Сабақ жоспарлары. 6 сынып

1. Ұйым-дастыру кезеңі

(2 мин)

2. Білім мен іс-керліктерін жан-жақты тексеру кезеңі.

(10 мин)

1. Өткен жаратылыстану курсын қалай меігергендігін тексеру үшін сол курс бойынша сұрақтар қояды:

1) Жер туралы не білесіңдер?

2) Жерді зерттеген қандай ғалымдарды білесіңдер? Олардың қандай еңбектері бар?

3) Жұлдыз дегеніміз не? Басқа да аспан денелерін атаңдар.

4) Галактика дегеніміз не? Біздің галактикамызды атаңдар.

5) Күн жүйесі дегеніміз не? Онда қанша планета бар?

2. Іскерліктері мен дағдыларын тексеру сұрақтары:

1) Жер жүзінде қанша материк бар? Оларды ата. Картадан көрсет.

2) Қанша мұхит бар? Оларды ата және картадан көрсет.

1. Оқушылар өткен курсты естеріне түсіріп, сұрақтарға жауап береді:

1) Жер - күн жүйесіндегі планета. Оның пішіні шар тәрізді. Ол Күнді айнала және өз білігі арқылы қозғалады.

2) әл-Фараби, Әбу-Райхан-әл-Бируни, Николай Коперник . . .

3) Жұлдыз дегеніміз - бірнеше мың градус температураға дейін қызып тұрған аспанның жарық денесі. Кометалар.

4) жеке жұлдыздардың тобын Галактика деп атайды. Құс жолы.

5) Күн және оның айналасындағы орбиталар бойымен айнала қозғалып жүретін планеталарды бірігіп күн жүйесі деп атайды. 9 планета бар.

2. 1) 6 материк - Еуразия, Оңт. және Солт. Америка, Африка, Аустралия, Антарктида.

2) 4 - Тынық, Атлант, Үнді, СММ

Аталған атауларды картадан көрсетеді.

3. Жаңа материалға көшу кезеңі

(2 мин)

География түсінігін енгізеді: 6-сыныпта жаратылыстану пәнінен география пәні бөлініп шығады. Ол өз ішінде екі салаға бөлінеді - физикалық және экономикалық және әлеуметтік география. 6-сыныпта физикалық географияның бастапқы курсы өтіледі. Оның мақсаттары мен міндеттері айтылады.

География

ФГ ЭӘГ

4. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі.

(15 мин)

1. Физикалық география - Жер табиғаты жайындағы ғылым.

География ғылымы және оның салалары. Физикалық география. Г сөзіне анықтама беру. Географияның қалыптасу тарихынан. Оның салаларға бөлінуі туралы.

Г-ның алдына қойған ғылыми мақсаттарының тарихи кезеңдерде өзгеруі. Ежелгі кезеңнен бері географиялық ғылыми көзқарастардың, теориялардың өзгеруі салдарынан география өз мәнінің өзгеруі туралы.

2. Жер туралы мәліметтер қалай жинақталды?

Ежелгі дүние халықтары Жер туралы не білген? Географиялық мәліметтердің жинақталуы 5 кезеңнен өткен.

Ежелгі дәуірлерде өркениеті орталықтары - Қытай, Үнді, Персия, Мысыр мемлекеттері өкілдерінің еңбектері. Алғашқы карталар. Интреактивті тақтамен жұмыс жасайды. 1-слайд. Ежелгі заман саяхатшылары.

Орта ғасырлардағы географиялық түсініктер. Ұлы географиялық ашулардың басталуы. XVғ. соңы мен XVII ғ. ортасының аралығындағы болған жаңалықтар. Христофор Колумбтың саяхаты туралы әңгімелеу, сұрау. Интерактивті тақта. 2-слайд. Ортағасырлардағы саяхатшылар мен олардың маршруттары.

Ф. Магелланның дүние жүзін айналу саяхаты. 1519-1522 жж. Испаниядан шыққан ФМ-ның түңғыш рет дж-ін айнала жүзуі туралы мәлімет беру. 2-слайд.

Материктердің ішкі бөліктерін зерттеу. Ш. Уалиханов. XIX ғ. бас кезінде Жер шарындағы материктердің ашылып, оның ішкі бөліктерінің зерттеле басталуы және Ш. Уалихановтың қосқан үлесі туралы әңгімелеу, оқушылардан білгендерін сұрау.

Жаңа замандағы географиялық зерттеулер. Ғарышты игерудің басталуы . XX ғ. 2-жартысында Антарктиданың ашылуы, мұхиттар мен атмосфераның зерттелуі басталды.

6. Сабақты қорытындылау кезеңі

(5 мин)

Сабақты бүгінгі тақырыптар бойынша фронтальді немесе жеке сұрақтар қою арқылы қорытындылау:

1. География ғылымы нені зерттейді?

2. Физикалық география немен шұғылданады?

3. Жер туралы мәліметтердің жинақталу кезеңдерін ата, ежелгі кезеңде қандай зерттеушілердің географиялық құралдары болған?

4. Ең алғаш жер шарын айнала жүзген саяхатшы, оның саяхат жылдары?

5. Планеталар не себепті Күн төңірегінде тұйық сызық жасап айналатынын түсіндіру.

6. Жер шарының ауданы, радиусы, экватор ұзындығы?

7. Бағалау кезеңі

(1 мин)

8. Үйге тапсырма беру кезеңі

(1 мин)

1. Ұйымдастыру кезеңі

(2 мин)

2. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі.

(15 мин)

3. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі.

(10 мин)

Жердің Күн жүйесіндегі орны.

1. Жер - Күн жүйесінің планетасы. Жердің орбита бойымен қозғалысы. Бұрынғы білімдерін толықтыру. Күнді айнала қозғалысы және оның себебі, салдары туралы түсінік беріп, бірге талқылау. Интерактивті тақта арқылы суреттерді көрсету, оларды талдау.

2. Жердің Күн жүйесіндегі орны және оның мәні. Жердің күн жүйесіндегі орнының тіршілік үшін маңыздылығы және оның себептерін түсіндіру. Басқа планеталармен салыстыру, оның айрмашылықтары мен ұқсастықтарын табуға талпындыру.

3. Жердің пішіні мен мөлшері Оқушыларды Жер - шар тәріздес дене екенін дәлелдеуге сұрақтар қою арқылы талпындыру. Оның радиустарының өлшемдерін салыстырып, қорытындылату. Жер пішінінің маңызын сұрау, олардың жауабын салыстырып, толықтыру. «Геоид» ғылыми түсінігін енгізу.

4. Аристотель, Эратосфеннің меридиан ұзыныдығы қалай анықтағанын, Х. Колумбтың Америкаға саяхаты, Ф. Магелланның Жерді айналып шығу саяхаттары туралы слайд көрсетіп, жүрген жолдарын көрсету.

5. Сабақты қорытындылау кезеңі

(5 мин)

Сабақты бүгінгі тақырыптар бойынша фронтальді немесе жеке сұрақтар қою арқылы қорытындылау:

1. Жер нешінші планета?
2. Жердің Күн жүйесіндегі орнын анықта.
3. Жер қандай дене?
4. Жердің қандай өлшемдерін білесіңдер?

6. Бағалау кезеңі

(2 мин)

7. Үйге тапсырма беру кезеңі

(1 мин)

1. Ұйымдастыру кезеңі

(2 мин)

1. Жердің өз білігінен айналуы нәтижесінде күн мен түннің ауысыу туралы 1 слайд көрсету, оны түсіндіру. Жер өз білігінен 24 сағатта 1 айналым жасай отырып, Күнді 1 жылда 1 айналып шығады.

2. Глобусты пайдалана отырып Жердің өз білігінен айналуынан тіршілікке келтіріп жатқан пайдасы туралы айту.

3. Жердің жылдық қозғалысы туралы 2 слайд көрсету. Кейін қандай заңдылықтар болып жатқанын олардың маңыздылығын айту. Слайд арқылы дәлелдеу, оған көз жеткізу.

4. Солтүстік және Оңтүстік жарты шарлардағы жыл мезгілдерінің ауысу сипатын көрсету. «Кібісе жылы» туралы айтып, дәлелдеу.

5. Жер шарындағы жыл мезгілдерінің ауысу барысында жылу таралу заңдылықтары, оңтүстік тропик, экватор, тропик, поляр аймағы, қоңыржай белдеулер, суық белдеуғ ыстық белдеулер туралы алғашқы түсінік қалыптастыру.

Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:

1. Жердің Күн жүйесіндегі орнын анықта.
2. Жер Күнді қалай, қай уақыт аралығында айналып шығады.
3. Айналу барысында Жерде еқандай өзгерістер болады?
4. Жер өз білігінен қай уақытта айналады және неге айналаады?
5. Жердің айналуына байланысты осы екі заңдылық арасындағы байланысты айтып, түсіндір, мысалдар келтір.

1. Ұйымдастыру кезеңі

(2 мин)

2. Жаңа мате-риалды меңгерту кезеңі

(20 мин)

Азимут (арабша ас-сумут -жол) - деп белгілі бір затқа қарай жүргізілген бағыт пен солтүстік бағыттың арасындағы бұрышты айтады.

С 0º

Б 270º Ш 90º

О 180º

Азимут бойынша жүру дегеніміз- алдын- ала тағайындалған деректер бойынша бағдарды тұсбағдармен белгілейді де, жүрген қашықтықты өлшеп отырады. Осындай жолды айтады.

Азимут бойынша жүру үшін қажетті деректер алдын-ала дайындалып алынады. Мұндағы алға қойылатын шарт- жергілікті жерде қажетті бағытты таба білу, тұсбағдардың көмегімен сол бағыттан айнымай жүріп отыру, соның нәтижесінде белгіленген жерден тура шығу. Бұл әдісті жол жүруші бір бағдармен екінші бағдарға дейін жетіп отырады.

3. Жаңа тақы-рыпты бекіту кезеңі

(10 мин)

4. Сабақты қорытындылау кезеңі

(10 мин)

Тақырыпты қорытындылай келе фронтальды сұрақтар қою:

1. Сонымен азимут дегеніміз не?
2. Азимут не үшін қажет?
3. Азимут арқылы бағдарлау үшін не істеу керек?
4. Азимуттың сызбасын градуспен тақтаға сызып, түсіндір.

5. Бағалау кезеңі

(2 мин)

6. Үйге тапсырма беру кезеңі

(1 мин)