Оңтүстік америка. жағалауындағы мұхиттар. жер бедері мен пайдалы қазбалары, зерттелу тарихы

АШЫҚ САБАҚ

Пәні: Жаратылыстану
Тақырыбы: <<Жер ғаламшары>> тарауы бойынша қайталау және <<Физикалық дене.Зат.Салмақ>>.
География пәні мұғалімі: Тұрарова Баян.

<<Жер ғаламшары>> тарауы бойынша қайталау және жаңа тақырып <<Физикалық дене.Зат.Салмақ>>.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: жер ғаламшары тарауы бойынша алған білімдерін қорытындылау, жинақтау, материалды меңгеру дәрежесін тексеру. Жаңа тақырып бойынша физикалық дене, зат,салмақ ұғымдарын түсіндіру.
Дамытушылығы: оқушылардың топпен жұмыс істеу қабілетін арттыру, есте сақтау дағдыларын дамытып,өтілген материалды жүйелей білуге баулу.
Тәрбиелік: тапқырлыққа, белсенділікке, жауапкершілікке тәрбиелеу.
Көрнекіліктер: дүние жүзінің физикалық картасы, глобус, атлас, слайдтар.
Сабақтың түрі: қайталау,жинақтау сабағы және жаңа сабақ.
Сабақтың типі: сайыс сабағы және жаңа ұғымды меңгерту.
Сабақтың әдісі: топпен жұмыс, ауызша әңгімелеу, сұрақ-жауап.
Сабақтың барысы:
* Ұйымдастыру.
Сынып оқушылары 2 топқа бөлінеді, әр топтың топ басшылары бар. Олар оқушылардың білімін бағалайды. Топтарға бағалау парағы таратылады.
Балалар, бүгін біз <<Жер ғаламшары>> тарауы бойынша алған білімімізді жүйелеп, қорытындылау мақсатында сайыс түрінде өткізгелі отырмыз, сонымен қатар біз жаңа тараудың тақырыбымен танысамыз.
І кезең: <<Даярлық байқауы>> (Ой қозғау).
ІІ кезең: <<Тез жауап>>.
ІІІ кезең: <<Географиялық лото>>.
IV кезең: Жаңа сабақ түсіндіру.
V кезең: Сабақты бекіту.
І кезең: Даярлық байқауы. Оқушылардың сайысқа дайындығына және жинақылығына зер салу үшін ой қозғау сәті. Әр топқа жұмбақтар интерактивті тақтадан көрсетіледі.
І-топ
* Дүниеде бір қарбыз бар солмайтұғын,
Жаз шіріп, қыста үсіп тоңбайтұғын.
Жаһанның жерін,суын, жәндіктерін
Іші кең, бәрін салса толмайтұғын. (Жер, аспан)
* Үлкен-үлкен түйені,
Тастапты адам шөгеріп.
Өркеші бұлтқа тиеді,
Бауыры жатыр көгеріп. (Тау)

ІІ-топ
* Тұрғыны жоқ елдер
Үйі жоқ қалалар
Ағашы жоқ ормандар
Суы жоқ теңіздер.
Бұл не? (Географиялық карта)
* Бар ма, жоқ па
Оны анық білмейсің
Ол жоқ жерде
Өмір сүріп жүрмейсің. (Ауа)
ІІ кезең. <<Тез жауап>>.
1-топ.
* Жер нешінші ғаламшар? (3)
* Жер Күнді межеленген уақытта толық айналып өтуін не дейміз? (жыл)
* Құрлықтың жан-жағын мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан ірі бөлікті не деп атайды? (материк)
* Жер бетінің қанша пайызы су? (71%)
* Ең алғашқы өте дәлдікпен берілген карта XVI ғ. басында қайда жасалды? (Еуропада)
* Жер шарында қанша мұхит бар? (4)
* Жердің ішкі құрылымын ата. (ядро, мантия, жер қыртысы)
* Жердің қатты қабаты? (литосфера)
* Емдік сулардың шығып жатқан жері? (арасан)
* Тынық мұхиттың ең терең жері? (Мариан шұңғымасы)
* Жер бетінің құнарлы қабаты? (топырақ)
* Табиғи жолмен жасалған арна арқылы ағатын су? (өзен)
* Өзеннің басталар жерінен құяр жеріне дейінгі аралықты не дейді? (өзеннің алабы)
* Жердің ауа қабаты? (атмосфера)
* Белгілі бір аймақтағы ұзақ жылдар бойы қайталанатын атмосфераның төменгі қабатының жағдайын не дейміз? (климат).
2-топ.
* Жер шарының кішірейтілген моделі? (глобус)
* Жердің табиғи серігі? (Ай)
* Материктердің аралығында орналасқан үлкен сулы алқаптарды не дейміз? (мұхиттар)
* Жер бетінің қанша пайызы құрлық? (29%)
* Картада көгілдір түспен не бейнеленген? (Су)
* Жер шарында қанша материк бар? (6)
* Тау жыныстарының негізгі үш типін ата. (Магмалық, шөгінді, метаморфты)
* Жердің су қабығы? (гидросфера)
* Су табиғатта неше күйде кездеседі? (3)
* Дүние жүзілік мұхиттың бөліктері? (теңіз,шығанақ, бұғаз)
* Топырақтану ғылымының негізін салушы орыстың жаратылыстанушысы? (В.В.Докучаев)
* Өзеннің құяр жері не деп аталады? (өзеннің сағасы)
* Үнді мұхиттың ең терең жері? (Зонд шұңғымасы)
* Ауа қандай газдардың қосындысы? (Оттегі,азот,көмірқышқыл,аргон)
* Белгілі бір жердегі тәулік ішінде болатын атмосфераның төменгі қабатының жағдайы не деп аталады? (Ауа-райы).

ІІІ кезең: <<Географиялық лото>>. Әрбір топ слайд бойынша көрсетілген суреттің атауын тауып, картадан көрсетуі керек.
І топ:
* Дүние жүзіндегі ең ыстық материк? (Африка)
* Дүние жүзіндегі ең үлкен материк? (Еуразия)
* Дүние жүзіндегі ең кіші және құрғақ материк? (Австралия)
* Дүние жүзіндегі ең ылғалды және жасыл материк? (Оңтүстік Америка)
* Жер бетіндегі ауданы жағынан ең үлкен арал? (Гренландия)
ІІ топ:
1)Мұз жамылған материк? (Антарктида)
2)Ең ұзын мұхит? (Атлант)
3)Ең үлкен және ең терең мұхит? (Тынық)
4)Жер бетіндегі ауданы жағынан ең үлкен көл? (Каспий)
5)Ең ұзын өзен? (Ніл)
IV кезең: Жаңа сабақ түсіндіру.
Жаңа тақырып: <<Физикалық дене.Зат.Салмақ>>.
Табиғаттағы заттар қандай күйде кездеседі? Мысал келтіріңдер.
Физикалық дене дегеніміз - бізді қоршаған заттар ( машина, үй, жиһаз, ойыншықтар,т.б.).
Зат дегеніміз - физикалық дененің құрамдас бөліктері ( оттегі, ауа, су,т.б.)
Сұйықтың молекулалары бір-біріне тартылып тұрады, яғни сұйықтың қабығы бар тәрізді болады, мұндай байланысты беттік керіліс деп атайды.
Кез-келген физикалық дененің құрамында белгілі бір мөлшердегі заттар және олардың өзіндік салмағы болады. Салмақты негізінен таразымен өлшейді, масса бірлігіне килограмм (кг) пайдаланылады.
V кезең: Сабақты бекіту.
1.Физикалық дене дегеніміз не?
2.Зат дегеніміз не?
3. Салмақтың өлшем бірлігі?
Қорытындылау: Әр топтың қорытынды ұпай санын шығарып, бағаланады. Топтағы белсенділік танытқан оқушыларды атап өтіледі.