«тіл дамыту» қазақ тілі пәні бойынша вариативтік курстың бағдарламасы

Қарағанды облысы Шет ауданы

Жарық орта мектебі

«Бекітемін» «Келісемін»

Аудандық білім беру бөлімінің Жарық орта мектебінің

бастығыҚ. Б. Далабаев. директоры Қ. А. Ақашева

« » 20 « » 20

«Тіл дамыту»

қазақ тілі пәні бойынша вариативтік курстың бағдарламасы

2009 - 2010 оқу жылы .

Тіл дамыту бағдарламасының күнтізбелік тақырыптық жоспары.

Аптасына 1 сағат. Барлығы 34 сағат.

№

Өтілетін тақырыптар

Сағаты

Уақыты

Орындалатын

жұмыс

түрлері

№:

Өтілетін тақырыптар: Курстың мақсаты мен міндеті. Оқушыларға қойылатын талаптар. Тіл дамыту сабағында біз не білеміз?

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері:

Абай

«Білімдіден шыққан сөз», жаттау, сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Синтаксистік талдау. Жай сөйлемді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Мәтінді мазмұндау, сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Бастауышты сатылай комплексті талдау

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Мәтін құрастыру

№:

Өтілетін тақырыптар: Баяндауышты сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Шығармашылық диктант

№:

Өтілетін тақырыптар: Толықтауышты сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Жұмбақ құрастыру, сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Анықтауышты сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері:

Шәкәрім

«Жастарға» мазмұндау

№:

Өтілетін тақырыптар: Пысықтауышты сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Сценарий құрастыру

№:

Өтілетін тақырыптар: Жалаң, жайылма сөйлемдерді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері:

Н. Назарбаев

жолдаудан үзінді сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Толымды, толымсыз сөйлемдерді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері:

«Әр өлеңі - бір әлем»

Шәкәрім Қ. мазмұндау

№:

Өтілетін тақырыптар: Жақты, жақсыз сөйлемдерді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері:

Н. Назарбаев

«Абай туралы» сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Атаулы сөйлемдерді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 1

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: «Аталар сөзі - ақылдың кені» сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Етістіктің шақтарын сатылай комплексті талдау

Сағаты: 3 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: «Тәлім сөз - тәрбие туралы» жаттау, сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Етістіктің райларын сатылай комплексті талдау

Сағаты: 3 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Даналардан шыққан сөз» сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Сөйлемнің байланысу түрлері мен тәсілдерін сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: «Аталы сөз - баталы сөз» сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Қиысуды сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Жұмбақ шешу шешіміне сатылы кешенді талдау

№:

Өтілетін тақырыптар: Меңгеруді сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Теориялық материалмен жұмыс

№:

Өтілетін тақырыптар: Матасуды сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Ақпарат сараптамалық, бағдарлама жасау

№:

Өтілетін тақырыптар: Жанасуды сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Баяндама жасату

№:

Өтілетін тақырыптар: Сөз тіркесін сатылай комплексті талдау

Сағаты: 2 сағат

Уақыты:

Орындалатынжұмыстүрлері: Ақпарат - сараптамалық, бағдарлама жасау

Бұл бағдарлама тіл білімінің келесі бір саласы синтаксис бойынша тілдік материалдарды сатылай кешенді талдауға арналады.

Мұнда синтаксистік материалдарды сатылай кешенді талдау: сөз тіркесі, оның түрлері, жай сөйлем, олардың түрлері жайлы меңгерген теориялық материалдарын рет-ретімен сызба бойынша жүйелі талдап үйренуге, оқушылардың сөздік қорын молайтуға, өз ойын жатық сөйлемдермен жеткізе білуге, көркем мәтіндерді мәнерлеп сазына келтіріп оқуға, сөйлемде айтылған ойдың мәнін, мазмұнын жете меңгеруге ықпалын тигізеді.

Тілдік материалдарды сатылай кешенді талдай меңгерту-оқушылар білімін тереңдетіп, берілген білімнің ұзақ уақыт естерінде сақталатындығын көрсетеді.

Бағдарламаның көздеген мақсатының бірі - тілдің рухы. Тілдің рухы деген өте бір құдыретті ұғым. Олбіздің салт-санамыз, дәстүріміз, ұлттық психологиямыз, дүние танымымыз.

Бағдарлама 7 сыныптың қазақ тілі пәні материалдарын (тереңдетіп) кең көлемде меңгертуге арналған. Барлығы - 34 сағат, аптасына 1 сағаттан жүргізіледі.

Мақсаты:

Тұлғаны синтаксистік материалдарды ашық ажырата білуге үйрету.
Сөздік қорын молайтуға, өз ойын жатық сөйлемдермен жеткізе білуге дағдыландыру.
Көркем мәтіндерді мәнерлеп, сазына келтіріп оқуға баулу.
Сөйлемде айтылған ойдың мәнін, мазмұнын жете меңгере білуге қалыптастыру.

Міндеттері:

Өз бетімен іздене білуге үйрету.
Қосымша материалдармен сауатты жұмыс істей білу.
Шығармашылық қасиеттерін дамыту.

Міндетті деңгейге қойылатын талаптар:

өз беттерімен мәтіндер, сценарийлер құрастыра білу;
талдау, пікір айта білу;
тарихи - мәдени, рухани мұраларды тіл арқылы меңгерту
Шағын мақала, өлең, ертегілерді ойдан шығарту, талдау жасауға икемдеу.

Мүмкіндік деңгейге қойылатын талаптар:

қазақ тілінің (танымдық) халықтық сипатын танытатын тілдегі сөйлемдердің түрлерін, олардың атқаратын қызметін, байланыс түрлерін терең меңгере отырып, қазақ тілінің сөз байлығын, әр сөздің мағыналық ерекшелігін жете танып, өмірде таңдап, талғап қолдана білу.
Ауызекі сөйлеу барысында, түрлі жазба жұмыстарын орындау барысында сауатты сөйлеп, сауатты жазу машығын қалыптастыру.

Күтілетін нәтиже:

өздігінен шешім қабылдап, өз шешімінің нәтижесін бағалай алады;
сөздерді мақсатқа, негізгі ойға, мазмұнға сәйкес өз бетінше талдап қолдана алады;
сөздік қорын өз бетінше толықтырады;
оқу материалдары бойынша дискурсқа (диалог, сұхбат, әңгіме, инсценировка, пікір алмасу) т. б. қажетті дағдыларды меңгерді.

Тіл дамыту бағдарламасының мазмұны

І Кіріспе

Курстың мақсаты мен міндеті . Оқушыларға қойылатын талаптар . Тіл дамыту сабағында біз не білеміз ?

Міндетті деңгей :

- Оқушыларға қойылатын міндеттер мен мақсаттар айтылады, синтаксистік

талдаудың сызбасымен таныстыру .

- Жай сөйлемнің түрлерін сатылы кешенді талдау.

Міндетті деңгей :

Жай сөйлемді түрлеріне ажырата алады, (сөйлеу тілдері дамиды ), сызба арқылы талдауды үйренеді.

Мүмкіндік деңгей :

- Өлең немесе қара сөзбен жазылған шығарманы мазмұндай білуге үйренеді,

пікір білдіруге қалыптасады, өсиет сөздерді күнделікті өмірде қолдану

қасиетін үйренеді .

Сөйлем мүшелері :

Сөйлем мүшесін - әр уақытта сөйлем ішінде қарастырылатын синтаксистік

категория .

Сөйлем мүшелерін грамматикалық - мағыналық белгілеріне, құрамына,

құрылысына сатылы кешенді талдау.

Сөйлем мүшелерінің құрамын, лексика - грамматикалық мағынасын ықшамдау

принципімен өрнектеу, сатылы кешенді талдау

Сөйлем мүшелерінің қызметін сатылы кешенді талдау

Мүмкіндік деңгей :

- Мәнерлеп сөйлеуге үйренеді, жаттап алу қабілеттері дамиды . Өлеңнің, қара

сөздің мәнін түсіндіріп, ой қорытуға қалыптасады .

Міндетті деңгей :

- Сөйлем мүшелері туралы ұғымдары кеңейеді . Түрлерін тұлғасына,

мағынасына қарай ажырата алады . Сатылы кешенді талдау арқылы сөйлеу

тілдері дамиды.

Жай сөйлем және оның түрлері

Жай сөйлемнің айтылу сазымен мазмұнына, түріне, құрлысына сатылы кешенді талдау

Міндетті деңгей :

Жай сөйлемнің қызметін сатылы кешенді талдау, лексика - грамматикалық мағынасын ықшамдық принципімен өрнектеу . Сауатты сөйлеп, жазуға үйрену.

Мүмкіндік деңгей :

Жай сөйлемнің мағыналық түрлері, құрамы, қызметі туралы берік ұғым қалыптасады . Ықшамдық принципімен өрнектеу тәсілін меңгереді . Жаңылтпаш, жұмбақтар арқылы ойлау дағдысы, ұйқастыра білу дағдысы қалыптасады.

Етістіктің шақтарын сатылы кешенді талдау

Міндетті деңгей :

Сөйлеп тұрған сәтпен байланысты қимылдың мезгілін, шақтың мағынасын сатылы кешенді талдау

Лексика - грамматикалық мағынасын ықшамдау принципімен өрнектеу . Сауатты сөйлеп, жазуға үйрену

Мүмкіндік деңгей :

Мәтінмен жұмыс істеу дағдылары қалыптасады, ойларынан мәтін жазуға үйренеді . Өз пікірлерін айта білу, дұрыс сөйлей білу қабілеттері артады .

Етістіктің райларын сатылы кешенді талдау

Міндетті деңгей :

Етістік қимылдық, іс - әрекеттің, жай - күйдің, өтуі бір жағынан айтушының,

я сөйлеушінің пікірімен, екінші жағынан, ол пікірдің, ақиқат шындыққа катысын білдірумен байланысты екендігін терең түсінуге мүмкіндік беріледі .

Мысалдар арқылы ықшамдау принципі бойынша жұмыс істеуге қалыптасады .

Мүмкіндік деңгей :