Статистикалық мәліметтерді топтау және талдау

А) Ықтималдық, арифметикалық орта, мода, медиана, ауытқу ұғымдары бойынша білімдері толығады.

В) Жоғарыда аталған түсініктер бойынша есептер шығарады.

С) Статистикалық мәліметтерге топтау жүргізіп талдайды;

Түсіндіру, сұрақ-жауап,

Оқытудағы жаңа тәсілдер: постер құру, топтық, жұптық әңгіме.

Сыни тұрғыдан ойлау стратегиялары: «БББ» кестесі, «Ойлан, бірік, бөліс», «жоғары және төмен мәртебелі сұрақтар»

АКТ: Power Point, сергіту сәтін ұйымдастыруда видеоролик, ғаламтор және оқулықпен жұмыс.

Оқыту формасы: жеке, жұптық, топтық жұмыс

Жұмағұлова З, Тулеубаева С. Алгебра-8: Дидактикалық материалдар.

АКТ, проектор, топтарға арналған тапсырма парақтары, үлестірме тапсырмалар, түрлі түсті қарындаш, сызғыш.

Сыныптағы ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру мақсатында оқушылармен ортаға дөңгеленіп тұрамыз, қызыл түсті қолды бір-бірімізге тілек айта отырып беріп шығамыз. Оқушыларды топқа бөлу үшін үстел үстінен теріс қарап жатқан фигуралар арқылы бөлдім. Әр топтың басшысы, хатшысы және баяндамашысы бар. Білім беру үшін бағалау және оқуды бағалау негізінде оқушыларды бағалау парағымен таныстырамын және бағалау парағын әр топтың басшысына беремін.

Бағалау парағы:

2 мин

Білім беру мен білім алудағы жаңа тәсілдер модулін қолдану.

Миға шабуыл 6 мин

1. Кездейсоқ оқиғалар дегеніміз не?

2. Ақиқат оқиға дегеніміз не?

3. Мүмкін емес оқиға дегеніміз не?

4. Математикалық статистика қай мақсатта қолданылады?

5. Санды мәліметтер қандай мақсатпен реттеледі?

6. Математикалық статистиканы қандай жағдайда қолданған ыңғайлы?

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту және оқу.

Деңгейлік тапсырмалар 20мин

А деңгейінің есебі

№308, №311

В деңгейінің есебі

№314, 317

С деңгейінің есебі

№322, №323

Сыныптағы дарынды және талантты балаларды оқытуды қолдану.

Қосымша тапсырма

А: Адамдар бір күнде қанша шай ішетіні туралы сұрау жүргізілді: Қанат -5; Айша - 4; Дулат -6; Жүсіп -8; Фарида -6; Самат-7; Шынар -6. Айжан бір күнде өзі ішетін шайдың кесе саны жоғарыда көрсетілген сандардың модасына тең екенін айтты. Ол күніне қанша шай ішеді?

В: Дүкенге бірнеше адамның сатып алған тауарларының саны тіркелген: 5; 4; 3; 7; 4; 8; 6; 3; 3; 12; 1; 3. Сандарды өсу ретімен орналастырып, неше топқа бөлінетінін анықтаңдар. Модасы мен арифметикалық ортасын есептеңдер. Жауабы: 8 топ; мода -3, мединана - 4, арифметикалық орта - 5.

С: Жеке шаруашылық 9 егістік жерге бидай екті. Бір егістік жердің әр гектарына 21 центнерден өнім алынды. Басқа егістік жерлеріндегі егін өнімділігі: 24, 18, 28, 18, 24, 24, 21, 22, 19. Осы сандардың арифметикалық ортасын, медианасын, модасын табыңдар.

Оқушылар өз деңйгелерін таңдап есептер шығарады.

Дарынды оқушыға арналған қосымша тапсырма. Жоғары деңгейлі оқушылардың барлығы деңгей есептерін және қосымша тапсырманы да орындайды.

Сыни тұрғыдан ойлауды қолдану.

Топпен жұмыс 7 мин

Топтағы оқушылар аяқ киімінің өлшемінің арифметикалық ортасын, модасын, медианасын анықтаңдар. Аяқ киім дүкенінің басшысы осы өлшемдердің қайсысын жақсы білуі тиіс?

«Ойлан, бірік, бөліс»:

Ақиқат, мүмкін емес, мүмкін сөздерін қолданып, ықтималдыққа мысал келтіріңдер:

Оқушылар топ болып жұмыс жасайды. Басшылар басқарып, хатшылар толтырып, баяндамашылар презентацияларын қорғайды.

Әр топ келесі топтың жұмысына талдау жасап, сын айтады.

«Сіз шын мәнінде мақтан тұтатын бір мысалды табыңыз да оны дөңгелетіп сызыңыз. Бұл неге ұнайтыны туралы көршіңізге және тобыңызға айтыңыз».

Сыни 5 минуттық эссе жазу

Тақырыбы: Оқиға, ықтималдық

Сабақты бастамас бұрын алдын-ала сыныптағы оқушыларды геометриялық фигураларды таңдау арқылы бөлдім. Осы кезде мен таңдаған жоғары деңгейлі оқушым Камалов Еркін және төмен деңгейлі Муратов Ерболат дөңгелек тобына кетсе, орташа деңгейлі Махмұт Әлім төртбұрыш тобына бөлінді.

Диалог негізінде оқыту және оқу белсенді жүзеге асатындықтан, сабақтарымды сыныпты топқа бөліп, психологиялық ахуал тудыру мақсатында интерактивті тақта арқылы көрсетілген видеороликтегі таңғы жаттығуды жасатып (Қосымша 1) .

«Сен ғажайыпсың» тренингін өткіздім. (Қосымша 2) Алдымен, ынтымақтастық атмосферасын орнату үшін, сабақты сергіту сәтінен бастағанда, оқушылардың көңіл-күйлерінің көтерілгенін байқадым. Одан соң «Сен ғажайыпсың» атты тренинг өткізгенде оқушылар өздерінің сыныптастарының жақсы қасиеттерін айту арқылы ашыла түсті. Мысалға, төмен деңгейдегі Муратов Ерболатты, сыныптасы: «сен ғажайыпсың, себебі қай кезде адамды күлдіртуді білесің» десе, ал Еркінді «сен сыныпта әрқашан алғашқылардың бірісің» деп айтулары арқылы бірін - бірі қуантып тастады. Осындай көңіл - күйден кейін сабақты бастадық. Және сабақта оқылатын тақырыптан нені білу керектігін, қандай нәтиже күтілетінін оқушылар маршруттық карта арқылы анықтап алды.

Маршруттық картаның тиімді жақтары көп екен, өйткені, математика пәніне қабілетті бар оқушылар өзбетімен, әзірше оқуда кедергісі бар оқушылар көршісімен немесе деңгейлік есептер шығару арқылы сабақта жұмыстана білді. Келесі кезеңде оқушылар үй жұмысын сағат тілімен бағыттас, бағалау парағына өзара бағалап өтті. (Қосымша 3)

Сыныпта сұрақ қою маңызды дағдылардың бірі болып табылады, себебі сұрақ дұрыс қойылған жағдайда сабақ берудің тиімді құралына айналады және де оқушылардың оқуына қолдау көрсетіп, оны жақсарта және кеңейте алады. Оқушылардың тақырыпты түсінуіне қол жеткізуі үшін сұрақтардың екі түрі - төмен дәрежелі және жоғары дәрежелі сұрақтар қолданылады. Төмен дәрежелі сұрақтар жаттап алуға бағытталса, ал жоғары дәрежелі сұрақтар қою арқылы ақпаратты белгілі бір жолдармен қолдануға, қайта құруға, кеңейтуге, бағалауға және талдауға бағытталуы тиіс. (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 41б. ) .

Сұрақ қоюдың техникасын басшылыққа ала отырып, мен сабақта сұрақтың екі түрінде қолдандым. Мысалға алдымен мәртебесі төмен сұрақтардан бастадым.

-Арифметикалық орта дегеніміз не? Оны қалай табамыз?

-Мода дегеніміз не?

-Медиана дегеніміз не? Ол қалай табылады?

-Өзгеріс ауқымы дегеніміз не? Оны қалай табамыз? Осы сұрақтарға жауап беру кезеніңде, барлық топ қиналмастан жауап берді. Ал мәртебесі жоғары сұраққа қиналғандар көп болды. Сұрақ қойылғаннан кейінгі кідіріспен қатар зерттеуде мұғалім оқушының жауабын алғаннан кейін де кідіріс жасау қажет екенін атап көрсеткен Харгривс және Гэлтон (2002) жалпы алғанда мұғалім сұрақ қойғаннан кейін оны қайталап, немесе сол сұрақты өзге оқушыға басқаша қоймас бұрын шамамен 2 секунттай кідіретіндігін анықтаған. (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 42б. )

Ойлауға берілетін уақыттың ұлғаюы оқушыларға өз жауаптарын түзетуге, нақтылауға және дұрыстауға мүмкіндік береді. Оқушы дұрыс жауап бермеген жағдайда мен ойлануға уақыт беріп отырдым. Сол кезде оқушының ойлау қабілеті артады, өзінің қателігін түзетуге мүміндік алады. Қатесін өзі түзей отырып, өзіне деген сенімділік артады.

Мәселен, жоғары деңгейлі Тынымова Фаруза «Статистика қай мақсатта қолданылады?» деген сұраққа ол «статистика халық санағын есептеу үшін, мысалға алатын болсам: бізге жазда, қыста үйге санақ жүргізіп жүреді. Осы арқылы олар мектепке дейінгі, мектеп оқушысын, яғни 18 жасқа және олардың ата-аналары туралы мәліметті біліп отырады. Бұл тек біздің мектепте емес, барлық жерде есептеліп, мәліметтерді топтау арқылы талдайды» деді. Ал, орташа деңгейдегі Махмұт Әлім «күнделікті жарнама роликтерінен бізге зиянды заттарды қолдану арқылы, өкінішке әкеліп соқтыратыны туралы статистика жүргізеді» деп өмірмен байланысты тамаша ойларымен бөлісті. (Қосымша 4)

Сын тұрғысынан ойлау стратегияларын пайдалану оқытудың әртүрлі формаларын