Мәтінді тілдік талдау

Пән
Қазақ тілі
Бөлім
Биотехнология және гендік инженерия келешегі. Синтаксис
Педагогтің аты-жөні
Мусина Анар Ермековна
Күні
09.02.23
Сынып 9
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы
Қазақстандағы биотехнология ғылымының дамуы
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары
9.3.3.1 мәтін құрылымын сақтай отырып, бірнеше графиктік мәтіндегі (диаграмма, кесте) деректерді салыстыру, маңызды тұстары мен үрдістерді (тенденция) анықтап жазу
9.4.4.3 сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата білу, түрлендіріп қолдану
Сабақтың мақсаты
оқылым мәтіндерінің қызметін, тілдік ерекшеліктерін, құрылымын салыстыра талдайды;
сабақтас құрмалас сөйлемдердің мағыналық түрлерін ажырата біледі, түрлендіріп қолдана алады
Құндылықтардыдарыту
белсенді өмірлік көзқарас, ізгілік, адамгершілік
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар

Cабақтың басы

3 минут

Ұйымдастыру кезеңі.
<<Әдемі ойлай және демала біл>> жаттығуы
-Толқыған кезде, асықпай дем алуға үйрен. Түзу отыр, қолдарыңды тізелеріңе салып, көздеріңді жұмыңдар, терең дем алыңдар:
- Ойша: <<Мен арыстанмын>>,-деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар;
- Дауыстап: <<Мен құспын>>,- деп деміңді ішке ал, сыртқа шығар;
- Дауыстап: <<Мен сабырлымын>>,- деп деміңді шығар. Сен сабырлысың, сенің қолыңнан бәрі келеді>>
Оқушылар осы сергіту сәтінен кейін сабаққа назар аударады.

Тамаша!

<<Иә. Сен сабырлысың, сенің қолыңнан бәрі келеді>>

Сабақтың ортасы.
Мғынаны ашу

5 минут

10 минут

5 минут

1-тапсырма. <<Ой шақыру>> әдісі
--------------------------------------------------------------------------------
Видеоматериал.
--------------------------------------------------------------------------------
<<Синквейн>> әдісі арқылы Биотехнология сөзіне талдау жасайды.
--------------------------------------------------------------------------------

2-тапсырма. Оқылым тапсырмасы
Мәтінді тілдік талдау.
Тақырыбы:
Қызметі:
Идеясы
Тілдік құралдары: абзац, сөйлемдер түрі т.б.
Саралау. Қарқын арқылы саралау тәсілі жүреді: мұғалім оқушылардың өз қатесін өзі табуына мүмкіндік бере отырып, дұрыс жауап беруге жетелейді.

Өткен сабақтарға кері байланыс.
--------------------------------------------------------------------------------
Құрмалас сөйлем. Жасалу жолы. Мағыналық түрлері. Өткен сабақта алған білімдерін еске түсіреді.
3-тапсырма. ӘТН - Сабақтас құрмалас сөйлем, жасалу жолдары, мағыналық түрлері

Оқулықпен жұмыс. 3-тапсырма

Саралау. Оқушыға жеке қолдау көрсету арқылы саралау
Қолдау сұрақтары: Осы теориялық мәліметтермен бұрын да жұмыс жасағанбыз. Есіңізге түсіріңізші. Сыныптасыңызға көмек көрсетіп жіберіңізші.

Оқушылар жалпы білетін мәліметтерін ортаға салады.
Биотехнология

Оқушы жауаптары бағаланады.

Оқушылар оқылым мәтінімен танысады.

1-топ. Тақырыбын жазады.
2-топ. Қызметін анықтайды.
3-топ. Идеясын ашып жазады.
4-топ. Тілдік құралдарын талдайды: абзац, сөйлемдер түрі т.б.

Топтар жазған жұмыстарын тақтаға іледі.

Үйге берілген сөйлемдер талданады (қарсылықты б.с.қ.с.)

Оқушылар 3-тапсырманы жазбаша орындайды.
Дескриптор:
- сұрақтарға жауап береді;
- ой қозғау сұрақтарын талқылайды;
- өз ойын мысалдар арқылы дәлелдейді

ҚБ. Мадақтау әдісі арқылы бағалайды.

Дескриптор:
- мәтіннің тақырыбын табады;
- қызметін анықтайды;
- идеясын ашады;
- тілдік құралдарын талдайды

ҚБ. Температураны өлшеу әдісі арқылы бағалайды.

Дескриптор:
- сабақтас қ. с. жасалу жолын түсінеді;
- мағыналық түрлерін біледі;
- мысалдар талдау арқылы ажыратады;
ҚБ. Топтар бір-бірін ұсынылаған дескриптор өлшемдерін негізге ала отырып, бағалайды

Сабақтың соңы
Ой толғаныс.
Кері байланыс
7 мин.

<<Еркін жазу>>

Мұғалім қорытындылайды.
Сөздер генераторы арқылы сабақ барысында қарастырылған жаңа ақпарат жайында, одан алған әсері, не үйренгені, нені әлі де біле түсу керек екені т.б. туралы өз пікірін онлайн жазып, вацап чаты арқылы мұғалімге жолдайды.
Мұғалім оқушыларды <<Бас бармақ>> әдісі арқылы бағалайды. Жарайсың!
Жақсы!
Талпын!

Үй тапсырмасы.

Температураны өлшеу

Бұл әдіс оқушылардың тапсырманы дұрыс орындап жатқандықтарын тексеру үшін қолданылады. Ол үшін оқушылардың іс-әрекеттері тоқтатылады және ұстаз <<Біз не істеп жатырмыз?>> деген сұрақ қояды. Оқушылардың осы сұраққа жауап беруіне қарай мұғалім олардың тапсырманың негізгі шартын түсінгендіктері немесе оны орындау барысы жайлы мағлұмат алады. Кейбір жағдайда ұстаз жұптардың немесе топтардың бірінен тапсырманы қалай орындап жатқандықтары жайлы айтып берулерін ұсынады. Ал қалғандары оларды бақылап, өздері не істеу керегі жайлы түсінік алады.

Оқиғаны ретімен баяндайтын мәтін әңгімелеу мәтіні деп аталады. Ол сөйлемдер іс-қимылды білдіреді. Әңгімелеу мәтінінің ерекшелігі: 1) Мәтін <<не істейді, не істеді>> деген сұрақтарға жауап береді. 2) Тірек сөздері - етістіктерден болады. 3) Сөйлемдер тізбектеле байланысады. Мәтін соңына қарай негізгі ой айтылады.

Зат немесе құбылысты суреттеп, сипаттайтын мәтін сипаттау мәтіні деп аталады. Ол сөйлемдер заттың сынын білдіреді. Сипаттау мәтінінің ерекшелігі: 1) Сөйлемдер заттың түр - түсін, қасиетін суреттейді. 2) Сипаттау мәтіні << Қандай?>> деген сұраққа жауап береді. 3) Тірек сөздер - сын есімдерден болады.

Оқиға, құбылыстардың себебін дәлелдейтін мәтін пайымдау мәтіні деп аталады. Сөйлемдер себебін ашып көрсетеді. 1) Пайымдау мәтіні <<Неліктен?>> деген сұраққа жауап береді. 2) Бірінші сөйлемде негізгі ой айтылады. Ал қалған сөйлемдерде сол ой дәлелденеді. 3) Тірек сөздері - "өйткені", "себебі", "біріншіден ", "екіншіден,"--- деген сөздер