Құрамында қоспасы бар бастапқы зат пен реакция өнімі бойынша есептер

Құрамында қоспасы бар бастапқы зат пен реакция өнімі бойынша есептер

9-сынып

Құрамында қосындысы бар 400 г әктасты өртегенде 78, 4 л көміртегі (ІV) оксиді түзілді. Әктастың құрамындағы қоспаның массалық үлесін (%) есептеңіздер.

Берілгені:

m (әктас) = 400 г

V (CO ₂ ) = 78, 4 л

Т/к ω(қоспа)

Шешуі:

1) Реакция теңдеуін жазып, кальций карбонатының молярлық массасын есептейміз:

CaCO ₃ = CaO + CO ₂ ↑

1моль 1моль

М (СаCO ₃ ) = 40 +12+16•3 = 100 г/моль

2) Көмірқышқыл газының зат мөлшері арқылы реакцияға түскен заттың зат мөлшерін табамыз:

V 78, 4 л

= ; (CO ₂ ) = = 3, 5 моль

Vm 22, 4 л/моль

(CO ₂ ) = (СаCO ₃ ) = 3, 5 моль 3) Зат мөлшері бойынша кальций карбонатының массасын табамыз: m (CaCO ₃ ) = 3, 5 моль •100 г/моль = 350 г 4) Әктастың құрамындағы қоспаның массасын анықтаймыз: 400 г - 350 г = 50 г 5) Әктастың құрамындағы қоспаның массалық үлесін есептейміз:

50 г

ω = = 0, 125 ( немесе 12, 5 %)

400 г

Жауабы: 0, 125 немесе 12, 5% .

Калий карбонаты мен натрий карбонатынан тұратын массасы 7 г қоспаны күкірт қышқылымен өңдеді. Реакция нәтижесінде көлемі 1, 344 л (қ. ж. ) газ бөлінді. Қоспа құрамындағы натрий карбонаты мен калий карбонатының массалық үлесін есептеңіздер.

Берілгені:

m (қоспа) = 7 г

V (CO ₂ ) = 1, 344 л

(қ. ж. )

Т/к ω (Na ₂ CO ₃ )

ω (К ₂ CO ₃ )

Шешуі:

1) Реакция теңдеуін жазып, есептеуге қажетті қосылыстардың молярлық массаларын анықтаймыз:

Na ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = Na ₂ SO ₄ + CO ₂ ↑ + H ₂ O 1моль 1моль

K ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = K ₂ SO ₄ + CO ₂ ↑ + H ₂ O 1моль 1моль

М (Na ₂ CO ₃ ) = 23•2+12+16•3 = 106 г/моль М (К ₂ CO ₃ ) = 39•2+12+16•3 = 138 г/моль 2) Қоспадағы натрий карбонатының массасын х г деп белгілесек, қоспадағы калий карбонатының массасы (7-х) грамға тең болады. Яғни,

m(Na ₂ CO ₃ ) = х г m(К ₂ CO ₃ ) = (7- х) г Натрий карбонаты күкірт қышқылымен әрекеттескенде бөлінетін газдың көлемін у л деп белгілесек, ал калий карбонаты күкірт қышқылымен әрекеттескенде бөлінетін газ көлемі (1, 344 - у) литрге тең болады: V ₁ = у V ₂ = (1, 344 - у) л 3) Реакция теңдеулеріндегі сәйкес заттардың формуласының үстіне белгіленген мәндерді қоямыз: х г у л Na ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = Na ₂ SO ₄ + CO ₂ ↑ + H ₂ O (1)

(7-х) г (1, 344-у) л K ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = K ₂ SO ₄ + CO ₂ ↑+ H ₂ O (2)

х у

= (1)

106 22, 4

(7 - х)

= ( 1, 344 - у) (2)

138

Бірінші теңдеуде у-ті х арқылы өрнектейміз:

22, 4•х

у = (3)

106

22, 4 • х

(1, 344 ) •138 = 22, 4 •(7 - х) (4)

106 Теңдеуден х-тің мәнін табамыз: 185, 472 - 29, 16•х = 156, 8 - 22, 4•х 6, 76•х = 28, 672 х = 4, 24 m (Na ₂ CO ₃ ) = 4, 24 г m (К ₂ CO ₃ ) = 7 - 4, 24 = 2, 76 г

6) Карбонаттардың массалық үлестерін формула бойынша есептейміз:

m (Na ₂ CO ₃ ) 4, 24 г

ω (Na ₂ CO ₃ ) = = = 0, 6057 ( немесе 60, 57 %)

m (қоспа) 7 г

m (К ₂ CO ₃ ) 2, 76 г

ω (К ₂ CO ₃ ) = = = 0, 3943 ( немесе 39, 43 %)

m (қоспа) 7 г

Есепті тексеру. Әрбір карбонат күкірт қышқылымен әрекеттескенде бөлінген көмірқышқыл газының көлемін сәйкес теңдеулер бойынша есептеп алып, көмірқышқыл газының жалпы көлемін табамыз:

1) Na ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = Na ₂ SO ₄ + CO ₂ 🡩 + H ₂ O

1моль 1моль

Реакция теңдеуі бойынша:

106 г Na ₂ CO ₃ әрекеттескенде 22, 4 л CO ₂ бөлінсе, 4, 24 г Na ₂ CO ₃ әрекеттескенде у ₁ л CO ₂ бөлінеді.

4, 24 •22, 4

у ₁ = = 0, 896 л

106

2) K ₂ CO ₃ + H ₂ SO ₄ = K ₂ SO ₄ + CO ₂ 🡩 + H ₂ O 1моль 1моль

Реакция теңдеуі бойынша:

138 г К ₂ CO ₃ әрекеттескенде 22, 4 л CO ₂ бөлінсе, 2, 76 г К ₂ CO ₃ әрекеттескенде у ₂ л CO ₂ бөлінеді.

2, 76 •22, 4

у ₂ = = 0, 448 л

138

3) у = у ₁ + у ₂ = 0, 896 + 0, 448 = 1, 344 л Нәтиже есептің шартында берілген газдың көлеміне сәйкес келеді.

Жауабы: ω(Na ₂ CO ₃ ) - 60, 57 %,

ω (К ₂ CO ₃ ) - 39, 43 %.

ЕСЕПТЕР

1) Массасы 400 г натрий селитрасы айырылғанда 33, 6 л оттек түзілді. Селитра құрамындағы қоспаның массалық үлесін (%) есептеңіздер.

Жауабы: 36 %.

2) Құрамында 16 % қосындысы бар 119 г ізбестастан қанша литр көмірқышқыл газы бөлінетінін есептеңіздер.

Жауабы: 22, 4 л.

3) Көлемі 67, 2 л ( қ. ж. ) метан алу үшін жұмсалатын құрамында 3 % қосындысы бар техникалық көмірдің массасын есептеңіздер.

Жауабы: 37, 1 г.

4) Көлемі 10 л этан мен этиленнің қоспасының құрамындағы этиленнің массалық үлесі 28 % . Бром суындағы бромның массалық үлесі 3, 2 % . Этан мен этиленнің қоспасымен әрекеттесу үшін жұмсалатын бром суының массасын есептеңіздер.

Жауабы: 625 г.

5) Натрий карбонаты мен калий карбонатының 10 г қоспасы суда ерітіліп, оған артық мөлшерде алынған тұз қышқылымен әсер етілді. Реакция нәтижесінде бөлінген газ натрий пероксидінің ерітіндісі арқылы өткізілді. Нәтижесінде бөлінген оттек көлемі 1, 9 л (қ. ж. ) сутек газын жағуға жеткілікті болды. Реакция теңдеуін жазып, қоспаның құрамын (%) есептеңіздер.

Жауабы: ω(Na ₂ CO ₃ ) - 56, 5 %,

ω (К ₂ CO ₃ ) - 43, 5 %.

6) Массасы 1, 8 г натрий хлориді мен натрий иодидінің қоспасы суда ерітілді. Ерітінді арқылы хлордың артық мөлшері өткізілгеннен кейін, натрий хлоридінің массасы 1, 3 граммға тең болды. Бастапқыда алынған қоспа құрамындағы натрий иодидінің массалық үлесін (%) есептеңіздер.

Жауабы: ω (Na І) - 45, 6 %.

7) Құрамында фенол мен сірке қышқылы бар қоспаны нейтралдау үшін 20 %-қ 23, 4 мл калий гидроксидінің ерітіндісі (р = 1, 1 г/мл) жұмсалды. Бастапқыда алынған қоспа бром суымен әрекеттескенде массасы 16, 55 г тұнба түзілді. Бастапқыда алынған қоспаның құрамын ( г) анықтаңыздар.

Жауабы: фенол 4, 7 г, сірке қышқылы 28, 6 г.

Ұқсас жұмыстар

Әртүрлі типтегі есептеу есептерін шығару

Химия пәнінен жаңа оқулықтар бойынша есеп шығару

Құрамында массалық үлесі

Химиялық байланыс

Оқушыларға оқулықтағы реакция типтеріне мысалды дәптерлеріне жазып алуды тапсыру

Электролиттік диссоциация Бақылау жұмысы

Электродтық потенциалдар

Оттектің физикалық қасиеттері

Металдар тақырыбын қорытындылау

Кері байланыс, рефлексия