Сілтеу, сұрау есімдігі

Атырау облысы, Құрманғазы ауданы, Нұржау қазақ орта

мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Рыскалиева Майя Нұржанқызы

Сабақтың тақырыбы : Сілтеу және сұрау есімдігі

Мақсаты:

Білімділік - Сілтеу, сұрау есімдіктерді түсіндіре отырып, бір - бірінен

ажырата білуге үйрету, есімдіктің мағыналық түрлері

жөніндегі білімдерін тиянақтау;

Дамытушылық - Оқушының ойлау қабілетін, тіл байлығын жетілдіру,

танымдық қызығушылығын дамыту, шығармашылық

белсенділігін арттыру;

Тәрбиелік - Әр түрлі жаттығу жұмыстарын жүргізу арқылы ұқыптылыққа,

сауатты жазуға, ауызша, жазбаша сөйлеуде қолдана білу

арқылы көркем, бейнелі сөз ретінде пайдалануға,

ұшқырлыққа, адамгершілікке тәрбиелеу;

Сабақ түрі: Жаңа сабақты меңгерту

Сабақтың әдісі: Топтастыру, сұрақ - жауап, жаттығу жұмыстары

Сабақтың көрнекілігі: Компьютер, мультимедиа.

Пәнаралық байланыс: әдебиет сабағы

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

«Топтастыру» стратегиясы арқылы оқушылар білгендерін жазады

Жұмбақтар кезеңі

1. Жеп көріп ем өзін мен

Жас шығарды көзімнен

(пияз)

2. Мен әдемі моншақпын,

Ірі емеспін, ұсақпын

Мойнына ешкім таға алмас,

Мендей мөлдір таба алмас

(шық)

3. Ол күнді күзетеді,

Күн оны күзетеді.

(күнбағыс)

4. Ол келсе, орман шулайды,

Толқып теңіз тулайды.

Қуса өзін қуады,

Ешкім оны қумайды.

(Жел)

5. Өзін көзің көрмейді,

Барлық тілде сөйлейді.

Сен мен десең, мен дейді,

Сен кел десең, келмейді

(Жаңғырық)

Жаңа сабақты кесте арқылы түсіндіру

Есімдік түрлері

Сілтеу

Сұрау

Есімдік түрлері: Ережесі

Сілтеу: Мегзеу, нұсқау, көрсету мағыналарын білдіреді

Сұрау: Жауап алу, мақсаты мен сұрау мағынасында қойылған сұрақтар. (Қазақ тіліндегі барлық сұраулы сөздер жатады)

Есімдік түрлері: Жасалу жолдары

Сілтеу: Бұл, сол, ол, әне, міне, мынау, мына, осы, осынау, ана, анау, сонау т. б

Сұрау: кім? не? қай? қандай? қанша? неше? нешеу? нешінші? қайдан? қалай? қашан? қайдағы? қашанғы?

Есімдік түрлері: Мысалдар

Сілтеу:

Осы маңайда мал жайылымы бар.

Бұл жарыста біз жеңеміз.

Мына көк қақпа - Құрмаш үйінің қақпасы.

Сұрау:

Кезекті қай оқушыға береміз?

Сендерге бұл кітапты кім берді?

Бұл ұстаздық еткен отыз жылдың ішінде алдымнан кімдер өтпеді дейсің?

Жаңа сабақты бекіту мақсатында оқушылармен жұмыстар жүргізу.

Мәтінмен жұмыс.

Бұғы ана туралы ғажайып ертегі

Бала осы кеште Бұғы ана туралы ғажайып ертегіні тыңдағысы келіп еді. Бұл ертегіні айтуды Момын атаның өзі де жақсы көретін. Бірақ бала атасын мазалағысы келмеді. Атасынан жаттап алған сыбырлап айта бастады. Бұл баяғыда болған хикая. Сол ерте заманда суы мұздай үлкен өзен жағасын қырғыздың бір тайпа елі жайлапты. Ол өзеннің атын Енесай дейді екен. Ол өзі бұдан алыста Сібір дейтін жрде ағатын көрінеді. Осы жерден атты адамның өзі үш жыл, үш айда зорға жетеді. Қазір ол өзенді Енесай деп атайды, жағасын әр алуан ел жайлапты.

Мәтін бойынша тапсырмалар:

1. Берілген мәтіннен есімдіктерді тапқызу. Есімдіктің қай түріне жатады?

2. Есімдіктерге талдау жасаңыз.

І топ. ІІ топ. ІІІ топ.

Осы - Сол - Бұл -