Жыныс жасушаларының дамуы. ұрықтану, оның генетикалық маңызы. п.ж. №1алкоголь мен шылым шегудің ұрпаққа әсері

Сабақ жоспары №13

План учебного занятия
Күні 7 12 11 Пән биология тобы ШК-11-9-А
Дата Предмет группа

Оқытушының Т.Ә.А. Қайырбекова И. А.
Ф.И.О. преподавателя

І. Сабақтың тақырыбы Жыныс жасушаларының дамуы. Ұрықтану, оның генетикалық маңызы. П.ж. №1Алкоголь мен шылым шегудің ұрпаққа әсері.
Тема занятия
Сабақтың типі жаңа білім беру және бекіту сабағы
Тип занятия
Мақсаты
Задачи
А) білімділік жыныс жасушасының даму сатылары, организмдердің жеке дамуы, есірткі заттар, олардың жеке ағзаның дамуына әсері туралы білім қалыптастыру
Образовательные
Ә) тәрбиелік Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, жер бетіндегі тіршілікке қамқорлық көрсету
Воспитательные
Б) дамытушылық Ойлау, есте сақтау қабілеттерін арттыру.
Развивающие
ІІ. Күтілетін нәтиже:
Ожидаемые результаты
а) оқушылар білу керек жыныс жасушасының даму сатылары, организмдердің жеке дамуы, есірткі заттар, олардың жеке ағзаның дамуына әсерін білу
учащиеся должны знать
ә) оқушылар игеру керек
Учащиеся должны уметь ағзаның даму сатысын білу, өсу мен дамудағы физиологиялық ерекшеліктерді сипаттау
оқушылар меңгеру керек
учащиеся должны владеть қосымша ақпараттармен жұмысы
ІІІ. Сабақтың әрбір кезендерінің әдісі мен тәсілдері
Метод и приемы каждого этапа занятия репродуктивті , биологиялық диктант, <<сын тұрғысынан ойлау стратегиясының>> негізгі элементтері, жобалау технологиясы, графикалық диктант
IV. Құралдар: интерактивті тақта, компьютер
средства
Сабақтың барысы
Ход урока
І. Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу. Оқушылардың
Организационная часть сабаққа қатысуын қадағалау және тексеру . Оқушыларды екі топқа бөлу. Сабақтың мақсатымен таныстыру. Бағалау парағын тарату, түсіндіру.
ІІ. Қайталау
Повторение :
1 тапсырма : Көбею дегеніміз не? Көбеюдің қандай формаларын білесіздер? Сөз шебер сайысы
2 тапсырма. Пирамида шыңына ұмтылу Митоз тақырыбы 1 топ
Білгір болсаң шешіп көр интеллектуалдық ойын Мейоз тақырыбына 2 топ
3 тапсырма Суретшілер сайысы
4 тапсырма: Венн диаграммасын толтыру . Митоз және мейоз
ІІІ. Түсіндіру
Объяснение Тақырыпты ашу мақсатында проблемалық сұрақтар қою:
Мейоз процессі нәтижесінде не пайда болады?
Жынысты көбеюге неше дара қатысады? Кім?

Сабақтың барысы:
Жоспар:
1. Жыныс жасушасының дамуы:
Гаметогенез- аналық және аталық гаметалардың қалыптасуы;
* сперматогенез- аталық жыныс жасушаларының қалыптасуы
* овогенез- аналық жұмыртқа жасушасының қалыптасуы.
Жыныс жасушаларының даму бірнеше сатыдан тұрады:
* көбею сатысы- митоз арқылы жасушаның бөлінуі
* өсу сатысы- диплоидты жасышаның размері ұлғаюы
* пісу сатысы- мейзодық жолмен жасушаның бөлінуі,
* қалыптасу сатысу жыныс жасушаларының аталық пен аналыққа айналуы.

Адам ұрығының алғашқы дамуындағы ерекшеліктер
Ағзаның жеке дамуын онтогенез деп атайды. Адам ағзасының өсуі мен дамуында негізінен екі кезеңді ажыратады.
Ұрықтық даму эмбриональдық -ағзаның ұрықтанған жұмыртқа жасушасынан бастап туғанға дейінгі уақытты қамтиды.
Постэмбриондық:
* тура даму- ата-анасы ұқсас, бірақ размерімен кіші жәндітер, адам, сүтқоректілер, құстар
* жанама- түрленіп даму- өсе келі ата-анасына ұқсауы шыбын, ара
Кестені оқушылардың көмегімен толтыру.
онтогенез этаптары
даму кезеңдері
сипаттама, физиологиялық ерекшеліктері
эмбриондық даму
зигота кезеңі
Ұрықтық даму- жатырда


бластула
мейоздық жолмен бөліну процессі жүреді, 1 қабатты көпжасушалы көпіршіктер пайда болады. Бластула:
* бластомер- бөлшектену кезінде түзілген ұсақ жасушалар
* бластоцель- сүйыққа толы дене

гаструла
3 қабатты ұрықтың қалыптасуы процессі жүреді:

плод- шарана
адам организміне ұқсас, кіндік арқылы оттек, көректік заттарды алады.
постэмбриондық даму
жаңа туған нәресте

репродуктивтітіге дейін период- организмнің өсуі, дамуы, жыныстық пісуі
емізулі бала 12 айға дейін


сәби 1-3 жас


мектепке дейін 3-7 жас


мектеп кезеңі 7-17 жас

реппродуктивті- ересек организмнің белсенді қалыптасуы, көбею
16-20- қыздар- бойжеткен
17-21- ұлдар- бозбала
кемелденген 21-58
22-63
.



реппродуктивтіліктен кейінгі - организмнің қартаюы
мосқал тартқан 59-74
64-74
қарттық-75-90
ұзақжасаушылар 90-жоғары

3. .Жаңа сабақты бекіту: Практикалық жұмыс №1Алкоголь мен шылым шегудің ұрпаққа әсері.
Темекі, алкогольдің ұрыққа әсері. Оқушыларлардың жобаларын тыңдау.
Қорыту: Есерткі заттарды қолданғанда:
* адам өзінің мінез - құлқын табиғи табиғи түрде реттеу мүмкіндігінен айырылады,
* мүшелер мен мүшелер жүйесін уландырады.
* бауыр жасушалары өзгеріп, өт пигменттерінің алмасуы құрт бұзылады,
* гастрит, қарынның және ұлтабардың жара ауруларынан зардап шегеді,
* гипертония ауруның және жүрек тамыр жүйесінің басқа ауруларының дамуына себепші болады.
Тал суреті берілген. Зиянды заттардың жағымсыз әсерін толықтыру
Рефлексия Тест: <<Сіз темекі, арақ туралы не білесіз?>>
* Шылым шегудің, арақ ішудің қауіпті зардаптарымен таныстыру - салауатты өмір салтын насихаттаудың маңызды құрамабөлігі болып табылады ма?
* Адам ашуланған кезінде шылым шегу, арақ ішу көмектеседі деген рас па?
* Шылым шегу келтіретін зиянды дене жаттығуларымен бәсеңсітуге бола ма?
* Шылым шегушінің жанындағы адамдар одан да аз зиян шекпейді деген рас па?
* Жасөспірімнің темекі тартуды, арақ ішуі бастауындағы басты себептердің бірі - <<Ересек болғым келеді>> деген дұрыс па?
* Күніне бір қорап темекі тартқанда, өкпеде бір литр шайыр шөгіп қалады деген рас па?
* Шылым шегудің, арақ ішудің организмдегі зат алмасуына әсер етеді деген дұрыс па?
* Темекі тартатындар оны тастағысы келмейді, өйткені олар темекіден ләззат аламыз дейді?
* Егер жасөспірімдер темекіні байқап көрсе, олардың нағыз құмарпаз темекішіл болу мүмкіндігі жоғары ма?
* Шылым шегу - кейбір қатерлі ісік ауруларының негізгі себептерінің бірі бола ала ма?
Сіз білессіз бе?
Мамандардың айтуынша, еліміздегі маскүнемдердің үштен бірі түрлі психикалық ауыт- қуларға ұшырағандар. Іштегі балаға зияны Арақ-шарап ішпейтін әйелдерге қараған да оны аз болса да татып алатын әйелдердің дүниеге әкелетін сәбилерінің 100 пайызының:1. 89 пайызы әлсіз болып туады.2. 84 пайызы болашақта психикалық қи-ындықтарға ұшырайды және басы тиісті мөлшерінен кіші болып бітеді.3. 80 пайызының сөйлеу мүшелерінде кемістік орын алады.4. 80 пайызының терісі зақымдалған болады.5. 51 пайызының аяқ- қол саусақтары қисық болып жаратылады.6. 46 пайызының жыныстық мүшелерінде, 41 пайызының есту мүшелерінде кемістік байқалады. 7. 29 пайызы жүрек ауруына шалдыққан күйде дүниеге келеді
8. 25 пайызында көру қабілеті төмен болады.9. 10 пайызының бүйрегі толық істемейді. 10. Бір шыны сыраның өзі ана құрсағындағы сәбидің миына әсер етеді
4. Қорытындылау. Сабақ бойы жинаған баллдарын қосу <<Сіз білессіз бе?>>
Мамандардың айтуынша, еліміздегі маскүнемдердің үштен бірі түрлі психикалық ауыт- қуларға ұшырағандар. Іштегі балаға зияны Арақ-шарап ішпейтін әйелдерге қараған да оны аз болса да татып алатын әйелдердің дүниеге әкелетін сәбилерінің 100 пайызының:1. 89 пайызы әлсіз болып туады.2. 84 пайызы болашақта психикалық қи-ындықтарға ұшырайды және басы тиісті мөлшерінен кіші болып бітеді.3. 80 пайызының сөйлеу мүшелерінде кемістік орын алады.4. 80 пайызының терісі зақымдалған болады.5. 51 пайызының аяқ- қол саусақтары қисық болып жаратылады.6. 46 пайызының жыныстық мүшелерінде, 41 пайызының есту мүшелерінде кемістік байқалады. 7. 29 пайызы жүрек ауруына шалдыққан күйде дүниеге келеді
8. 25 пайызында көру қабілеті төмен болады.9. 10 пайызының бүйрегі толық істемейді. 10. Бір шыны сыраның өзі ана құрсағындағы сәбидің миына әсер етеді

5. Үй жұмысы: Конспект оқу тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру.