Жасуша 10 сынып

Ақмола облысы

Бурабай ауданы

Оқжетпес орта мектебі

Химия және биология мұғалімі Абдикалыкова Гулдана Нургалиевна

10 сынып

Сабақтыңтақырыбы:Жасушақұрылысыжәнеатқаратынқызметтерітарауынақорытынды.

Мақсаты:

Білімділік:ОқушылардыңөткентарауданалғанмәліметтерінтереңдетуДамытушылық:оқу
шылардыңдүниетанымынойындаройнауарқылы,логикалықтанымын,биологияпәнінедегенқ
ызығушылығындамыту.
Тәрбиелік:оқушылардықоршағанортаныаялап,қорғауғатәрбиелеу.
Көрнекілігі:интерактивтітақтаарқылыкөрсетілетінслайдтар,модель,электрондыоқу
лық.
Сабақтүрі:қайталаусабағы
Сабақәдісі:кесте,суреттерменжұмыс,ауызша,сұрақ-жауап,топпенжұмыс
Сабақтыңбарысы:
1. Ұйымдастырукезеңі
2. Көкпар (сұрақ-жауап)
3. Портрет сыры
4. Кестетолтыру (мембранасызжәнемембраналыорганоидтар)
5. Тірек-сызбасызу (жасушаядросыныңқұрамы мен
құрылысыжәнехлоропластыңқұрамыжәнеқұрылысы)
6. Суретпенжұмыс
(хлоропласт,митохондрия,рибосома,центриольдер,ядро,лизосома,гольджи
жиынтығы,вакуоль)
7. Топтастыру (эукариоттар,прокариоттар)
8. Сызықтық диктант
9. Биологиялық диктант
10. Цитологиялықтерминдер
11. Қорытындылау.
2.Көкпар (сұрақ-жауап)
1-топ
1.Жасушаны зерттейтінғылым (цитология)
2.Жануар жасушасыныңсыртқықабықшасықандаймолекуладантүзіледі?(гликокаликс)
3.Жасушағаіріреккелген су тамшыларыныңөтуі.(пиноцитоз)
4.Цитоплазманың түпнегізі (гиалоплазма)
5.Эндоплазмалық тордыашқанғалым (К.Портер)
6.Ішкі тор тәрізді аппарат (гольджи аппараты)
7.Фагоцитозға қабілетті лейкоцит жасушаларындакөпмөлшердекездесетін
органоид (лизосома)
8.Энергия көзі АТФ молекуласынсинтездейтін органоид (митохондрия)
9.Тек өсімдікжасушасындаболатыннегізгі органоид (пластидтер)
10.Жасушаның митоздықжәнемейоздықбөлінуікезіндеүлкенбелсенділіккөрсететін
органоид(жасушаорталығы)
2-топ
1.Ұлпаларды зерттейтінғылым (гистология)
2.Тұқым қуалайтынбелгілері мен қасиеттерін ДНҚ
түріндесақтайтынядроныңнегізгібөлігі(хромосома)
3.Қандай органоидтенәруызсинтезіжүреді (рибосома)
4.Өсімдіктер мен жануарларжасушасыныңцитоплазмасындағысұйықтыққа толы
қуыс(вакуоль)
5.Рибосомалар мен рРНҚқайдасинтезделеді(ядрошық)
6.Центромера хромосоманыңұшындаорналасса,ондатипті не
депатайды?(телоцентрлі)
7. Хромосомадағықұрылысқызметінатқаратыннәруыз(Гистон)
8.Эндогенді жәнеэкзогендімакромолекулалардыыдыратады (лизосома)
9.АТФ молекуласынсинтездейтін органоид(митохондрия)
10.Цитоплазманың түпнегізі(гиалоплазма)
3.Портрет сыры.(Антони ванЛевенгук,ЛуиПастер,Илья Ильич Мечников,Сергей
Николаевич Виноградский)
4.Кесте толтыру
Мембраналыорганоидтардыңқұрылысы менқызметі
|р/с |Органоидтар |Құрылысы |Қызметі |
|1 |Эндоплазмалық тор | | |
|2 |Гольджижиынтығы | | |
|3 |Лизосома | | |
|4 |Митохондрия | | |

Мембранасызорганоидтар
|р/с |Органоидтар |Құрылысы |Қызметі |
|1 |Центриольдер | | |
|2 |Рибосома | | |
|3 |Вакуоль | | |
|4 |Қозғалысорганоидтары | | |

5.Тірек-сызба сызу
1. жасушаядросыныңқұрамы мен құрылысы .
2. хлоропластыңқұрамыжәнеқұрылысы.
6.Суретпен жұмыс (жасушаорганоидтарынтаңдап,түсініктер беру)
7.Топтастыру
|Эукариоттар |Прокариоттар |

1.Ядросы бар 8.Ядрошық
2.Ядросы жоқ 9.архебактериялар
3.Өсімдіктер 10.Қабықшасы
капсулағаайналады
4.Жануарлар 11.Крахмал
5.Бытыранықтар 12.гликоген
6.Көк-жасыл балдырлар 13.пластид
7.ДНҚ жіпшелері14.Нағыз вакуоль

8.Сызықтық диктант
«^»-дұрыс, «-»-қате
1 топ
Егерцентромерахромосоманыңдәлортасындаорналасса,оныметацентрлі хромосома
депатайды.
Адамда 46 хромосома бар.
Пластидтербарлықорганизмдердіңжасушаларындакездеседі.
Грекше «карион» жасушадегенмағынаныбілдіреді.
2 топ
Егерцентромерахромосоманыңұшындаорналасса,ондайтиптісубметацентрліхромосом
алардепаталады.
Прокариоттыорганизмдердіңфототрофтытобы (цианобактериялар)көк-
жасылбалдырлардепаталады.
Вакуольдер тек өсімдікжасушасындакездеседі.
Хромопластардаәртүрлі-сары,қызыл,қоңыр,т.б. түстіпигменттерболады.

9.Биологиялық диктант
Мынасөйлемдітолтырыңдар.
1 топ
Ядроныңнегізгісұйықтығы…………………………депаталады.Онда…………………………
молекуласыорналасқан,мұндатұқымқуалау…………………………….жазылған.
МитохондрияныР.Келликералғашзерттеп………………….депатады.Р.Альтман оны……….
……,К.Бенда……………депаталады.
2 топ
Гольджижиынтығын………….жылы…………..ғалымы………….тапқан.Оны …………………
депаталады.Лизосоманыңқұрамында ………………..ферменттеріболады.
Оларға………………………………………………….жатады.
10.Цитологиялық терминдер
1 топ
Плазмалемма,фагоцитоз,пиноцитоз,тубулин,аминқышқылы,ДНҚ,строма,фотосинтез,
полисома,карион.
2 топ
РНҚ,интерфаза,центромера,гистон,бактериофаг,эндоцитоз,экзоцитоз,жасұнық(кл
етчатка),граналар,лейкопластар.
11.Қорытындылау.
12.Бағалау.