Оқушының әрекеті. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру

Бөлім:
7.2 Отарлау және ұлт-азаттық күрес.
Педагогтің аты-жөні:
Изтилеуова Нургул Куанбековна
Күні: 25.08.2023ж

Сынып: 7
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
1822-1824 жылдардағы патша реформалары.
Зерттеу сұрағы: Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:
7.3.1.4 - Патша үкіметі реформалары нәтижесіндегі әкімшілік-аумақтық өзгерістерді түсіндіру; (1 сабақ)
Ойлау дағдыларының деңгейі
Білу, түсіну, қолдану
Тарихи ойлау дағдысы
Тарихи концепті
Тарихи талдау және түсіндіру
Өзгеріс пен сабақтастық
Сабақтың мақсаты
Оқушылар патша өкіметінің 1822-1824 жж енгізген реформаларды түсіндіре отырып, қоғамға әкелген өзгерістерді анықтайды;
Бұл сыныпта ЕББҚ ететін 3 ші топтағы оқушы бар, яғни сабаққа басқа балалардың қолдауымен үлгеретін, ұялшақ, тұйық оқушы бар.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Ұйымдастыру
2минут

Өткен білімді еске түсіру

Оқушылармен амандасу,түгендеу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Үй жұмысын сұрау:
Сырым Датұлы кім?
Сырым бастаған көтеріліс болған жылдар?
Нәтижесі?
Әрбір оқушының жауабы маңызды, олардың өткен сабақты қалай меңгергенін тағы бір пысықтап аламын.
ЕББҚ оқушы сыныптағы оқушылардың көмегіне сүйене отырып, тұлғаның қай ғасырда өмір сүргенін немесе кім екенін айтады;
Әрі қарай жаңа сабақтың тақырыбы, оқу мақсаттары мен бағалау критерийлері оқушыларға таныстырылады. Тарихи концепт пен зерттеу сұрағына назар аударылады.
Тарихи концепт: Өзгеріс пен сабақтастық

Зерттеу сұрағы: Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.
Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

ЕББҚ оқушы басқа оқушылардың көмегіне сүйенеді;

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

https://www.google.com/search?sca_esv=557690181&hl=ru&q=сырым+датұлы+бейнесі&tbm=isch&source=lnms&sa=X&ved=2ahUKEwimvMPtkOOAAxUvExAIHdXCCqUQ0pQJegQIDBAB&biw=1240&bih=532&dpr=1.5#imgrc=PT5BKDWip8nvfM
Презентация
Жаңа білім

Кіріспе. Мұғалім сөзі:
Алдымен оқушыларға реформа жайлы қысқаша ақпарат беріп өтемін. Термин сөздермен жұмыс:
Реформа - қоғамның басты негіздерін қайта құру немесе мемлекет жүйесінде қалыптасқан кейбір элементтерді жаңғырту
<<Орынбор қырғыздары>> - кіші жүз мекендеген аумақ (кіші жүздегі реформа)
<<Сібір қырғыздары>> - орта жүз мекендеген аумақ (кіші жүздегі реформа)
Жарғы -заңдар жинағы
Әрі қарай реформаның мәнін ашу үшін, оқушыларды екі топқа бөлемін (себебі сыныпта 11 оқушы бар) тапсырма беремін.
Топқа бөлу әдісі: flippity сайтымен
Тапсырма. <<Джигсо>> әдісімен топтарға мәтін беріледі;
Оқушылар мәтінді оқып болған соң, <<ДЖИГСО>> әдісінің ережесіне сәйкес, бір-біріне түсіндіріп, пікір алмасады. Мұғалімнің берген тапсырмасын кестеге сәйкес толтырады.
№1 кесте (1 ші топқа) Сібір қырғыздарының жарғысы бойынша оның: авторын, уақытын, мазмұнын және нәтижесін көрсетеді;
Авторы
Уақыты
Мәні
Әкімшілік бөлінісі

№2 кесте (2 ші топқа) Орынбор қырғыздарының жарғысы бойынша оның: авторын, уақытын, мазмұнын және нәтижесін көрсетеді;
Авторы
Уақыты
Мәні
Әкімшілік бөлінісі

ЕББҚ оқушы кесте жасауға қатысып, мәтіннен керекті ақпраттарды табуға көмектеседі
2. Тапсырма. Картамен жұмыс Жұптық жұмыс
Оқушылар 1822ж және 1824ж реформалар бойынша бөлінген аумақтарды картадан көрсетеді.
Ішкі және сыртқы округтерді көрсетіңіз;
Кіші жүздегі батыс, орта және шығыс бөліктердің аумағын белгілеңіз;

ЕББҚ: оқушы орта жүз бен кіші жүздің аумағын картадан белгілейді;

3-тапсырма. <<Талдау сұрақтарымен жұмыс>>
Жеке жұмыс: ZIGZAG әдісі

<<1822-24жж Жарғылардың>> мазмұны туралы ақпарат алынғаннан кейін, игерілген мазмұнды төмендегі тапсырма арқылы талдау жүргізіледі.
Зерттеу сұрағы:<<Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?>>
Оқушылар патша өкіметінің Ресей империясының құрамына қосылған Кіші жүз бен Орта жүз аймақтарын ресми түрде заңдастыру мақсатында XX ғасырдың 20-шы жылдарында осы аймақта әкімшілік реформаларын жүргізгенін және оның үлкен өзгерістеге алып келгенін түсіне отырып, төмендегі кестені толтырады;

Реформаға дейінгі
Реформадан кейінгі
Басқару жүйесі

Аумақтық бөлінісі

Дәстүрлі билер соты

ЕББҚ оқушы: округ, болыс, ауылдық басқару жүйесін дәптерге жазып алады;
Осы тапсырмалар арқылы бүгінгі сабақ мақсатына (Оқушылар патша өкіметінің 1822-1824 жж енгізген реформаларды түсіндіре отырып, қоғамға әкелген өзгерістерді анықтайды;) жетемін

Оқушылар термин сөздердің анықтамасын дәп терге жазып алады;

Оқушылар топқа бөлінеді

Оқушылар мәтінмен танысып болған соң, кесте толтырады

Оқушылар картамен жұмыс жасайды;

ЕББҚ оқушы картадан орта жүзбен кіші жүздің аумағын белгілейді;

Дескриптор:
-<<Сібір қырғыздары>> мен <<Орынбор қырғыздары>> Жарғыларының авторларын атайды;
-Жарғылардың қабылданған жылдарын біледі;
- Реформаның жүзеге асырылуындағы мақсатты анықтайды;
- Орта жүздің әкімшілік- бөліктерге бөліну мүмкіндігін болжайды, түсіндіреді.

Дескриптор:
-Тарихи картаға шолу жасай отырып:

1. оқушылар картадан Ішкі және сыртқы округтерді көрсетеді;
2. оқушылар картаға кіші жүздегі батыс, орта және шығыс бөліктердің аумағын белгілейді;

ҚБ - оқушылардың берген жауаптарына сәйкес 5 -10 аралығы балл беріледі

Дескриптор:
Оқушылар:
-реформаға дейінгі басқару жүйесін жазады;
Реформадан кейінгі басқару жүйесіндегі өзгерістерді атайды;
-реформаға дейінгі қазақ халқының аумақтық бөлінісін айтады;
-реформадан кейінгі аумақтық бөліністерді жазып көрсетеді;
-реформаға дейінгі сот билігі туралы айтады;
-реформадан кейінгі дәстүрлі билер сотындағы өзгерістерді атайды.
ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады
Әрбір дұрыс жауапқа 1 балл
Қосымша жауапқа 4 балл
Барлығы - 10б
Презентация

https://www.flippity.net

https://el.kz/content-3134_2439/

Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін)
3-том. - Алматы, 2010.

Оқулық
Т.Омарбеков, Т.Қартаев, М.Ноғайбаева Қазақстан тарихы 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: Мектеп 2018.

Кесте сызылған қағаздар

Бекіту

Сабақты қорытындылау
Үйге тапсырма: <<Патша өкіметінің озбырлығы>> тақырыбында шағын эссе жазып келу
<<Өз жетістігіңді бағала>>
-Ұнаған тапсырма
-Қиындық тудырған тапсырма
-Қандай қиыншылықтар болды?
Сабақты
Қорытын
дылау
<<Ең үздік жауап>>
Ақпараттық карточка

Кері байланыс
<<Бағдаршам>>
-Мен барлығын түсіндім-жасыл
-Мен орташа түсіндім-сары
-Ешнәрсе түсінбедім-қызыл
Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады

Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды

А4, конспект

Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырма
Тақырып
1822-1824 жылдардағы патша реформалары
Оқу мақсаты
7.3.1.4 - Патша үкіметі реформалары нәтижесіндегі әкімшілік-аумақтық өзгерістерді түсіндіру; (1 сабақ)
Бағалау критерийлері
Оқушылар 1822 - 1824жж реформаларды түсінеді;
Реформа нәтижесінде құрылған жаңа әкімшілік бөліністерді біледі;
Жаңа әкімшілік аймақтарды картадан көрсетеді;
Ойлау дағдыларының деңгейі
Орташа ойлау деңгейлері
3-тапсырма. <<Талдау сұрақтарымен жұмыс>>
Жеке жұмыс: ZIGZAG әдісі
Жеке жұмыс.
<<1822-24жж Жарғылардың>> мазмұны туралы ақпарат алынғаннан кейін, игерілген мазмұнды төмендегі тапсырма арқылы талдау жүргізіледі.
Зерттеу сұрағы: <<Неліктен XX ғасырдың 20-шы жылдарында Қазақстанда әкімшілік реформалар жүргізілді?>>
Оқушылар патша өкіметінің Ресей империясының құрамына қосылған Кіші жүз бен Орта жүз аймақтарын ресми түрде заңдастыру мақсатында XX ғасырдың 20-шы жылдарында осы аймақта әкімшілік реформаларын жүргізгенін және оның үлкен өзгерістеге алып келгенін түсіне отырып, төмендегі кестені толтырады;
<<Сібір қазақтарының жарғысы>> -- 1822 жылы Орта жүзде хандық билікті жоюға бағытталған реформа. 1781 жылы Орта жүздің ханы Абылайдың қайтыс болып, билікке келген оның баласы Уәлидің қатыгездігі халық наразылығын туғызды. Ресей <<бөліп алда билей бер>> саясатын жүргізіп, оларды бір-біріне айдап салып, кедейленген өркөкірек хандармен өздерінің байлығы жөнінен бақталас ауқатты сұлтандарды өз жағына тартып отырды. 1817 жылы Бөкей хан, ал 1819 жылы Уәли қайтыс болғаннан кейін Орта жүзде хан тағайындалмады. Бұл жағдай Орта жүзде жаңа билеу жүйесін қажет етті. Жаңа реформаны әзірлеуді патша аса білімді тұлғалардың бірі Сібір генерал-губернаторы М.М.Сперанскийге жүктеді.Оның міндеті Орта жүзде хан мемлекеттілігін жойған жаңа актілерін енгізу болды. М.М.Сперанский болашақ декабрист Г.С.Батеньковпен бірігіп заң жобасын жасады. 1822 жылы 22 маусымда патша <<Сібір қазақтарының жарғысын>> бекітті. Жарғы 10 тарау, 319 параграфтан тұрады.
Жарғының мақсаты -- Қазақстанның солтүстік-шығыс өңірін әкімшілік, сот, саяси жағынан басқаруды өзгерту, рулық-феодалдық тәртіптерді әлсірету болды. Жарғы бойынша Сібір екіге бөлінді: орталығы Тобыл болған Батыс Сібір, орталығы Иркутск болған Шығыс Сібір. <<Сібір қырғыздарының жарғысында>> ауылды -- ауыл старшындар, болыстарды -- болыс сұлтандары, округтерді аға сұлтандар басқарды. Бұл Шыңғыс ұрпақтарының ықпалын әлсіретуге бағытталған шара еді.
"Орынбор қырғыздары туралы жарғы" - Ресей өкіметінің Кіші жүз қазақтарын жаңаша басқару мақсатында жасаған шарасы. 1824 ж. наурызда Сыртқы істер мин-нің жанындағы Азия департаментінде бекітілді. Оның жобасын Орынбор ген.-губернаторы П.К. Эссен дайындады. Бұл жоба бойынша Кіші жүзде хандық билікті жою туралы шешім қабылданды. Кіші жүз ханы Шерғазы Орынбор қ-на шақырылып, Орынбор шекара комиссиясының жұмысына кеңесші қызметіне тағайындалды. Кіші жүз жері - батыс, орта және шығыс әкімш. жүйелеріне бөлініп, оны билеуші сұлтандар басқарды. Жүздің бөлінуі рулардың орналасуына және олардың арасындағы билеуші сұлтандардың беделіне байланысты болды. Сондықтан бөліну аумағы жағынан да, халықтың саны жағынан да біркелкілік болған жоқ. Шекаралық комиссия құрамына төраға, төрт кеңесші, ауқатты қазақтардан тұратын төрт өкіл кірді. Шекаралық комиссияның міндетіне далада тәртіпті сақтау, жергілікті қазақ шенеуніктерінің тіршілігін қадағалау, салық жинау, сот істері, мед. жағын бақылауға алу кірді. Жергілікті әкімш-тің құрамына Кіші жүздің үш бөлігінің сұлтандары, дистанция басқарушылары кірді. Сұлтандарды Орынбор әскери губернаторы, ал басқа шендердің бәрін шекаралық комиссия тағайындады.
https://el.kz/content-3134_2439/

Реформаға дейінгі
Реформадан кейінгі
Басқару жүйесі

Аумақтық бөлінісі

Дәстүрлі билер соты

Дескриптор:
Оқушылар:
реформаға дейінгі басқару жүйесін жазады;
Реформадан кейінгі басқару жүйесіндегі өзгерістерді атайды;
реформаға дейінгі қазақ халқының аумақтық бөлінісін айтады;
реформадан кейінгі аумақтық бөліністерді жазып көрсетеді;
реформаға дейінгі сот билігі туралы айтады;
реформадан кейінгі дәстүрлі билер сотындағы өзгерістерді атайды;

Осы тапсырма арқылы бүгінгі сабақ мақсатына (Оқушылар патша өкіметінің 1822-1824 жж енгізген реформаларды түсіндіре отырып, қоғамға әкелген өзгерістерді анықтайды;) жетемін