Өнеркәсіпте алынуы

Сабақ жоспары

Бекітілді А. О. Айдарова

Келісілді З. Ә. Айтымбетова

Күні : 02. 01. 15ж.

Сыныбы : 9 - сынып.

Пәні : химия.

Сабақтың тақырыбы: § 37. Темір.

Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға темірдің ПЖ. орны, атом құрылысы, табиғатта кездесуі, физикалық және химиялық қасиеттері, алынуы мен қолданылуы жайлы жан-жақты білімдерін қалыптастыру.

2. Дамытушылық: Оқушылардың ойын еркін жеткізу сенімділіктерін дамыту;

3. Тәрбиелік: Оқушыларды ізгілік қасиеттеріне баулу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ: жаңа материалды меңгеру сабағы.

Сабақтың өтілу әдісі: .

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, темірдің жинақтамасы . . .

Пән аралық байланыс:

Физикамен: Физикамен

Темірдің физикалық қасиеттеріне шолу жасау: Темірдің физикалық қасиеттеріне шолу жасау

Физикамен: Өнеркәсіппен

Темірдің физикалық қасиеттеріне шолу жасау: Темір металын қолданудың маңыздылығы

Күтілетін нәтиже: Оқушылар темірдің атом құрылысы, физикалық және химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы жайлы нақты білім меңгереді.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі (1-мин) : 1. сәлемдесу

2. сынып оқушыларын түгендеу

3. оқушылардың зейінің сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: ( 10-мин)

1. топқа бөлу арқылы . . .

(қорытындылау)

2. эксперименттік есеп

(қорытындылау)

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру: (20-мин)

1. Әңгіме-дәріс;

3. Эксперименттік есеп (5-6-мин)

4. Қорытындылау - Балалар бүгінгі сабақта темірдің ПЖ. орны, табиғатта кездесуі, физикалық және химиялық қасиеттерін, алынуы, қайда және қалай қолданылатыны жайлы білдіндер. (1-мин)

Сабақтың барысы: жаңа сабақ.

Атом құрылысы.
Табиғатта кездесуі
проллодл . . .
Физикалық қасиеттері
Химиялық қасиеттері
Өнеркәсіпте алынуы
Қолданылуы

Атом құрылысы. Темір атомының сыртқы энергетикалық деңгейінде 2 электрон бар:

₊₂₆ Fe ) 2е ^- ) 8е ^- ) [8+6] е ^- ) 2е ^-

Электрондық формуласы: 1s ² 2s ² 2p ⁶ 3s ² 3p ⁶ 3d ⁶ 4s ²

Темір химиялық реакцияларда 2 және 3 электрон беріп, өзінің тұрақты қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежелерін көрсетеді.

Табиғатта кездесуі. Темір алюминийден кейінгі табиғатта ең көп таралған металл. Оның үлесіне жер қыртысының 5, 1%-ті тиеді. Ғарыштан түсетін метеориттер негізінен темірден тұрады. Сондықтан ерте заманда темірді «аспан» немесе жұлдыз» тасы деп атаған. Темір жер қыртысында көптеген минералдар түзеді. Темірдің ең маңыздысы өнеркәсіптік кендері: қызыл темір тас Fe ₂ О ₃ , магнийтті темір тас Fe ₃ О ₄ , пирит немесе темір колчеданы FeS ₂ . Қазақстанда темірдің бай қоры бар, ол Торғай темір кенді бассейнінде және Орталық Қазақстанда орналасқан.

. . .

Физикалық қасиеттері. Темір - жылтыр, күміс түстес ақ металл, оның тығыздығы - 7, 87 г/см ³ . балқу температурасы - 1539 ⁰ С. Темір иілімді, магниттелетін және оны жоғалтатын қасиеті бар, осыған орай техникада кеңінен қолданылады.

Химиялық қасиеттері.

1) 2Fe + 3Сl ₂ = 2FeСl ₃

2) Fe + S = FeS

3) 3Fe + 2О ₂ = Fe ₃ О ₄ (FeО*Fe ₂ О ₃ )

4) Fe + Н ₂ О = FeО + Н ₂ ↑

5) 4Fe + 3О ₂ + 6Н ₂ О = 4Fe(ОН) ₃

6) Fe + СuCl ₂ = FeСl ₂ + Сu

Алынуы. Өнеркәсіпте темірді оның оксидтерінен сутекпен, алюминиймен немесе көміртек (ІІ) оксидімен тотықсыздандырып алады:

FeО + Н ₂ = Fe + Н ₂ О; Fe ₂ О ₃ + Аl = 2Fe + Аl ₂ О ₃ ; Fe ₃ О ₄ + 4СО = 3Fe + 4СО ₂

Қолданылуы. Таза темір электрмагниттік құралдардың тетіктерін даярлауда қолданылады, өйткені оларға тез магниттелетін және ол қасиет тез жойылатын қабілет жатады. Трасформаторларда, электрмоторларда көбіне темірдің құймалары - шойын мен болат пайдаланылады. Дүние жүзінде темір және оның қймалары басқа барлық металдармен салыстырғанда 20 еседей көп өндіріледі.

IV. Қорытынды: Үй тапсырмасын орындаған, сабақта белсенділік танытқан оқушыларды бағалаймын.

V. Үйге тапсырма (2-мин) : §37. Темір.

Ұқсас жұмыстар

Оттектің физикалық қасиеттері

Сутектің изотоптары

Оттектің қасиеттері

Сутек. сутектің табиғатта таралуы және алынуы

Тұздардың жіктелуі мен алынуы

Хлордың алынуы мен қолданылуы 8 сынып

Натрий және калийдің физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы, қолданылуы және қосылыстары

Оксидтердің жіктелуі. Сабақтың тақырыбы

Алюминий белсенді металл