Қан тобы

ВИДЕОСАБАҚ ЖОСПАРЫНЫҢ ҮЛГІСІ
Мұғалімнің аты-жөні:
Каирбеков Ерназ Куатович
Пән/Сынып:
Биология, 8 сынып
Қай аптаның нешінші сабағы
2 тоқсан
Тарау немесе бөлім атауы:
Қан айналым жүйесі
Сабақтың тақырыбы:
Агглютинация және резус-конфликт (жаңа тақырыпты меңгерту)
Оқу мақсаты:
8.1.3.7 агглютинация және резус-конфликт механизмдерін түсіндіру
Бағалау критериі:
+ Қанның агглютинациясын сипаттайды;
+ Резус-конфликт механизмін түсіндіреді
+ қанды дұрыс құймаудың зардаптарын, ана мен бала үшін резус-конфликттің қауіп-қатерін түсіндіреді
Саралап оқыту тапсырмалары
Уақы
ты
Кезеңдері
Тапсырма
Тапсырманың мақсаты
Мұғалімнің бақылауы мен зерттеуі не?
Бағалау
Ресурстар

7 мин
мин

Ұйымдас тыру
Сәлеметсіздер ме, оқушылар. Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы: Агглютинация және резус-конфликт (жаңа тақырыпты меңгерту).
Үй жұмысын тексеру кезеңі:
Сұрақтар <<Кім жылдам>> (әр сұраққа баллмен берілген ұяшық ішінде)
1. Қан неден тұрады? (плазма және қан жасушалары)
2. Қан жасушаларын ата? (эротроциттер, лейкоциттер және тромбоциттер)
3. ЖИТС тің алдын алу шаралары (жалпы мем., жеке шаралар жеке бас гигиенасы)
4. ЖИТС дегеніміз не? Оның алғашқы белгілеріқандай? (жүре пайда болатын имундық тапшылық синдромы, аурудың алғашқы кезінде ешбір ауырсыну сезбейді, дене тем. Көтеріледі, лимфа түйіні ұлғаяды, қаназдық байқалып, адам тез шаршайды)
5. Эдуард Дженнер кім, қандай еңбегі бар? (шешекке қарсы алғаш рет қолданған ағылшын дәрігері)
6. Гемоглобин дегеніміз не? ( қанда оттегін тасымалдайды)
7. Иммунитет дегеніміз не, негізін салған кім? (жұқпалы аурулар мен бөгде денеге қарсы тұру. Негізін салған - И.И. Мечников)
8. Иммунитет нешеге бөлінеді?
9. Антидене дегеніміз не?

Өткен сабақтарда өткендерді қайталау

Өткен тақырыптардағы оқушылардың білімін тексеру.

Презентация Слайд 1-2

Слайд 3

8 мин

Жаңа сабақ
Барлық адамдардың қаны 4 топқа бөлінеді: І, ІІ, ІІІ, ІV. Қан беретін адамды - донор (латынша <> - сыйлаушы), қабылдайтын адамды - реципиент ( латынша <> - қабылдаушы) дейді.
Қан тобы Мынадай топқа қан беруге болады Мынадай топтағы қанды құюға болады
Егер қан топтары сәйкес келмесе, эритроциттер желімденіп қалады. Эритроциттердің бірігіп қалуын агглютинация деп атайды. Агглютинациядан қан ұйып, ұсақ тамырлар бітеліп қалады да, адам өліп кетуі мүмкін.
І топты қанды қаны кез келген топтағы адамға құюға болады. Сондықтан қан тобы І адамды әмбебап донор деп атайды. Қаны IV топ адамға барлық төрт топтағы қанды құюға болады, оларды әмбебап реципиент деп атайды
Қан тобы - тұқым қуалайтын белгі және адамның бүкіл өмірінде өзгермейді.

Агглютиногендер
Агглютиногендер

Қан тобы
Эритроцит нәруыздары
Плазма нәруыздары
I
0
α, β
II
A
β
III
B
α
IV
AB
00

Резус-фактор (Rh - фактор) - адам мен макака-резус маймылыныңқанында (эритроциттерінде) болатынерекшенәруыз. Оны еңалғаш 1940 жылы К.Ландштейнер макака-резус (macacusrhesus) маймылының (атауосыданалынған) қанынан анықтаған.
Адамдардың 85%-ының қанында резус-фактор бар, олардыоң-резус (Rh+) депатайды. Ал адамдардың 15%-ында резус-фактор жоқ, оларды теріс-резус (Rh-) дейді.
Біз қанның құрамымен танысып болдық. Енді біз қанды топтарға бөлетінін білеміз. Ал оны кім және қашан ашқан деген сұрақтарға біздің тарихшылар жауап береді.

Слайд 4

Слайд 5

Слайд 6

Слайд 7

10 минут

Тәжірибе
Тапсырма №1. Сұрақ - жауап:
Резус фактор неден тұрады?
Егер қан тобы 4, резусы оң адамға резусы теріс, 3 қан тобын құйса, не болатынын болжап көріңіздер. Жауаптарыңды негіздеңдер.
Резус-конфликт дегеніміз не?
Резус-конфликт кезінде заманауи медицина көмектесе ме? Мысалдар келтіріп дәлелдеңдер.

Жаңа тақырыпты тәжірибе арқылы меңгеру
Резус фактормен резус-конфликт не екенін оқушылар түсінеді.
Дескриптор:
1. Резус-конфликтінің алдын алу жолдарын түсіндіреді

Слайд 8

10 минут

Бекіту

Тапсырма №2. Тәжірибе
4 пластик стакан, пипетка, заттық шыны, қызыл және көк тамақ бояғыштары.
4 стаканды алып 1, 2, 3, 4 деп белгілейміз. Сосын 2 стаканға қызыл бояғышты, 3 стаканға көк бояғшты қосыңыздар. 4 стақанға қызыл және көк бояғыштан қосыңыздар. Ал 1 стаканға ештеңке қоспаңыздар.
Сосын стакандарды жартылай сумен қосыңыздар. Бұл 4 түрлі қан тобы орнын босады. Әртүрлі қан тобынан таза заттық шыныға тамызып шығыңыз, бұл реципиенттің қан тобы. Енді басқа қан топтарынан осы заттық шыныға тамызыңыз. Екінші тамызған қан донордың қаны. Егер реципиенттің қанының түсі өзгермесе донордың қанын реципиентке құюға болады.
Сөйтіп барлық қан топтарының сәйкестігін тауып нәтижені кестеге жазыңыздар.

1 (00)
2 (А)
3 (В)
4 (АВ)
1 (00)

2 (А)

3 (В)

4 (АВ)

Тақырыпты меңгергенін анықтау

Оқушылардың қан топтарды бір біріне құю ережелерін түсінуін көмектеседі.
Дескрипторлар:
1. Қан топтарының сәйкестігін анықтайды
2. Қан құю ережесін түсіндіреді
oo
Слайд 9

5 мин
Рефлек сия:

<<Табысқа жету баспалдағы>>
1. Мен бүгінгі сабақта... түсінбедім, көңіл күйім нашар болды
2. Мен бүгінгі сабақта .... жартылай ғана түсіндім, көңіл күйім орташа болды
3. Мен бүгінгі сабақта.... жақсы түсіндім, көңіл күйім көтеріңкі болды

Слайд 10

Үй жұмысы
21. қан топтары және қан құю. Резус-фактор тақырыбын қайталап оқыңыздар.

Слайд 11