Бедербелгілік шамалар. 9 сынып

Көктөбе жалпы орта білім беретін мектеп



Ашық сабақ
Тақырыбы:
Бедербелгілік шамалармен
жұмыс істеу алгоритмдері
(9-сынып)
(QBasic тілінде)


Павлодар облысы, Май ауданы,
Көктөбе жалпы орта білім беретін мектебінің
Информатика пәнінің мұғалімі
Бейсекова Динара Мерболатовна





Өтетін күні:................
Тақырыбы: Бедербелгілік шамалармен жұмыс істеу алгоритмдері
Сабақтың мақсаты:
* Білімділік: Оқушыларға бедербелгілік шамалармен жұмыс істеу
алгоритмдері туралы түсінік беру
* Дамытушылық: Оқушыларға бедербелгілік шамаларға қолданылатын операциялармен жұмыс істеу бойынша білімдерін дамыту
* Тәрбиелік: Өздігінен бедербелгілік операцияларға берілген
есептерді шығаруға тәрбиелеу

Сабақтың түрі: <<Тест-Бинго>> сабағы
Сабақтың әдісі: көрсете- түсіндіру
Көрнекілігі: компьютер, интербелсенді тақта, деңгейлік карточкалар
Жоспар:
* Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)
* Үй жұмысын тексеру (10 мин)
* Жаңа тақырып (15 мин)
* Бекіту кезеңі (10 мин)
* Рефлексия (3 мин)
* Үй тапсырмасын беру (3 мин)
* Бағалау (2 мин)
Сабақтың барысы
* Ұйымдастыру кезеңі:
* Амандасу
* Түгендеу
* Оқушылардың сабаққа дайындықтарын тексеру
* Көңіл-күйлерін сабаққа баулу

* Үй жұмысын тексеру:
Үй жұмысын тексеру үшін сыныпты 3 топқа бөліп өткен тақырыптарды қайталау ретінде <<Тест-Бинго>> ойын сабағын қолдану. Мұнда әр топ тақырыпқа байланысты 3 топ та таңдау арқылы сұрақтарға жауап береді. (кетеден таңдау үшін Power Point бағдарламасын қолдану)
Алгоритм
5
5
5
Блок-схема
10
10
10
Алгоритмді Qbasic программалау тілінде көрсету
15
15
15
Qbasic - те графикалық
операторлар
20
20
20
Шамалармен жұмыс істеу
25
25
25
Циклдер
30
30
30
Алгоритм (5 ұпай):
1-топ:
Алгоритм д/з не?
* Орындаушының белгіленген мақсатқа жетуіне бағытталған ұйғарым**
* Құрастырылған алгоритммен басқарылуға тиісті объект немесе субъект
* Алгоритмнің дискреттілігі
* Алгоритмнің анықтылығы
2-топ:
Алгоритмнің түрлері
* Алгоритм, Программа
* Тұрақты және Айнымалы
* Сызықтық, Тармақталған, Циклдік**
* Дискреттілігі, Анықтылығы, Нәтижелілігі
3-топ:
Алгоритмнің қасиеттері
* Алгоритм, Программа, Цикл
* Тұрақты, Айнымалы
* Сызықтық, Тармақталған, Циклдік
* Дискреттілігі, Анықтылығы, Нәтижелілігі**

Блок-схема (10 ұпай):
1-топ:
Деректерді енгізу, шығару
*
*
* **
*

2-топ:
Есептеуіш әрекет
* **
*
*
*

3-топ:
Шартты тексеру
*
*
*
* **

Алгоритмді Qbasic программалау тілінде көрсету (15 ұпай):
1-топ:
Дәрежеге көтеру операциясының жазу пішіні
* 2^3**
* 4/2
* 2*2
* SQR (4)
2-топ:
Түбір операциясының жазылуы
* ABS (Х)
* SQR (Х)**
* П/180*3,14
* 2^3
3-топ:
tg X функциясының жазылуы
* ABS (Х)
* SQR (Х)
* Tg(Х)
* Tan(Х)**

Qbasic - те графикалық операторлар (20 ұпай)
1-топ:
Line операторының қызметі
* Кесіндінің кескіні**
* Нүктенің кескіні
* Шеңбердің кескіні
* Тұйықталған фигураның боялуы

2-топ:
Pset операторының қызметі
* Кесіндінің кескіні
* Нүктенің кескіні**
* Шеңбердің кескіні
* Тұйықталған фигураның боялуы
3-топ:
Circle операторының қызметі
* Кесіндінің кескіні
* Нүктенің кескіні
* Шеңбердің кескіні**
* Тұйықталған фигураның боялуы
Шамалармен жұмыс істеу (25 ұпай)
1-топ:
Шамалардың түрлері
* Тұрақты және Айнымалы**
* Өзгеретін шама және өзгермейтін шама
* Бүтін және заттық
* Нақты және бедербелгілік

2-топ:
Алгоритм өңдейтін шамалар
* Тұрақты және Айнымалы
* Кірістік деректер, шығыстық деректер, аралық есептеулер**
* Аргумент және нәтиже
* Нақты және бедербелгілік
3-топ:
Кірістік деректер...д/а, ал шығыстық деректер... деп аталады.
* Тұрақты және Айнымалы
* Нақты және заттық
* Аргумент және нәтиже**
* Заттық және бедербелгілік

Циклдер (30 ұпай):
1-топ:
Цикл дегеніміз не?
* Санау жүйесі
* Мәні өзгеретін шама
* Мәні өзгермейтін шама
* Әрекеттің көп рет қайталанатын бірізділігі**
2-топ:
Циклдің түрлері
* Бүтін және заттық
* Тұрақты және Айнымалы
* Қайталану саны белгілі және белгісіз цикл**
* Заттық және берербелгілік
3-топ:
For, Step, Next операторлары циклдің қай түріне жатады
* Қайталану саны белгілі цикл**
* Қайталану саны белгісіз цикл
* Сызықтық цикл
* Шамаларға
* Жаңа тақырып (15 мин)
(слайд көрсету)
Мәндері мәтіндер болатын шамалар бедербелгілік деп аталады. Бедербелгілік шамаларға кейбір операциялар жасауға болады:
* Біріктіру операциясы
Ол <<+>> белгісімен белгіленеді және екі мәтінді біріктіреді.
Мысалы:
<<про>> + <<грамма>> = <<программа>>
<<12>> + <<236>> = <<12236>>
* Мәтіннің ұзындығын белгілеу:
Бұл операция ұзын қызмет етуші сөзінің көмегімен жасалады. Мәтін ұзындығы ондағы символдар санымен белгіленеді.
Мысалы:
Ұзын (<<программа>>) = 9
Len (А$) - мәтін ұзындығын анықтау функциясы

* Қию операциясы:
Осы операцияның көмегімен мәтіннен фрагментті қиып алуға болады.
Мысалы:
Егер А = <<программа>> болса, онда A[4, 5] = <<грамм>>
Мұндағы 4-қиюдың басталуы
5-қиып алынатын символдар саны
Оның жазылу үлгісі мынадай:
Mid$ (A$, K, L) - қию функциясы.
А$- программа, К-4, L-5

Қию және біріктіру операцияларын комбинациялау арқылы бір мәтіндерден басқа мәтіндер алуға болады.
Мысалдар:
* Берілгені А = <<шар>>, В = <<ада>> С= <<ик>>
Анықтау керегі:
Шешуі:
А+В
<<шар>> + <<ада>> = <<шарада>>
А+С
<<шар>> + <<ик>> = <<шарик>>
A[3,1] + C + A[1,2]
<<р>>+ <<ик>> + <<ша>> = <<рикша>>
A [3,1] + B + A [3,1]
<<р>>+ <<ада>> + <<р>> = <<радар>>
C+ A[2,2]
<<ик>> + <<ар>> = <<икар>>

* Қию операциясын қолдану. Берілген А= <<теплоход>>. Жол мәнін табу.
* A[3,3] + A[8,1] =плод
* A[3,1] + A[5,4] =поход
* A[6,2] + A[4,2]+ A[8,1] = холод
* A[8,1] + A[5,1] A[6,3] = доход

* Қиып алу және бөліктерді құрау амалдары арқылы <<интеграл>> сөзінен <<гантел>>, <<рентген>>, <<тигр>>, <<агент>> сөздерін құрастыру керек.
Т: = <<Интеграл>>
Т[5,1] + T[7,1] + T[2,3] + T[8,1] + T[1,1]......................гантел
Т[6,1] + T[4,1] + T[2,2] + T[5,1] + T[4,1] + T[2,1]........рентген
Т[3,1] + T[1,1] + T[5,2] .................................................тигр
Т[7,1] + T[5,1] + T[4,1] + T[2,2] ...................................агент

Сергіту сәті:

* Бекіту кезеңі (10 мин):

1-топ (10 ұпай)
A$= <<Уравнение>>
B$=Mid$(А$,4,1) + Mid$(А$,3,1) + Mid$(А$,2,1) + Mid$(А$,6,2) + <<Ь>>+ Mid$(А$,1,1)
Print B$ (варенье)
2-топ (10 ұпай)
A$= <<Павлодар>>
B$=Mid$(А$,1,1) + Mid$(А$,5,1)+ Mid$(А$,6,3) + Mid$(А$,5,1)+ <<К>>
Print B$ (подарок)
3-топ (10 ұпай)
A$= <<Равенство>>
B$=Mid$(А$,5,1) + Mid$(А$,4,1)+ Mid$(А$,3,2) + Mid$(А$,6,2)+ Mid$(А$,2,1)
Print B$ (невеста)

* Рефлексия (3 мин): (Сұрақ-жауап)
* Бедербелгілік шамалар дегеніміз не?
* Бедербелгілік шамаларға қолданылатын функциялар
* Мәтіннің ұзындығы қандай функцияның көмегімен орындалады (Len$)
* Қию операциясы қандай функция арқылы орындалады? (Mid$)

* Үй тапсырмасын беру (3 мин):
Оқулықтың 88 бетіндегі №5 және №7 есептерді дәптерге шығарып келу

* Бағалау (2 мин):
1-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Мөлдір

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Думан

Данагүл

<<3>>
<<4>>
<<5>>

2-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Салтанат

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Қуат

Сымбат

<<3>>
<<4>>
<<5>>
3-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Шынар

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Нұрболат

Оралбек

<<3>>
<<4>>
<<5>>
Еркін





Сабақ аяқталды, сау болыңдар!

1-топ (10 ұпай)
A$= <<Уравнение>>
B$=Mid$(А$,4,1) + Mid$(А$,3,1) + Mid$(А$,2,1) + Mid$(А$,6,2) + <<Ь>>+ Mid$(А$,1,1)
Print B$

2-топ (10 ұпай)
A$= <<Павлодар>>
B$=Mid$(А$,1,1) + Mid$(А$,5,1)+ Mid$(А$,6,3) + Mid$(А$,5,1)+ <<К>>
Print B$

3-топ (10 ұпай)
A$= <<Равенство>>
B$=Mid$(А$,5,1) + Mid$(А$,4,1)+ Mid$(А$,3,2) + Mid$(А$,6,2)+ Mid$(А$,2,1)
Print B$

1-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Мөлдір

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Думан

Данагүл

<<3>>
<<4>>
<<5>>

2-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Салтанат

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Қуат

Сымбат

<<3>>
<<4>>
<<5>>

3-топ
Топтың тізімі
Бағасы
Жалпы ұпай саны - 115
Шынар

10-50 ұпай
50-80
ұпай
80-115
ұпай
Нұрболат

Оралбек

<<3>>
<<4>>
<<5>>
Еркін