Музыка және қолданбалы өнер, 10 сынып

№33 орта жалпы білім беретін
мектебінің тарих пәні мұғалімі.
Орал қаласы
Батыс Қазақстан облысы

§ 32 Музыка және қолданбалы өнер
Қазақтың атақты әнші - күйшілері

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға музыканың тарихы мен көне музыкалық аспаптарды
таныстыру. Қазақтың атақты әнші – күйшілері туралы мағлұмат беру.
Сабақтың түрі:аралас
Әдісі: интерактивті тақта, слайдтар.
Көрнекілігі: бейнефильм, суреттер
Сабақтың жоспары: І.Ұйымдастыру кезеңі
ІІ.Сиқырлы әріптер (үй тапсырмасы)
ІІІ.Тұлғаны таны
ІV.Жаңа тақырып
V.Кілтті сөздер
VІ.Бекіту сұрақтары
VII.Қорытындылау

І.Ұйымдастыру
ІІ.Сиқырлы әріптер
1)Қазақ поэзиясы неше кезеңге бөлінеді?
3
2)Қорқыт қандай адам болған?
(әулие, ақын, жырау, сазгер, қобызшы)
3)Қорқыт ата туралы зерттеу жүргізген кімдер?
(Ә.Марғұлан, М.Әуезов, Ә.Қоңыратпаев)
4)Қазақ музыкасында Қорқыттың қандай күйлері бар?
(Қорқыт күйі, Қорқыт сарыны, Қорқыт толғауы, Тәңір биі)
5)XIV ғ. ІІ жартысында Еділ бойында дүниеге келген ақын, философ, үнемі
халық қамын ойлаған кім?
(Асан қайғы)
6) «Мадақ жыры», «Туған жермен қоштасу» тәрізді шығармалардың авторы кім?
(Қазтуған Сүйінішұлы)
7)XIV ғасырда Батыс Қазақстан өңірін жайлаған түркі тайпаларының ортасынан
шыққан атақты жырау кім?
(Сыпыра жырау)
8)1465 ж. Жайықтың шығыс бетінде дүниеге келген кім?
(Шалкиіз жырау)
9)1490 жылы Азау қаласында дүниеге келген, 1523 жылы Астрахан маңында қаза
тапқан жырау?
(Доспамбет жырау)

10)1693- 1787 жылдары дүниеге келген жырау?
(Бұқар жырау)
11)Абылай ханның бас кеңесшісі
болған? (Бұқар жырау)
12)Ғұн дәуірінен
сақталған аңыздың бірі? (Дың — сұлу)
13)Қазақтың көне аңыз әңгімелерінде мал
түліктерінің жебеушісі, пірі бар?Аттарын атаңдар
(Қойдың иесі-
Шопан ата,Жылқының иесі- Қамбар ата, Түйенің иесі- Ойсыл қара, Сиырдың
қолдаушысы — Зеңгі баба)
14)Қыпшақ
елінің, қоқырат жұртының, бүкіл ноғайлы елінің намысын қорғаған батырларды
ата.
(Қобыланды батыр, Алпамыс батыр, Ер
Тарғын)

ІІІ.Тұлғаны таны: 1 тұлға.
XIV ғасырда Батыс Қазақстан өңірін жайлаған түркі тайпаларының ортасынан
шыққан атақты жырау кім? (Сыпыра жырау)
2 тұлға.Қай жыраудың толғауында Қабанбай, Бөгенбай, Жәнібек, т.б.
батырлардың есімдері аталады? (Бұқар жырау)
IV.Жаңа тақырып

V.Кілтті сөздер:
1)Қорқыт

2)Беташар
3)Тойбастар

4)Жетіген
5)Нарқобыз

6)Үскірік

7)Тастауық
VI.Бекіту сұрақтары

1)Көшпенділердің ең көне музыкалық аспаптар (ұрмалы даңғыра, үрмелі
сыбызғы, шертпелі қобыз, домбыра)

2)Этнограф — ғалым Ақселеу Сейдімбеков Қазақтың музыкалық
фольклорын неше кезеңге бөлген (5)

3)Қазақтың әдет — ғұрыптарын ата (жар- жар,
беташар, тойбастар, сыңсу, бесік жыры, жоқтау) 4)Қазақ музыка аспабы нешеге
бөлінеді? (ішекті, үрмелі, соқпалы)
5)Үрмелі аспаптарды ата (сыбызғы, қамызсырнай,
қоссырнай, сазсырнай, үскірік)
6)Соқпалы аспаптарды ата (дабыл, даңғыра, кепшік, дауылпаз,
асатаяқ, қоңырау) 7)Ақан сері Қорамсаұлы қай
жылдары өмір сүрген (1843-1913жж) 8)Маңмаңгер,Қараторғай,
Көкжендет әндерін кім шығарған (Ақан сері)
9)Жанбота өлеңін кім шығарған? (Біржан сал)
10)Орал
облысы, Қаратөбе ауданы, Ақбақай деген жерде дүниеге келген ? (Мұхит
Мералыұлы) 11)Айнамкөз әнін шығарған (Мұхит Мералыұлы)
12)Зәуреш
әнінің шығу тарихы қалай? (Медет атты байдың)
13)1884-1976 жж өмір сүрген әнші
кім? (Кенен Әзірбаев)
14)Бозторғай әнін шығарған кім (Кенен
Әзірбаев) VII.Қорытындылау.

VIII.Үйге тапсырма