Қазақстанның астаналары. үстеулерді қайталау

Лексикалық тақырыбы:Қазақстанның астаналары.

Грамматикалық тақырыбы: Үстеулерді қайталау.

Мақсаты: 1) білімділік: оқушылардың білім деңгейін көтеру, ұжымдық түрде

білім алуға баулу, сөздерді өзара байланыстырып,
ойды жүйелеп айту

дағдысын қалыптастыру, грамматикалық тақырыптармен

байланыстыра білу.

2) дамытушылық: алған білімдерін толықтырып, сөйлеу тілін
дамыту,

сөздік қорларын молайту.

3) тәрбиелік: Отанға деген сүйіспеншілік рухында
тәрбиелеу,

елордамызды сүюге, аялауға тәрбиелеу. Оқушыларға
эстетикалық

тәрбие беру.

Әдісі: баяндау, сұрақ- жауап, топпен жұмыс, іздендіру, деңгейлік
тапсырмалар ,

ой қозғау, түсіндіру.

Көрнекілігі: интерактивтік тақта, тест, мәтін, слайдтар, сөзжұмбақ.

Пәнаралық байланыс: тарих, география, әдебиет,орыс тілі.

Барысы: I. Ұйымдастыру бөлімі.

1) "Астана" әнін тыңдау.

Балалар біз тыңдаған ән не туралы?

2) Сабақтың тақырыбы мен мақсатын айту, күннің жадын
жаздыру.

II.Негізгі бөлім.

1) Ой қозғау: Астана (Астана туралы не білеміз?)

Есте сақтаңдар:

"Астана"- парсы сөзі. Көне парсылар қалаға кірер бас қақпаны( табалдырықты
) айтқан. Онда ол "киелі орын", "босаға" деген мағыналарға ие. Қазақша ол
сөз елдің бас қаласы дегенді білдіреді.

2)Сұрақтар:

-Біздің Отанымыз қалай аталады?

-Ол қандай ел?

-Тәуелсіздікке қашан қол жеткізді?

-Қазақстан қандай мемлекет? ( көп ұлтты?)

-Қазақстан қай жерде орналасқан?

-Қазақстанның елбасы кім?

-Ата заңы қашан қабылданды? (1993ж 28.01 екінші рет
1995 ж 30 тамызда)

-Ұлттық ақшасы қандай?

-Рәміздері қандай?

- Еліміздің астанасы қай қала?

-Қазақстанның неше астанасы болды?

Ендеше , балалар Астаналар туралы өздерің дайындаған
жобаларыңды қорғайық.

3) Үй тапсырмасын сұрау: Жоба қорғау ( Орынбор, Қызылорда ,

Алматы ,Астана) бұрынғы астаналар туралы әңгімелеу.

4) Астана туралы ойымызды жинақтап ортаға саламыз. (
толықтыру)

5) Мәтінмен жұмыс.

Астана.
Бұл сөзге бүгін қазақ түгіл, төрт-күл әлемнің еті үйренгендей.
Астана сөзі тілге оралғанда шаһар ретінде жаңа-жаңа бойын тіктеп, еңсе
көтеріп келе жатқан Елордасы көз алдымызға келе қалады.
Ол – тым жай қала ғана емес. Елорда. Кеше ғана Тәуелсіздігін алып, буыны
енді қатайып келе жатқан Қазақ мемлекетінің астанасы.
Астана қазіргі күні көздің жауын алады . Қарап тұрып сүйсінесің , сүйсініп
тұрып , әжептәуір шүкіршілік етесің .
Астана – бұл қазақтың мерейі, мәртебесі. «Мерейіміз таси бергей, Астанамыз
ажарына ажар қосып, сұлулығынан танбағай» деген шынайы көңіл тұла бойды
кернейді.
Астана дүниежүзіне мәлім. Мұнда әлемнің талай мемлекеттерінің өкілдері бас
қосып, пікір алмасып, өте маңызды шешімдер қабылдап жүр.
Астана – ел мақтанышы. Мұнда қызмет ету де, білім алу да – бақыт.
Астана – жаңа қала, жаңа шаһар. Ол келешекте бүгінгіден де құлпырып, ілгері
көркейе беретіндігіне сеніміміз мол.

Сөздік жұмысы:

төрткүл әлем-

еңсе көтеру-

буыны қатаю-

мерей-

сенім-

Мәтін бойынша сұрақтар қою;

Мәтіннен үстеулерді табу.

5) Грамматика.Үстеуді қайталау.( құрамына , түлғасына , мағынасына қарай)

|Түрі |Ереже |сұрақ | мысал |
|Мекен |Қимылдың болу орнын |Қайда? қалай |Төмен, кейін, алға, |
| |білдіреді. |қарай? қайдан? |осында, жоғары |
|Мезгіл |Қимылдың мезгілін |Қашан? қашаннан | Бүгін , |
| |білдіреді . |бері? |таңертең,кешке,қысы-жазы.|
|Себеп- |Қимылдың себебін | Неге? не |Амалсыздан, босқа, |
|салдар |білдіреді. |себепті? |бекерге |
| | |неліктен? | |
|Қимыл- сын |Қимылдың сынын, |Қалай? қайтіп? | Емін- еркін,әрең-әрең, |
| |сапасын, жасалуын |қалайша? |лезде, тез, шапшаң |
| |білдіреді. | | |
|Мөлшер |Мөлшерін ,көлемін , | Қанша? қаншама?| Соншалық, біршама, |
| |шамасын білдіреді. |қаншалық? |бірталай,көптеген |
|Күшейткіш | Қимылды не заттың |Қалай? қандай? |Ең,тым, аса, өте, нағыз,|
| |сапасын күшейтіп | |тіпті |
| |көрсетеді. | | |
|Мақсат |Қимылдың мақсатын |Қалай? не |Әдейі, |
| |білдіреді. |мақсатпен? |әдейілеп,жорта,қасақана |

6) Тапсырмалармен жұмыс

1- тапсырма. Көп нүктенің орнына үстеулердің бірін қойыңыз.

Орынбор өлкесі ........ қазақ жерінің құрамдас бір бөлігі болатын.1925
жылы наурыз айында Қазақстанның астанасы ........ көшті. Ол Алматыдан
........ пойызға отырды. Астана қаласына машинамен ........ жеттік. Аз
уақыттың ішінде Астана ............ өзгерді. Қазіргі Қызылорда .........
ақ күріштің Отаны. Астанаға қонақтар ........ қала күніне байланысты
жиналды.

Керекті сөздер: әдейілеп, нағыз, соншалық , әрең, амалсыз, осында, ол
кезде.

2- тапсырма. Сөйлемдер құраңыз.

а) Қазақстанның самая первая столица-Оренбург, столицей в 1925-1929 годы
была Кызылорда,столицей с 1929 по 1997 год стал Алматы.

ә) Астана стала новой столицей 20 октября 1997 года, за короткое время
превратилась в красивый город, собирается стать одним из красивых городов
Евразии.

б) Астанада 10 июня прошла праздничная церемония открытия новой столицы,
выросли многоэтажные дома и здания.

[pic]

«Астана-бұл менің төл перзентім. Әр адам, тегінде, өз қаласын сүйетін
шығар. Ал біз астаналықтар өзіміздің жас қаламызды үш есе артық сүйеміз,
өйткені біз оның құрылысын тақыр жерден бастадық. Мұндағы әрбір жаңа мүйіс,
әрбір жаңа ғимарат біздің жүрегімізден шыққан, өйткені олар туған сәтінен
бастап біздің көз алдымызда»

"...Астана халқымыз ғасырлар бойы армандаған Тәуелсіздіктің басты символы
және қуатты факторы болды. Астана – жаңа Қазақстанның қуаты және оның көп
ұлтты халқының біріктірудің қайнар бұлағы".

Н. Назарбаев

III . Қорытындылау.

1) «Бес жолды өлең» стратегиясы.

1. 1 зат есім
2. 2 сын есім
3. 3 етістік
4. 4 сөзді сөйлем
5. синоним

Тест сұрақтары.

1.Күрделі үстеуді көрсетіңіз.
а) Бүгін келдім ә) Кеше бардым б) Әрең көтердім в)Балаша сайрады
2. Мезгіл үстеуін көрсетіңіз.
а) Өте үлкен екен ә) Ілгері жүрді б)Әрең ұйықтады в) Қыруар жұмыс
істедік.
3.Мекен үстеуін көрсетіңіз
а)алға қадам басты ә) әрең- әрең басты б) Қасақана істеген в)амалсыздан
үйіне жүрді
4.Мақсат үстеуін табыңыз
а) Әлгінде, емін-еркін ә) орасан, әжептәуір б)жорта, әдейі в) тысқары,
мұнда
5. « Тым, ең, кілең» үстеулері үстеудің қай түріне жатады?
а) мекен үстеу ә)мезгіл үстеу б) күшейткіш үстеу в) мақсат үстеу
6. «Қалай қарай?» сұрағы қай үстеуге тән
а)мақсат ә) мезгіл б) мекен в) қимыл- сын
7.Астана қай өзеннің бойында орналасқан?
а)Еділ б)Қарасу в)Есіл с)Жайық
8.Дұрыс жазылған сөйлемді тап:
а)Астана сұлу әрі таза қала б)Астана ұқыпты қала
в)Астана ең сұлу, жас қала с)Астанада сұлу қала
9.»Астана-столица Казахстана» аудармасын тап:
а)Астана күшті қала б)Астана-Қазақстанның астанасы
в)Астана-Қазақстан қаласы с)Астана жас қала
10.Астананың туған күні:

а)6 шілде б)10 шілде в)10 маусым с)6 маусым

IV. Үйге тапсырма:
« Астана туралы айтылған ойлар» белгілі адамдардың сөздерін жазып келу.
« Мен үшін Астана- ...» шағын әңгіме жазу.

Түйін: Астана қатардағы қалалардың бірі емес. Ол мемлекеттік,

ұлттық әлеумет орталығы. Сондықтан, мұнда ұлттық қоғамдық
назардағы адамдар шоғырлануы тиіс.

Әбіш Кекілбаев, жазушы