Кестедегі VII топтың негізгі топша элементтері

қтөбе қаласы
№ 16 орта мектебі

Химия, биология, география ғылымдары апталығының ашылу салтанаты

Өткізген: Еселбаева Г.Б - химия пәнінің мұғалімі

20015-16 оқу жылы
Химия, биология, география апталығының ашылу салтанаты

1 - жүргізуші: Құрметті оқушылар мен ұстаздар! Бүгінгі <<Химия, биология, география>> апталығының ашылу салтанатына қош келдіңіздер!
2 - жүргізуші: Оқушылардың қызығушылығын арттыру барысында пән апталықтарының орны ерекше. Бұл апталықты өткізудегі негізгі мақсатымыз - оқушылар бұл пәндерді тек сабақта ғана пайдаланып қоймай, өмірмен де байланысты екенін түсіндіру.
1 - жүргізуші: Кешімізді 5ә классының дайындаған тамаша биімен бастасақ дейміз.
2 - жүргізуші: Қарсы алыңыздар заманауи бимен 5ә классы
Би- 5ә классы
2 - жүргізуші: Ортаға химия, биология, география пәндер бірлестігінің жетекшісі Деменьтеева Виктория Генадиевнаны шақырамыз.
Сөз - Деменьтеева Виктория Генадиевна
1 - жүргізуші:Уа, халайық, халайық!
Бәріңе жар салайық!
Бүгінгі кеш төрінде,
жаратылыстану елінде,
орыс, қазақ тілінде,
Есеп шешіп жарысып,
Жұмбақ шешіп аңдысып...
Шабыттанып, шалқысып,
Көңілді ән салысып.
қызықты кеш жасайық.
Ат салысып аянбай,
Бар өнерге басайық.
2 - жүргізуші : Бүгін біз биология, химия, география елдеріне саяхат жасаймыз. Алғашқы ат басын тірейтін еліміз - биология елі
1 - жүргізуші : Енднше кезекті бізді қоршаған тірі табиғаттың қыр - сырын, өсімдіктер мен жануарлар әлемін меңгертетін биология ғылымы жөнінде айтары бар жас өрендерге берейік

1-оқушы: Табиғатың құпиясы тұңғиық,
Көз жетпейтін мұнарасы тым биік,
Білген сайын сырын оның жүреміз
Жүректерге өшпес жалын нұр құйып
Табиғаттың қадірлеп қасиетін
Әділдікке әрқашан бас иетін
Атаңнан мал қалғанша тал қалсын деп
Халқың айтқан орынды өсиетін

2-оқушы: Ей,замандас ең алдымен досыңды ұқ,
Досың жер,су мөлдір ауа,өсімдік.
Ала жүріп осылардың сыйлығын,
Осыларды қорлау деген не сұмдық?
Жер ешкімге жазбайды деп арызды,
Барын сарқып ала беру парыз ба?
Жоқ, замандас әр ұрпаққа туған жер.
Не берсе де,береді ол қарызға.

3-оқушы: Табиғатым сырың терең сенің неткен,
Тау мен тастан сыңғырлаған сұлу өзен
Күн көзінен күмістей шағылған нұр
Көз алдымда көк орай гүлді кезең
Кең даламда шертілген сыбызғы үні
Тебіренген бар тіршілік,аспан нұры
Құстар да қылықтап жан тербеген
О,табиғат,не деген керемет ең
Сенің әсем бейнеңнен әсер алам
Ағаштарың әдемі бұралған
Бар керемет қасиет сенен екен
Әрқашан да боламын саған қорған.

4-оқушы: Бозторғайың шырылдап боз кілемде,
Көз алдымда көк орай гүлді кезең.
Далам жайлы сыбызғы сыр шертіп үн,
Тау мен тастан сыңғырлап сұлу өзен.
О,Табиғат,сырың да терең екен,
Тұнып тұрған қойнауың өлең екен.
Қанымдағы қасиет сенен екен,
Не деген керемет ең,керемет ең!

2 - жүргізуші : Бәріміз мында қарайық
Ойынымызды бастайық
Алуан түрлі ойларды
Ортамызға тастайық.
Биология пәнінен
Көрсетіп біздер батырлық
Ой толғалық жүйелі
Таңдайымызға татырлық
Ойын << Қызықты жануарлар әлемі>> шар ішінен сұрақтар алынады
Сұрақтар:

1 - жүргізуші :Құлақтан кіріп бойды алар
Жақсы ән мен әсем күй,
Көңілге түрлі ой салар
Әнді сүйсең менше сүй,- деп Абай атамыз айтқандай ән жан азағы. Кезекті әнге берейік.
Ән << Саржайлау >> орындайтын

2 - жүргізуші : Келесі саяхат жасар еліміз Химия болмақ.

1 - жүргізуші : ендеше химия қандай ғылым екенін оқушылардан естиік

Қадыр Мырзалиев <<Менделеев кестесі>>
Балалықпен байқамаппын, ол кездерде аңғалмын,
Менделеев кестесіне қарап кеше таң қалдым.
Таң қалдым да ойға шомдым, жасырамын несіне,
Химия емес, осы кесте салды өмірді есіме.
Кім ойлаған формулалар қозғайды деп шеріңді,
Ұядағы әр элемент бір тағдыр боп көрінді.
Анау емес, мынау емес - Титан болу сырың ба?
О, жасаған! Титан неге жиырма екінші орында?
Темірдей деп мақтаушы едік,
Темірдің де кезі өткен
Кезі өтпесе, тұрар ма еді 26 - шы кезекте.
Былқ етпейтін сабырлы да, салмақтысы болғасын,
Тоғызыншы қатарға әрең ілігіпті қорғасын.
Ал орынын сұрама сен,
Айтуға оны ұялам.
Сығалайды ол бейшара ақырғы бір ұядан
Элементтер ішінде де қатты сірә қақтығыс,
Шылапшындық мысыңнан да тұр кейіндеу ақ күміс.
Күміс дейміз
Күмістің де өмір емес өмірі -
Екінші емес,
Үшінші емес -
Қырық жетінші нөмірі.
Қалай саған ұнай ма бұл?
Ұнаса егер, ал тыңда:
Жүлделі орын тимей қалған платина,
Алтынға!
Жетпіс сегіз,
Жетпіс тоғыз -
Екеуінің кезегі
Екеуі де жаратқаннан бір қиянат сезеді.
Тас - талқанын шығарғысы келгендей бір шетінен,
Платина сұп - сұр болып, қаны шыққан бетінен
Құрметті тор тимесе егер шын асылда барма айып?
Өз орынын күте - күте кеткен алтын сарғайып.

1-оқушы: .Периодтық жүйеге арнау
Элементтерді жүйелеуге әркімдер-ақ еңбек еткен
Ойлағаны орындалмай, еңбектері босқа кеткен
Заманында бар элементті топқа бөліп,
Заңдылықты ашуға Менделеевтің қолы жеткен
Ол заңмен жеті период орналасқан,
Тігінен сегіз топқа арна ашқан.
Толтырып сол арнаның бос орынын,
Бұл күнде бар элемент жүзден асқан.
Жүрмейсің мұны білсең, қате басып,
Атомдар жұмбақтарын тұрады ашып.
Бар элемент таңбасы осында тұр,
Сап құрап массаға сай қатарласып.

2-оқушы: . Химияны оқу парыз әркімге,
Оқиды оны барлық елде, әр тілде
Химияның оқыңдар әр бөлімін,
Кездесер ол алдарыңнан әр күнде.
Химияны оқиық біз көңілмен,
Кездесер ол күнделікті өмірден.
Ақылымыз - химияны біліңдер!
Тап болар ол әр жерден, әр өңірден.

3-оқушы: .Химияда болады көп ертегі,
Салт - дәстүрмен келе жатқан ертелі.
Химия - біздің жас кеме ғой,
Болашаққа бағытталған желкені.
Күшейтеміз химияның сапасын!
Берер бізге болашақ ақ батасын.
Ғылымдардың негізгі бір саласы
Химиямыз мәңгі - бақи жасасын!

2 - жүргізуші :Тағы да бір сайыстың реті келді,
Мықтылары ортаға шықсын енді.
Тез жауап бер, ойланып тұрып қалма,
Осы ойыннан көрейік ерен ерді

<< Аукцион>> ойыны
1 лот: Ғалым жөнінде сұрақ
Зат массасының сақталу заңын ашқан кім?
Кто открыл закон сохранения массы (Ломоносов)

2 лот: цифр туралы сұрақ
Химиялық таңбаның алдына қойылатын цифр
Цифр который ставим перед химическим символом (Коэффициент)
3 лот: сутегі туралы сұрақ
Сутекті алу үшін қолданылатын шыны аспап
Прибор для получения водорода (Кипп аппараты)
4 лот: Калий перманганаты туралы сұрақ
Калий перманганатының тұрмыстық атауы
Как называется в быту перманганат калия (Марганцовка)
5 лот: Минирал туралы сұрақ
Табиғатта кездесетін ең қатты минерал
Самый твердый минирал в природе (Алмаз)
6 лот: элементтер туралы сұрақ
Кестедегі VII топтың негізгі топша элементтері
Как называется элементы VII (Галогендер)
7 лот: индикатор туралы сұрақ
Қандай индикаторларды білесің?
Какие индикаторы знаешь? (лакмус, метелоранж, фенофталин)

1 - жүргізуші : Валенттілігін қарастырып,
Формуланы құрастырып,
Келші құрбым билейік
Білмей қалып жүрмейік.
<<Жұбыңды тап>> ойыны Вальс әуеніне би билеу
2 - жүргізуші : саяхатымызды одан әрі жалғастырамыз. Келесі ел- география елі
1 - жүргізуші : География ғылым ретінде ежелгі Грекияда туған. Біздің заманымыздан бұрын өмір сүрген грек ғалымы Эратосфен өзінің Жерді сипаттауға арналған еңбегін <<география>> деп атаған екен. Және, ұзақ уақыт бойы география жаңа жерлерді ашып сипаттаумен ғана айналысатын ғылым деп есептелініп келді.

2 - жүргізуші : ХІХ ғасырдың басында бүкіл Жер шарында ашылмаған жер қалмаған екен.Осыған орай географияның міндеті де өзгерді. Ендігі жерде ол Жер бетіндегі денелер мен құбылыстардың таралуын сипаттап қана қоймай, олардың себебін түсіндіретін ғылымға айналды.
Ал қазір география білгірлеріне сөз берейік.

1-оқушы: Қазақстанда 16-дан астам ірі қала бар. Солтүстікте - Көкшетау, Қостанай, Петропавл, Павлодар, ал Шығыста - Өскемен, Семей қалалары орналасқан.
2-оқушы: Оңтүстікте - Қызылорда, Талдықорған, Түркістан, Тараз, Шымкент, Алматы, ал Батыста - Орал, Ақтөбе, Атырау, Ақтау қалалары бар.
3-оқушы: Солтүстік және Шығыстағы қалаларды орман-тоғай қоршаған. Ең әдемі жері - Бурабай көлі.
4-оқушы: Қазақстанның орталығындағы Қарағанды, Жезқазған, Астана қалалары Сарыарқа даласында орналасқан.
5-оқушы: Батыстағы қалалар Нарынқұмда, Каспий теңізінің жағасы мен Жайық өзенінің бойында тұр.
6-оқушы: Оңтүстіктегі қалалар Арал теңізі мен Сырдария, Шу, Іле өзендері мен Алакөл, Балқаш көлдері жанында орналасқан.
7-оқушы: Шығыстағы қалалар Ертіс өзенінің бойында орналасқан.
8-оқушы: Қазақстанның батысында Мұғалжар, шығысында Тарбағатай, оңтүстікте Қаратау, Алатау таулары бар.
9-оқушы: Қазақстанның қай қаласына барсаң да қонақжайлы, берекелі қазақ халқы сені құшақ жайып қарсы алады.

2 - жүргізуші: Тағы келді сыналар шақ айналып,
Тереңіне білім теңіз байланып,
Кім ұтады бұл ойында көрейік
Кел, кәнекей ортаға шық сайланып.

Ойын <<Сиқырлы А әріпі>>
Сұрақтар:
1. Ауа қабаты қалай аталады?
Газовая оболочка земли
(Атмосфера)
2. Қазақстанның батысындағы 5 әріпті қала
Город из пяти букв в западном Казахстане
(Ақтау)
3. Ең кіші материк
Самый маленький материк
(Австралия)
4. Оңтүстік Американы мекендейтін ең ірі жылан
Самая массивная змея обитающая в Южной Америке
(Анаконда)
5. Ең биік сарқырама
Самый высокий в мире водопад
(Анхель)
6. Бақылау нүктесінен өтетін меридиан жазықтығы мен сол нүктені қиятын бағыттың вертикал жазықтығы арасындағы қос қырлы бұрыш.
Это угол, который измеряется между заданным направлением и направ-
лением меридиана.
(Азимут)

7. Это южная полярная область земного шара
Жердің оңтүстік полюсінде орналасқан құрлық.
(Антрактида)
8. Жергілікті жердің теңіз деңгейінен биіктігі
Высота точки над уровнем моря
(Абсолюттік нүкте. Абсалютная высота)
9. Оңтүстік Америкадағы ең ұзын, әрі биік тау
Самая длинная и высокая гора в Южной Америке
(Анд)
10. Грецияның астанасы
Столица Греции
(Афины)

1 - жүргізуші : Алақаныңды аяма, халқым,
өренге жас өнерге жақын.
Бойына қуат, күш-жігер берсін
Оған да керек лебізің жарқын
Ортаға <<Күзгі жапырақтар>> биімен қыздарды шақырайық

Би <<Күзгі жапырақтар>> - 5 <<ә>> классы

1- жүргізуші: Осымен биология, химия, география ғылымдарының апталығының ашылу салтанаты да тәмәм болды. Біз сендермен қоштаспаймыз.

2- жүргізуші: Бұл басы ғана, достар! Көретін қызықтар әлі алда! Апталықта бәрі бар - ашық сабақтар, жарыстар, конкурстар... Тамашалап, белсенді ат салысып, білімді жастар екенімізді көрсетейік! Сіздерді апта соңында марапаттар күтіп тұр!

СОҢЫ

Химия, биология, география апталығының жабылу кеші

1 - жүргізуші: Білім деген биік шың,
Бақытқа сені жеткізер.
Білім деген ақылшың,
Қиындықтан өткізер
2 - жүргізуші: Армысыздар құрметті жиылған қауым, ардақты ұстаздар, қадірлі қонақтар! ! Бүгінгі <<Химия, биология, география>> апталығының жабылу кешіне қош келдіңіздер!
1 - жүргізуші : Міне осы апта бойы химия, биология, география ғылымдарына саяхат жасадық. Ашық сабақтар да, сыныптан тыс жұмыстар да өткізілді. Ал енді міне апталыққа белсене қатысқан оқушыларды марапаттайтын кез де келіп жетті.
2 - жүргізуші: Бүгінгі кеште де қызықты ойындар ойналады, оған қатысқандарды да марапаттайтымызды айтқымыз келеді.
1 - жүргізуші :Құлақтан кіріп бойды алар
Жақсы ән мен әсем күй,
Көңілге түрлі ой салар
Әнді сүйсең менше сүй,- деп Абай атамыз айтқандай ән жан азағы. Кезекті әнге берейік.
Ән <<Туған жер>> орындайтындар Абдуллина Айнара, Шәкіржанова Әдемі

2 - жүргізуші : Жарыс заңы ежелден,
Жеңімпаз болу - шарты сол.
Еңбек етіп жалықпай,
Сәтті сапар тілеумен.
Сайысты біздер бастайық.
Көрсетіңдер өнерді,
Қарап қалма жасқанып.
Ал, оқушы, ұстаздар
Ортаға назар салайық.
Сайыскерлер шықпақ сайысқа,
Қол соғып қарсы алайық,-
Ойын <<Ойлан тап>> қатысам деушілерді ортаға шақырамыз
Сұрақтар:
№ 1 сайыскерге сұрақ.
Мақалды толықтыр.
.........қызған кезде соқ.

№ 2 сайыскерге сұрақ.
Өзі ауыр металға жатады,
балалар осы металл құйған сақамен атады.

№ 3 сайыскерге сұрақ.
Жылтырағаннын бәрі ........емес.

№ 4 сайыскерге сұрақ.
Осы затпен ескі үйді аластайды,
түсіне қарасан алтынға ұқсайды.

1- жүргізуші: Келесі ойын <<География және әлем>> деп аталады. Сіздерге сұрақтар қойылады, дұрыс жауаптарыңыз болса қолдарыңызды көтерулеріңіз сұралады.
Дайын болсаңыздар ойнымызды бастаймыз, мұқият болыңыздар!

1. Ең кіші материк (Аустралия)
2. Ең кішкентай құс (Калибри)
3. Ең кіші мұхит (Солтүстік мұзды мұхит)
4. Ең үлкен арал(Греландия)
5. Ең терең шұңғыма(Мариан)

6. Ең тұзды теңіз (Қызыл теңіз)
7. Ең биікте орналасқан астана (Ла - Пас)
8. Ең тұзды мұхит (Атлант)
9. Ең терең, ең үлкен шатқал (Колорада)
10. Жер шарындағы ең биік тау(Гималай)

11. Ең ұзын өзен (Ніл)
12. Ең үлкен түбек (Арабия)
13. Ең терең шұңғыма (Мариан)
14. Ең биік шың (Джомолунгма)
15. Ең көлемі үлкен теңіз(Филипин)

2- жүргізуші: Табиғат сен тіршілік тұнып тұрған,
Сен күнсің, көтерілген күліп қырдан.
Сен көлсің, сен ормансың, сен бұлбұлсың,
Адамға сұлулықты шын ұқтырған - дей келе,ендігі ойын кезегін биология пәні бойынша
<<Ол кім? Бұл не?>>.атты ойынға кезек береміз.

1- жүргізуші: Сендерге жаратылыстану ғылымына еңбегі сіңген адамдардың аты - жөнін айтып, <<Ол кім?>> деген сұрақ қоям. Сендер қысқаша ол адамның кім екенін ашып айтасыздар екі ауыз сөйлеммен. Одан кейін өсімдіктің суретін көрсетіп, <<Ол не?>> деген сұрақ қоямын. Сендер суреттегі қандай өсімдік екенін айтып, сол өсімдік туралы екі - ақ сөйлеммен қысқаша түсінік бересіздер.

1. Күдерин Жұмақан - ол кім? (ол қазақтан шыққан тұңғыш биолог ғалым)
2. Ыбырай Жақаев - ол кім? (ол - ақ күріштің атасы)
3. В. Вавилов - ол кім? (ол - мәдени өсімдіктерді жүйелеп, топтарға бөлді)
4. Бокарев Денис - ол кім? (ол күнбағыстан алғаш рет өсімдік майын алған орыс шаруасы)
5. Мұсақұлов Тәліп - ол кім? (ол биология терминдерінің орысша - қазақша сөздігінің авторы)
6. Тарабаева Гүлбахрам - ол кім? (ол дәрмене өсімдігінің дәрілік қасиетін ашқан қазақтан шыққан алғашқы ғылым докторы)
7. Теофраст - ол кім? (ол грек ғалымы, өсімдіктің 500 түрін алғаш рет ғылыми түрде анықтаған)
Енді <<Бұл не?>> деген сұраққа көшеміз.
1. Бұл не? - Бүлдірген (елімізде барлық жерде тараған көп жылдық өсімдік, мамыр айында гүлдейді)
2. Бұл не? - Шырғанақ (Орта Азияда, Батыс және Шығыс Сібірде, қазақстанда кездеседі, В, Е дәрумендеріне бай)
3. Бұл не? - Өрік (өрік Орта Азияда, Қазақстанның оңтүстік - шығысында кездеседі, дәндерінен май алады)
4. Бұл не? - Қызыл қарақат (Қазақстанның барлық жерінде кездеседі, жапырақтарын емдік мақсатта пайдаланады)
5. Бұл не? - Долана (Орта Азия мен Қазақстанның таулы жерлерінде кездеседі, гүлін емге пайдаланады)
6. Бұл не? - Алмұрт (раушангүл тұқымдасқа жатады, құрамында А, В дәрумені бар)

2- жүргізуші: Жарайсыңдар! Кешімізді одан әрі жалғастырамыз
Табиғаттың көркімен талантымды ашамын
Әсем сұлу жерімді әніме мен қосамын -
деп табиғат сұлулығын жырлай келе келесі кезекті әнге береміз. Ән <<Саржайлауым>> орындайтын Досмұхамедова Салтанат

1- жүргізуші: Келесі ойын <<Жеміс теру>> деп аталады. Мұнда оқушылар кәрзеңкеге салынған жеміс - жидектердің суреттерін алып, суреттің артқы бетіндегі жұмбақтарды шешеді.

1. Қар астында қыстайды, ақпен бөркін тыстайды (бәйшешек)
2. Өзіне шап - шақ, киген қалпағы аппақ, балалар тұр қаптап (бақ - бақ)
3. Бек тұрған белін буып тек тұрған (бидай)
4. Бауыздасаң қан орнына су ағар (қауын)
5. Арбиған әкесі бар, тарбиған шешесі бар (шие ағашы)
6. Түсі бар ақты - көкті қызылала,
Пайдасы адамзатқа тиген жаңа,
Қойыпты ортасына қазық қағып,
Сүйкімді көреді екен бала - шаға (алма ағашы)
7. Бір ағашта қырық бұтақ,
Қырық бұтақта қырық ұя,
Қырық ұяда қырық жұмыртқа,
Қырық жұмыртқада қырық балапан (бидайдың масағы)
8. Сусыз піскен ас көрдім, домаланған бас көрдім (қауын)
9. Көк лағым көгенде тұрып семірген (қарбыз)
10. Пішіні бар домалақ, көріп қойдым сығалап, жақсы болса тұрмысы, шығады екен қоғалап, бес ай уақыт өткенде қаптап алдым құмалақ (картоп)

1- жүргізуші: Осымен биология, химия, география ғылымдарының апталығы да тәмәм болып келеді. Кезекті марапаттарға берейік.

2 - жүргізуші: Ортаға химия, биология, география пәндер бірлестігінің жетекшісі Деменьтеева Виктория Генадиевнаны шақырамыз.
Сөз - Деменьтеева Виктория Генадиевна

1- жүргізуші: Ақыл - тон, аңдағанға тозбайтұғын,
Білім - кең, қанша болса азбайтұғын.
Қатарың оза шауып бара жатса,
Арқаңның ауруы не қозбайтұғын - деп Тұрмағанбет Ізтілеуов айтқандай, белсенділік көрсеткен оқушыларды марапаттарымен құттықтап біз сіздермен қоштасамыз.

СОҢЫ