1930 жылдардағы аштық, шаруалар көтерілістері

Жосалы орта мектеп бала бақшасы

Ашық сабақ

Тақырыбы: « 1930 жылдардағы аштық,

шаруалар көтерілістері »

Сыныбы: 9 «А».

Өткізген: тарих пәнінің мұғалімі

Байболатов Е. К.

2013-2014 оқу жылы

Күні: 29 қараша 2013 жыл

Сабақтың тақырыбы: §22-21. 1930 жылдардағы аштық, шаруалар көтерілістері

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Шаруалардың жаппай ұжымдастыру саясатына қарсылығын, Созақ, Жетісу, Маңғыстау аймақтарындағы көтеріліс барысымен таныстыру, ашаршылық кезіндегі жіберілген ащы ақиқатқа оқушылардың көздерін жеткізу.

Дамытушылық: Дайындалған дерек көздерін, кесте сызбаларды пайдалана отырып, сабақтың мазмұнын аша білудағдысын қалыптастыру. Жастардың еліміздің саяси өмірін дұрыс бағалай білуге бағыт беру.

Тәрбиелік : Жастардың Отан тарихын сүю, ұлтжандылық сезімдерін ояту

Сабықтың түрі: Ашық сабақ
Сабақтың әдісі: Интерактивті тақта , баяндау, сұрақ жауап, салыстыру, картамен жұмыс.
Сабақтың көрнекілігі: Карта, слайт суреттер, хронологиялық кесте, Ашаршылық деректі фильмі, тамсырмалар, кесте.

Сабақтың барысы :

І. Ұйымдастыру бөлімі

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Жаңа сабақ

ІV. Тапсырмалармен жұмыс

V. Жаңа сабақты бекіту

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Оқушыларды бағалау

VІІІ. Үйге тапсырма беру

І. Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылармен сәлемдесу, сыныпты түгелдеу, сабаққа назар аудару .

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

1. Ф. И. Голощекин қай жылдары Қазақ Өлкелік партия комитетінің бірінші хатшысы қызметін атқарды?

1925 - 1933 жж.

2. 1927 жылда қабылданған қаулы?

Ауыл шаруашылығын ұжымдастыруға бағыт алуды жариялады.

3. Жылдамдатылған ұжымдастыру науқаны жүргізілген жылдар?

1929 - 1930 жж.

4. «Қазақстандағы ұжымдастыру қазақтардың орасан зор адами трагедиясына айналғанын» жазған ағылшын- тарихшысы кім?

Роберт Конквест.

5. 1928 жыл қанша млн пұт астық дайындалды. ?

300 млн пұт.

6. Ұжымдастыруға қарсы шыққан ұлт зиялылары?

С. Меңдешев, С. Қожанов, X. Досмұхамедов

7. Жер үлестерін біріктіру мен бірігіп еңбек етуге негізделген ауыл шаруашылық кооперациясы қалай аталды?

ТОЗ.

8. Қай жылдары ТОЗ-дарды ұжымдастырды?

1932 - 1934 жж.

9. Геноцид сөзінің мағынасы?

Ұлттық және діни белгілеріне қарай жою.

10. Көшпелі, жартылай көшпелі қазақ шаруаларын, отырықшы өмір салтына көшіру жөнінде нұсқау берілген жыл?

1931 ж.

ІІІ. Жаңа сабақ:

Жаңа сабақтың жоспары:

1. 1931 -1933 жылдардағы аштық

2. Шаруалардың жаппай ұжымдастыру саясатына қарсылығы

3. Созақ көтерілісі

4. Жетісудағы көтеріліс

5. Ақтөбе, Қостанай және Қызылорда округтеріндегі көтерілістер

6. Маңғыстаудағы көтерілістер

1931 -1933 жылдардағы аштық. 1929-1930 жылдардың қысында жұт болды.

Өткен тақырыпта ұлт зиялылары Ғ. Мүсірепов, Қ. Қуанышев, М. Ғатаулин т. б. өз наразылықтарын ашық білдіргенін, И. Сталин мен Ф. Голощекинге айыптау хаттар жазғанын айттық. ОГПУ-дің деректері бойынша қазақтар Батыс Сібір, Орта Поволжье, Қалмақстан, Тәжікстан, Солтүстік өлкеге және басқа аймақтарға қоныс аударған. Бірнеше жүз мың қазақ Қытай, Монғолия, Иран мен Ауғанстанға қоныс аударды. Нәтижесінде 1931-1933 жылдары аштықтан, суықтан және өзге де аурулардан

2, 1 млн-дай қазақтар мен 200-250 мыңдай басқа ұлттардың өкілдері қаза тапты.

Кесте арқылы түсіндіру: Шаруалар көтерілістері

Уақыты

Болған оқиғалар

Басшылары

Уақыты: 1928 ж

Болған оқиғалар:

“Байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы” қаулы.

Басшылары: Ф. И. Голощекин

Уақыты: 1929 ж

Болған оқиғалар:

Қостанай округіндегі көтеріліс

Басшылары: Тәліп Мұсабаев

Уақыты: 1929 ж

Болған оқиғалар: Сырдария округі, Бостандық ауданындағы көтеріліс

Басшылары:

А. Бекежанов, С. Қадиев,

А. Смағұлов

Уақыты: 1930 ж

Болған оқиғалар: Созақ ауданындағы көтеріліс

Басшылары: С. Шолақов

Уақыты: 1930 ж

Болған оқиғалар:

Жетісудағы көтеріліс

Басшылары:

Е. Жанбаев, Қ. Қалиев және Ғ. Сатырбаев.

Уақыты: 1930 ж

Болған оқиғалар:

Ақтөбе, Қостанай және Қызылорда округтеріндегі көтеріліс

Басшылары:

А. Қанаев, Ж. Бәйімбетов,

М. Саматов,

И. Сатыбалдин

Уақыты: 1930 ж 20 ақпан

Болған оқиғалар:

Өскемен мен Зырян аудандарындағы көтерілісі

Басшылары:

Уақыты: 1931 ж

Болған оқиғалар:

Маңғыстаудағы көтеріліс

Басшылары:

Қарсылық түрлері:

ұжымшар қозғалысының белсенділерін, партия, кеңес, комсомол қызметкерлерін, сот орындаушыларын өлтіру;
өзін-өзі қорғайтын қарулы отрядтар құру;
ашық көтеріліске шығу түрлерінде жасалды;

Көтерісшілердің қойған талаптары:

Қарақұмға Ә. Жангелдин бастаған үкімет комиссиясы келді. Сарбаздар жағынан келізсөздерді Ж. Бәйімбетов, Д. Қараев пен А. Әйменовтер жүргізді. Олар мынадай талаптар ұсынды:

орташалардан заңсыз тәркілген малды қайтару;
ұждан бостандығы, мешіттерді қайтару және дінге сенушілердің істеріне өкіметтің араласпауы;
тәркілеуге тыйым салатын декрет жариялау, оны өкімет орындарының мүліксіз орындауы;
ауылдағы «тап күресін» жасанды шиеленістіруді тоқтату;
ауыл ішіндегі барлық мәселелерді «өкілетті өкілдер» емес, жалпы жиналыстың шешуі;
салық мөлшерін малдың санына қарай белгілеу;
көтерілісші ауылдардан Қарақұмда ерекше әкімшілік аудан құру.

Нәтижесі:

Ұжымдастыру жылдары республика аумағында 372 жаппай толқулар мен көтерілістер орын алды.
Маңғыстау, Жылқосын, Ойыл, Табын аудандарының шаруалары Қазақстан жерін тастап, Түрікменстан, Қарақалпақстан аумағына, ал бір бөлігі Иран мен Ауғанстанға көшіп кетуге мәжбүр болды.
Жасанды жолмен құрылған ұжымшарлар таратылып, халыққа күштеп қоғамдастырылған мал-мүлкі қайтарылды.

ІV. «Ойашар» сәйкестендіру

“Байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы” қаулы.

С. Шолақов

1: 2

“Байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы” қаулы.: Сырдария округі, Бостандық ауданындағы көтеріліс

4: 5

С. Шолақов:

Е. Жанбаев,

Қ. Қалиев,

Ғ. Сатырбаев.

1: 3

“Байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы” қаулы.: Қостанай округіндегі көтеріліс