатына негізделген.
Шешудің 1-нұсқасы:
25 + 13 = 38 (раушан, райхан) 2) 47 - 38 = 9 (қалампыр)
Ж: гүлзарда 9 қалампыр гүлі өсіп тұр. Шешудің 2- нұсқасы:
1) 47 - 13 = 34 (раушан, қалампыр) 2) 34 - 25 = 9 (қалампыр)
Ж: гүлзарда 9 қалампыр гүлі өсіп тұр. Шешудің 3-нұсқасы:
1) 47 - 25 = 22 (райхан, қалампыр) 2) 22 - 13 = 9 (қалампыр)
Ж: гүлзарда 9 қалампыр гүлі өсіп тұр.
Есептің шешуін өрнек түрінде жазуға болады:
47 - (25 +13 ) = 9 немесе
(47 - 13) - 25 = 9 немесе
(47 - 25 ) - 13 = 9
Ж: гүлзарда 9 қалампыр гүлі өсіп тұр.
Екі таңбалы сандарды қосу, азайту, салыстыру білімдерін пысықтауға берілген 5-тапсырма орындалады.
Қайталауға берілген 6-тапсырмада теңдеулерді оқиды, шешуін табады, тексеру жасайды.
7-тапсырма - үй тапсырмасы түрінде берілген шығармашылық тапсырмада есепті түсіне отырып, шешуін сызба, кесте, қысқаша жазба түрінде модельдеу маңызды болмақ.
Өткен материалды қайталауға берілген 8-тапсырмада геометриялық фигураны зерттеп, неше үшбұрыш, неше төртбұрыш бар екенін ажыратады.

Сызбаның әр бөлігін 1, 2, 3, 4, 5, 6 сандары арқылы белгілеп аламыз.

Бір бөліктен тұратын үшбұрыштар:

Екі бөліктен тұратын үшбұрыштар:

Үш бөліктен тұратын үшбұрыштар:

Барлық үшбұрыш саны: 6 + 4 + 2 = 12
Суреттегі төртбұрыштар санын осы үлгіде анықтайды.
неше үшбұрыш, неше төртбұрыш бар екенін ажыратады.

Сызбаның әр бөлігін 1, 2, 3, 4, 5, 6 сандары арқылы белгілеп алады.
жетістігін көруге мүмкіндік береді. Оқушы қандай тапсырманы пысықтау қажеттігін көреді.

Бір бөліктен тұратын үшбұрыштар санын анықтайды.

Екі бөліктен тұратын үшбұрыштар санын анықтайды.

Үш бөліктен тұратын үшбұрыштар санын анықтайды.
Төртбұрыштар санын анықтайды.

Сабақтың
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Қолына микрофонды
Кері байланыс:
Микрофон
соңы
<<Микрофон>> әдісі.
алған оқушы өзінің
<<Микрофон>>.
(ойыншық).

Сыныпқа микрофон немесе соған ұқсас бір ойыншық беріледі.
бүгінгі сабақтағы

Қолына микрофонды алған оқушы өзінің бүгінгі сабақтағы
әрекетіне баға береді.

әрекетіне баға береді.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығару

Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.5.1.1.** Екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. 2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығарады.
Көптеген оқушылар жай есеп пен құрама есептің айырмашылығын біледі және жай есепті құрама есепке айналдырады, әртүрлі тәсілмен шығару жолын түсінеді, қолданады.
Кейбір оқушылар орындалған тапсырмалар негізінде өзіндік тұжырым ұсына алады, жай есеп, құрама есеп құрастырады. Құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығару жолын түсіндіреді, қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Сиқырлы цифрлар>> жаттығуы сараланған тапсырма түрінде ұсынылады. Тапсырма:
15, 23, 6 цифрларын пайдалан, мәтін ойла, құрама есеп
құрастыр.
<<Сиқырлы цифрлар>> жаттығуы сараланған тапсырма орындалады.
Кері байланыс.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмадағы құрама есепті шығарады.
Алматы маңындағы <<Шымбұлақ>> тау-шаңғы демалыс аймағында 42 адам болды. Таудан 15 адам шаңғымен, ал 4 адам шанамен сырғанады. Тауда неше адам қалды?

Есепті қысқаша жазба түрінде шығару. Болды - 42 а.
Сырғанады - 15 а. және 4 а. Қалды - ? а.

Ш: 1-т: 15 + 4 = 19
42 - 19 = 23
2-т: 42 - (15 + 4) = 23
3-т: (42 - 15) - 4 = 23 немесе (42 - 4) - 15 = 23
Ж: тауда 23 адам қалды.
Есепті сызба түрінде модельдеп шығарады.

1-тапсырмада
есеп мәтінімен танысу, оқу, белгілі және белгісіз мәліметті зерттеу, талдау жасау, салыстыру, амал таңдау, өрнек құру, жазу, өз жауабын жариялау, дәлелдеу.
Есептерді сызба, кесте, қысқаша жазба түрінде модельдеп шығарады.

1-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. Дескриптор:
құрама есептің шешуін өрнектермен және
жекелеген амалдар түрінде модельдейді.
Оқулық. CD диск.
Құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығару үлгілері көрсетілген слайд, сызбалар.

Ш: 1-т: 15 + 4 = 19
42 - 19 = 23
2-т: 42 - (15 + 4) = 23
3-т: (42 - 15) - 4 = 23 немесе (42 - 4) - 15 = 23

Ж: тауда 23 адам қалды.

2-тапсырма. Кесте түрінде.
Сырғанап Сырғанап Демалуға Сырғанақта жүрген жүрген бала отырған қалған адам
ересек адам саны адам саны саны саны
53 27 13 ?
Ш: (53 + 27) - 13 = 67
Ж: 67 адам сырғанап жүр. Қысқаша жазу:
Ересек адам - 53 Бала - 27
Демалуға отырды - 13
Конькимен сырғанап жүр - ? адам
Шешуі өрнек түрінде:
(53 + 27) - 13 = 67 немесе
(53 - 13) + 27 = 67 немесе
(27 - 13) + 53 = 67
Жауабы: конькимен 67 адам сырғанап жүр. Ш: 1-т: 53 + 27 = 80
80 - 13 = 67
2-т: (53 + 27) - 13 = 67

2-тапсырмада
құрама есепті шығаруға арналған жадынаманы басшылыққа ала отырып, есептің шешуін бірнеше тәсілмен шығарады.

Екі амалмен шығатын есептің шешуін өрнектермен жазады.

2-тапсырма.
Критерий:
екі амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу. Дескриптор:
құрама есепті әртүрлі тәсілмен шығарады.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Сиқырлы таяқша>>. Оқушылар кездейсоқ таңдау құралын таңдайды. Көбінесе балмұздақ таяқшасы қолданылады.
Таяқшалардың
әрқайсысына баланың

Көрнекі кестелер:
<<Қосу мен азайтуға берілген екі амалмен шығарылатын есептерді модельдеу және шығару>>.

Құрама есептерді әртүрлі тәсілмен шығару үлгілері көрсетілген слайд, сызбалар.

3-т: (53 - 13) + 27 = 67 немесе (27 - 13) + 53 = 67
Жауабы: конькимен 67 адам сырғанап жүр.
3-тапсырмада шамалардың өлшем бірліктері, оларды берілген өлшем бірліктеріне түрлендіру білімін қайталайды. 4-тапсырмада белгісіз қосылғышы, азайғышы, азайтқышы бар теңдеулерді шешеді.
5-тапсырмада амалдардың орындалу реті бойынша (84 - 18) + 29; (32 + 47) - 79; (67 - 49) - 5 түріндегі
өрнектер құрады және мәнін есептейді.
Үйге берілген 6-тапсырмада есепті түсіне отырып, шешуін сызба, кесте, қысқаша жазба түрінде модельдеу маңызды болмақ.
Екі таңбалы сандарды қосу, азайту білімдерін жетілдіру мақсатында ұсынылған 7-тапсырмада жасырын сөзді табу
үшін берілген өрнектердің мәнін есептеп, өсу ретімен орналастырады.
тапсырмада шамалардың өлшем бірліктері, оларды берілген өлшем бірліктеріне түрлендіреді.
тапсырмада белгісіз қосылғышы, азайғышы, азайтқышы бар теңдеулерді шешеді.
7-тапсырмада жасырын сөзді табу үшін берілген өрнектердің мәнін есептеп, өсу ретімен орналастырады.
аты жазылып, қораптан кез келгені алынады.
Сұрақ қоя отырып, үрдісті бақылау.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Өзіңді қалай бағалайсың?>>
- Қай баспалдаққа көтерілдің?

Рефлексия: <<Өзіңді қалай бағалайсың?>>

сабақ
2A ЕКІ ТАҢБАЛЫ САНДАРДЫ ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ. ЖҮЗДІКТЕР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!
Орындалатын қадамдар:
2А бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

сабақ

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Сандарды рим цифрларымен жазу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.1.3.** 12-ге дейін рим сандарын оқу, жазу және қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар 12-ге дейінгі сандарды рим цифрларымен нөмірлейді, оқиды, жазады.
Көптеген оқушылар 12-ге дейінгі сандарды римше нөмірлейді, оқиды, жазады және қолданады.
Кейбір оқушылар 12-ге дейінгі аралықта цифрлардың шығуын үлкендердің көмегімен түсіндіре алады, рим цифрлары туралы ақпарат көздерінен қосымша мәліметтер алады, қолданады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Тыңда, қызық!>>
Рим цифрлары жазылған оқулықтар, әдеби кітаптардан үзінділер көрсету, түсіндірме жұмысын ұйымдастыру. Сандарды жазу үшін араб цифрларынан басқа рим цифрлары да қолданылады.Олар араб цифрлары тәрізді емес. Олар бар болғаны жетеу: бір, бес, он, елу, жүз, бес жүз, мың.
Ежелгі Римде цифрлардың орнына әріптер қолданылды. Бірдің орнына I әрпі (и), бестің орнына V (вэ), онның орнына X (икс), елу - L (эль), жүз - C (цэ), бес жүз - D (дэ), мың - M (эм) әрпі қолданылады.
Қазір бұл әріптер рим цифры деп аталады.
Римдік нөмірленген сандарды ережелердің көмегімен оқуға және жазуға болады.

Тыңдай отырып, сұрақтар қояды, пікір білдіреді.

Қосымша материалдар.

ЕРЕЖЕ
Рим цифрлары жазылған сандарды сол жақтан оң жаққа қарай оқы.
ЕРЕЖЕ
Егер мәні бойынша үлкен цифр мәні кіші цифрдың алдына жазылса, онда оларды оқу кезінде мәндері қосылады.
Осылайша осы цифр екі немесе үш рет қайталанады.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма жазбаша орындалады.
Бір таңбалы натурал сандарды кему ретімен жазады: 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1.
Ондықтарды өсу ретімен жазады: 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 90.
Жүздіктерді кему ретімен: 900, 800,700, 600, 500, 400,
300, 200,100.
5 және 7 цифрларын (қайталанатындай) пайдаланып, екі таңбалы сандарды жазады: 55, 57, 77, 75.
Оқулықта берілген ереже таныстырылады.
Рим цифрлары - сандарды белгілеу үшін латын әліпбиіндегі жеті әріптің көмегімен жазылатын таңбалар жүйесі.
1 5 10 50 100 500 1000
I V X L C D M
Кез келген натурал сан осы цифрларды қайталау арқылы жазылады.
Егер мәні үлкен цифр мәні кіші цифрдың алдында тұрса, онда олардың мәндері қосылады.
Мысалы: II саны 2-ні білдіреді,өйткені 1 + 1 = 2; III саны 3-ті білдіреді, өйткені 1 + 1 + 1 = 3;
ХІ саны 11-ді білдіреді, өйткені 10 + 1 = 11.
Егер мәні кіші цифр мәні үлкен цифрдың алдында тұрса, онда үлкен цифрдың мәнінен кішісінің мәні азайтылады. Мысалы: IV саны 4-ті білдіреді, өйткені 5 - 1 = 4;
ІX саны 9-ды білдіреді, өйткені 10 - 1 = 9.
Бүгінде рим цифрлары ғасырларды, сағаттар циферблатын, кітаптың тараулары мен бөлімдерін, атаулы

Сабақта іске асатын оқушы әрекеттері: оқиды, жазады, кесте құрады, практикалық жұмыс орындайды, жеке, жұпта, топта ынтымақтастықта еңбек етеді, пікірлеседі, бір- біріне көмектеседі.

Берілген сандарды, өрнектердің мәнін рим цифрымен жазады.

Апта күндерінің реттік нөмірін рим цифрымен және араб цифрымен жазады.

Практикалық жұмыс орындайды.
Шығармашылыққа берілген тапсырманы шешеді.

Оқулық. CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Араб және рим нумерациясы>>.
№24 кесте.

даталарды жазуда қолданылады.
2-тапсырмада сандарды рим цифрымен жазады: 3, 7, 9 ,
11.
Шығармашылыққа берілген 3-тапсырмада апта күндерінің реттік нөмірін рим цифрымен және араб цифрымен жазады.
4-тапсырмада мысалдарды рим цифрымен жазады және шығарады.
Мәндерін тауып, оларды рим цифрымен жазу жұптық жұмыс түрінде жүргізіледі.
I + IV = V IX + III = XII IV + VIII = XII V + V = XI - IV = VII XII - VII =V XI - IX = II XІІ - VI
Теңдеу шешу дағдысын пысықтау мақсатында берілген 5- тапсырманы орындайды.
Шығармашылыққа берілген 7-тапсырманы практикалық жұмыс түрінде ойнай отырып жүргізген тиімді болмақ.
Логикалық ойлауға берілген 8-тапсырма орындалады.

1 жас 2 жас 3 жас 4 жас 5 жас 6 жас
1 қ. 2 қ. 2 қ. + 1 қ. 3 қ.+ 1 қ. 4 қ. + 1 5 қ. + 1 қ.
қ.

Ж: Жанар 6 жасқа толғанда 21 қуыршақ алады.

Қосымша ақпаратпен танысады: <<Біз қолданып жүрген
цифрлар араб цифрлары болғанымен, олар Үндістанда пайда болған>>.

X
= IV

2-тапсырма.
Критерий:
12-ге дейінгі сандарды римше нөмірлейді, оқиды, жазады және қолданады. Дескриптор:
3, 7, 9, 11 сандарын рим цифрымен жазады.

3-тапсырма.
Дескриптор:
апта күндерінің реттік нөмірін рим цифрымен және араб цифрымен жазады.

4-тапсырма.
Дескриптор:
өрнектердің мәнін табады, рим цифрымен жазады.

7-тапсырманы орындау үшін таяқшалар.
Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Рефлексия: <<Сиқырлы қол>> әдісі.
Әр қатысушы ақ парақтың жоғарғы тұсына өз атын жазады да өзінің қолын парақтың бетіне қойып, қаламмен айналдыра сызып, қолдың суретін салады. Бүгінгі сабақты меңгерген болса, бас бармаққа күліп тұрған адамның бет
әлпетінің суретін салады.

Сурет салады (көңіл күй).
Рефлексия: <<Сиқырлы қол>> әдісі.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
Уақытты анықтау
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м)/масса (кг, ц)/уақыт (сағ, мин, ай, жыл) өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар уақыт аралықтарының бірліктерін және олардың арасындағы қатынасы туралы білімін жетілдіреді.
Көптеген оқушылар уақыт аралықтарының бірліктерін ажыратады, өмірден мысал келтіреді. Апта күндері атауларының ретін, жыл мезгіліндегі айлар кестесін, ай атауларының кестесін құрады.
Кейбір оқушылар шамалар, олардың өлшем бірліктері бойынша білімдерін нақты іс-әрекет барысында қолдана отырып, тапсырмаларды шығармашылықпен шешеді. Өзі тұрып жатқан жерде жергілікті уақыт бойынша тәулік бөліктерінің ұзақтығын кестеге түсіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<Жыл мезгілдері>> ойын-жаттығуы.
Қатысушылар өздері дүниеге келген жыл мезгілдері
Оқушылар топқа бөлінеді, пантомима жасайды, сұрақтарға жауап береді, өздері сұрақ қояды, мұғалімнің көмегімен кесте толтырады.

Оқулық

https://bilimland.k z/kk/subject/mate matika/2- synyp/uaqyt- olshem-birlikteri- esepter- shyharu?mid=ef50 4ca0-9ee4-11e9- a361-1f1ed251dcfe

бойынша топқа бөлінеді. Содан соң әр топ өз жыл

мезгілдерін пантомима арқылы бейнелейді, қалған топ

табады.

1 тәулік - 24 сағат: таңертең, күндіз, кеш, түн.

Жер - біздің ғаламшарымыз. Жердің өз осін толық айналым жасаған кездегі уақыт - тәулік деп аталатыны, бір тәулікте
24 сағат бар екендігі және 24 сағат 4 уақыт аралығына (таңертең, күндіз, кеш, түн) бөлінетіндігі суретті кестенің көмегімен түсіндіріледі.
Оқушылармен таңертең, күндіз, кешке және түнде не істейтіні жайлы әңгімелесу. Уақытты ұзындықпен, массамен, көлеммен (сыйымдылықпен) салыстыру және балаларға уақытты біздің қандай да сезім мүшелеріміз арқылы сезіне, яғни қолмен ұстап немесе көре алмайтынымызды түсіндіру.
Сен қай ауысымда оқисың?
Түстен кейін немен шұғылданасың?
Үй тапсырмасын қай уақытта орындайсың? (Түстен кейін, кешке.)
Кешке немен шұғылданасың?
Уақытты көре аласың ба?
1-тапсырмада мұғалімнің көмегімен түсіндіріле отырып орындалады. Өздері тұрып жатқан жерде жергілікті уақыт бойынша тәулік бөліктерінің ұзақтығын анықтап, кестені толтырады.
Мақсат қою.
Ендеше, бүгінгі сабағымызда уақыт аралықтарының
бірліктерін және олардың арасындағы қатынасы туралы мәліметтермен танысасың.

1-тапсырмада мұғалімнің көмегімен кестені толтырады.

Суретті кесте
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
<<Брейнг-ринг>> ойыны.
Мақсаты: шағын топта ақылдаса, бір-біріне көмектесе отырып, жаңа білімді талдату, пікірлесу, меңгерту.
Ойын шарты: Сынып оқушылары төмендегідей топ бойынша жұмыс жасайды.
топ - көктем мезгілінде дүниеге келгендер.
топ - жаз мезгілінде дүниеге келгендер.
топ - күз мезгілінде дүниеге келгендер.
топ - қыс мезгілінде дүниеге келгендер.
Оқулықпен жұмыс.

1 - 4-тапсырмаларда оқушылар шағын топта жұмыс жасай отырып, әр сектордағы тапсырмаларды ақылдаса отырып орындайды, өз жауабын дәйектейді, қорытынды
ой айтады.

<<Брейнг-ринг>> ойынына қажетті кеспе сандар, цифрланған текше, тапсырмалар үлгісі.

КҮНДЕР САНЫ
28 немесе 29
30
31
АЙ АТАУЛАРЫ

Әр топтың үстеліне беске дейінгі нөмірлер үлестіріледі, ал алтыншы оқушы жүргізуші болады.
Әр топтың үстеліне төртке бөлінген дөңгелек сектор, әр секторға 1 тапсырмадан беріледі. Оқушылар берілген тапсырманы топпен орындайды.
Жүргізуші цифрланған текшені тастағанда қай оқушының нөмірі шықса, сол оқушы нөмірдегі секторда берілген тапсырманың жауабын жариялайды, қажет болса, дәлелдейді, сұраққа жауап береді немесе тақтада жазбаша орындайды.
№1 сектор.
тапсырма. Апта күндері атауларының ретін құрып жазу.
№2 сектор.
тапсырма. Жыл мезгілдеріндегі айлар кестесін құру.

№1 сектор:
апта күндері атауларының ретін құрып жазады.

№2 сектор:
жыл мезгілдеріндегі айлар кестесін құрады.

№4 сектор. Қосымша тапсырма. Кестеге уақыт шамаларын өсуі, кемуі бойынша орналастырады.

Тақырыпқа сәйкес көрнекі кестелер.

Күнтізбе.

Уақыт өлшем бірліктері мен олардың арақатынасы көрсетілген кесте, слайд.

КҮЗ
ҚЫС
КӨКТЕМ
ЖАЗ

...
...
...
...

№3 сектор.
4-тапсырма. Ай атауларының кестесін құр.

№4 сектор:
Қосымша тапсырма.
Кестеге уақыт шамаларын өсуі, кемуі бойынша орналастыр.
Әр топ жұмыстарын жариялайды, түсіндіреді, басқа топ мүшелері сұрақтар беруге болады.
Қандай тұжырым жасаймыз?
Бір тәулікте неше сағат бар?
Бір аптада неше күн бар?
Бір жылда неше ай бар?
Бір айда неше күн бар?

Апта - 7 тәулікті құрайтын уақыт аралығы.
Ай - бұл Айдың Жерді айналуымен байланысты уақыт бірлігі. Әр айдағы күндер саны әртүрлі болуы мүмкін. Ақпан айында негізі жиырма сегіз күн бар. Төрт жылда
бір рет ақпанда жиырма тоғыз күн болады, ол кібісе жыл деп аталады.

Қозғалыс жаттығуын
өлең айта отырып жасайды.

тапсырмада күнтізбенің көмегімен әр жыл мезгілінің неше күнге созылатынын есептеу үшін өрнек құрады, мәнін табады.
тапсырмада берілген сұрақтарға жауап береді. Қазақстанға қатысты қандай атаулы күндер (мерекелер) бар екенін атайды және күнтізбеден көрсетеді.
тапсырмада амалдарды орындайды. 8-тапсырмада уақыт өлшем бірліктерін өрнектейді.
10-тапсырмада
берілген уақыттар тәуліктің қай бөлігі

8-тапсырма.
Критерий:
уақыт өлшем бірліктерін олардың арақатысына сүйеніп түрлендіреді. Дескриптор:
12 айды жылға өрнектейді;
1 тәулікті сағатқа өрнектейді;
2 жылды айға өрнектейді;
60 минутты сағатқа өрнектейді.

10-тапсырма.
Критерий:
берілген уақыттар тәуліктің қай бөлігі екенін атайды және басқаша жазып көрсетеді. Дескриптор:
15 сағ. тәуліктің қай бөлігі екенін атайды, жазып көрсетеді;
21 сағ. тәуліктің қай бөлігі екенін атайды, жазып көрсетеді;
12 сағ. 30 мин. тәуліктің қай бөлігі екенін атайды, жазып көрсетеді;
20 сағ. 50мин. тәуліктің қай бөлігі

Сағат моделі

Ойсергек: <<Сөйлемді аяқта>>.
<<Бал арасы>>
Ау, ара! Сен қайда болдың? Балалар шыбықтағы араға қарайды. Анда да, мұнда да.
Балалар араның артынан бастарын бұрмай, ақырындап көздің қарасын оңға, сосын солға ауыстырады.
Қайда ұшып жүрдің? - Шалғында.
Жоғары, сосын төмен қарайды.
Балаларға не әкелдің?
Бал! - деп жауап береді ара.
5-тапсырмада күнтізбенің көмегімен әр жыл мезгілінің неше күнге созылатынын есептеу үшін өрнек құрады, мәнін табады.
Шығармашылыққа берілген 6-тапсырма орындалады. Оқушылар күнтізбеден мереке күндерін анықтайды.

тапсырма амалдарды орындау дағдысын пысықтау мақсатында ұсынылған.
тапсырмада уақыт өлшем бірліктерін түрлендіру білігін жетілдіруге көмегі тиеді.
Үйге берілген 9-тапсырмада отбасы мүшелерінің туған күнін, айын, жасын жазады.
10-тапсырма. Зерттеу, саралау.
Қолдау: бір тапсырма беріледі, алайда оны орындауда балалар мұғалім тарапынан әртүрлі қолдау алады.
Оқулықта берілген уақыттар тәуліктің қай бөлігі екенін ата және басқаша жазып көрсету үшін (15 сағ; 21 сағ; 12 сағ 30 мин; 20 сағ 10 мин; 23 сағ 15 мин.) сағаттың моделін қолдана отырып орындаған тиімді болмақ.

екенін атайды және басқаша жазып көрсетеді.
екенін атайды, жазып көрсетеді;
23 сағ. 15 мин. тәуліктің қай бөлігі екенін атайды, жазып
көрсетеді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша
сындарлы кері байланыс: <<Көкпар>>
Топтық тапсырма: сұрақ-жауап арқылы білімін бағалау. Мұнда топ мүшелеріне сабақ мазмұнына қатысты сұрақтар қойылады. Жауап мазмұны, дәйектілігі ескертіледі. Сұраққа дұрыс жауап берген адам текше (1 балл) алады. Көп текше жинаған адам - көшбасшы.
Рефлексия: <<Оқушымен диалог-сұхбат>> әдісі.
Мұғалім оқушылармен диалог-сұхбат құрады.
- Бүгінгі сабақта не үйрендің?
Жұптаса отырып, кестені толтырады.

Оқушылар мұғаліммен диалог-сұхбат құрады.
Кері байланыс:
<<Көкпар>>.
Әр жұпқа арналған кесте.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Сағаттың көмегімен уақытты анықтау
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.1.3.5. Циферблат бойынша уақытты анықтау; сағат және минут.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар сағаттың көмегімен уақытты анықтайды.
Көптеген оқушылар сағаттағы уақыт көрсеткішін оқиды, практикалық жаттығу барысында тілшелерді (минуттық тіл, сағаттық тіл) қажетті сандарға бағыттап, нақты сағатты көрсете алады, жазады.
Кейбір оқушылар сағат бойынша уақытты анықтайды және берілген уақыт бойынша сағат тілдерінің көмегімен оны циферблатта

белгілейді. Тілдік қатынаста <<таңертеңгі>>, <<күндізгі>>, <<түнгі>>, <<кешкі>> сөздерін қолдана отырып, уақытты сағатпен, минутпен жазады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Ұзақтығы минутты, сағатты құрайтын үдерістерді, құбылыстар мен оқиғалардың мысалдарын көрсетіп беру, әңгімелесу.
Бір сабақтың ұзақтығы неше минут?
Үзіліс неше минутты құрайды?
Сабақ нешеде басталады? (Аяқталады.)
Қосымша үйірмелерге сағат нешеде барасың? т.с.с.
Есіңе түсір!
Сағат не үшін керек? (Сағат уақытты анықтау үшін керек.)
Сағатта циферблат болады. Циферблат - бұл бөліктерге бөлінген, цифрлар жазылған және екі тілшеден тұратын дөңгелек.
Тілшелердің айырмашылығы неде? (Ұзын тілі сағатты көрсетеді, қысқа тілі минутты көрсетеді.)
Циферблатта орналасқан сандарды ата.
Циферблат барлық сағат түрлерінде бола ма? (Циферблат тілшесі бар сағатта болады.)
Электронды сағатта неге тілшесі болмайды деп ойлайсың?
Уақыттың өлшем бірліктері (сағат, минут) атауымен таныстырады. Сағат, минут сөздерінің қысқартылып жазылу үлгісі пысықталады. Суретте көрсетілген сағаттарды ата.
Қандай сағатта циферблат болады?
Қандай сағатта циферблат болмайды?

Сағат (сағ.), минут (мин.) бұлар - уақыттың өлшем бірліктері.
Сұрақтарға жауап береді.

Білімдерін пысықтайды, бұрынғы білімін жаңа біліммен ұштастырады.
Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы:
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптарымен, ойлау дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады.
Түрлі сағаттардың моделі.

Тақырыпқа сәйкес көрнекі кестелер, слайд.

Сағат - уақытты анықтайтын құрал. Сағаттың қысқа
<<тілін>> сағаттық тіл, ал ұзын <<тілін>> - минуттық тіл дейді.
Циферблат - бұл бөліктерге бөлінген, цифрлар жазылған және екі тілшеден тұратын дөңгелек.
Циферблат тілшесі бар сағатта болады.
Мақсат қою.
Сағат циферблатының көмегімен уақытты анықтауды
үйренесің.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма. Суреттегі сағатқа қарап, сөйлемдерді толықтырады. Сурет бойынша басқа сұрақтар қояды. 2 - 3-тапсырмалар. Араб цифрлары, рим цифрлары жазылған сағаттарды зерделейді. Әр сағаттың көрсетіп тұрған уақытын түрліше атайды.
Тәулік туралы білімдерін еске түсіреді:
<<Тәулік түнгі сағат 12-ден басталады. Осы уақыттан күндізгі сағат 12­ге дейін тәуліктің бірінші жартысы өтеді. Күндізгі сағат 12­ден түнгі сағат 12­ге дейін тәуліктің екінші жар-тысы өтеді. Тәулік басталғаннан 24 сағат өткен соң жаңа тәулік басталады>>.
тапсырмада уақытты сағатпен және минутпен жазады. Күнделікті сабақтар арасындағы үзілістердің ұзақтығын кестеге түсіреді. Тілдік қатынаста <<таңертеңгі>>,
<<күндізгі>>, <<түнгі>>, <<кешкі>> сөздерін қолданады.
тапсырмада электронды сағаттардағы уақытты
<<таңертеңгі>>, <<күндізгі>>, <<кешкі>>, <<түнгі>> сөздерін қолдана отырып атайды.
тапсырмада күнтізбені пайдаланып, тапсырманың шарттарын орындайды, яғни жаз айларында неше күн, неше апта бар екенін анықтайды. Екі таңбалы сандарды қосу және азайту дағдыларын дамытады.
тапсырмада екі таңбалы сандарды қосу және азайту білімдерін дамытады. Тапсырманы орындау үлгісі:
28 + 33 - 44 = 17;
28 + 33 - 19 = 42;
Оқулықпен жұмыс. 1 - 6-тапсырмаларды орындау барысында
орындалатын әрекеттер: сағат түрлерін атайды, көрсетіп тұрған сағаттың қай уақыт екенін анықтайды.
Уақытты сағатпен және минутпен жазады.
Күнделікті сабақтардың және сабақтар арасындағы үзілістердің ұзақтығын кестеге түсіреді. Тілдік қатынаста <<таңертеңгі>>,
<<күндізгі>>, <<түнгі>>,
<<кешкі>> сөздерін қолданады.

7-тапсырмада екі таңбалы сандарды қосу және азайту амалдарын орындау үшін жақшасыз өрнек құрады, мәнін есептейді.
Оқулықпен жұмыс.

2-тапсырма.
Критерий:
сағат циферблатының көмегімен уақытты анықтайды. Дескриптор: электрондық сағатта көрсетілген уақытты
<<таңертеңгі>>,
<<күндізгі>>, <<түнгі>>,
<<кешкі>> сөздерін қолдана отырып атайды.

Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау, мадақтау сөздері, оқушы еңбегін бағалауы.
Оқулық

Көрнекі кестелер

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemat ika/2-synyp/uaqyt- olshem-birlikteri- esepter- shyharu?mid=ef504 ca0-9ee4-11e9- a361-1f1ed251dcfe

52 + 33 - 44 = 41;
52 + 33 - 19 = 66.
Ойсергек. <<Күн! Тас! Қоршау!>> Ойын оқушылардың зейіні мен қозғалыс жылдамдығын дамытуға бағытталған. Ойын шарты: оқушылар бірнеше топқа бөлініп отырады. Кезек-кезек балаларға <<Күн!>>, <<Тас!>>, <<Қоршау!>> атты бұйрықтар беріледі. Сөздердің айтылу ретін үнемі өзгерту қажет. Оқушылар әрбір сөзге қимылмен жауап берулері шарт. Егер <<Күн!>> деген сөз айтылса, олар алақандарын ашып, саусақтарын тарбитып, қолдарын жоғары көтереді.
<<Тас!>> сөзінде қолдарын түюлі жұдырықтарымен көтереді. <<Қоршау!>> сөзінде алақандарын ашып, қолдарын көтереді, бірақ саусақтары бір-біріне тығыз жанасып тұруы керек. Ойын жылдамдығы біртіндеп жоғарылауы қажет.
9-тапсырма Құм сағат туралы түсініктерін кеңейте отырып, 5 минуттың қалғанын анықтау үшін азайту амалын қолдануға болатынын түсінеді.
Құм сағаты туралы қосымша ақпаратпен таныстырады.

Күн сағаты туралы қосымша ақпаратпен танысады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша
сындарлы кері байланыс.
Оқушылармен практикалық жаттығу орындалады:
Уақыт 7 сағатты білдіретін болса, сағаттың үлкен тілі мен кішкентай тілі қай сандарға бағытталады?
Жылжымалы тілшелер арқылы көрсетіп бере аласың ба?
Уақыт - сағат 5. Сағаттық тіл мен минуттық тіл қай сандарға бағытталады және т.с.с.
Рефлексия: <<Өзіңді қалай бағалайсың?>>
Қай баспалдаққа көтерілдің?
Практикалық жаттығу орындалады. Сұрақтарға жауап береді.
Өзін-өзі бағалау:
<<Жетістік баспалдағы>>.
Жылжымалы тілшелері бар сағат моделі.

53 - сабақ
Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Шамалардың бірліктерін түрлендіру және мәндерін салыстыру.
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), уақыт (сағ, тәул., ай, жыл) бірліктерін олардың бір-біріне қатынастары негізінде түрлендіру.
2.1.3.3. Ұзындық (см, дм, м), масса (кг, ц), ыдыс көлемі (л), уақыт (сағ, тәул., ай, жыл) бірліктерінің мәндерін салыстырып, шама мәндеріне қосу/алу амалдарын қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар шамалардың бірліктерін түрлендіріп, олардың мәндерін салыстырады, түрлендіреді.
Оқушылардың көпшілігі шама мәндеріне қосу, азайту амалдарын қолданады, олардың мәндерін салыстырады, түрлендіреді.
Кейбір оқушылар есептерді шығару барысында шамалармен амалдар орындау білігін қолданады, түсіндіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

Сызбаға қара. Шамалар жайлы не білесің?
- Масса өлшем бірліктерін ата.
Кестемен жұмыс жасайды. Сұрақтарға жауап береді.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Кесте. Слайд.

Уақыт өлшем бірліктерін ата.
Ұзындық өлшем бірліктерін ата.
Мақсат қою.
Шамалардың бірліктерін түрлендіріп, олардың мәндерін салыстыруды үйренесің. Шамалардың
мәндерін қосу және азайту білігіңді дамытасың.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1 - 4-тапсырмалар.
Көп нүктенің орнына ұзындықтың , массаның, уақыттың, көлем (сыйымдылықтың) сәйкес бірліктерін қояды, түсіндіреді.
5, 6-тапсырмаларда шамалар олардың өлшем бірліктері жайлы білімдері мен біліктерін белсендіруге көмегі тиеді. Шамалардың өлшем бірліктерін түрлендіру және олардың мәндеріне амалдар қолдану бойынша білімдері мен біліктерін дамыту маңызды.
Шамалардың мәндерін салыстыру сандарды салыстыруға ұқсас жүргізілетінін, бірақ олардың өлшем бірліктері арасындағы қатынасты ескере отырып жүргізілетінін түсінеді.
тапсырмада күнтізбені пайдаланып, күз айларында неше күн бар екенін, неше апта бар екенін анықтайды.
тапсырма - үй тапсырмасы.
3 дм 7 см = 37 см 2 тәул. 4 сағ = 52 сағ
2 жыл 7 ай = 31 ай 5 м 4 дм = 54 дм
1 сағ 16 мин = 76 мин 29 сағ = 1 тәул. 5 сағ Басқа өлшемдердегі өлшем бірліктері бірінен екіншісіне толық ондықтар, жүздіктер бойынша
ауысатынын, ал уақыт өлшем бірліктерінде (ғасыр мен жылдан басқасы) ондай ауысуларды пайдалана алмайтынымызды түсіндіру ұсынылады.
9-тапсырма шығармашылық дағдыларын дамытуға берілген. Өрнектердің мәндеріне сәйкес әріпті кестеге
қойып, Қазақстанның батысында орналасқан қаланы

Сабақ барысында оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер:
шамалардың өлшем бірліктерін түрлендіру және олардың мәндеріне амалдар қолдану; шамалардың мәндерін салыстыру; әртекті өлшем бірліктерін біртекті өлшем бірліктеріне өрнектеу;
өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу.

5-тапсырма.
Критерий:
шамалардың бірліктерін түрлендіреді. Дескриптор:
уақыт өлшем бірліктерін түрлендіреді;
ұзындық өлшем бірліктерін түрлендіреді;
масса өлшем бірліктерін түрлендіреді.

5-тапсырма.
Дескриптор:
уақыт өлшем бірліктерін салыстырады;
ұзындық өлшем бірліктерін салыстырады;
масса өлшем бірліктерін салыстырады.

<<Шамалардың бірліктерін түрлендіру және олардың мәндерін салыстыру>> - слайд, тірек сызбалар, кестелер.

Көрнекі кестелер.

білу үшін 100 көлемінде сандарды қосу, азайту амалдарын пайдаланады.
10-тапсырмада <<Егер кеше сейсенбі болса, онда бүрсігүні қандай күн болады?>> деген сұраққа жауап
береді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс. Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>> Жекелеген оқушылар өз ойларын айтады. Қандай тапсырмалар орындау қиындық туғызғанын, қандай тапсырмалармен жұмыс жасау ұнағанын, кіммен
жұптаса, топтаса отырып жұмыс жасау ұнағанын, кімге көмектескені туралы айтылады.
Бүгінгі сабақтағы өзінің әрекеті туралы, жаңа білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.
Кері байланыс: Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>>.

54-сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Шамалардың мәндерін қосу және азайту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.3.4. Ұзындық (см, дм, м), салмақ (кг, ц), уақыт (сағ, тәул., ай, жыл) бірліктерін олардың бір-біріне қатынастары негізінде түрлендіру.
2.1.3.3. Ұзындық (см, дм, м), масса (кг, ц), ыдыс көлемі (л), уақыт (сағ, тәул., ай, жыл) бірліктерінің мәндерін салыстырып, шама мәндеріне қосу/алу амалдарын қолдану.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар шамалардың бірліктерін түрлендіріп, олардың мәндерін салыстырады, түрлендіреді, шамалдардың мәндеріне қосу, азайту амалдарын орындайды.
Оқушылардың көпшілігі шамалардың мәндеріне қосу, азайту амалдарын қолданады, олардың мәндерін салыстырады, түрлендіреді.
Кейбір оқушылар есептерді шығару барысында шамалармен амалдар орындау білігін қолданады, түсіндіреді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар

Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

Сызбаға қара. Шамалар жайлы не білесің?
Масса өлшем бірліктерін ата.
Уақыт өлшем бірліктерін ата.
Ұзындық өлшем бірліктерін ата.
Мақсат қою.
Шамалардың бірліктерін түрлендіріп, олардың
мәндерін салыстыруды үйренесің. Шамалардың мәндерін қосу және азайту білігіңді дамытасың.
Кестемен жұмыс жасайды. Сұрақтарға жауап береді.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Слайд, кесте, тірек сызбалар
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырмада берілген қосынды мен айырманың мәндерін есептеу үшін <<Өрнектердегі амалдар реті>> ережесін қолданады.
Амалдарды орындайды.
5 сағ - (87 мин - 27 мин) = 300 мин. - 60 мин. =
= 240 мин
2 тәул. + (35 сағ - 11 сағ) = 48 сағ. + 24 сағ. = 92 сағ.
3 м - (37 см + 63 см) = 300 см - 100 см = 200 см
9 ц - (72 кг + 28 кг) = 900 кг - 100 кг = 800 кг
50 л - (9 л - 7 л) = 50 л - 2 л = 48 л
400 кг + (8 ц - 300 кг) = 400 кг + 500 кг = 900 кг
Шамалардың мәндерін қосу, азайту үшін біртекті шама мәндеріне түрлендіреді, яғни сағатты минутқа, тәулікті сағатқа өрнектейді.
Жақшалы өрнектерге арифметикалық амалдар қолдану алгоритмін басшылыққа алады.
1) Шамалардың мәндерін қосу, азайту үшін біртекті шама мәндеріне түрлендіріп алады, яғни метрді сантиметрге, метрді дециметрге, центнерді
килограмға өрнектейді.

Сабақ барысында оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер:
шамалардың өлшем бірліктерін түрлендіру және олардың мәндеріне амалдар қолдану; шамалардың мәндерін салыстыру; құрама есептерді шығару алгоритмін пайдалану; әртекті өлшем бірліктерін біртекті өлшем бірліктеріне өрнектеу;
өрнектердің мәнін тиімді тәсілмен есептеу; сынық сызықтың ұзындығын өлшеу.

1-тапсырма.
Критерий:
шамалардың мәндерін қосу және азайту. Дескриптор:
шамалардың мәндеріне қосу, азайту амалдарын орындайды (уақыт);
шамалардың мәндеріне қосу, азайту амалдарын орындайды (ұзындық);
шамалардың мәндеріне қосу, азайту амалдарын орындайды (көлем).

2, 3, 4-тапсырмаларда құрама есепті шығару алгоритмін басшылыққа алады.
тапсырма. Белгісіз қосылғышты, белгісіз айзайғышты, азайтқышты табуға берілген теңдеулерді шығарады.
тапсырма. Сынық сызықтың ұзындығын анықтау үшін сызығышты қолдану, өлшеу білігін қолданады.

тапсырма
Көліктер Шығу уақыты Жолдағы Келу
уақыт уақыты
№1 13 сағ 15 мин 8 сағ 21 сағ
15 мин
№2 18 сағ 30 мин 1 тәул. 18 сағ
30 мин
№3 20 сағ 2 сағ 22 сағ

Үй жұмысына берілген 8-тапсырмада жақшалы, жақшасыз өрнектерді тиімді тәсілмен есептеу әдісін қолданады.
9-тапсырмада әріптерден сөз құрастыра отырып, артық сөзді анықтайды, дәлелдейді.
Оқулық соңында берілген ақпаратты материалмен түсіндірме, пікірлесу жұмысы ұйымдастырылады.

Қалыптастырушы бағалау.
Оқушы білімі әр тапсырма дескрипторына сәйкес бағаланады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс. Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>> Жекелеген оқушылар өз ойларын айтады. Қандай тапсырмалар орындау қиындық туғызғанын, қандай тапсырмалармен жұмыс жасау ұнағанын, кіммен жұптаса, топтаса отырып жұмыс жасау ұнағанын, кімге көмектескені туралы айтылады.
Бүгінгі сабақтағы өзінің әрекеті туралы, жаңа білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.
Кері байланыс: Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>>.

Орындалатын қадамдар:
сабақ
2В ШАМАЛАР ЖӘНЕ ӨЛШЕМ БІРЛІКТЕР ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!

2В бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.
сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Жиындарды құру және жіктеу. және таңбалары.
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.4.1.2. Сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша санды жиындар құру және жіктеу (бөліктеу).
2.5.2.2. Жиынды белгілеу үшін латын әліпбиінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын әліпбиінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті еместігін белгілеу үшін ϵ және таңбаларын қолдану.
Сабақтың мақсаты
Оқушылардың барлығы жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөледі, ортақ атау береді, элементтерді атайды, элементтер санын анықтайды.
Оқушылардың көпшілігі белсенді сөздік қорына конструкцияның <<элемент жиынтыққа тиісті/тиісті емес>> түрін қолданады. Ортақ белгілері бойынша нысандардан жиындар құрастырады және оларды жіктейді.
Кейбір оқушылар оларға тиісті және тиісті емес элементтері бар жиынтықтарды өз бетінше таңдайды, жиындар құрады. Жиын, жиын элементтері туралы өзіндік пікір ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Дидактикалық материалдармен жұмыс. Жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөлу, ортақ атау беру әрекеттері жүзеге асады.
Фигураларды пішіні бойынша және пішіні, түсі,
өлшемі бойынша топтарға бөледі. Пішіндері бірдей
Жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөлу, ортақ атау беру әрекеттері жүзеге асады.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Дидактикалық материалдар.

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemat ika/2-synyp/zhiyn-

фигуралардан жиындар құрады және осы жиындардың элементтерін салыстырады.
- Элементтерді салыстыру барысында не байқадың? Қандай әрекеттер орындадың?
Сен ортақ белгілері бойынша фигуралардан жиындар құрдың, оларды салыстырдың және жіктедің.
Жиынның элементтері қандай да бір ортақ қасиетке (белгіге) ие.
Жиындарды жіктеу дегеніміз - элементтерінің ортақ белгілері бойынша жиындарды бөліп алу деген сөз. Мақсат қою.
Жиындар құру, жіктеу, белгілеу білігін дамытасың, оның элементтерін анықтауды, және таңбаларын
қолдануды үйренесің.

zhane-onyng- ehlementteri-zhane- tangbalary- zhiynnyng-qiylysuy- men- birigui?mid=f06a964 0-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
1-тапсырма.
Шыршалар, қайыңдар, қарағайлар, теректер; ата, әже, әке, ана, қызы, ұлы; сызғыш, қалам, қарындаш.
Бұлар қандай жиынның элементтері? Өз жауабыңды түсіндір.
Шыршалар, қайыңдар, қарағайлар, теректер - ағаштар жиыны.
Ата, әже, әке, ана, қызы, ұлы - жанұя жиыны. Сызғыш, қалам, қарындаш - оқу құралдары жиыны. 2-тапсырма. Көрнекі кестелер, CD дискіні пайдаланып, тиісті, тиісті емес белгілерінің жазылуы мен оқылуын түсіндіру. Әріптердің қай сөзге тиісті немесе тиісті емес екенін дәлелдеу.
а) А - <<математика>> сөзіндегі әртүрлі әріптер жиыны;
<<м>> әрпі - А жиынына тиісті. Оны былай жазады: м А; <<б>> әрпі - А жиынына тиісті емес. Оны былай жазады: б А.
ә) В - <<есеп>> сөзіндегі әртүрлі әріптер жиыны.
таңбасын пайдаланып, В жиынына тиісті бірнеше элементтер жаз: е В.
С - <<мысал>> сөзіндегі әртүрлі әріптер жиыны.

1 - 2-тапсырмаларды орындау барысында оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер:
жиын құрады. Әр жиынның элементтерін атайды; тиісті, тиісті емес белгісінің жазылуы мен оқылуымен танысады.

1-тапсырма.
Дескриптор:
жиынды атайды.

2-тапсырма.
Дескриптор:
берілген жиынға тиісті , тиісті емес элемент жазады.

Оқулық. CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<Жиындар және оның элементтері>>.
№25 кесте .

таңбасын пайдаланып, С жиынына тиісті емес бірнеше элементтер жаз.
Жиынды латынның бас әрпімен, ал оның элементтерін кіші әріптермен жазады. - элементтің жиынға тиісті
екенін білдіреді. - элементтің жиынға - тиісті және
- тиісті емес екенін білдіреді.
тапсырмада бір таңбалы сандар жиынында қалып қойған сандарды атайды (1, 3, 6, 8).
тапсырмада берілген диаграмманы зерделей келе, төменде берілген сұрақтарға жауап іздейді:
Әр жиынды және олардың элементтерін ата және сана.
K - дөңгелектер жиыны. (3 элемент бар. Олар: қызыл дөңгелек, көк дөңгелек, жасыл дөңгелек)
F - шаршылар жиыны. (3 элемент бар. Олар: қызыл шаршы, көк шаршы, жасыл шаршы)
C - үшбұрыштар жиыны. (3 элемент бар. Олар: қызыл үшбұрыш, көк үшбұрыш, жасыл үшбұрыш) Қорытындылай келе:
қандай да бір заттардың ортақ белгілері бойынша (белгілі бір заңдылықпен) топтасуы жиын деп аталатынын;
жиынды құрайтын заттар - жиынның элементтері деп аталатынын;
жиынды латынның бас әріптерімен белгілейтінін;
жиындар арасындағы байланыс Эйлер - Венн диаграммасы арқылы кесікделетінін, кез келген жиынды тұйықталған сызық түрінде, яғни диаграмма түрінде кескіндеп көрсетуге болатынын түсінеді.
5 тапсырма. Оқулықта берілген диаграмманы зерделей келе,
төменде берілген сұрақтарға жауап береді және өз жауабын негіздейді.
А, В жиындарын ата.
Осы екі жиынның элементтері санын салыстыр.
Диаграмма бойынша басқа сұрақтар құрастыр.
6-тапсырманы талдау үлгісі.

3 және 5-тапсырмаларды орындау барысында оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер:
суретте берілген жиындарды және әр жиынның элементтерін атайды, элементтер санын салыстырады, жиынға тиісті, элементтерді атайды, диаграмманы зерделейді, Эйлер - Венн диаграммасы туралы түсінік алады, диаграмманы оқиды, жиында қалып қойған элементтерді анықтайды.

6-тапсырмада
құрама есепті шығарады.

3-тапсырма.
Дескриптор:
берілген жиынды зерттейді;
осы жиында қалып қойған сандарды анықтайды, түсіндіреді.

4-тапсырма.
Дескриптор:
суретте берілген әр жиынды атайды;
жиынға тиісті элементтерді атайды.

5-тапсырма.
Дескриптор:
суретте берілген әр жиынды атайды;
жиын элементтерінің санын салыстырады;
сұрақтар құрастырады.
CD диск.
Көрнекі кестелер:
<<ϵ және
таңбалары. Жиындардың бірігуі және қиылысуы>>.
№26 кесте .

Диаграммалар үлгісі.

Есептің сұрағына жауап беру үшін мұражайдың бірінші залында қанша картина бар екенін (бұл белгілі), екінші залында қанша картина бар екенін (бұл белгісіз) білу керек.
Мұражайдың бірінші залында 29 картина, ал екінші залында одан 15-і артық картина бар, сондықтан қандай амал таңдайсың?
Қосу амалын: 29 + 15 = 44.
Бірінші залында 29 картина бар екені белгілі. Ал екінші залында 44 картина бар екенін анықтадың. Барлық картина санын анықтау үшін қандай өрнек құрасың, қандай амал таңдайсың?
Ш: 29 + 44 = 73
Жауабы: мұражайдың екі залында барлығы 73 картина бар.
Екі таңбалы сандарды қосу, азайту амалдарын орындау білігін жетілдіруге, пысықтауға берілген 7- тапсырманы орындайды.
а) Мына сандарды 15­ке арттыр: 17, 36, 85.
ә) Мына сандарды 15­ке кеміт: 23, 61, 83, 92. Өрнек құрады, мәнін есептейді.
Үй тапсырмасына берілген 8 -тапсырмада жиын құрады, оның элементтерін жазады.
Шығармашылыққа берілген 9-тапсырманы өзіндік жұмыс ретінде орындайды.

7-тапсырмада
кесте бойынша өрнек құрады, екі таңбалы сандарды қосу, азайту амалдарын орындайды.

9-тапсырмада
тиісті сандар мен амалдар таңдайды.

6-тапсырма. Дескриптор: құрама есептің шешуін жекелеген амалдармен жазады.

Қалыптастырушы бағалау:
<<Оқушы - оқушыға>>.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс: <<Жиын элементтерін атау>> ойыны.
<<Көгөністер>> жиыны: сәбіз, ...
<<Тағамдар>> жиыны: палау, ...
<<Жемістер>> жиыны: алма, ...
<<Жидектер>> жиыны: шие, ...
<<Сусындар>> жиыны: қымыз, ...
<<Үй құстары>> жиыны: қаз, ...
<<Үй құстары>> жиыны: тауық, ...
<<Аңдар>> жиыны: қасқыр, ...

Жиын элементтерін атайды.
Рефлексия: <<Бас бармақты жоғары көтеру>> әдісі.

Рефлексия <<Бас бармақты жоғары көтеру>> әдісі. Бұл оқушылардың жауаптарын жылдам қарап шығуға мүмкіндік беретін тәсіл - оқушылар өз жетістіктерін қалай сезінетінін көрсету мақсатында бас бармақтарын жоғары көтереді, көлденең немесе төмен түсіреді.
Бас бармақ жоғары - күтілетін нәтижеге қол жеткізгендігіне сенімді.
Бас бармақ көлденең - біршама дәрежеде қол жеткізілді, бірақ одан да жақсы нәтижеге жетуге болар еді.
Бас бармақ төмен - жетістікке жетуде ілгерілеушілік шамалы.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Сандар жиынын құру және жіктеу
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.4.1.2. Сандардың жазылуындағы цифрлар саны, 2-ге бөлінуі, сандық тізбектегі алатын орындары бойынша санды жиындар құру және жіктеу (бөліктеу).
2.5.2.2. Жиынды белгілеу үшін латын әліпбиінің бас әріптерін, жиын элементтерін белгілеу үшін латын әліпбиінің кіші әріптерін, жиынға тиістілігін және тиісті еместігін белгілеу үшін ϵ және таңбаларын қолдану.
Сабақтың мақсаты
Оқушылардың барлығы жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөледі, ортақ атау береді, элементтерді атайды, элементтер санын анықтайды.
Оқушылардың көпшілігі белсенді сөздік қорына конструкцияның <<элемент жиынтыққа тиісті/тиісті емес>> түрін қолданады. Ортақ белгілері бойынша нысандардан жиындар құрастырады және оларды жіктейді.
Кейбір оқушылар оларға тиісті және тиісті емес элементтері бар жиынтықтарды өз бетінше таңдайды, жиындар құрады. Жиын, жиын элементтері туралы өзіндік пікір ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар

Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
Дидактикалық материалдармен жұмыс. Жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөлу, ортақ атау беру әрекеттері жүзеге асады.
Фигураларды пішіні бойынша және пішіні, түсі, өлшемі бойынша топтарға бөледі. Пішіндері бірдей фигуралардан жиындар құрады және осы жиындардың элементтерін салыстырады.
- Элементтерді салыстыру барысында не байқадың? Қандай әрекеттер орындадың?
Сен ортақ белгілері бойынша фигуралардан жиындар құрдың, оларды салыстырдың және жіктедің.
Жиынның элементтері қандай да бір ортақ қасиетке (белгіге) ие.
Жиындарды жіктеу дегеніміз - элементтерінің ортақ белгілері бойынша жиындарды бөліп алу деген сөз. Мақсат қою.
Жиындар құру, жіктеу, белгілеу білігін дамытасың, оның элементтерін анықтауды, және таңбаларын
қолдануды үйренесің.
Жиын элементтерінің ерекшеліктеріне байланысты жиындарға бөлу, ортақ атау беру әрекеттері жүзеге асады.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Дидактикалық материалдар.

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemati ka/2-synyp/zhiyn- zhane-onyng- ehlementteri-zhane- tangbalary- zhiynnyng-qiylysuy- men- birigui?mid=f06a964 0-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі 1-тапсырма.
К - 5­тен кем бір таңбалы сандар жиыны. Е - бір таңбалы сандар жиыны. Осы жиынға тиісті сандарды атаулары сұралады.
К жиынына тиісті және тиісті емес элементтерді ата: 5, 3, 7, 2, 0. және таңбаларын пайдаланып, оларды
жазады.
К 0, 2, 3; К 5, 7.
Е - бір таңбалы сандар жиыны.
Е жиынына тиісті төрт сан жазады. Е 2, 3, 5, 7.
Қорытынды жасайды.
Сандар жиыны - элементтері сандар болатын жиын.
2-тапсырма. Оқулықта берілген диаграмманы зерделей
отырып, С жиынына тисті және тиісті емес сандарды анықтайды, атайды, жазады.

1 - 8-тапсырмаларды орындау барысында оқушы тарапынан жүзеге асатын әрекеттер:
берілген жиындарға тиісті, тиісті емес элементтерді анықтайды, атайды, жазады;
жиындарды және жиын элементтерін атайды;
элементтерінің ортақ
қасиеттері, ерекшеліктері бойынша жиындарды

Мұғалімнің оқушылармен кері байланысы.
<<Мадақтама>>. Тапсырмаларды белсенді орындаған, орындауда талпынған, өз ойларын жеткізген балалар еңбегі және ұтымды жауаптарымен, ойлау

Оқулық. CD диск

Көрнекі кестелер:

С 200, 400, 800, 600;
С 1000, 8, 45, 90.
Жиындарды бөлу, бөлінген жиындарға ортақ ат беру, әр жиынның элементтерін атау дағдысын дамытуға бағытталған
тапсырмада ортақ белгілері бойынша фигуралардан жиындар құру ерекшеліктері назарда ұсталады.
М және К жиындарын қалай атауға болады?
Осы екі жиынның элементтерін жиындарға бөледі, атайды. (Бір таңбалы сандар, екі таңбалы сандар, үш таңбалы сандар)
Жиындардың элементтерінің санын анықтайды және кестені толтырады.
М жиынының №1 №2 жіктелуі
Элементтері 20, 40 700, 900

К жиынының №1 №2 жіктелуі
Элементтері 47, 25, 62 0, 3, 5
тапсырма берілген шарт бойынша Т және О жиындарын құрады.
Т - 13 - тен кем екі таңбалы сандар жиыны: 10, 11, 12.
О - 15 - тен кем екі таңбалы сандар жиыны: 10, 11, 12,
13, 14
Осы жиындарға тиісті және тиісті емес элементтерді жазады.
Т 10, 11, 12; Т 18, 20.
О 10, 11, 12, 13, 14; О 15, 16, 18.
топтарға бөледі, бөлінген жиынға атау береді;
теңдеу шешеді;

шығармашылық тапсырманы орындайды.
дағдыларымен ерекшеленген балалар еңбегі мадақталады. (Оқушыларға таратылады.)

<<Жиындар және оның элементтері>>.

Диаграммалар үлгісі.

тапсырма ойын түрінде ұйымдастырылады.
тапсырма оқушының теңдеу шешу білімін пысықтау үшін ұсынылған.
тапсырма - үй тапсырмасы А және В жиындары- ның диаграммаларын зерттей отырып, осы жиындар- дың элементтерін атайды, оларды жиындарға жіктейді. А және В жиындарына тиісті және тиісті емес элементтерді жазады.
тапсырма берілген сандардың арасынан қандай екі санды алып тастағанда, қалған сандардың қосындысының мәні 14­ке тең болатынын ойнай отырып анықтайды. Жауабы: 9 және 5 сандары артық.
7 + 6 + 1 = 14

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс: <<Жиын элементтерін атау>> ойыны.
<<Ойыншықтар>> жиыны: қуыршақ, ...
<<Бір таңбалы сандар>> жиыны: 8, ...
<<Екі таңбалы сандар>> жиыны: 24, ...
<<Үш таңбалы сандар жиыны>> жиыны:100, ... Рефлексия <<Бас бармақты жоғары көтеру>> әдісі. Бұл оқушылардың жауаптарын жылдам қарап шығуға мүмкіндік беретін тәсіл - оқушылар өз жетістіктерін қалай сезінетінін көрсету мақсатында бас бармақтарын жоғары көтереді, көлденең немесе төмен түсіреді.
Бас бармақ жоғары - күтілетін нәтижеге қол жеткізгендігіне сенімді.
Бас бармақ көлденең - біршама дәрежеде қол жеткізілді, бірақ одан да жақсы нәтижеге жетуге болар еді.
Бас бармақ төмен - жетістікке жетуде ілгерілеушілік шамалы.
Берілген жиын элементтерін атайды.
Рефлексия: <<Бас бармақты жоғары көтеру>> әдісі.

58 - 59-сабақтар

Бөлім:

Педагогтің

аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Екі жиынның бірігуі және қиылысуы
Оқу бағдарлама- сына сәйкес
оқыту мақсаттары
2.4.1.3. Жиындар мен олардың элементтерін диаграммада белгілеу, элементтердің жиынға, жиындардың бірігуіне және қиылысуына тиістілігін анықтау.
Сабақтың мақсаты
Оқушылардың барлығы екі жиынның қиылысуына, бірігуіне тиісті, тиісті емес элементтерді анықтайды, жазады. Оқушылардың көпшілігі екі жиынның қиылысуына, бірігуіне тиісті, тиісті емес элементтерді анықтайды, жазады. Екі жиынның бірігуі мен қиылысуын Эйлер - Венн диаграммасында бейнелейді.
Кейбір оқушылар екі жиынның элементтер санын олардың бірігуі, қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады. Жиын, жиынның бірігуі мен қиылысуы туралы өзіндік пікір ұсынады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Практикалық жаттығу ұйымдастырылады. Геометриялық фигуралар, түрлі ойыншықтардан жиын құрастырады. Екі жиынға да ортақ элементтерді анықтайды.
Мақсат қою.
Екі жиынның бірігуі мен қиылысуын білесің және
оны Эйлер - Венн диаграммасында бейнелеуді үйренесің.
Практикалық жаттығу орындайды, сұрақтарға жауап береді.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Геометриялық фигуралар, түрлі ойыншықтар.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
58-сабақ бойынша:
1-тапсырма.
Е жиынында неше элемент бар?
Е жиынында 5 элемент бар. Көк тік төртбұрыш, жасыл тік төртбұрыш, қызыл тік төртбұрыш, сары дөңгелек, күлгін дөңгелек.
К жиынындағы элементтер саны үшеу: күлгін

1 - 7-тапсырмаларды орындау барысында оқушы тарапынан
іске асатын әрекеттері:
жиындардың бірігуі, қиылысуы нәтижесінде

58-сабақ
1 - 2-тапсырма.
Критерий:
екі жиынның қиылысуы мен бірігуіне тиісті, тиісті
Оқулық

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemat ika/2-synyp/zhiyn- zhane-onyng- ehlementteri-zhane-
tangbalary-

дөңгелек, сары дөңгелек және көк шаршы.
Е және К жиындарына ортақ элементтер бар ма? Ортақ элементтер жоқ.
Жиындардың бірігуі нәтижесінде шыққан жиынды
<<Геометриялық фигуралар>> жиыны деп атауға бола ма?
<<Геометриялық фигуралар>> жиыны деп атауға болады. Себебі жиын элементтері геометриялық фигуралар.
Е мен К жиындарының бірігуі нәтижесінде шыққан жиынның элементтерін санап көр.
Е және К жиындарына ортақ элементтер бар ма? Егер бар болса, олар қандай элементтер? Ортақ элементтер күлгін дөңгелек, сары дөңгелек.
2-тапсырма.
М жиынында неше элемент бар?
О жиынында неше элемент бар?
М және О жиындарын <<Әріптер жиыны>> деп атауға бола ма? Неліктен деп ойлайсың?
М, О жиындары қандай элементтерден тұрады? Олардың саны нешеу? М жиынында 5 элемент бар. О жиынында 6 элемент бар.
М және О жиындарына ортақ элементтер бар ма? Егер бар болса, олар қандай элементтер? Ортақ элементтер: б, р әріптері. Себебі бұл элементтер М жиынында да,
О жиынында да бар.
М және О жиындарының қиылысуы операциясы.
тапсырманы орындау негізінде диаграмманың көмегімен ақпарат оқу, сұрақтарға жауап беру білімін жетілдіреді.
тапсырма.
а) Берілген диаграмманы оқиды.
Бірінші сурет бойынша:
Екі жиынның қиылысуы.
Жиындардың қиылысуы - қандай да бір жиындардың ортақ элементтерінен тұратын жиын.
шыққан жиындарды зерделейді;

жиындардың ортақ элементтерін атайды;

диаграммаларды зерттейді;

жиындардың қиылысу диаграммасы туралы түсінік алады,
екі жиынның қиылысуына тиісті элементтерді жазады;

берілген жиынға тиісті, тиісті емес элементтерді жазады;

диаграммада берілген ақпаратты оқиды, сұрақтарға жауап береді;

жиындардың бірігу диаграммасы туралы түсінік алады, екі жиынның бірігуі нәтижесінде шыққан элементтерді жазады;
теңдеу шешеді;
екі амалдан тұратын санды өрнек құрады;
жақшасыз өрнектерге арифметикалық амалдар қолдану алгоритмін басшылыққа алады.
емес элементтерді анықтайды.
Дескриптор:
жиынның элементтерін атайды, санын анықтайды;
екі жиынның қиылысуы мен бірігуіне тиісті, тиісті емес элементтерді анықтайды.

3-тапсырма.
Дескриптор:
диаграмманы зерделейді, сұрақтарға жауап береді;
диаграммалар бойынша сұрақтар құрастырады.
zhiynnyng-qiylysuy- men- birigui?mid=f06a964 4-9ee4-11e9-a361-
1f1ed251dcfe

CD диск

Көрнекі кестелер:
<<Жиындардың бірігуі және қиылысуы>>.

А жиынының элементтері: 30, 50, 40.
В жиынының элементтері: 40, 16, 57.
А және В жиынына да ортақ элемент - 40 саны, себебі 40 саны А жиынында да, В жиынында да кездеседі.
Екінші сурет бойынша:
Екі жиынның бірігуі.
Жиындардың бірігуі - қандай да бір жиындардың барлық элементтерін қамтитын жиын. Барлық элементтер екі жиынның бірігуінде орналасады. А жиынының элементтері: 30, 50, 40.
В жиынының элементтері: 40, 16, 57.
А және В жиындарының бірігуінде 30, 50, 40, 16, 57. Ескерту: жиынның бірігуін жазған кезде қайталанатын элементтерді қайталамай, бір рет жазамыз. (40 саны)
Үшінші сурет бойынша:
Бұл да екі жиынның бірігуі.
Барлық элементтер екі жиынның бірігуінде орналасады.
А және В жиындарының бірігуінде 30, 50, 40, 16, 57.

ә) Жиындардың бірігуі мен қиылысуын салады.
<<Таулар>> жиыны мен <<Көлдер>> жиынының бірігуіне тиісті элементтер: Қаратау, Зеренді, Мұғалжар, Зайсан, Балқаш.
Ескерту: жиынның бірігуін жазған кезде қайталанатын элементтерді қайталамай, бір рет жазамыз. (Зеренді - әрі таудың атауы, әрі көлдің атауы)
<<Таулар>> жиыны мен <<Көлдер>> жиынының қиылысуына тиісті элементтер: Зеренді.
5 - 6-тапсырмалар оқушының теңдеу шешу, екі таңбалы сандарды қосу, азайту амалын жетік меңгерту, пысықтау үшін берілген.
Үйге берілген 7-тапсырма түсіндіріледі.
С - <<қосу>> сөзіндегі, ал D - <<азайту>> сөзіндегі әртүрлі

4-тапсырма.
Дескриптор:
екі жиынның бірігуі, қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтерді жазады;
екі жиынның бірігу, қиылысу диаграммасын салады.

3-тапсырма.
Дескриптор:
диаграмманы зерделейді, сұрақтарға жауап береді;
диаграммалар бойынша сұрақтар құрастырады.

Слайд:
<<Жиындардың бірігуі және қиылысуы>>.

CD диск
Көрнекі кестелер:
<<ϵ және
таңбалары. Жиындардың бірігуі және қиылысуы>>.
№25 кесте .

әріптердің жиындары. С және D жиынында неше элемент бар екенін анықтайды. С мен D жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиында неше элемент болатынын табады.

С жиынында 4 элемент бар. (қ, о, с, у)
Д жиынында 6 элемент бар (а, з, а, й, т, у)
С мен D жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиында 1 элемент бар - (у).
59-сабақ бойынша:
1-тапсырма. А және В жиындарының элементтерін олардың бірігу нәтижесінде шыққан жиынының элементтерімен салыстырады. Не байқадың?
А жиынында 4 элемент, В жиынында 3 элемент бар. А және В жиындарының бірігу нәтижесінде шыққан элементтер саны - 6.
С мен Е жиындарының элементтерін олардың қиылысуы
нәтижесінде шыққан жиынының элементтерімен салыстырады. Не байқадың?
С жиынында 4 элемент, Е жиынында 5 элемент бар. С мен Е жиындарының қиылысуы нәтижесінде жиыны құрылды. С жиыны мен Е жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиынның элементтері: көк түсті шаршы, күлгін түсті шаршы. 2-тапсырма.
Е және К жиындарының бірігуі және қиылысуы нәтижесінде шыққан жиындардың элементтерін

59-сабақ бойынша: 1 - 7-тапсырмалар. Жиындардың бірігуі, қиылысуы нәтижесінде шыққан жиындарды зерделейді;

екі жиынның элементтер санын олардың қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады;

екі жиынның элементтер санын олардың бірігуі нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады;

1-2-тапсырмалар.
Дескриптор:
екі жиынның элемент-тер санын олардың қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады;
екі жиынның элемент-тер санын олардың бірігу нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады.

CD диск
Көрнекі кестелер:
<<ϵ және
таңбалары. Жиындардың бірігуі және қиылысуы>>.
№26 кесте .

жазады.
Е - 23­тен артық, 28­ден кем сандар жиыны. Демек, Е жиынының элементтері 24, 25, 26, 27 сандары.
К - 24­тен артық, 29­дан кем сандар жиыны. Демек, К жиынының элементтері: 25, 26, 27, 28.
Е жиыны мен К жиындарының бірігуі нәтижесінде шыққан жиынның элементтері: 24, 25, 26, 27, 28 сандары.
Е жиыны мен К жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиынның элементтері 25, 26
және 27 сандары.
Ойнай отырып, ойлануды қажет ететін 3-тапсырма
талданады.
Бұл тапсырма оқушылар бойында мәтінді, диаграмманы зерттей отырып, сұрақтар құрастыру, сұрақтарға жауап беру іскерлігін дамытады.
Марқакөл көлін тамашалаған оқушыларды атап бере аласың ба?
Қайыңды көлін тамашалаған оқушылар кімдер? Марқакөл көліне де, Қайыңды көліне де қыдырып барған оқушылар кімдер?
тапсырма шамалармен амалдар орындай білу дағдысын жетілдіруге көмегі тиеді.
тапсырма. Жай есепті құрама есепке айналдырады. Үй жұмысына берілген 6-тапсырма. Жаңа білімін өздігінен қолдана білу дағдысын жетілдіруге бағытталған.
7-тапсырма.
Үшбұрыш қандай фигуралардың қиылысуы болып табылатынын зерттейді. (Сынық сызық пен түзудің
қиылысуы нәтижесінде қандай фигура шықты?)
екі жиынның бірігуі, қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтерді жазады;
диаграммада берілген ақпаратты оқиды, сұрақтарға жауап береді;
жақшалы өрнектерге арифметикалық амалдар қолдану алгоритмін басшылыққа алады; шамаларды түрлендіреді.

3-тапсырма.
Дескриптор:
диаграмманы зерделейді, сұрақтарға жауап береді.
диаграммалар бойынша сұрақтар құрастырады.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс: <<Құрастырмақ>> (топтық жұмыс).
Әр топқа геометриялық әртүрлі фигуралар, таяқшалар беріледі. Осы фигуралардың көмегімен жиындар
құрастырады.
<<Құрастырмақ>> тапсырмасын орындайды.
Рефлексия: <<Диалог-сұхбат>>. Бүгінгі сабақтағы өзінің әрекеті туралы, жаңа білімді
меңгерудегі өзінің

Рефлексия: <<Диалог- сұхбат>>.

Ә) А және В жиындарының бірігуі және қиылысуы нәтижесінде шыққан жиынның элементтерін атайды. А - 7­ден кем бір таңбалы сандар жиыны. Демек, 1, 2, 3, 4, 5, 6.
В - 9­дан кем бір таңбалы сандар жиыны. Демек, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
А және В жиындарының бірігуі нәтижесінде шыққан жиынның элементтері: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
А және В жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиынның элементтері: 1, 2, 3, 4, 5, 6.
Рефлексия: <<Диалог-сұхбат>> әдісі.
Бүгінгі сабақта қандай жаңа сөз үйрендің?
МЕН ... үйрендім.
Бүгінгі сабақтағы әрекетіңді қалай бағалайсың?
МЕН ... бағалаймын.
жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Ақиқат және жалған пікірлер
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.4.2.1. Тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру.
Сабақтың мақсаты
Оқушылардың барлығы пікірлердің ақиқат не жалған екенін анықтайды және оларды құрады.
Оқушылардың көпшілігі білімін қолдану негізінде пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді, өз ойын, пікірін ұсынады, өздігінен жаңа тақырыпқа қатысты пікірлер құрастырады.
Кейбір оқушылар білімін пайдалана отырып, пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді. Өз дәлелін жүйелі жеткізуге, түсіндіруге дағдыланады.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі

- А жиыны элементтерін ата.
С жиыны элементтерін ата.
А және С жиындарының қиылысуы нәтижесінде шыққан жиынның элементтерін ата.
1-тапсырма.
Пікірлер ақиқат па әлде жалған ба?
40 саны 50 санынан кем?
600 саны 500 санының алдында болады?
3 саны 4 санынан кейін тұрады.
7 саны 6 мен 8 сандарының арасында тұрады.
- Өзің қандай ақиқат пікір құрастыра аласың?
Мақсат қою.
Пікірлердің ақиқат не жалған екенін анықтауды және оларды құруды үйренесің.
Екі жиынның қиылысуына тиісті элементтерді атайды.

Екі жиынның элементтер санын олардың қиылысуы нәтижесінде шыққан элементтер санымен салыстырады.

Пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын растайды, дәлелдейді.
Өздері де пікірлер құрастырады.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.
Тақырып мазмұнына қатысты слайд.
Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі Оқулықпен жұмыс.
2-тапсырма. Оқушылар меңгерген білімдері негізінде айтылған пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді. Өз дәлелін жүйелі жеткізуге, түсіндіруге дағдыланады. Топ алдында еркін сөйлеуге жаттығады.
Пікірлер ақиқат па әлде жалған ба? Дәлелде. а) 20 саны жүздіктер жиынына тиісті.
ә) 20 және 40 сандары екі таңбалы сандар жиынына тиісті.
Оқушылар жұптаса отырып, ондықтар жиынын пайдаланып, бір ақиқат және бір жалған пікір

1 - 9-тапсырмаларды
орындау барысында:
меңгерген білімдері негізінде айтылған пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді;

ақиқат, жалған пікір құрастырады;

берілген пікірлердің ішінен

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemati ka/2-synyp/aqiqat- nemese-zhalhan- tuzhyrymdar?mid=f0 7ee190-9ee4-11e9-
a361-1f1ed251dcfe

құрады.
3-тапсырмада кеңістіктік, жазық фигураларға қатысты білімін пайдалана отырып, пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді. Өз дәлелін жүйелі жеткізуге, түсіндіруге дағдыланады. Топ алдында еркін сөйлеуге жаттығады.
Үшбұрыш - кеңістіктік фигуралар жиынына тиісті.
35 саны - геометриялық фигуралар жиынына тиісті емес.
Шаршы - жазықтықтағы фигуралар жиынына тиісті емес.
Жалған пікір, себебі шаршы - жазық фигура. Шаршыны қағаз бетінен қиып алуға болады, үстел бетіне тұтасымен орналастыра аламыз, қатты қағазға жапсырмалай аламыз.
Дөңгелек - кеңістік фигуралар жиынына тиісті емес.
Цилиндр - кеңістік фигуралар жиынына тиісті. Ақиқат пікір. себебі цилиндр - кеңістіктік фигура. Ол жазықтықтан көтеріліп тұрады, кеңістіктік фигураларды үстелдің бетіне жазып қоя алмайсың.
Текше - жазықтықтағы фигуралар жиынына тиісті емес.
4-тапсырмада жиындардың бірігуіне және қиылысуына қатысты білімін қолдану негізінде пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді, өз ойын, пікірін ұсынады, өздігінен белгілі бір тақырыптарға қатысты пікірлер құрастырады.
Пікір ақиқат па әлде жалған ба?
5 А - ақиқат пікір 5 В - ақиқат пікір 5 А - жалған пікір 2 А - ақиқат пікір 2 В - жалған пікір 2 В - ақиқат пікір 3 А - ақиқат пікір 4 В - ақиқат пікір 4 В - жалған пікір
Берілген пікірлердің ақиқат, жалғандығын анықтауға ұсынылған 5-тапсырма өзіндік жұмыс түрінде
ұйымдастырылады.
ақиқат немесе жалған пікірлерді анықтайды, түсіндіреді;
айырмалық салыстыруға берілген есепті шығарады;
берілген сөздің әріптерінен сөздер құрастырады.

1 - 3-тапсырмалар.
Критерий:
тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру.

Дескриптор:
пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді.

4-тапсырма.
Критерий:
тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру. Дескриптор:
пікірлердің ақиқат немесе жалғандығын дәлелдейді.

<<Ақиқат және жалған пікірлер>> - слайд.

<<Ақиқат және жалған пікірлер>> - суретті кестелер.

тапсырма айырмалық салыстыруға берілген есепті шығарады.
тапсырма жақшалы, жақшасыз өрнектерге арифметикалық амалдар қолдану алгоритмін басшылыққа алады.
тапсырма - үй тапсырмасы.
С - бір таңбалы сандар жиыны мен D - 5­тен кем бір таңбалы сандар жиындарының бірігуі операциясының диаграммасын салады және оны бояйды.
3 ақиқат, 3 жалған пікір құрастырады. Ізденушілікке берілген 9-тапсырма <<Байқоңыр>>
сөзінің әріптерінен сөздер құрастырады, ізденеді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс.
Берілген тұжырымдарды оқиды, талдайды. Тұжырымдардың ақиқат, жалған екенін түсіндіреді. Бұл тапсырма оқушыларды сыни ойлауға, өз ойын дәлелдеуге, басқаларға түсіндіруге талпындырады.
90 саны 60 санынан артық;
30 пен 20 сандарының қосындысы 60-қа тең;
35 пен 25 сандарының қосындысы 65-тен кем;
3 пен 2 сандарының қосындысы 6-дан артық;
3 пен 2 сандарының қосындысы 5-ке тең;
жиырма он сегізден кем;
он жеті мен үштің айырмасы он үшке тең;
жеті бестен кем емес;
он бес пен үштің айырмасы он төрттен артық.
Рефлексия: <<Кемпірқосақ>>.
Тақтадағы кемпірқосақ суретіне өз есімдері жазылған стикерлерді желімдейді. Олар ең төмендегі қызыл түстен ең жоғары орналасқан күлгін түске стикерлерді желімдеу арқылы өздерінің сабақтағы
түсінік (немесе көңіл күй) деңгейін білдіреді.
Ақиқат және жалған пікірлер құрастырады.

Бүгінгі сабақтағы өзінің әрекеті туралы, жаңа білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.
Рефлексия:
<<Кемпірқосақ>>.

сабақ

Бөлім:

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың
тақырыбы
<<Үш-үштен>> заттар комбинациялары
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.4.4.1. Қоршаған ортадағы заттардан <<Үш-үштен>> комбинациялар жиынын құрастыру.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар қоршаған ортадағы нысандардан үш-үштен комбинациялар құрастырады.
Көптеген оқушылар қолда бар заттарды пайдаланып, <<Үш-үштен>> комбинациялар құрады.
Кейбір оқушылар комбинаторлық есептерді шығармашылықпен орындайды. Барлық мүмкін нұсқаларын сурет, сызба, кесте түрінде береді.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі Біліміңді есіңе түсір!
А) Оқушылар Маржанның 3 кесе және 2 тәрелкесінен әртүрлі нұсқалармен неше жұп ыдыс-аяқ құрастырудың мүмкін нұсқаларын ұсынады.
Мысалы,
нұсқа: бірінші кесе бірінші тәрелкемен жұптастыру.
нұсқа: бірінші кесе екінші тәрелкемен жұптастыру. 3-нұсқа: екінші кесе бірінші тәрелкемен жұптастыру. 4-нұсқа: екінші кесе екінші тәрелкемен жұптастыру. 5-нұсқа: үшінші кесе бірінші тәрелкемен жұптастыру.
6-нұсқа: үшінші кесе екінші тәрелкемен жұптастыру. Ә) Оқушылар дөңгелектерді екі-екіден қоюдың 6
Нысандардан екі-екіден комбинациялар құрастыру білімін еске түсіреді, практикалық жаттығу орындайды.
Мұғалімнің мадақтау, қолдау ілтипаты.

Слайд.
<<Екі-екіден>> заттар комбинациялары көрсетілген суреттер.

нұсқасын (Қ - Ж; Қ - С; Ж - С; Ж - Қ; С - Қ; С - Ж)
көрнекі түрде дәлелдейді.
Мақсат қою.
Қоршаған ортадағы заттардан <<үш­үштен>> комбинациялар жиынын құруды үйренесің.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі

Бірінші тағам: кеспе және сорпа;
Екінші тағам: қуырдақ, қазақша ет, палау ұсынылады. Бірінші және екінші тағамдардан тұратын әртүрлі қанша түскі астың неше нұсқасын ұсынуға болады?

Слайд көмегімен түсіндіріледі.

4-тапсырма.
Критерий:
қоршаған ортадағы заттардан <<Үш­үштен>> комбинациялар жиынын құрады.

Дескриптор:
үш­үштен берілген киімдер жиынтығынан әртүрлі киінудің бірнеше мүмкін нұсқасын құрас- тырады.

https://bilimland.kz/ kk/subject/matemati ka/2-synyp/ush- ushten- kombinacziya- nusqalary?mid=f073 6fe0-9ee4-11e9- a361-1f1ed251dcfe

Оқулықпен жұмыс.
тапсырма. 3, 5 және 7 цифрларын пайдаланып, әртүрлі екі таңбалы сандар жиынын құрады және жаза отырып, заттар комбинациясы ережесін тұжырымдайды.
33, 35, 37, 55, 53, 57, 77, 73, 75.
Заттардың комбинациясы - бұл заттардың бір- біріне қатысты әртүрлі тәсілмен орналасуы.
тапсырма практикалық жұмыс түрінде ұйымдастырылады.
Қорапта бір­бірден қызыл (Қ), көк (К) және жасыл (Ж) түсті қаламдар бар.
а) Қаламдардың <<Екі­екіден>> комбинацияларының мүмкін нұсқаларын құру кестесін зерттейді.
нұсқа: қызыл қалам және көк қалам
нұсқа: қызыл қалам және жасыл қалам

нұсқа: көк қалам және қызыл қалам
нұсқа: көк қалам және жасыл қалам
нұсқа: жасыл қалам және қызыл қалам
нұсқа: жасыл қалам және көк қалам
ә) Қаламдардың <<Үш­үштен>> комбинацияларының мүмкін нұсқаларын а) тапсырмасында берілген үлгі кесте ге қарай отырып құрады. Жауаптарын кесте түрінде көрсетіп жазады.

1 - 10-тапсырмаларды
орындау барысында:
цифрлардан әртүрлі екі таңбалы сандар құрастырады;

заттардан <<Екі-екіден>>,
<<Үш-үштен>> комбинацияларының мүмкін нұсқаларын құрастырады;

киімдер жиынтығынан әртүрлі киінудің 8 нұсқасын құрастырады;
практикалық жаттығулар орындайды;
екі таңбалы сандарды разрядтан аттап, аттамай қосу, азайту амалдарын орындайды;
оқылуы бойынша

<<Үш-үштен>> заттар комбинациялары көрсетілген суреттер.

ҚКЖ
ҚЖК
КҚЖ
КЖҚ
ЖҚК
ЖКҚ

теңсіздіктер жазады;

тапсырма қоршаған ортадағы заттардан
<<үш­үштен>> комбинациялар жиынын құру білімін жетілдіруге, меңгертуге берілген.
тапсырма Суреттегі киімдер жиынтығынан әртүрлі киінудің 8 нұсқасы:
нұсқа: жасыл белдемше, сары кеудеше, қызыл баскиім.
нұсқа: жасыл белдемше, сары кеудеше, көк баскиім.
нұсқа: жасыл белдемше, қоңыр кеудеше, қызыл
заттардан <<Үш-үштен>>
комбинацияларының мүмкін нұсқаларын құрастырады, кестеде түрінде жазады.

баскиім.
нұсқа: жасыл белдемше, қоңыр кеудеше, көк баскиім.
нұсқа: қызыл белдемше, сары кеудеше, қызыл баскиім.
нұсқа: қызыл белдемше, сары кеудеше, көк баскиім. 7-нұсқа: қызыл белдемше, қоңыр кеудеше, қызыл баскиім.
8-нұсқа: қызыл белдемше, қоңыр кеудеше, көк баскиім.
тапсырма. Практикалық жұмыс. Суреттің көмегімен 3 рет әртүсті 2 дөңгелектен алып, көк дөңгелектен кейін қызыл дөңгелек болатындай етіп орналастырады.
тапсырма өзіндік жұмыс түрінде орындалады. 7, 8-тапсырмалар екі таңбалы сандармен амалдар орындау және оқылуы бойынша теңсіздіктер жазу дағдысын жетілдіреді.
9-тапсырма - үй тапсырмасы. Кестеде берілген ас мәзірінен түскі астың барлық мүмкін нұсқаларын құрастыру ұсынылады.
Кестеде берілген ас мәзірінен түскі астың барлық мүмкін нұсқаларын құрастыр.
1­тағам 2­тағам 3­тағам
Көже Қуырдақ Шай
Борщ Палау Шырын Жауабыңды кесте түрінде жазып көрсет.
1-нұсқа 2-нұсқа 3-нұсқа 4-нұсқа

<<Үш-үштен>> заттар комбинациялары көрсетілген слайд.

Көже Көже Көже Көже Қуырдақ Қуырдақ Палау Палау Шай Шырын Шай Шырын

5-нұсқа 6-нұсқа 7-нұсқа 8-нұсқа

Борщ Борщ Борщ Борщ Қуырдақ Қуырдақ Палау Палау Шай Шырын Шай Шырын

Жауабы: 6 мүмкін нұсқасы бар.

10-тапсырма.
10 орындықты үш­үштен бөлменiң әр қабырғасына орналастыру үлгісін зерделейді.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі
Оқушылардың оқу мақсаттарына жету бойынша кері байланыс:
а) Жапырақтарды қызыл, сары және қызғылт түстерге әртүрлі тәсілмен бояу әдісі ұсынылады. Мысалы, қызыл, сары және қызғылт;
қызыл, қызғылт және сары; сары, қызыл және қызғылт; сары, қызғылт және қызыл; қызғылт, қызыл және сары; қызғылт, сары және қызыл;
б) Саралап іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер: оқушыға дербес көмек көрсету, оқу тапсырмалары оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу түрінде ұйымдастырылады.
Тапсырмалар үлгісі ретінде есептер ұсынуға болады. Мысалы,
Мараттың ойыншықтарын әртүрлі ретпен неше қатарға орналастыруға болады?

Тапсырма жауаптары тақтада көрсетіледі, оқушылар өз жұмыстарын тексереді.
Рефлексия: Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>>. Жекелеген оқушылар өз ойларын жариялайды. Қандай тапсырмалар орындау қиындық туғызғанын,
қандай тапсырмалармен жұмыс жасау ұнағанын,

Бүгінгі сабақтағы өзінің әрекеті туралы, жаңа білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.

Рефлексия: Мен не үйрендім? <<Оқушы үні>>.

кіммен жұптаса, топтаса отырып жұмыс жасау ұнағанын, кімге көмектескені туралы айтылады.

сабақ

2С ЖИЫН ЖӘНЕ ОНЫҢ ЭЛЕМЕНТІН БЕЛГІЛЕУ. ЖӘНЕ ТАҢБАЛАРЫ ӨЗІҢДІ ТЕКСЕР!

Орындалатын қадамдар:
2С бөлімі бойынша жиынтық жұмыс өткізуге дайындау.
Жұмыстың мақсаты және оны орындау ережесі түсіндіріледі.
Тапсырмаларды орындау барысында біліміңді пайдалана алдың ба? Мақсатыңа жеттің бе? Тексер.

63 - 64-сабақтар

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Өткен материалды қайталау. Бекіту
Оқу бағдарлама- сына сәйкес оқыту
мақсаттары
2.1.2.3.** Қосудың ауыстырымдылық, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану.
2.4.2.1. Тұжырымдардың ақиқаттығын немесе жалғандығын анықтау, ақиқат немесе жалған тұжырымдар құру. 2.1.1.3.** 12-ге дейін рим сандарын оқу, жазу және қолдану.
2.5.1.8.** Құрама есептердің шешуін санды өрнектер және жекелеген амалдар түрінде модельдеу.
2.4.3.2. Берілген заңдылық бойынша тізбекті құрастыру, тізбектегі заңдылықтың бұзылуын табу.
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Өз бетімен, жұппен, топпен жұмыс жасау дағдысын көрсетеді. Көптеген оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Өз ойын ауызша, жазбаша жеткізе біледі. Шығармашылық мүмкіндігін көрсетеді.
Кейбір оқушылар өткен материалды қайталайды, бекітеді. Алған түсініктерін бір-бірімен байланыстырып, қарапайым жүйе жасайды.

Сабақтың кезеңі/уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар

Сабақтың басы
Кіріспе-қызықтырушылық кезеңі
<<А, В, С>> әдісі арқылы берілген сұрақтарға жауап алынады. Өтілген тақырыптар бойынша оқушылар сұрақ қояды.
А - сұрақ қояды. В - жауап береді.
С - айтқан жауаптарды бақылайды, толық болмаса толықтырады.
Мақсат қою:
Алған біліміңді қайталайсың.

Сұрақтарға жауап береді, сұрақ дайындайды.

Қалыптастырушы бағалау.
Мұғалімнің қолдау сөздері.

Сабақтың ортасы
Операционалдық-танымдық кезеңі. Оқулықпен жұмыс.
Өткен тақырыптарды қайталау бағытында орындалатын тапсырмалар мазмұны:
1) Разрядтан аттамай қосу және азайту алгоритмін қолдана білу дағдыларын дамытуға және есептеу жылдамдықтарын арттыруға бағытталған тапсырмалар. Оқушылардың бірліктен бірлікті азайтуды (қосуды), ондықтан ондықты азайтуды (қосуды), амал компоненттерінің өзара байланысы негізінде қосуды азйтумен, ал азайтуды қосумен тексеруге болатынын түсінгендері, есептеулерде қолдана білгендері маңызды.
2-тапсырма тақтада жазбаша орындалады.
2) Разрядтан аттап қосу, азайту алгоритмін қолдана білу дағдыларын дамытуға және есептеу жылдамдықтарын арттыруға бағытталған тапсырмалар.
Мысалы, 37 + 53 өрнегінің мәнін есептеу үшін бірліктің астына бірлікті, ондықтың астына ондықты сәйкестендіріп жазулары, 7 бірлікке 3 бірлікті
қосамын, 10 болады. 10 санында - 1 ондық және 0 бірлік бар, мұндағы 0 бірлікті бірліктің астына жазамын, ал
1 ондықты келесі разряд бірлігіне қосу үшін ойда сақтаймын. 3 ондыққа 5 ондықты қосамын, 8 ондық,
ойдағы 1 ондықпен 9 ондық болады. Ондықтардың

Оқушылар тарапынан іске асатын әрекеттер:

Екі таңбалы сандарды разрядтан аттамай және аттап қосу және азайту алгоритмдерін қолданады, кері амалмен тексереді;

жай есеп, құрама есептерді шығару алгоритмін қолданады;

бірліктермен, ондықтармен, жүздіктермен санау, салыстыру, амалдар орындау, рим цифрларымен және шамалармен амалдар орындау, өлшем бірліктерін түрлендіру, заңдылықтарға қатысты білімі мен білігін тиімді қолданады.

Бағалау: <<Дарабоз>>. Бала еңбегін сабақта бағалауға рейтинг жүйесінің қарапайым түрі. Мұғалім өзінің жеке шығармашылық журналы төмендегі бағытта бағалау жүйесін қолданады. Бұл баланың төмен баға алу қорқынышынан туатын қажетсіз әрекеттерінен арылып, шынайы еңбегімен көрінуге ұмтылуына ықпал етеді. Ұтымдылығы - бірінші орында баланың қабілетінен гөрі еңбектенуі тұратындығында.
Тынымсыз еңбек қабілетті дамытады. Баланың сенімділігі мен қызығушылығын ұштайды. Бала еңбегі мынадай бағыттарда жан-
жақты бағаланғаны жөн:

Оқулық

Пысықтауға арналған тапсырмалар мазұнына сай кестелер, тірек сызбалар, модельдер, суретті таблицалар, слайдтар.

астына жазамын. Жауабын (90) оқимын. Осы үлгіде өз сөзімен түсіндіре отырып орындаулары назарға алынады, қиындық туындаған жағдайда қолдау көрсетіледі.
№1, №2, №3 тапсырмалар орындау барысында берілген сандарды пайдаланып, мәні 90-ға тең қосындылар құру
( 60 + 30, 70 + 20, 50 +40), екі таңбалы сандарды пайдаланып, осы сандардың бірліктерін қосқанда 10, ондықтарын қосқанда 7 шығатындай қосындылар жазу (48 +22, 37 +33 т.с.с.) әрекетін орындайды.
Бірліктермен, ондықтармен, жүздіктермен санауға, салыстыруға, амалдар орындау, рим цифрларымен амалдар орындау, шамалармен амалдар орындауға, өлшем бірліктерін түрлендіруге қатысты білім мен дағдыларын жетілдіру мақсатында ұсынылған №4,
№5, №6, №7, №8, №10, №11 тапсырмалар
орындалады.
Жай есеп, құрама есептер шығару алгоритмін басшылыққа алып, №9 есепті шығарады.
№15 тапсырманы орындау заңдылықтарға қатысты білімі мен білігін тиімді қолданады.
Жиындар және оларға амалдар қолдану, жиындарды диаграмма арқылы көрнекі түрде кескіндеу, пікірлер, ақиқат және жалған тұжырымдарға берілген №12, №13, №14 тапсырмалар талданады.
Саралап іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер: оқушыға дербес көмек көрсету, оқу тапсырмалары оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып, әр мұғалім өз сыныбының деңгейіне байланысты іріктеу түрінде
ұйымдастырады.

Жиындар және оларға амалдар қолданады, пікірлер, ақиқат және жалған тұжырымдарды анықтайды.
сабаққа қатысуы;
оған даярлығы;
тапсырманы орындауы;
өзіндік жұмысы;
ынтасы;
сабақтағы жауабы.

Сабақтың соңы
Рефлексиялық-бағалау кезеңі Бағалау: <<Дарабоз>>.
Бала еңбегін сабақта бағалауға рейтинг жүйесінің
қарапайым түрі. Мұғалім өзінің жеке шығармашылық

<<Кім ортаға...>> жаттығуы.
Бүгінгі сабақтағы өзінің
әрекеті туралы, жаңа

.

журналында төмендегі бағытта бағалау жүйесін қолданады. Бұл баланың төмен баға алу қорқынышынан туатын қажетсіз әрекеттерінен арылып, шынайы еңбегімен көрінуге ұмтылуына ықпал етеді. Ұтымдылығы - бірінші орында баланың қабілетінен гөрі еңбектенуі тұратындығында.
Тынымсыз еңбек қабілетті дамытады. Баланың сенімділігі мен қызығушылығын ұштайды. Бала еңбегі мынадай бағыттарда жан-жақты бағаланғаны жөн:
сабаққа қатысуы;
оған даярлығы;
тапсырманы орындауы;
өзіндік жұмысы;
ынтасы;
сабақтағы жауабы.
Рефлексия: <<Кім ортаға...>> жаттығуы.
Есімдері жазылған таяқшалар ішінен жауап беру үшін кез келген таяқшаны кездейсоқ тәртіппен алып, баланың есімін атау. Есімі аталған бала топ алдына шығады. Бүгінгі сабақта жаңа білімді түсінгені, қандай жаңа сөздер үйренгені, өзінің бүгінгі әрекеті туралы өзіндік ой айтады. Жаттығу осылай жалғасын
табады.
білімді меңгерудегі өзінің жетістіктері мен қиыншылығы туралы ой бөліседі.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
Ортамерзімді (күнтізбелік-тақырыптық) жоспар 5
Қысқамерзімді жоспар 14

О қ у - ә д і с т е м е л і к б а с ы л ы м
Оспанов Төлеген Қаражанұлы Астамбаева Жұпат Қанапияқызы Мергенбаева Нәзигүл Оразбайқызы

МАТЕМАТИКА

Оқыту әдістемесі 1-бөлім
Жалпы білім беретін мектептің 2-сынып мұғалімдеріне арналған

Редакторы Л. Бөлтекова
Көркемдеушi редакторы М. Нұрбеков Техникалық редакторы М. Жансұлтанова Корректоры Е. Амангелді
Компьютерде беттеген Р. Тян

№121
Теруге 22.04.2021 берiлдi. Басуға 25.07.2022 қол қойылды. Пiшiмi 60x84[1]/8. Офсеттiк қағаз. Офсеттiк басылыс.
Әрiп түрi <<мектептiк>>. Шартты баспа табағы 26,04. Есептiк баспа табағы 9,78. Таралымы 4000 дана. Тапсырыс №978.

<<Атамұра>> корпорациясы>> ЖШC, 050000, Алматы қаласы, Абылай хан даңғылы, 75. Қазақстан Республикасы <<Атамұра>> корпорациясы>> ЖШС-нiң Полиграфкомбинаты, 050002, Алматы қаласы, М. Мақатаев көшесi, 41.