Жер бедері

Жампеисов Ерлан Турсбекұлы
Зырян қаласы, №9 орта мектебі
география пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанның жер бедері және пайдалы қазбалар
Сабақтың мақсаты: 1. Қазақстанның жер бедері туралы оқушылардың білімдерін жан-жақты тексеру. 2. Оқушылардың тарау бойынша алған білімдерін бекітіп, ары қарай дамыту. 3. Оқушыларды тапта жұмыс істей білуге, бір-бірлерін сыйлауға, туған жеріне деген сүйіспеншілігін арттыру.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыруі кезеңі: Оқушылардың назарын сабаққа аудару. Сыныпта кім жоғын тексеріп өту. Сабақтың өтілу барысымен таныстыру.
ІІ. Оқушы білімдерін жан-жақты тексеру.
* <<Мені түсін>> оқыта үйрету стратегиясын пайдалану.

* Зайсан көлі мен Алакөлдің арасында ----------------- тауы орналасқан.
* Арал теңізінің шығысында -------------- ойпаты орналасқан.
* ----------------- екінші атауы Қазақтың ұсақ шоқысы деп аталады.
* Бұқтырма өзенінің бастауы -------------- тауынан басталады.
* Қазақстанның батыс аймағында ------------- мен ---------------- мол қоры бар.
* Зырян кен-байыту комбинатында ------------------ мен ----------------- өндіріледі.

<<Қазақстанның жер бедері және пайдалы қазбалар>>
2. Сабақтың өтілу барысы:
* Географиялық диктант . "Пайдалы қазбалардың түрлері"
* Кескін картамен жұмыс. "Пайдалы қазбалар" (топтық жұмыстар)
* Аукцион "Таулардың ең биік нүктелері"
* Қазақстанның жер бедері. ( жұптық жұмыстар)
* Шағын жоба қорғау.

3. Географиялық диктант. <<Пайдалы қазбалар>> топтық жұмыстар

№
Пайдалы қазбалар түрлері
І нұсқа
ІІ нұсқа
ІІІ нұсқа
1
Жанатын пайдалы қазбалар
1
2
3
2
Рудалы пайдалы қазбалар
3
1
2
3
Рудасыз пайдалы қазбалар
2
3
1

Сұрақтар:
* Мұнай 2) Асбест 3) Алтын 4) Мәрмәр 5) Қорғасын 6) Мыс
7) Көмір 8) Фосфорит 9) Уран 10) Хром 11) Гипс 12) Алюминий

4. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>> топтық тапсырмалар
Тапсырмалар:
І топ - Көмір ІІ топ - Мұнай ІІІ топ - Полиметалл
ІY топ - Мыс Y топ - Алтын

Тапсырма жоспары:
* Кен орындарын кескін картаға салу - (5 ұпай)
* Қай облыстарда орналасқан - (5 ұпай)
* Пайдалы қазбаның ерекшелігі - (8 ұпай)
* Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - (10 ұпай)
1- топ.
2. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>>
Көмір
1.Кен орындарын кескін картаға салу - 5 ұпай
2. Қай облыстарда орналасқан - 5 ұпай
3. Пайдалы қазбаның ерекшелігі - 8 ұпай
4. Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - 10 ұпай
2- топ.
2. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>>
Мұнай
1.Кен орындарын кескін картаға салу - 5 ұпай
2. Қай облыстарда орналасқан - 5 ұпай
3. Пайдалы қазбаның ерекшелігі - 8 ұпай
4. Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - 10 ұпай


3- топ.
2. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>>
Полиметалл
1.Кен орындарын кескін картаға салу - 5 ұпай
2. Қай облыстарда орналасқан - 5 ұпай
3. Пайдалы қазбаның ерекшелігі - 8 ұпай
4. Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - 10 ұпай
4- топ.
2. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>>
Мыс
1.Кен орындарын кескін картаға салу - 5 ұпай
2. Қай облыстарда орналасқан - 5 ұпай
3. Пайдалы қазбаның ерекшелігі - 8 ұпай
4. Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - 10 ұпай
5- топ.
2. Кескін картамен жұмыс. <<Пайдалы қазбалар>>
Алтын
1.Кен орындарын кескін картаға салу - 5 ұпай
2. Қай облыстарда орналасқан - 5 ұпай
3. Пайдалы қазбаның ерекшелігі - 8 ұпай
4. Қандай шетелдік компаниялармен бірлесіп жұмыс жасайды - 10 ұпай
5. Аукцион. <<Қазақстан тауларының ең биік нүктелері>>
1. Қазақстанның ең биік нүктесі
2. ШҚО ең биік нүктесі
3. Қалба жотасының ең биік нүктесі
4. Сауыр жотасының ең биік нүктесі
5. Тарбағатайдың ең биік нүктесі
6. Ж.Алатауының ең биік нүктесі
7. Кетпен жотасының ең биік нүктесі
8. Күнгей Алатауының ең биік нүктесі
9. Іле Алатауының ең биік нүктесі
10. Шу-Іле тауларының ең биік нүктесі

11. Қаратау жотасының ең биік нүктесі
12. Сарыарқаның ең биік нүктесі
13. Мұғалжар тауының ең биік нүктесі
14. Маңғыстау тауының ең биік нүктесі
6. Қазақстанның жер бедері. ( жұптық жұмыстар)
А) Картамен жұмыс. <<Үстірттер мен қыраттар>> ( 7 ұпай )
1) Үстірт 2) Торғай үстірті 3) Жем үстірті 4) Жалпы Сырт 5) Бетпақдала 6) Балқаш маңы жазығы
* Географиялық байланыс:
1. Қазақстанның қай жағында орналасқан;
2. Қандай жер бедерімен шектеседі;
3. Құрамына қандай жер бедері кіреді;
4. Осы жер бедері арқылы қандай өзендер ағып өтеді.
Ә) Вен диаграммасы <<Қазақстандағы биік таулар>> ( 7 ұпай )
Сауыр-Тарбағатай
Ұқсастықтары
Жетісу Алатауы
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.








Б) Тест жұмысы. <<Таулардың биіктігі>> (5 ұпай )
1. Алтайдағы Мұзтаудың биіктігі неше метр?
а) 4508м ә) 4606м б) 4506м в) 4507м
2. Талғар шыңының биіктігі қанша?
а) 4647м ә) 4979м б) 4622м в) 4506м
3. Сарышоқы шыңының биіктігі қанша?
а) 1606м ә) 556м б) 3652м в) 1565м
4. Хантәңірі шыңының биіктігі қанша?
а) 6695м ә) 6795м б) 6895м в) 6995м
5. Бесшоқының биіктігі қанша метр?
а) 1556м ә) 556м б) 2556м в) 3556м

В) Сәйкесін тап. <<Таулар және олардың жоталары>>( 7 ұпай )
1. Сарыарқа А) Күршім жотасы
2. Батыс Алтай Ә) Тышқантау жотасы
3. Оңтүстік Алтай Б) Қарқаралы
4. Жоңғар Алатауы В) Теріскей Алатау
5. Солт. Тянь-Шань Г) Листвяга жотасы
6. Бат. Тянь-Шань Ғ) Қаратау жотасы
7. Орт.Тянь-Шань Д) Іле Алатауы

Г) Семантикалық кесте. <<Тянь - Шань тауы>> ( 5 ұпай )
№
Тау жоталары
Орталық Тянь-Шань
Орталық Тянь-Шань
Орталық Тянь-Шань
1
Іле Алатауы

2
Теріскей Алатау

3
Қырғыз Алатау

4
Қаратау жотасы

5
Күнгей Алатау

6
Хантәңірі

7
Өгем жотасы

8
Кетпен жотасы

9
Піскем жотасы

10
Шу-Іле жотасы

ІІІ. Сабақты бекіту.
* Шағын жоба: 1) Алтай тауы
* Қазақстанның жер бедері
ІY. Үйге тапсырма.
* Тест жұмысына дайындық
* Сөзжұмбақтар, ребустар
* Кескін картаға жер бедерлерін салу
Y. Оқушыларды реитингтік бағалау.