Әдептілік туралы өлеңдер

Күні:
Тақырыбы: Азаматтылыктын белгісі - адептілік
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік. Оқушыларға адамгершілік, қарапайымдылық, кішіпейілділік,
әдептілік туралы түсінік беру.
2. Дамытушылық. Адам бойындағы ұнамды, ұнамсыз қылықтарды ажырата отырып,
әдептілікті бойына дарыту, тіл байлығын, таным белсенділігін арттыру.
3. Тәрбиелік. Әдептілікке, сыпайылыққа, еңбексүйгіштікке, өз халқының
салт-дәстүрін үйрене отырып, жаман әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеу.

Әдіс тәсілдері: Көрініс көрсету, іштей ойлану, әдептілік туралы өлеңдер
оқу, бір-бірін тыңдау, өз білгендерін жан-жақты ортаға салу.
Сабақта пайдаланылатын көрнекіліктер: Компьютер, слайд, интерактивті
тақта..
Сабақтың барысы:

I. Теориялық бөлім
Біздің халқымыздың әдепті, сыйластықты қарым –қатынастарға ежелден –ақ
көңіл бөліп келгендігі баршамызға белгілі.
Ұрпақтан –ұрпаққа ауысқан бұл өнегені қазақтың мақал –мәтелдер мен
нақыл сөздерімен көпті ұшырастырар еді.
«Ұлық болсаң –кішік бол», «Әдепті бала –арлы бала, әдепсіз бала
–сорлы бала», «Кішіпейілділік –кемшілік емес, кісілік» деп ой тарқататын
сөз маржандарды халқымыз ұстанған тәлім –тәрбиенің жүйелі бағдарын
меңзейді.
Қазақ халқына тән дархан қонақжайлылық, үлкенді құрметтеу, ағайын
–туғанға бауырмалдылық, аталы сөзді қадір тұтып, жас ұрпақты әдептілік,
кішіпейілділікке тәрбиелеу тұрғысындағы озық дәстүрлер.
Әдептілік дегеніміз –адамдармен қатынас барысында, әңгімелеу кезінде
әдеттен тыс аспау, сөзімізбен ісіміз, сөйлесіп тұрған адамның көңіліне
тимеуін ойлау, сыпайылық шегінен шықпау.
Әдептілік –барлық жағдайда, соның ішінде қатынас жасап тұрған
адамдардың жеке ерекшелігін ескеруді талап ету.
Әдептілік -өзгенің ар –намысын қадірлеумен бірге өз намысында
ойлаудағы шамамен шекті де сезіне білу.
Ата –аналардың алдында әдепті болу керек. Олармен сөйлескенде
қабаттасып әдепсіздікпен дауыстап сөйлеспе, ата –анаң түрегеп тұрғанда,
сендер отырмаңдар.
Ата –ананың немесе басқа үлкен кісінің айтқан өнегелі сөздерін зейін
қоя тыңдап, ұғып алуға тырысу керек.
Олар жұмсаған ісін ыждағатпен орында, елгезек көмекші бол.
Ата –анаңнан бір нәрсе сұрау керек болса, оңаша сұра, басқа кісінің
көзінше сұрама. Егер сұрағаныңды бермесе қарсыласпа. Олар саған не керегін
біледі. Ата –ана малына тіленіп, ешбір өнер үйренбей, ешбір кәсіп қылмай,
тек жалқау болып, ішіп –жеп босқа өмір өткізбе. Еріншек, жалқау болудан
жаман іс істеуден алшақ бол.
Адам -әдебімен көрікті.
Үлкендер отырған жерде олардың алдын орап арындап кетпей, инабат,
ізеттілікті білу, жөн –жобаға, көңілге қарай сөз айту, қажет кезінде өзіңді
іркіп ұстау керек. Сөз арасында қолданылатын кешіріңіз, ғапу етіңіз, мүмкін
болса, қажет деп тапсаңыз, мақұл көрсеңіз, т.б. сөздер.
Әдепті адам өзінің басқа адамдарды жек көретінін байқатпайды және
шамадан тыс ұнатқандық сезімін де білдірмейді, Мұның өзі айналадағыларды
ыңғайсыз жағдайға қалдырмау үшін қажет.

II. Бақылау сұрақтары
Әдепті бала қандай деп ойлайсың?
Әдепті бала болғың келе ме?
Әдепсіз бала қандай болады?
Әдептілікті бізге кім үйретеді?

III. Әдептілік туралы өлеңдер
а) Әдептілік дегенің ,
Әрқашанда керегің.
Әсемпаздық дегенің,
Әуре сарсаң әлегің.
ә) Ұрыншақ бала жанында,
Ұрыс пен керіс айқай- шу.
Ұстамды бала маңынан,
Ұнамды қылық байқайсың.
б) Ата – ананың тілегі,
Адам болып өскенің.
Адамдықтың тірегі,
Адал болып өскенің.
в) Ынсап, ұят, ар, рақым, сабыр, сақтық,
Талапқа алты түрлі ноқта тақтық.
Алтаудың ішінде ынсап әділ,
Өзгесінің тізгінін соған ұстаттық.
Ынсап деген аспайды, кем қалмайды,
Орнын таппай ол сірә қозғалмайды.
Рақым жақсы көреді аяғанды,
Адалдық қаттылықты ойға алмайды.
IV. Көрініс
Бұл көріністе Қасым мен Қасеннің ата-анасынан жақсы тәлім-тәрбие алып,
әдепті болып өскенін көрсетеді.

V. Суреттер бойынша жұмыс жасау

VI. Өсиет мақалдар
а) Әдепті бала – арлы бала,
Әдепсіз бала – сорлы бала.
ә) Жаманға айтқан ақылың,
Далаға атқан оқпен тең.
б) Татулық табылмас байлық.
в) Жақсы адам – елдің ырысы,
Жақсы жер – жанның тынысы.
г) Әдептілік ар-ұят,
Тұрпайы мінез, тағы жат.
ғ) Әдептілік – тәрбие бастауы.
VII. Тапсырма
Ой толғау
"Сен әдептілікті қалай түсінесің?"
VIII. Қорытынды:
Сонда адам бойында жақсы, жаман қасиеттері болады екен. Бізге
ақылдылықты, ақылдықты, қарапайымдылықты, кішіпейілдікті, инабаттылықты,
шыншылдықты үлкендер үйретеді. Ол біздің ата-аналарымыз, ақ сүтін бере
отырып, ана тілімен үйретеді. Біз оны түсініп, ата-баба салт-әдеттерін
үйренеміз.
Адам болатын бала барлық жақсы қасиеттерді үйреніп, жаман мінез
әдеттерін ұнамсыз қылықтардан аулақ болуға тырысуы керек.
1) Алған әсерлерімен бөлісу
2) Ұстаздардың өтілген іс-шараға талдау жасауы.

«Нысанбек жалпы білім беретін мектеп»
коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Тақырып: Азаматтылыктын белгісі – адептілік

Ұйымдастырушы педагог – Айжан Олжатаева