Дененің ауырлық күші әсерінен қозғалысы

Сабақ тақырыбы : §32 Дененің ауырлық күші әсерінен қозғалысы.
Автор: Башарұлы. Тоқбергенова
Оқу мен тәрбие міндеттері :
- Білімділік: ауырлық күші -Жер бетіндегі барлық денелердің жерге тартылу күші,
оның әсерінен дененің қозғалысының түрлерімен, қозғалыс
формулаларымен оқушыларды таныстыру;
- Тәрбиелік:алған білімдерін жүйелеп отыруға тәрбиелеу, өзара жолдастық көмек
көрсете білуге және жауапкершілікті сезіне білуге тәрбиелеу;
- Дамытушылық:зейіні мен зердесін дамыту, белсенділіктері мен қабілеттіліктерін
арттыру;
Сабақ түрі: жаңа сабақты меңгерту, бекіту
Оқыту әдістері : демонстрациялық, проблемалық, сұрақ-жауап, өздік жұмыс
Пәнаралық байланыс : жаратылыстану, химия, зоология, әдебиет, тарих, өмірмен
байланыс
Көрнекіліктер: құрал-жабдықтар: шыны, су, резеңке, жүктер, «Табиғаттағы күштер»
тірек-схемасы, таратпалар;
Сабақ барысы:
І Ұйымдастыру:
а) сәлемдесу, кезекшімен жұмыс;
ә) балалардың оқу құралдарын тексеру, зейіні мен зердесін
шоғырландыру ;
ІІ. Өтілген материалмен жұмыс:
І бөлім
№1
Қайықта отырған Әмір жағаға түсуі керекеді. Ол қайық кемерінен ырғып жағаға түсті. Осы кезде қайық қалай қозғалады? Не себепті қайық жағадан алыстады?
№2
Футбол алаңында доп жатыр. Әділхан жүгіріп барып, допты теуіп жіберді. Мұнда бір дененің әсері екінші денені қандай күйге келтіреді.
№3
Машина орнынан қозғалуы үшін қандай денелер өзара әсерлеседі ?
№4
Сабақтан тыс уақытта ағаш бұтағынан жоғары ұшқан құстың бұтақпен әсерлесуін бақыла. Байқалған құбылысты сипатта.
ІІ бөлім
«Табиғаттағы күштер» тірек- схемасын құрастыру.
- Күш дегеніміз не, белгіленуі, өлшем бірлігі
- Олардың түрлері
- Оларды есептейтін формулалары
ІІІ. Жаңа сабақ.
Бүкіләлемдік тартылыс күшінің бір көрінісі - денелердің Жерге тартылысы. Мұны ауырлық күші - денелердің Жерге тартылыс күші деп атайды. Олай болса:
Mm
R² мұндағы: М - Жердің массасы
R - Жердің радиусы
G=6. 67 10 ¹¹ - гравитациялық тұрақты, яғни бұл шаманың көбейтіндісі: g=G =9. 8 м/с² тең болады. Осыдан келіп ауырлық күшінің біз білетін формуласын F=mg аламыз.
Ауырлық күшінің әсерінен:
- Жоғары лақтырылған кез келген дене Жерге түседі.
- Жер бетіндегі өзендер суы төмен қарай ағады
- Жасанды жер серіктері жерді айнала қозғалады.
- Т. б.
Осы жағдайлардың ішінен бүгін біз дененің тік төмен және тік жоғары қозғалған жағдайын қарастырамыз.
Осы жағдайды 16 ғ-дың аяғы мен 17 ғ-дың басында өмір сүрген Г. Галилей еркін құлаған дене қозғалысы үдемелі болатынын және тұрақты 9, 8 -ге тең болатынын тағайындаған.
Ғылым үшін баға жетпес дүние қалдырған Галилей өзінің жаңалықтарын қалай ашқанын сендер тарих пәнінен сол кездегі инквизиция соты дегеннен білесіңдер. Сонда да Галилей қорықпай «Дегенмен де - ол айналады» деген.
Дененің құлауына жер әсер етеді. Мұндай қозғалыста санақ басы ретінде Жер алынады. Санақ басын төмен немесе жоғары кез келген нүктеден аламыз. Ал дененің көтерілу биіктігін h дейміз.
Y y=h= h + v t + gt²
v = v+g t кез келген уақыт мезетіндегі жылдамдығы
h g v² = v² + 2 g (h - h) кез келген нүктедегі жылдамдығы
Формуланы пайдаланып есептер шығарайық:
Шешуі: h y
Бер: h=100 м g=-g, v=0, v=-v
g= 9. 8 м/с² h=0
y=h= h + v t + gt² 0= h + 0 + gt
t-? v-? t=v 2h/g = 4. 5c
v=gt = 9. 8 4. 5 = 44 м/с
IV . Бекіту кезеңі:
1. Таратпалар:
- Жауын бір жауады, ағаш екі жауады, - сөзінің мағынасы.
- Неліктен Ай өзінің қозғалыс жылдамдығын өзгертеді?
- Үйдің шатырындағы жатқан қарға ауырлық күші әсер етеді ме? Ол неліктен төмен түспейді?
- Денені Жер бетінде қандай күш ұстап тұрады?
- Жер мен Ай арасындағы тартылыс күшінің көрінісі
2. Жаттығу:
№15-1
Шешуі:
Бер: t = 4 c g=-g, v=0, v=-v
g= 9. 8 м/с² h=0
y=h= h + v t + gt²
h -?
3. Тесттік тапсырма.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz