Қазақ тілі сабақтарында тиімді әдіс - тәсілдерді қолдану

Мустафина Гулия Тасбулатовна, шеберлік сағаты.
Тақырыбы: Қазақ тілі сабақтарында тиімді әдіс- тәсілдерді қолдану.

Мақсаты:
* тиімді әдіс-тәсілдер арқылы оқушылардың тілдерін дамыту
* мұғалімдер үшін сабақ жоспарлауда тиімді әдіс-тәсілдерді пайдалану; педагогикалық шеберлігін жетілдіру;
* мұғалімге көмекші құрал ретінде әдіс-тәсілдердің қолжетімді болуы;
Мемлекетіміздің білім беру үдерісіне енген жаңартылған білім беру бағдарламасы- заман талабына сай келешек ұрпақтың сұранысын қанағаттандыратын бағдарлама.
Міне, сол мақсатта дайындалған <<тиімді оқу>> әдістері, оқу мақсаттары мен білім беру бағдарламасы жобаға еніп, ұстаздар қауымына жаңартылған білім беру бағытымен танысу, жаңа серпіліс берді.
Тиімді оқу оқушылардың бойына белсенді оқуға ынталандыру, жеке, топтық, тұтас сыныптық жұмыс түрлерін ұйымдастыру, оқу үшін бағалау, сияқты қасиеттерді түрлі әдіс- тәсілдер арқылы қалыптастырады және дамытады.
Қазақ тілі сабақтарында <<Джигсо>>, <<Вен диаграмма>>, <<Теледидар дикторы>>, <<Тұжырым домолық карта>>, <<Ватсап сауалнама, <>, <<Класстер>>, <<Көңілді доп>>, <<Сауал доп>>сынды белсенді әдіс-тәсілдерді қолдануға болады.
<<Көңілді доп>> әдісінің негізгі мақсаты- оқушылар өз ойларын жүйелеп айтады. Бұл әдісті топпен, жұппен және жеке өткізуге болады. Жаңа сөздерді бекіту, мәтінмен жұмыс барысында қолдануға тиімді. Мысалы, <<Ұлттық ойындар>>, <<Наурыз мейрамы>> немесе <<Ұлттық салт- дәстүрлер>> тақырыбын алсақ, асықтарға (түрлі түсті қағаздарға жазып, кішірек доптарға, т.с.с. заттарға) жаңа сөздер немесе тірек сөздер жазылады. Сол сөзді оқып білім алушы өзі, жұппен немесе топпен жауап береді. Мысалы: <<Ұлттық ойындар>> тақырыбын алсақ, <<Көкпар>>, <<Асық ату>>, <<Бәйге>> т.с.с сөздерді жабыстырып, білім алушы сол сөз жайлы мағынасын айтады, сөйлем құрастырады немесе өз өмірімен байланыстырып әңгімелейді, постер алады, бес жолды өлеңді құрастырады.
1 топ: <<Көкпар>> сөзіне класстер жасайды.
2 топ : <<Бәйге>> сөзіне бес жолды өлең құрастырады.
3 топ: <<Бәйге>> және <<Қыз қуу>> ойындарына Венн диаграммасын толтырады.
4 топ: Мектепте қандай ұлттық ойындар өткізіледі? деген сұраққа жауап береді.
5 топ. Берілген сөздерге сәйкестендіру жасайды.
<<Асық ату>> -
<<Көкпар>> -
<<Қыз қуу>> -
<<Бәйге>> -

<<Сауал доп>> әдісінде мұғалім өткен материалды бекітуде қолдануға болады. Сұрақтарды, терминдерді, өткен жаңа сөздерді алдын-ала дайындап, түсті қағазға шығарып, допқа скотчпен жабыстырады. Оқушылар сол сөздің мағынасын зерттейтін немесе сол сөзді түсіндіретін болады немесе бір сөздермен сәйкестендіретін болады. Мысалы, ұлттық тағамдар тақырыбын алсақ, мұғалім бір топ мүшесіне допты береді. Доптан таңдаған сөзіне мағынасын, құрамын, жасалау жолын, өз ойын айтады. Солай доп барлық топтарды аралап шығады.
Ұлттық тағамдар: бесбармақ, наурыз көже, бауырсақ, қоспа, құрт, ірімшік
Мәтіндегі ең құнды ойды анықтауды мақсат етіп, жеңілден күрделіге көшу сипатында белсенді оқу дағдыларымен <<Маңыздылы қаймағы>> әдісі іске асады. Бұл әдістің тиімділігі- оқиға мәтінін шолып оқуға, ой елегінен өткізуге болады. Шеңберді толтыру барысында оқушылар ұсыныстар айта отырып, жаңа, тың идеялар қосады.
Өзіндік пікір қалыптастыруда <<Пікір сызығы>> әдісінің маңызы зор. Бұл әдіс арқылы оқушылар тың мәліметтермен танысып, бір- бірімен қарым- қатынас орнатады, ойларын өмірмен байланыстырып түйіндейді.

Сонымен қатар, сабақ барысында жаңа тақырыпты өту кезеңінде, рефлексия , бекіту кезеңінде Ватсап QR код мүмкіндігін қолданып келемін.
Ол үшін:
* Алдын ала топ тауын жазып чат ашылады. Чат ашқанда бір оқушыны ғана қосамын. Қалған оқушылар QR код арқылы топқа шығады. Бұл қашықтықтан оқыту кезінде немесе бала сабаққа келмей қалған жағдайда тиімді. Осы мүмкіндік арқылы сабақтың кез келген кезеңін өткізуге болады.
* Топ ашылғасын <<Пригласить по ссылке>>, <> сөзіне басып, QR код суретін шығару.
* Қалған оқушылар сканерлеу арқылы топқа қосылады.Бұны сабақта ғана емес, семинар, конференция т. с. с .шараларды өткізу барысында уақытты үнемдейді. Тіркеу қағазына уақыт кетпейді. Қатысушы мұғалімдер осы QR код арқылы тіркеледі де өз аты- жөнін, мектебін немесе де басқа ақпаратты жаза алады.
* Сабақты соңында <<Опрос>> мүмкіндігі арқылы қорытындылау немесе рефлексия барысында өткізеге қызықты.
* Ашылған топта скрепка суретіне басып, сұрақтарды теріп топқа жіберіледі. Сұрақтар саны және жауап саны шектелмеген.
Білім алушылар тапсырма орындап жатқан кезде терілген сұрақтар алдын ала жіберіледі. Бұл ең алдымен оқушыларға қызықты, екіншіден, уақытты үнемдейді, үшіншіден, жауап нәтижесі бірден шығады. Нәтиже бойынша мұғалім қорытынды жасайды, немесе келесі сабақтарда не өткізу, қандай форматта өткізу және қандай тақырып жайлы толық материалды дайындауды жоспарлайды. Осындай сауалнаманы сынып сағаттарында, әріптестер арасында да өткізуге тиімді.
Қазіргі таңда мемлекеттік тілді оқытуда белсенді әдістерді әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарынт ауып, жүйелі түрде қолдану - заман талабы. Тілді оқытып, үйретудің сапасын арттыру әр түрлі жағдайларға байланысты. Орыс топтарында оқытылатын қазақ тілі пәнінің түпкі мақсаты - оқушыларға қазақ тілін меңгерту, ойлау қабілеті мен сауаттылығын арттыру, қазақ тілінде сөйлеп, жаза білетін дәрежеге жеткізу, қазақ халқының әдет-ғұрпын, тарихын танып талаптандыру, тілін құрметтеуге тәрбиелеу, сонымен қатар Отанды, табиғатты, айналадағы құбылысты, тыныс - тіршілігімен жан-жақты терең таныстыру.
Назарларыңызға рақмет!