Кока-кола мен энергетикалық сусындардың зияны ғылыми жоба

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«Ө. Жаңабаев атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталығымен» мемлекеттік мекемесі

Алматы облысы

Райымбек ауданы

Кеген ауылы

«Зерде» ғылыми жобасының тақырыбы: Кока-кола мен энергетикалық сусындардың зияны

4 «а» сынып оқушысы: Метербай Аружан Мақсатқызы

Ғылыми жетекші: Сабырахынова Анеля Мұратжанқызы

Кеген ауылы - 2012 жыл

Ғылыми жоба тақырыбы: «Кока-кола мен энергетикалық сусындардың зияны»

Орындаған: Метербай Аружан Мақсатқызы

Жетекші: Сабырахынова Анеля Мұратжанқызы

Алматы облысы Райымбек ауданы Кеген ауылы

«Кока-кола мен энергетикалық сусындардың зияны» ғылыми жобасының

Мазмұны:

І. Аңдатпа

ІІ. Кіріспе

Қазіргі таңдағы адамзат пайдаланатын сусындар

ІІІ. Негізгі бөлім

Кока-коланың пайда болу тарихынан
Кока-коланың және энергетикалық сусындардың адам ағзасына зиянды әсері туралы
Кока-коланың және энергетикалық сусындардың құрамы
Кока-коланың басқа да қасиеттері

ІV. Қорытынды

V. Пайдаланылған әдебиеттер тізбесі

І. Аңдатпа

Бұл жоба бүгінгі күнде халық көп пайдаланатын және адам ағзасына зиянды - кока-кола мен энергетикалық сусындардың зиянын зерттеуге арналған.

Бүл күндері кока-кола мен энергетикалық сусындарды көптеп пайдалану адамзаттың түрлі дертке шалдығуына себеп болуда. Себебі, оның құрамында біз біле бермейтін түрлі қоспалар кездеседі. Ол адам ағзасын әлсіретіп, денедегі қан айналымын бұзып, ас қорыту жүйелеріне кері әсер етіп, түрлі ауруларға жол ашып береді. Қазақта «Дені саудың - жаны сау», «Бірінші байлық - денсаулық» деген жақсы мақалдар бар. Бұл ұлы сөздердің тереңіне үңілсек, бізге, яғни адам баласына денсаулықтан қымбат, денсаулықтан қадірлі еш нәрсе жоқ екенін түсінеміз. Олай болса, сау қылып жаратқан он екі мүшемізді өз қолымызбен ауруға апармайық.

Қазіргі кезде белең алып бара жатқан балалардың арасындағы семіздік ауруының да басты себебі - тез дайындалатын және тез жеуге арналған тағамдар. Бұл ғылыми түрде «фаст-фуд» деп аталатын ағылшын термині. Оларға гамбургер, хотдог, пицца және олармен қоса пайдаланатын түрлі сусындар жатады. Осы «фаст-фуд»-тың кесірінен дүниежүзінде миллиардтаған адамдар ас қорыту жүйелерінің түрлі ауруларынан азап шегіп, өмірден өтіп жатыр. Олай болса, бұл

Жобаның басты міндеті -

кока-кола мен энергетикалық сусындардың құрамындағы заттар мен олардың адам денсаулығына келтіретін зиянын көрсету. Оларды күнделікті өмірде қолданудың аса қауіптілігін дәлелдеу.

Жобаның мақсаттары -

өсіп келе жатқан ұрпақтың қандай сусындарды пайдаланып жүргенін анықтау; олардың адам ағзасына келтіретін зиянын зерттеу; келтірілген зияндармен күресу жолын іздеу.

Зерттелетін зат - «Кока-кола» сусыны мен «Диззи», «Питбуль» энергетикалық сусындары

ІІ. Кіріспе

Қазіргі таңдағы адамзат пайдаланатын сусындар

Бұрын қазақтардың өмір сүру ортасы, мәдениеті мүлде бөлек болатын. Қазіргідей, шаң мен газ басқан қалада тұрған жоқ, даланы, табиғат аясын мекен етті. Олар суыққа да, ыстыққа да шыдамды болады. Ол үшін, әрине, энергия қажет. Сол энергияның негізін олар етті, майлы тамақтан алып отырды. Бірақ үнемі қозғалыста жүретін олардың ағзасында бұл ауыр тамақтар тез қорытылып кететін.

Қазіргі жағдай мүлде бөлек. Басқаша айтқанда, жаңа өмірге бейімделіп жатырмыз. Яғни, өмір сүру ортамыз энергияны аз жұмсауға негізделген. Қимыл-қозғалысымыз азайды, артық энергияны қажет етпейтін болдық. Бала күнімізде әжелеріміз «аталарың бір қойдың етін жалғыз өзі жейтін» деп айтып отыратын. Соның сыры, міне, осында. Қаншалықты энергияны көп жұмсасаң, тәбетің соншалықты ашылады.

Сонымен, отырықшылыққа көшумен қазақ халқының тұрмыс-салты өзгерді. Қимыл-қозғалыстың азаюынан семіздік дерті белең алды. Оның тигізетін зардабы өте көп. Қан тамырлар бітеліп, қан қысымы жоғарылайды. Қатерлі ісік, жүрек-қантамыр аурулары, қан диабеті көбейіп жатыр. Семіздікпен бірге инфекциялы аурулар созылмалы сырқаттар да келді.

Ата-бабамыз етті көп жеген, деп, етті артығымен жеу, дәрумендердің жетіспеушілігіне әкеледі. Ол өз кезегінде ағзаның қорғаныс қабілетін әлсіретеді. Жалпы дұрыс тамақтанбау - қоғамдағы аурулардың 60 пайызының негізгі себебі болып табылады.

Кеңес одағы біздің халықты қалай тамақтануға үйретті. «Алдымен салат же, одан соң сұйық тамақ, кейіннен қою тамақ, ең соңынан шәй, компот іш» деді. Одақ бойынша барлық асхана, мейрамханалар міне осы тәртіпті ұстанды және әлі күнге бұлжытпай орындап келеді. Бұл тамақтанудың ең қате түрі. Салат асқазанда сілтілік ортаны қалыптастыратын нәрсе. Асқазан сөлі салаттан кейін ет сияқты қою тамақтарды қорытуға шамасы келмейді. Қорытылмаған астың бәрі асқазанда жатып қалады да түрлі аурулар пайда болады. Ет жеген соң газды минералды су ішу өте үлкен қателік. Газдалған су асқазандағы еттің сыртына айнала жабысып алады да оның қорытылуына бөгет жасайды.

Қазір де кез-келген дүкенге бас сұқсаңыз сусынның неше түрін көресіз. «Кока-кола», «Спрайт», «Фанта» секілді газдалған және энергетикалық сулардан көз сүрінеді. Ғалымдардың айтуынша газдалған сусындарды шамадан тыс тұтыну бауыр ауруларына әкеп соқтырады. Тәтті газдалған сусындар. Жоғарыда айтылып кеткен сусындардың құрамында: көп теген консерванттар, ароматизаторлар, бояулар мен қоюландыратын заттар. Бүкіл тәтті газдалған сусындарда көмірқышқылы бар. Бұл қышқылдық әсерінен асқазаның үрленуі мен кекірік пайда болады. Тәтті газдалған сусындарда құрамында тағы химиялық қоспалардың бүкіл түрлері қолданылған. Яғни сусының дәмін, иісін, түсін жақсарту үшін.

Бүгінде дүкен сөрелерінде самсап тұрған «қуаттандырғыш» сусындар үлкен сұранысқа ие. «Еңбектеген баладан, еңкейген кәрінің» аңсарын арбап, көзжауын алған сиқырлы сусын иісі мұсылманның қасиетті зәмзәм суын жолда қалдырып, көпшіліктің шөл басарына айналған. Әсіресе, жас-өспірімдер жарнамадағы «қуат береді» деген сөзге арбалып, күнделікті өмірде денсаулықтарына аса зиян сумен тамағын жібітіп, шөліркеген көңілге азық етіп жүр.

Еліміздің нарығында «Дизи», «Редбул», «Монстер» секілді энергетикалық сусындар ашықтан-ашық сатылуда. Жастар да, мектеп оқушылары да осы бір «сиқырлы сусынға» әуестеніп алған. Себебі, оның жарнамасы керемет. Ұйқыны ашып, күш беріп, сергек жүруге көмектесетін сусын әсіресе балалардың ағзасына өте зиянды. Оған дәлел, энергетикалық сусындарды жиі пайдаланатын мектеп жасындағы балаларды тексергенде, олардың бауыры 35 жастағы маскүнемнің бауырымен бірдей болатындығы анықталды. Бұл улағыш сұйықтықты балалар көп ішсе, жастайынан түрлі ауруларға шалдығады екен. Жүрек дертіне, жүйке жүйесі, асқазан, бауыр, тіпті қатерлі ісікке апаратын мұндай сусындарды пайдаланбаған жөн. Бұл сусындар бастапқыда спортпен шұғылданатын адамдарға белгілі бір күш-жігер қажет болғанда қолдану үшін ұсынылған болатын. Алайда, аталған сусынды жиі пайдаланғандардың ойлау қабілеті тежелетіндігі анықталды.

Біздің елімізде де осындай шырындар нарығы қарқынды дамып келеді. Осыдан барып, панкреатит, қарын асты безінің ауруы пайда болады. Бұл аурулардың қаншалықты қиын да

қияметі көп екенін білсе де қазіргі заманда еңбектеген баладан еңкейген қартқа дейін көптеп пайдаланып келеді. Олай болса, солардың ішіндегі «Кока-кола» мен «Энергетикалық сусындардың» құрамы, жасалу жолдары мен адам ағзасына әсері, тұрмыста қолданылуына тоқталып кетсек.

ІІІ. Негізгі бөлім

1. Кока-коланың пайда болу тарихынан

Кока-Кола алькагольсіз сусыны 1886 жылдың 8 мамырынан күні Америкада, Атланта қаласында пайда болды. Ойлап тапқан Джон Пембертон еді. Сусынның атауын көркем жазуды меңгерген Пембертонның есепшісі Фрэнк Робисон, осы уақытқа дейін сусынның логотипі болып табылатын «Coca-Cola» деген сөзді әдемі бейнелі әріптермен жазып, ойлап тапқан. Кока-коланың негізгі ингредиенттері: кок жапырағының үш бөлігі (осы жапырақтардан 1859 жылы Альберт Ниман (Albert Niemann) ерекше компонентін бөліп алып, кокаин деп атаған) және кола тропикалық ағашының бір бөлігі. Пайда болған сусын «кез келген жүйке бұзылуына» емдік дәрі ретінде Атлантадағы Джекоба қалалық дәріханасында сатыла бастайды. Ол кезде кокаиннің адам денсаулығына зиян екені анықталмағандықтан, тыйым салынған заттек болып табылмайтын. Сондықтан кокаин еркін сатылымда болып, оны ләззат алу үшін спирттің орнына сусынға жиі қосып отыратын болған. Бастапқыда сусынды күнделікті орташа есеппен 9 адам сатып алатын болған. Алайда кока-коланың танымалдығы мен кірісі де біртіндеп өсе бастады.

Алғашында қарапайым сироп ретінде сатылды. Ал "The Coca-Cola Company" болып, арда алты жыл өткенде ғана, тек 1893 жылдың 31-інші ақпанында құрылды. Джон Пембертон «Кока-Коланың» атасы болса, «The Coca-Cola Company» компаниясының атасы Ирландық Аза Кендлер болатын.
1894 жылдан бастап «Кока-кола» Американың бірқатар қалаларында пайда бола бастады. Осы жылдардың ішінде Техас штаты, Даллас қаласында, Иллионс штаты, Чикаго қаласында, Калифорния штаты, Лос-Анжелес қалаларында «Колка-Кола» өнімін дайындайтын зауыттар жұмыс істеп тұрды. Небәрі бір жылда, яғни, 1895 жылы Аза Кендлер « «Кока-Кола» Американың барлық штаттарында адамдардың сүйікті сусынына айналғандығын» компания акционерлеріне қуана жеткізді.
1919 жылы Аза Кендлер компанияны Ернест Вудраффқа 25 миллион АҚШ долларына сатып жіберді. Ал, 1923 жылы Ернесттің ұлы Роберт компанияны басқаруды өз қолына алды. Роберт «Кока-коланы» әлемге тарату мақсатында «Кока-Кола Экспорт Корпарейшон» корпорациясын құрады. Сол жылдан бастап «Кока-Коланың» алты бөтелкесін бір қаптамаға біріктірді. 1927 жылы өз өнімдерін алғаш рет радиода жарнамалай бастады. 1928 жылдың жазында Амстердамда өткен Олимпиадалық ойындарға америка өз командасымен бірге «Кока-Коланың» 1000 қаптамасын алып келді. Сол кезден бастап «Кока-Кола» мен спортпен тығыз байланыста бола бастады. Ол, содан бастап хоккей. футбол, теннис т. б. спорт ойындарының демеушісі болып отырды. Екінші дүниежүзілік соғысқа дейін «Кока-Кола» әлемнің 44 елінде, дүкендер сөресінен табылатын және АҚШ әскерлері сусында кез-келген жерде 5 центке сатып ала алатын еді. АҚШ әскерлерінен ғарышкерлер қалсын ба, 1985 жылда «Кока-Коланы» ғарышкерлер өздерімен бірге ғарышқа алып ұшты. 1979 жылдан бастап компанияны Роберто Гозуэто басқарды. 1991 жылы «Кока-Кола» Мәскеуге келіп жетті. «Кока-Коладан» 20 жыл бұрын СССР аумағында сатылған «PepsiCo-дан»1998 жылы «Кока-Кола» сатылым жағынан үш есеге басып озды. Қазірдің өзінде «бес жасар» бала жазбай танитын «Кока-Кола» тауар белгісіне айналды. «Кока-кола» компаниясы 190-ға жуық ұлттық Олимпиада комитеттері, сонымен бірге Ресей Олимпиадалық комитетімен бірлесіп қызмет атқарады.

2. Кока-коланың және энергетикалық сусындардың адам ағзасына зиянды әсері туралы

Ғалымдардың айтуынша газдалған сусындарды шамадан тыс тұтыну бауыр ауруларына әкеп соқтырады. Біздің елімізде осындай шырындар нарығы қарқынды дамып келеді.

Адам ағзасының 60%-ын су құрайды. Бойдағы су тепе-теңдікті сақтау үшін адам күнделікті қажетті мөлшерде су ішіп тұруы керек. Кофе, көк шәй, газдалған салқын сусындар , минералды су т. с. с сусындардың негізін су құрайды. Алайда, судан бөлек сусындардың құрамында басқа да заттар кездеседі. Соның бірі - газ. Газдалған сусындар адам ағзасына әр түрлі әсер береді .

Әр газдалған сусында қант пен қышқылдар кездеседі. Бұл элементтер асқазанға қатты әсер етеді. Газдалған сусын ішкен адамның тәбеті қашады әрі олар шөлді қандырмайды. Ал тәтті-қышқылды элементтер асқазанға түскен бойда майға айналып, артық салмақтың қосылуы мен қант диабеті ауруының пайда болуына ықпал етеді. Қант диабетімен ауыратын жандар газдалған сусын орнына минералды су пайдаланғаны жөн.

Ұқсас жұмыстар

Жылжыма суреті

Coca - Cola сусының құрамы

Сын есім . Сын есім туралы алған білімдерін одан әрі кеңейту

Жобалап оқыту технологиясы

Дені саудың жаны сау туралы ақпарат

Зиянды заттар

Шайдың пайдасы және зияны

Денсаулық - зор байлық жайлы

Конференцияның мақсаты

Сен кім

Пәндер