Саяси қуғын – сүргін және халықтар депортациясы жайлы ақпарат

ШҚО, Үржар ауданы

«Ақшоқы орта мектеп - балабақша» КММ

Тақырыбы:

«Саяси қуғын - сүргін

және

халықтар депортациясы »

11- сынып

Пән мұғалімі: Майгаранова А. К

Қазақстан тарихы

Сабақ тақырыбы: Саяси қуғын сүргін және халықтар депортациясы.

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Қазақстанның көп ұлтты мемлекет болуына әсер еткен тарихи жағдайлар жайлы түсінікті оқушыларға толық меңгерту.

Дамытушылық: Оқушыларға Ұлы Отан соғысын, тың және тыңайған жерлерді игеру және тәуелсіз Қазақстан жылдарындағы демографиялық саясат жөніндегі мәліметтерді толық меңгерту.

Тәрбиелік: Оқушылардың Отан тарихына сүйіспеншілік арттыру, патриотизмге, интернационализмге, ынтымаққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың өтілу әдісі: Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту.

Көрнекіліктер: ҚР картасы, Дүние жүзі картасы, кесте, сызба.

Сабақтың барысы:

- олардың сабаққа қатысуын түгендеу

- оқушылардың оқу құралдарын түгендеу

- үй тапсырмасын бекіту

Жаңа сабақ жоспары:

Оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін сұрақ қойылады.

- «Қазақстан 30 жылы жер аударылған халықтардың ерекше өлкесіне айналды».

Депортация - күштеп жер аудару немесе белгілі бір адамдар тобын жаза ретінде туған жеріне басқа жерге аудару Қазақстанға басқа халықтың жаппай қоныстандыру 1937 жылы басталған. Кеңес одағына капиталистік мемлекеттерден қауіп төнуіне байланысты «шекаралық аймақтарды тазарту үшін» Қазақстанға күрд, түрік, грек, поляк және т. б ұлттар жер аударылғанын көреміз.

№

Халықтар

Жылы

Саяси тарихы

Саны

№: 1

Халықтар: Поляктар

Жылы: 1936 жылы 28 сәуір

Саяси тарихы: Укаринаның шекаралық аймағынан

Саны: 54, 7 мың поляк

№: 2

Халықтар: Корейлер

Жылы: 1937 жылы

Саяси тарихы: Қиыр шығыстан

Саны: 95, 903

№: 3

Халықтар: Курд, Ассирия, Иран, Түріктер

Жылы: 1937 жылы

Саяси тарихы: Шекара аймағын мекендеген «сенімсіздер»

Саны:

№: 4

Халықтар: Немістер (ең ірі топ)

Жылы: 1941ж 28 тамыз

Саяси тарихы: Поволожье ауданынан

Саны: 361000

№: 5

Халықтар: Латвия, Литва, Эстония, Молдова халықтары

Жылы: 1941-42 жж

Саяси тарихы: «Саяси сенімсіздер»

Саны: 3, 6 мың - латыш 808 мың - литван

№: 6

Халықтар: Солт. Кавказ бен Қырым аймағындағы аз ұлттар

Жылы: 1943 ж

Саяси тарихы: «Отанға опасыздық жасаған», «Жаумен ынтымақтастық құрды».

Саны:

№: 7

Халықтар: Курд (Азербайжан, Армения)

Жылы: 1944 ж

Саяси тарихы: «Сенімсіздер»

Саны:

№: 8

Халықтар: Түріктер (Грузия)

Жылы: 1944 ж

Саяси тарихы:

Саны:

№: 9

Халықтар: Шешен мен ингуштер

Жылы: 1944 ж

Саяси тарихы: «Саяси сенімсіздер»

Саны:

№: 10

Халықтар: Солт. Кавказдар балкарлар

Жылы: 1944 ж

Саяси тарихы: Қызыл Армия жолында «бандиттік-бүлікшіл топтар ұйымдастырылды» деген айыппен.

Саны:

1946 жылы қазанда елімізде 890698 арнайы қоныс аударушылар болды. Олардың жаңа қоныстарын тастап кетуіне тиым салынды, бұл жағдайды бұзған адам 20 жылға дейін катргалық жұмысқа жегілді.

Жалпы алғанда Қазақстанға тың игеруге келіп қосылған халықтар, қоныстанушылар, Гулег тұтқындарын санамағанда орта есеппен 1560 мың адам келді.

(Бұл - 30-50 жылдар)

1954 - 56 жыл аралығанда ҚАзақстанға 6 астам адам тың игеруге елдің түпкір - түпкірінен 102 ұлт өкілдер келді.

1939-59 жылдар аралығындағы халық өсуі 3210234 құрады

1959 ж Республика халқы

9, 3 мың адам болды

1959 ж Республика халқы: Казактар өз жерінде азатын

9, 3 мың адам болды: 30 %

1959 ж Республика халқы: Орыстар

9, 3 мың адам болды: 42, 7 %

1959 ж Республика халқы: Украиндер

9, 3 мың адам болды: 8, 2 %

1959 ж Республика халқы: Немістер

9, 3 мың адам болды: 7, 1 %

1959 ж Республика халқы: Татарлар

9, 3 мың адам болды: 2, 1 %

1959 ж Республика халқы: Өзбектер

9, 3 мың адам болды: 1, 5 %

1959 ж Республика халқы: Белорустар

9, 3 мың адам болды: 1, 2 %

1959 ж Республика халқы: Ұйғырлар

9, 3 мың адам болды: 0, 6 %

1959 ж Республика халқы: Корейлер

9, 3 мың адам болды: 0, 8 %

1959 ж Республика халқы: т. б ұлт өкілдері

9, 3 мың адам болды: 5, 9 %

Сұрақ: Қазақ халқының өз жерінде азайып кетуі не себептен?

/Қазақ халқы тағдыры тоталитарлық режим, Қазақстан легерьлер өлкесі. Гулаг, концлагерьлер/

- Қазақ халқы Сталиндік саясат құрбандарын қарсы алды.

Жаңа сабақты пысықтау:

- Саяси қуғын-сүргін мен халықтар депортациясы демографиялық ахуалға қалай әсер етті.

- Қазақстанның көп ұлтты мемлекет болуына қандай себептер әсер етті. ол қашаннан осындай елге айналды?

- 1954 жылы Қазақстан жазушыларының съезінде М. Шолохов сөз сөйледі. Қандай мезгілде?

- Ұлы Отан соғысынан кейінгі демографиялық ахуалға сипаттама беріңдер.

- Тың игерудің демографияға тигізетін әсері қандай?

Сәйкестігін тап

Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игерудің

а) экологиялық ұтымсыздығы

б) экономикалық мақсатсыздығын

в) әлеуметтік тиімсіздігі

Жанар-жағар май және басқа энергетикалық материалдар ұтымсыз пайдаланылды.
Қазақ халқы 61% өсті.
Көші-қон кездері болған аудандар еңбек күші жеткілікті ауданнан еңбек күші зәру ауданға айналды.
Республикадағы негізгі халықтың үлес салмағы 30% төмендеді.
Көп мөлшерде жер жырту салдарынан кең көлемдегі құрғақшылық өсе түсті.
Қазақ халқының тіліне мәдени дамуына қауіп төнді.
9 млн. га. астам жер жел энергиясына ұшырады.

Тест: