Сөз мерген

Мақсаты: <<Атамекен>> бағдарламасының <<Толғау>> бағыты бойынша <<Сөз мәйегі мақал>> тақырыбы туралы түсінік беру. Аз сөзбен көп мағына беретін ауыз әдебиетінің жанры мақал - мәтелдерді біліп, орынды жерінде қолдана білуге баулу.
Көрнекілігі: компьютер
Сайыстың барысы: I Ұйымдастыру кезеңі.
* Сайыскерлермен таныстыру. I топ "Қыран" II топ "Ұлан"
* Әділқазылар алқасын сайлау.
* Сайыстың шарттарымен таныстыру.
Сайыс 4 кезеңнен тұрады. I кезеңде білім туралы. II кезеңде Отан, туған жер туралы, III кезеңде еңбек туралы, IV кезеңде тіл туралы 10 мақал-мәтелден беріледі. Берілген тапсырмадағы сөздердің біреуімен қатысты мақал-мәтелді тауып, дұрыс жауап берген топ 10 ұпайға ие болады.
I кезең <<Жалғасын тап>>.
Шарты: Ойыншыларға білім туралы 10 мақал ұсынылады. Мақалдың тек бірінші жолы оқылады, келесі жолын ойыншылар табуы керек. Кім бірінші қолын көтерсе, сол ойыншы жауап беру құқығына ие болады. Әр дұрыс жауап үшін 10 ұпай иеленеді. Ойынның соңында әр топтан екі оқушы өзімен бірге ала келген 1 көнерген сөзді <<Сөз мергеннің>> қоржынына салады.
* Оқу білім азығы, ... (Білім ырыс қазығы)
* Оқыған озар, ... (Оқымаған тозар)
* Оқусыз білім жоқ,
... (Білімсіз күнің жоқ)
* Өнер білім бәрі де,
... (Оқуменен табылған)
* Білімдінің күні жарық,
... (Білімсіздің күні қаріп)
* Оқу - білім бұлағы,
... (Білім - өмір шырағы)
* Білімдіден шыққан сөз,
... (Талаптыға болсын кез)
* Кітап - ғалым,
... (Тілсіз мұғалім)
* Мектеп - кеме,
... (Білім - теңіз)
* Білекті бірді жығар,
... (Білімді мыңды жығар)
II кезең <<Тапқыр болсаң, тауып көр>>.
Ойыншыларға бірінші бағанға бірнеше сөздер беріледі, екінші бағанға соларға қатысы бар бір сөз беріледі. Ойыншы сол сөзді тапса 10 ұпайға ие болады, сұраққа жауап бере алады. Егер сұраққа жауап берсе, тағы 10 ұпай иеленеді, егер жауап бере алмаса, басқа ойыншы жауап бере алады.

Шеге

ЫДЫС

Бүркіт

ЖЫРТҚЫШ
Балта

Қарлығаш

Торсық

Бозторғай

Балға

Қараторғай

Торсық деген не?

Бүркіт қайда ұя салады?

Жиһаз
КЕБЕЖЕ

Ит

АҢ
Қабырға

Мысық

Еден

Үй қояны

Щаңырақ

Түлкі

Кебеже дегеніміз не?

Түлкі қандай аң?

Алқа

ЗЕРГЕРЛІК
БҰЙЫМ

Дәрігер

МЕКТЕП
Тақия

Ұшқыш

Сәукеле

Ұстаз

Камзол

Құрылысшы

Алқа дегеніміз не?

Ұстаз қандай мамандық?

Дөңгелек

ОҚУ
ҚҰРАЛЫ

Бәйшешек

АҒАШ
Шаршы

Қайың

Үшбұрыш

Жауқазын

Сызғыш

Қызғалдық

Сызғыш не үшін керек?

Ағаштың қандай пайдасы бар?

Көктем

ЖАЙЛАУ

Ара

БАЛ
Қыс

Сона

Жаз

Маса

Күз

Шыбын

Жайлау дегеніміз не?

Ара қандай жәндік?

Екі топтың өнерін тамашалаймыз.
III кезең <<Жүйріктен жүйрік озар жарысқанда>>.
Берілген сөздердің біреуімен Отан, туған жер туралы мақал-мәтелді тауып, дұрыс жауап берген топ 10 ұпайға ие болады.

Отан

ОТТАН

Толмас

Судан

Болмас
ЕЛ
Жарықтан

Қоймас

Жылудан

Келмес

Отан оттан да ыстық?

Туған жердей жер болмас,
туған елдей ел болмас.

Көгерт


ТУ

Көрікті

ТУҒАН ЖЕР
Отырғыз

Ажарлы

Ек

Әдемі

Тік

Келбетті

Туған жерге туыңды тік.

Жанбайды

ОТАН

Анасы

ЕЛДІҢ
Күймейсің

Даласы

Өртенбейсің

Баласы

Сөнбейсің

Атасы

Отан үшін отқа түс күймейсің.

Отан-елдің анасы

Отан

ОТБАСЫ

Ауа

ШИПА
Ауыл

Су

Қала

Күн

Дала

Түн

Отан отбасынан басталады.

Туған жердің ауасы да шипа.

Ормансыз

БҰЛБҰЛ

Суы

БАЙ
Тоғайсыз

Жері

Көлсіз

Көлі

Жерсіз

Ауасы

Отансыз адам ормансыз бұлбұл.

Жері байдың елі бай

IV кезең <<Сөз мергені>>
Берілген сөздердің біреуімен тіл туралы мақал - мәтелді тауып, дұрыс жауап берген топ 10 ұпайға ие болады.

Қызыл

ТІЛ

Жүгір
БІЛІМІҢМЕН
Сары

Секір

Жасыл

Лақтыр

Көк

Адастыр

Өнер алды - қызыл тіл.

Тіліңмен жүгірме-біліміңмен жүгір.

Тіл

ТАС

Өкпе
ТӘТТІ
Ауыз

Тіл

Тіс

Бауыр

Көз

Жүрек

Тіл тас жарады.

Ең тәтті де - тіл, ең ащы да - тіл

Дене

ТІЛ

Тіс
БУЫНСЫЗ
Бас

Ерін

Аяқ

Тіл

Қол

Ауыз

Басқа пәле тілден

Тіл - буынсыз, ой түпсіз.

Алты

ТІЛІН

Арыстан
КӨТЕРМЕГЕНДІ
Жеті

Аю

Сегіз

Жолбарыс

Бес

Піл

Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі білім бол.

Піл көтермегенді тіл көтереді

Көңілдің

КІЛТІ

Сөйлей-сөйлей
ШЕШЕН
Сезімнің

Көре-көре

Ақылдың

Жаза-жаза

Ойдың

Айта-айта

Тіл - көңілдің кілті.

Көре-көре көсем болады,
Сөйлей-сөйлей шешен болады.

Сабақты қорытындылау. Әділқазыларға сөз беріледі. Ұпайы көп топ марапатталады.