Заттың химиялық формуласын анықтауға есептер. 8,9 сынып

Заттың химиялық формуласын анықтауға есептер

8, 9 сынып

І. Құрамындағы элементтердің массалық қатынастары бойынша қосылыстың формуласын анықтау Құрамында фосфор мен оттектің массалық қатынасы 31 : 40 болып келетін заттың молекулалық формуласын анықтаңыздар. Берілгені:

m (Р) : m (О) = 31 : 40

Т/к Р _х О _у

Шешуі:

1) Фосфор мен оттегінің мольдік массалары: М (Р) = 31 г/моль

М (О) = 16 г/моль

2) Зат құрамына кіретін элементтердің атом сандарының қатынасын табамыз: Индекстерді х пен у арқылы белгілеп, заттың формуласын Р _х О _у деп жазамыз.

Зат құрамының тұрақтылық заңы бойынша:

31х : 40у =3 : 1 тең болады.

31 40

Бұдан х : у = : = 1 : 2, 5 = 2 : 5

31 16

х = 2, у = 5

Яғни, заттың формуласы Р ₂ О ₅

Жауабы: Р ₂ О _5.

ІІ. Құрамындағы химиялық элементтердің массалық үлестері мен тығыздығы бойынша заттың химиялық формуласын табу. Азот пен сутегінен тұратын қосылыстың құрамында 12, 5 % сутек бар. Сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы 16-ға тең. Қосылыстың қарапайым формуласын анықтаңыздар. Берілгені:

ω (Н) = 12, 5 %

Д _Н2 = 16

Т/к N _х Н _у

Шешуі:

1-әдіс.

1) Берілген заттың құрамы 100 % . Қосылыстағы азоттың мөлшерін есептейміз:

100 - 12, 5 = 87, 5 % Берілген заттың 100 г үлгісін қарастырамыз. Ондағы азот пен сутектің массалары олардың массалық үлестеріне тең болады. m (N) = 87, 5 г m (Н) = 12, 5 г 2) Зат құрамындағы элементтердің әрқайсысының зат мөлшерлерін табамыз:

m (N) 87, 5

= = = 6, 25 моль

М (N) 14

m (Н) 12, 5

= = = 12, 5 моль

М (Н) 1

3) Заттың эмприкалық формуласындағы индекстер осы заттың құрамына кіретін атомдардың зат мөлшерлерінің қатынастарын көрсетеді. Табылған сандарды бүтін сандарға айналдырамыз:

(N) : (Н) = 6, 25 : 12, 5 = 1 : 2 х = 1, у = 2 NН ₂

М (NН ₂ ) = 14 + 2 = 16

4) Есептің шартын қанағаттандыратын заттың формуласын табу үшін оның сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы арқылы мольдік массасын есептейміз:

М= М _Н2 • Д _Н2 = 2•16 = 32 г/моль

5) Заттың молекулалық массасы есептеп тапқан қарапайым формулаға сәйкес (NН ₂ ) молекулалық массадан екі есе көп. Демек, заттың қарапайым формуласы N ₂ Н ₄ 2-әдіс.

1) Салыстырмалы тығыздық арқылы заттың молярлық массасын табамыз:

М = М _Н2 •Д _Н2 =2•16 = 32 г/моль

2) Массалық үлестерді пайдаланып, табылған жалпы массаның құрамындағы азот пен сутектің массаларын есептейміз:

100 г заттың құрамында 87, 5 г азот болса,

32 г заттың құрамында х г азот бар.

87, 5 • 32

х = = 28 г (азот)

100

100 г заттың құрамында 12, 5 г сутек болса,

32 г заттың құрамында х г сутек бар.

12, 5 • 32

х = = 4 г (сутек)

100

3) Табылған массалар бойынша заттың құрамындағы азот пен сутектің зат мөлшерін есептейміз:

M (N) 28

= = = 2 моль

М (N) 14

m (Н) 4

= = = 4 моль

М (Н) 1

Анықтап отырған көмірсутек құрамына 2 моль азот және 4 моль сутек кірсе, оның қарапайым формуласы N ₂ Н ₄ болады.

Жауабы: N ₂ Н _4.

ІІІ. Кристаллогидраттың формуласын анықтау Құрамында 45, 32 % су бар темір (ІІ) сульфатының кристаллогидратының формуласын анықтаңыздар. Берілгені: ω (Н ₂ О) = 45, 32 % Т/к FeSO ₄ • хН ₂ О Шешуі: 1-әдіс. 1) Темір (ІІ) сульфатының мольдік массасы: М (FeSO ₄ ) = 56 + 32 + 16• 4 = 152 г/моль 2) Судың массалық үлесін есептейміз: Кристаллогидратының формуласы FeSO ₄ • хН ₂ О. Оның бір мольінің массасы 152 + 18 • х және құрамында 18 x г су бар. ω(Н ₂ О) = 18 x / (152+18 x) = 0, 4532, бұдан х = 7. 2-әдіс. 1) Кристаллогидраттағы тұздың массалық үлесін есептейміз: 100% - 45, 32% = 54, 68 %. 2) Кристаллогидраттың молярлық массасы: Бір моль кристаллогидраттың 54, 68 % сусыз тұз құрайды, оның массасы 152 г. Демек, кристаллогидраттың молярлық массасы: M(FeSО ₄ •х Н ₂ О) = 152 / 0, 5468 = 278 г/моль, бұдан х = 7.

Жауабы: FеSО ₄ •7Н ₂ О.

Литий хлоридінен алынған кристаллогидраттың құрамында 7, 19 % литий бар екендігі химиялық талдау арқылы анықталды. Алынған кристаллогидраттың формуласын анықтаңыздар. Берілгені:

ω (Li) = 7, 19 %

Т/к LiCI • х Н ₂ О

Шешуі: 1) Литий мен литий хлоридінің молярлық массалары: М(LiCI) = 6, 9 + 35, 5 = 42, 4 г/моль А _r (Li) = 6, 9 2) Кристаллогидраттың құрамындағы судың моль санын есептейміз:

Кристаллогидраттың құрамындағы су - х моль 7, 19 % 6, 9 г сәйкес келеді 100 % (42, 4 + 18 •х) г

6, 9 •100

(42, 4 + 18•х) г =

7, 19

42, 4 + 18•х = 96 18•х = 53, 6 х = 3 Жауабы: LiCI •3Н ₂ О.

ІV. Жану өнімдері бойынша бастапқы заттың формуласын анықтау Сутегі бойынша тығыздығы 30 - ға тең массасы 6, 0 г органикалық зат толық жанғанда 8, 8 г көміртегі (ІV ) оксиді мен 3, 6 г су түзілді. Органикалық заттың молекулалық формуласын табыңыздар. Берілгені:

m (CO ₂ ) = 8, 8 г

m (Н ₂ O) = 3, 6 г

Д _Н2 = 30

Т/к С _х Н _у О _z

Шешуі: 1- әдіс.

1) Органикалық заттың сутегі бойынша салыстырмалы тығыздығы арқылы мольдік массасын есептейміз:

М= М _Н2 •Д _Н2 = 2• 30 = 60 г/моль

2) Реакция теңдеуінің сызбанұсқасын жазамыз:

C _x H _y O _z + O ₂ = CO ₂ + H ₂ O,

3) Берілген заттардың массалары бойынша зат мөлшерін есептейміз:

m (CO ₂ ) 8, 8

(CO ₂ ) = = = 0, 2 моль

М(CO ₂ ) 44

m(Н ₂ O) 3, 6

(Н ₂ O) = = = 0, 2 моль

М (Н ₂ O) 18

m (С _х Н _у О _z ) 6

(С _х Н _у О _z ) = = = 0, 1 моль

М (С _х Н _у О _z ) 60

Органикалық зат мөлшерін 1 мольге келтіреміз, яғни 10-ға көбейтеміз:

(CO ₂ ) = 0, 2моль •10 = 2 моль

(Н ₂ O) = 0, 2моль •10 = 2 моль

(С _х Н _у О _z ) = 0, 1 моль•10 = 1 моль

Органикалық заттың формуласы C ₂ H ₄ Oz болады. Молекулады оттегінің атом санын есептейміз: 60 - 28 = 32 Демек, органикалық заттың құрамында оттегінің екі атомы бар.

Заттың формуласы C ₂ H ₄ O ₂ 2- әдіс.

1) 8, 8 г көміртегі (ІV ) оксидінің құрамындағы көміртектің массасы:

44 г CO ₂ 12 г C х г болса,

8, 8 г CO ₂ х г С болады.

8, 8 • 12

х = = 2, 4 г (көміртек)

2) 3, 6 г су құрамындағы сутектің массасы:

18 г Н ₂ O 2 г Н х г болса,

3, 6 г Н ₂ O у г Н болады.

3, 6 • 2

у = = 0, 4 г (сутек )

2, 4 г + 0, 4 г = 2, 8 г

3) Жанған заттың құрамындағы оттегінің массасы :

6, 0 г - 2, 8 г = 3, 2 г

4) Берілген көмірсутектің молекулалақ формуласын С _х Н _у О _z деп жазамыз. Мұндағы х, у, z 1 моль зат құрамындағы С, Н, О -нің моль сандары. Зат құрамындағы х, у, z қатынастарын көміртек, сутегі және оттегінің массаларын олардың мольдік массаларына бөліп табамыз:

2, 4 0, 4 2, 8

х : у : z = : : = 0, 2 : 0, 4 : 0, 17 = 1 : 2 : 1 СН ₂ О

12 1 16

М _r (СН ₂ О) = 30

5) Сутегі бойынша берілген салыстырмалы тығыздығы арқылы көмірсутектің салыстырмалы молекулалық массасын тауып аламыз: М _r ( көмірсутек) = М _r •D _H2 = 30 • 2 = 60 яғни, көмірсутектің молекулалық формуласы C ₂ H ₄ O ₂

Ұқсас жұмыстар

Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару

Есептер жинағы

Базалық есепті шешу

Дененің массасы. Заттың тығыздығы

Химиялық элементтердің атомдарының валенттілігі

Әрекеттесуші заттардың массасын салыстыру

Химия пәнінен жаңа оқулықтар бойынша есеп шығару

Сахароза молекуласының құрылысы

Информатика кабинетінің паспорты

Реакцияға түскен оттегінің массасын және зат мөлшерін табыңдар

Пәндер