Гүлдің құрылысы - 6 сынып

Сабақ: 20
Тақырыбы: §22. Гүлдің құрылысы
Сабақтың мақсаты: гүл, оның құрылысы мен функциясын теориялық және практикалық тұрғыда сипаттап, жете түсіну.
Сабақтың міндеттері:
Білімділігі - гүлдің негізгі құрам бөліктері: тостағанша жапырақшалары мен жыныс мүшелеріне толық сипттама беріп, олардың құрылысымен таныстыру;
Тәрбиелілігі - адамның тұлға ретінде қалыптасуын, адамгершілік қасиетін, жалпы қоршаған ортаға деген жаңашырлық сезімін дамыту;
Дамытушылығы - пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылықтарын дамыту.
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
Сынып оқушылары 2 топқа бөлінеді:
1.<<Қызғалдақ>> 2. <<Раушан>>
I. Жаңа сабақ
Мұғалім гүл бөлімдерін, олардың маңызын түсіндіреді
II. Жарыс сабақ түрінде екі топ арасында өрбиді
1.Кітаппен жұмыс
35, 36, 37, 38, 39 - суреттерімен танысады
2.Зертханалық жұмыс "Гүлдің құрылысымен танысу"
Нағыз гүлден, жасанды гүлден бөлімдерін табу
3.Оқушылардың теориялық алған білімдерін пысықтап, сабақты бекіту үшін биологиялық ойындар, тестік сұрақтар қойылады.
1."Кім шапшаң" ойыны
Мақсаты: Оқушылардың гүлдің құрылысы туралы алған білімдерін бекіту
Ойынның шартты: Екі топқа гүлдің мүшелерін жазылған қиық қағаздар таратылады, осы қағаздарды магнитті тақтаға жазып, тұстарына сәйкес сандарын жазады, және өздеріне берілген гүл бөлімдерін таблицадан көрсетеді
2. "Ым білмеген, дым білмейді" ойыны
Тақтаға шыққан оқушының өзіне көрсетілмей гүлдің мүшесінің суретті маңдай тұсына қолмен ұсталып тұрады. Қарама - қарсы топ мүшесінің бірі тұрып суреттегі гулдің бөлігін ыммен түсіндіреді. Оқушы гүл бөлігінің атын табуы керек
3. "Тапқыр болсаң тауып көр" ойыны
Ойын шарты:
Еденге бормен екі дөңгелек сызылады. Бірінші шеңбердің ішіне "Жайгүлсерік", екінші шеңберге "Қос гүлсерікті" деп жазылған. Оқушыларға өсімдіктің аты жазылған қағаз таратылады. Мұғалім белгі берген кезде әр оқушы өсімдікке тиісті шеңберге тез кіруі тиіс.
4. "Сиқырлы сандық" ойыны
Оқушылар сандық ішіндегі тестік сұрақтарға жауап береді. Қарсы топ мүшелері 70 - беттегі "біліміңді сына" сұрақтарынан сұрақ қойып,оқушының өткен тараулардан алған білімдерін сынайды.
"Оқушылардың білімін бағалау" парақшасына топ жетекшілері баға қойып отырады.
5. "Жас ғалымдар" ойыны
Ұлғайтқыш әйнекті пайдалана отырып бүршіктің, пияздың ішкі құрылыстарын айтып шығады.
6. "Біліміңді тексер" ойны 74 - бет
7. Гүл туралы мақалдардан сайыс
8. Жұмбақтар
9. "Гүл сыйлай білеміз бе? " ойыны
10. Голландия. Гүл саудасы. Бизнес қызғалдақ
"Қайың сауған, қозықұйрық жеген" Жоңғар шапқыншылығы
Ән
Күлтенің маңызы<-- , ,
Оқушы білімін бағалау

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
Сынып оқушыларын 3 топқа бөлу арқылы <<Өсімдіктің вегетативті мүшелері>> тақырыбында білімдері текеріледі
1 тапсырма. Тамыр.
1-топ
Тамырдың шығу тегі
Ұрықтан
Негізгі тамырдан
Сабақтан
Жапырақтан
Негізгі тамыр
Жанама тамыр
Қосалқы тамыр
Тамырдың жүйесі
Кіндік тамыр
Шашақ тамыр
Негізгі тамыры жуан
Негізгі тамыры жіңішке





2-т

3-топ
Тамыр бөлімдері
Бөліну
Өсу
Сору
Өткізу

2 тапсырма. Сабақ.
Сабақтың құрылысы
Қабық
Камбий
Сүрек
Өзек
1-топ


2-топ
Сабақ бойымен қоректің қозғалуы
Топырақ - тамыр
Минералды қорек
Күн - жапырақ
Органикалық қорек
Тінмен
Сүрекпен
Сабақтың өсуі
бойлап
жуандап
Төбе бүршік
Камбий

3-топ

3 тапсырма. Жапырақ.
Жапырақтың құрылысы
Сыртқы
Ішкі
сағақты
сағақсыз
жай
күрделі
астыңғы
үстіңгі
бағана
борпылдақ
1-топ

Ортаңғы бөлік
Сағақ
Тақта
Өң





2-топ

Жапырақ жүйесі
қауырсын
тор
қатар
доға
күн
Орга-ника-лық зат

3-топ Жапырақтың қызметі



Оттек
су
Көмірқышқыл газы

Құпия сан: Түрөзгеріс
Оқылатын сұрақтар:
1. Картоп түйнегі
2. Долана ағашының сүрегі
3. Аулағыш құралға айналған
4. Емізікке айналған
5. Мұртшаға айналған
6. Катус тікенегі
Тақтаға ілентін жауаптар: 1.Тамыр; 2.Сабақ; 3.Жапырақ.
Өсімдік мүшелері
өсімді (вегетативті)
көбею (генеративті)
тамыр
сабақ
жапырақ
гүл
тұқым
жеміс
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі

Ассосациялық карта: балалар гүл дегенде көз алдарыңа не келеді, ойларыңызға не түседі?
Хош иіс Әдемілік Сыйлық

ГҮЛ

Көбею мүшесі Қысқарған өркен Әртүрлі түстер

Гүл құрылысы көрсетілген макет және нағыз гүлді көрсете отырып оқушыларды гүлдің құрылысымен таныстыру.
Гүлдің құрылысы
Гүл сағақ
Гүл табан
аналық
аталық
күлте
тостағанша


Гүлсерік
Қос гүлсерік
Жай гүлсерік
Гүлсеріксіз
тостағанша, күлте
күлте
тостағанша
Тостағанша мен күлте жапырақшалары болмайды

ІV. Бекіту
Оқулық мәтініндегі суреттерді пайдалана отырып, гүлдің көбею мүшелеріне тірек-сызбаны құрастыру үшін әр топқа тапсырма беріледі.
1-топқа - Аталықтың құрылысы
2-топқа - Аналықтың құрылысы
3-топқа - Гүлдің құрылысы




№12-зертханалық жұмыс.
Тақырыбы: Гүл құрылысын талдау.
Мақсаты: Өсімдіктің көбею немесе генеративті мүшесі - гүлдің құрылысын зерттеу.
Құрал-жабдықтар:нағыз гүлдер (қызғалдақ гүлдеп тұрған бөлме өсімдіктері және т.б.), қатты қағаздан ойылған жеке бөліктері, ұлғайтқыш қол әйнек, сапты ине.
Жұмыстың барысы:
1. Нағыз гүлден (ол болмаса) немесе гүл бөліктерінің қатты қағаздан жеке-жеке қиылған жапсырма (аппликация) көрнекі құралдардан гүл бөлімдерін табу, пішініне, санына, реңдеріне көңіл аудару.
2. Табиғи (нағыз) гүлден гүл бөліктерінің орналасу тәртібімен танысу.
3. Гүл бөліктеріне қарап жай немесе қос гүлсерікті екендігін анықтап ажырату.
4. Аталық пен аналықты жеке бөліп алып құрылыстарымен танысу, суретін салып атын жазу.
Нәтижесі:1) Гүлдің құрылысын жаз:


1.____________________________________________
2.____________________________________________
3.____________________________________________
4.____________________________________________
5.____________________________________________

2) Берілген сипаттамалар гүлдің қай бөлігіне тән екенін гүл бөлігінің бас әрпін қойып белгілеңдер (<<ГС>> - гүлсағақ; <<ГТ>> - гүлтабан; <<Т>> - тостағанша; <<К>> - күлте; <<А>> - аталық; <<Ж>> - аналық).

1. Гүлдің дәл ортасына орналасқан.
2. Тозаң ұясы бар.
3. Гүлсеріктің ішкі бөлігі.
4. Үлпекке айналған бөлігі.
5. Жәндіктер қоректенеді.
6. Шірне бөлетін бөлігі.
7. Жабысқақ сұйықтық бөледі.
8. Ұшы ілмешекке айналған бөлігі.
9. Екі қабат қабықшасы бар жасушалар жетіледі.
10. Хош иіс шығаратын бөлігі.
11. Мойны бар.
3) Мыналардың қайсысы дұрыс гүл, қайсысы бұрыс гүл?

Қорытынды:_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Үй тапсырмасы. §22 оқып, гүл бөліктерін түрлі қағаздан әзірлеп, қатты қағазға жапсырып әкелу.

Сәтінұлы Едіге
Биология пәні мұғалімі