Отырар кітапханасы

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылардың сабаққа қатысуы мен дайындығын қадағалау

Жағымды психологиялық ахуал.

Оқушыларды 4 топқа бөлінді.

1-топ «Отырар» кітапханасы

2-топ «Александрия» кітапханасы;

3-топ «Ақсақ Темір» кітапханасы;

4-топ «Конгресс» кітапханасы;

4 сұрақ

«Отырар кітапханасы» бейнежазбасын ( https://www. youtube. com/watch?v=0u4ICe4Qj3g ) көріп, өз білетіндеріңді әңгімелеңдер.

Отырарда дүниеге келген Әл - Фараби туралы мағлұмат беріледі. М. Шахановтың «Отырар» өлеңінен үзінді оқиды.

Сабақтың тақырыбы, мақсатын бірге анықтаймыз

Оқылым тапсырмасы.

Мәтінді оқып, мәтін мазмұнын түсінуге, нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастырыңдар.

1-мәтін

Әйгілі Отырар кітапханасы «Отырар» кітапханасы әлемде «Александрия» кітапханасынан кейінгі екінші орынды алған. Әлемнің екінші үлкен білім бұлағы - Отырар кітапханасы Шыңғысхан шапқыншылығы кезінде жоғалып кетті. Бұрын Фараб аталған бұл қаладан тек ислам әлеміне емес, күллі дүние жүзіне аты мәшһүр, әлемдік ғылымға сүбелі үлес қосқан оқымыстылар шыққан-ды.

«Әлемнің екінші ұстазы» атанған бабамыз Әбу Насыр әл-Фараби ол әлемнің екінші ірі кітапханасында білім нәрінен сусындап өсті. Мұнда ежелгі сына жазуымен жазылған туындылар мен папирус орама қағаздарынан бастап, ортағасырлық Еуропа, араб және Қытай ғалым-оқымыстыларының шығармаларына дейін жинақталған. Міне, осындай кітап қоры өте бай кітапхана 1218 жылы пұтқа табынушы шапқыншылардың аяғына тапталды. Отырар кітапханасы ата-бабамыз мекен еткен алып аймақта ілім дәнін сепкен киелі жер болғаны ақиқат. Көптеген мұсылман ғұламаларының еңбектері арқылы Отырар кітапханасы біздің даламызға ислам дінінің таралуына өз үлесін қосты.

2- мәтін

Отырар кітапханасы - моңғол билігіне дейінгі Отырарда орналасқан әлемдегі ірі кітапханалардың бірегейі болған. Тарихи деректер бойынша, бұл кітапхананың негізін салушы ретінде ғалым әрі философ Әл-Фараби делінеді.

XII ғасырдың соңындағы кітап жинақтардың қараушысы Сунақ руынан шыққан Хисамуддин болған екен. Кейбір деректерде: «Кітапхана ауқымы жағынан тек Александрия кітапханасынан ғана кіші болған», - делінеді. Шыңғысхан Отырарды қиратқаннан кейін, кітапханаға не болғаны әлі күнге дейін белгісіз. Ондағы кітаптар жайлы да жазба деректерде айтылмаған.

Қазіргі кезде Отырар кітапханасының кітаптарының «тағдыры» жайлы сан алуан әңгіме бар. Осы жағымен ол іздеушілерді өзіне тартады. Кейбір деректер бойынша моңғол шапқыншылығы кезінде кітаптардың жерасты жолдарында сақталуы мүмкін екен. Ал, кейіннен оларды жеті жасар бала тауып алады делінеді. Дегенмен мұндай болжамдар нақты дәлелдерге негізделмегендіктен ғылымда әлі күнге дейін мойындалмай келеді.

Профессор Еренғайып ОМАРОВ Отырар кітапханасы туралы сұхбатында: «Александрия кітапханасы 391 жылы өртелген болса, Отырар кітапханасы сол жылдан бастап бері қарай, яғни 830 жылдай әлемдегі ең үлкен кітапхана болып тұрған. Ал енді тым батыл шешім айтар болсақ, Александрия кітапханасының басым бөлігінің өртелуі б. д. д. 47 жылға тиесілі екенін ескерсек, өрттен аман қалған кітаптары бар болған күннің өзінде Отырар кітапханасының қорынан аз болуы мүмкін. Олай болса, Отырар кітапханасы 1000-1200 жыл шамасындай уақыт дүние жүзіндегі ең үлкен кітапхана болған!», - дейді. сөзсіз.

Оқылымнан кейінгі

1- Тапсырма С. «Wordwall»

2-Тапсырма Ж. Мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты анықта

3- тапсырма: ЖЖ. Нақты ақпаратты анықтауға бағытталған сұрақтар құрастырады.

Дескриптор:

* мәтін мазмұнын түсінеді;

* нақты ақпараттарды анықтауға бағытталған сұрақтар құрастырады;

ҚБ

Мәтіннен негізгі және қосымша ақпаратты анықтаңыз

Дескриптор

Мәтінен негізгі және қосымша ақпаратты табады.

Берілген сөздерді негізгі түбір үстеулер

Туынды түбір үстеулерді сәйкестендір

Кеше, кешке, лек-легімен, ала жаздай, алдыңгүні, қыстай, ертең, қазақша, лезде, жылдам, шапшаң, баяу.

Негізгі түбір үстеулер

Туынды түбір үстеулерді

Дескриптор:

Негізгі, дара үстеулерді, туынды, күрделі үстеулерді табады. (LearningApps платформасы бойынша)

ҚБ

Т. «Микс» әдісі « Отырар кітапханасы»

М- Бес жолды өлең ( дескрипторы)

И- «Кітапхана мен оқырман» үстеу сөздер арқылы сұхбат құрайды

К- « Отырар кітапханасына саяхат» жоспар

С- Сюжетті сурет

Өзара бағалау