Орта ғасырлардағы Қазақстан қалалары. отырар

Күні:

Сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: Орта ғасырлардағы Қазақстан қалалары. Отырар.

Сабақтың мақсаты: а) білімділік

Оқушыларға ортағасырлық Қазақстан қалалары, оның ішінде Отырар қаласының гүлденген уақыты туралы түсіндіре отырып, Отырардың ерлігі туралы толық мағлұмат беру.

ә) дамытушылық

Оқушыларды жаңа сабаққа жан-жақты қатыстыра отырып, логикалық ой-өрісін дамыту.

б) тәрбиелік мәні

Оқушыларға ата-бабаларымыздың Отан үшін қасық қаны қалғанша шайқасқанын айта отырып, елсүйгіштікке, Отынсүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту.

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, буклеттер.

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап.

Пән аралық байланыс: Қазақ тілі, орыс тілі, математика, ағылшын тілі.

Сабақтың барысы: І. Ұймдастыру кезеңі:

а) Сәлемдесу

ә) Түгелдеу

б) Сабаққа назар аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

а) Әл-Фараби туралы оқып келген деректері бойынша жауабын тыңдау.

ә) Үй тапсырмасын «Жұлдызды сәт» ойын әдісімен сұраймын.

б) Қашан? Қайда? Қандай? Ойын әдісі арқылы үй тапсырмасын қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

а) «Алғаш рет» ойынын пайдаланамын.

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

а) «Терме диктант» әдісін пайдланып бекіту.

ә) «Күн диаграммасы» арқылы Отырардан шыққан тұлғаларды жазу.

V. Үйге тапсырма беру.

VІ. Оқушыларды бағалу.

ІІ. а) «Жұлдызды сәт» ойыны сұрақтар.

  1. Әл-Фараби кім?
  2. Қандай ғылыммен айналысқан?
  3. Әл-Фараби қанша тілді меңгерген?
  4. Әл-Фараби қай елдерде білім алған?
  5. Қазақстандағы Жібек Жолының бойындағы қалаларды атаңдар?
  6. Неліктен біз Әл-Фарабиді екінші ұстаз деп айтамыз?
  7. Әл-Фараби қай қалада дүниеге келді?
  8. Әл-Фарабимен қатар шыққан қандай ғалымдарды білесің?
  9. Әл-Фарабидің толық аты-жөні кім?
  10. Әл-Фарабидің әкесі кім болған?

ә) Үй тапсырмасын сұраймыз

Әл-Фараби

  1. Ойшыл 8. Музыка зерттеушісі
  2. Философ 9. Талант
  3. Математик 10. Ұлы ғалым
  4. Тарихшы 11. Ақын
  5. Физик
  6. Астроном
  7. Сазгер

б) Қашан? Қандай? Қайда? Ойын әдісі арқылы сызбанұсқа толтырып, үй тапсырмасын бекітемін.

870 жылы
Отырар ауданында
дүниеге келді
870 жылы: ІІ-ХV ғасыр
Отырар ауданында: Отырар ауданында
дүниеге келді: білім орталық болған
870 жылы: 1931 жылы
Отырар ауданында: Әл-Фараби атындағы
дүниеге келді: кітапхана ашылды
870 жылы: 1970 жылы
Отырар ауданында: Әл-Фарабидің 1100 жылдылығы
дүниеге келді: бүкіл дүние жүзі тойлады
870 жылы: 150 жуық
Отырар ауданында: Іргелі еңбектері түрлі ғылым салаларымен
дүниеге келді: жазған
870 жылы: 950 жылы
Отырар ауданында: Шам шаһарында
дүниеге келді: кайтыс болды
870 жылы: Әл-Фараби атындағы Университет
Отырар ауданында: 1934 жылы ашылды
дүниеге келді: Алматы қаласында

ІІІ. Жаңа сабақ

Археологиялық зерттеулер VІ-Х ғасырларда Қазақстан аумағында қала мәдениеті жақсы дамып өркендегенін көрсетеді. Орта ғасырларда Түркістан, Талас, Шу өңірінде қолөнер мен сауда және мәденсеттің шоғырланған орталықтары-қалалар қалыптасты

.

Ортағасырлық Қазақстан қалалары үш бөліктен тұрған.

1. Цитадель 2. Шахристан 3. Рабаттан тұрған.

Цитадельде - патша сарайы және әкімшілік басқару орындары орналасқан.

Шахристанды - қызметкерлер мекендеді, яғни кіші билеуші топ өкілдері, түрлі кәсіп иелері мекендеді. Қаланың екі бөлігін сыртынан үлкен дуалдар қоршап жатты.

Рабатта - екінші халық, қала дуалының сыртында орналасты.

Орта ғасырлық қалалар үш бөліктен тұрады

Цитадель Шахристан Рабат

Патша бай көпестер қызметкерлер еңбекші халық

Әкімшілік басқару кәсіп иелері

кіші билеуші топ

Мына бір сызба нұсқаға назар аударайық

Ортағасырлық қаланың атауы
Қай ғасыр атауы
Қалалардың қазіргі атауы
Ортағасырлық қаланың атауы: Испиджаб
Қай ғасыр атауы: V ғасыр
Қалалардың қазіргі атауы: Сайрам
Ортағасырлық қаланың атауы: Талас
Қай ғасыр атауы: VІІ ғасыр
Қалалардың қазіргі атауы: Тараз
Ортағасырлық қаланың атауы: Шауғар (Яссы)
Қай ғасыр атауы: ІV-Х ғасыр
Қалалардың қазіргі атауы: Түркістан
Ортағасырлық қаланың атауы: Баласағұн
Қай ғасыр атауы: V ғасыр
Қалалардың қазіргі атауы: Шу өзенінің бойында Ақтөбе деген ауыл
Ортағасырлық қаланың атауы: Фараб
Қай ғасыр атауы: VІ-VІІІ ғасыр
Қалалардың қазіргі атауы: Отырар

Отырар - бүіл Шығысқа танымал болған ежелгі қалалардың бірі.

Отырар - алғаш Фараб деп атаған. Арабтың бұл сөзі «парасат» дегенді білдіреді.

Отырар - VІ -VІІІ ғасырда Сырдария өзенінің орта тұсындағы ірі мемлекеттің астанасы болды.

Отырар қаласының гүлденіп орта ғасырдағы ірі қала орталығына айналуына оның орналасқан орны үлкен әсер етті. Иран мен Орта Азиядан Сібірге Монғолияға және Қытайға қатынайтын сауда жолындағы маңызды қала болды. Отырарға жан-жақтан көпестер келіп-кетіп жатты. Мұнда медреселер, базарлар, ұстаханалар, тіпті қонақ үйлер мен мешіттер, монша, сауда дүкендері жұмыс істеген. Мықты дуалмен қоршалған қалаға кіретін бес қақпа болған. Қала билеушілері байлар, ірі саудагерлер қаланың орталық бөлігінде тұрды. Ал сыртында қарапайым халық қоныстанды. Қала екі үлкен дуалмен қоршалған. Біріншісі қаланың бүкіл аумағын қоршай салынды. Екінші дуал қаланың ауқатты адамдары тұратын. Отырар қаласы өз заманында небір қырғын шайқасты басынан кешірген.

1218 жылы Шыңғысхан басқарған Монғолдың қалың қолы Қазақстанның Жетісу өңіріне аттынды. Бірнеше қала, мыңдаған халық, мал-мүлік Монғолдардың олжасына айналды. Оңтүстік Қазақстан қалалары ішіндегі Отырар сол кездегі ең мықты қалалардың бірі саналды. Оның билеушісі Қайырхан есімді әскербасы еді. Отырар қаласын басып алуға Монғолдар 1219 жылы 150 мыңға жуық әскерін аттандырады. Отырарлықтар өз қаласын қандары қалғанша қорғап, беріспеді. Қатты қарсылыққа ұшыраймыз деп ойламаған Шыңғысхан ашуланып, қаланың бекініс орнын жермен-жексен етіңдер деген бұйрық береді. Бес ай бойы жауға берілмей шайқасқан Отырарлықтардың арасынан Қараша атты сатқын шықты. Ол қаланың дарбазасын жауға ашып береді. Соның опасыздығынан қаланы 1220 жылы ақпанда монғолдар басып алды. Аңыздарға қарағанда, монғолдар Қайырханның тамағына қорғасын құйып өлтіреді. Қаланы бірнеше күн бойы тонап, қиратады.

ІV. Жаңа сабақты «Терме диктант» арқылы бекіту.


Ұқсас жұмыстар
Xiv-xv ғасырлардағы Қазақстанның экономикалық жағдайы
Қазақ халқының материалдық мәдениеті
Қазақстанның көне қалалары
Сәулет өнері жайлы ақпарат
Сәулет өнері мен құрылыстың дамуы
Қазақстанның XIV-XV ғасырлардағы сәулет өнері
Дін және мәдениет. исламның таралуы
Қазақ ұлттық мемлекеті құрылуының алғышарттары
Қолөнердің дамуы
Жоңғар шапқыншылығы зардаптары
Пәндер



Реферат Курстық жұмыс Диплом Материал Диссертация Практика Презентация Сабақ жоспары Мақал-мәтелдер 1‑10 бет 11‑20 бет 21‑30 бет 31‑60 бет 61+ бет Негізгі Бет саны Қосымша Іздеу Ештеңе табылмады :( Соңғы қаралған жұмыстар Қаралған жұмыстар табылмады Тапсырыс Антиплагиат Қаралған жұмыстар kz