d-элементтердің жалпы сипаттамасы: мыс атомының құрылысы, қасиеттері және алынуы

Атырау облысы

Индер ауданы

Ш. Уәлиханов атындағы орта мектеп

Ержанова Қамажай Жәрдемқызы

Тақырыбы: §7. 1 d-элементтерге жалпы сипаттама. Мыс.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға d- элемент мыс атомы құрылысы мен кристалл торларының ерекшеліктері туралы білімді қалыптастыру; мыс, оның табиғатта кездесуі, қасиеттері, қолданылуы, алынуы;

Дамытушылық: d- элемент мыс атомының электрондық формуласын құрастыру, жеке атомға сипаттама беру, әр топтың атомдарының айырмашылығын түсіндіре білу, қорытынды жасау, жүйелеу, сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Сабақ уақытын бағалауға үйрету, еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.

Сабақтың типі: Жаңа сабақ.

Сабақ өткізілу түрі: Кітаппен өз бетінше жұмыс жасау, мұғалымнің толықтыруы, жаттығулар орындау, оқушылардың қорытынды жасауы,

Құралдар мен реактивтер: Кітап, дәптер.

Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды білімді, саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі:

d- элементтерге жалпы сипаттама

Білімді жаңғырту.

* Қандай элементтер d-элементерге жатады?

*Оларды қалай атайды?

*Оларда қанша валентті электрон бар?

Химиялық элемент мысқа атом құрылысы тұрғысынан сипаттама бер .

Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі.

Мыс - бірінші топтың қосымша топшасының элементі первой группы оныншы d -электрон үшінші деңгейшеге өткен, сондықтан бұл электрон қозғалғыш. Тотығу дәрежесі- (+1; +2) .

Мыстың (+3) тотығу дәрежесін көрсететін бірнеше қосылысы бар.

Табиғатта кездесуі: мыстың жер қыртысындағы массасы бойынша мөлшері 0, 01 % Ол саф күйінде және көбінесе, қосылыстар түрінде кездеседі. Мыс кендерінің- табиғи минералдары құрамында мыстың мөлшері едәуір болғандықтан, одан металды бөліп алу экономикалық жағынан тиімді.

Маңызды мениралдарға:

халькопирит CuFeS ₂ (30% мыс),

халькозин “мыс жылтыры” Cu ₂ S (79, 8% мыс),

ковелин CuS (64, 4% мыс),

малахит CuCO _{3 ∙} Cu(OH) ₂ (57, 4% мыс),

куприт Cu ₂ O (81, 8% мыс) .

Кен орындары: Жезқазған, Павлодар, Жамбыл, Шығыс Қазақстан, Ақтөбе облыстарында, Кенді Алтайда бар. Мыс Балқаш және Жезқазған тау- металлургия комбинатында өндіріледі.

Алынуы:

Сульфидтік кендерінен: пирометаллургиялық

Оттекті құрамды кендерінен: гидрометаллургиялық жолмен

Сульфидтік кендерінен:пирометаллургиялық:

2Cu ₂ S +3О ₂ →2Cu ₂ O +2 SO ₂

2Cu ₂ O + Cu ₂ S→6Cu + SO ₂

Оттекті құрамды кендерінен:гидрометаллургиялықжолмен:

CuO+Н ₂ SO ₄ → CuSO ₄ + Н ₂ O

электролиз

CuSO ₄ +Fе→ FеSO ₄ +Cu

Білімді жүйелеу және қорытындылау.

Үйге тапсырма. §7. 1 5-жаттығу.