Жарық қасиеттері. жарықтың биологиялық әсері

«Келісілген» «Бекітемін»

Маңғыстау облыстық Маңғыстау облыстық медицина

ТжКББ оқу-әдістемелік колледжі МКҚК директоры

Кабинетінің директоры Т. Тұрарбекұлы

Камашева Р. Г. «»2014ж

«»2014ж

Әдістемелік күнге арналған

ашық сабақ жоспары

Пән: Физика

Тақырыбы: «Жарықтың қасиеті. Жарықтың биологиялық әсері»

Оқытушы: Берсиева М. Е.

Жаңаөзен-2014ж.

Сабақтын жоспары №

Тақырыбы : Жарықтың қасиеттері. Жарықтың биологиялық әсері.

Сабақтың мақсаты: Жарықтың толқындық, корпускулалы қасиеттерін, яғни интерференция, дифракция құбылыстарын, жарықтың биологиялық әсерін, қолданылуын меңгерту

Сабақтын тәрбиелік мақсаты : отансүйгіштік, ұқыптылық пен нақтылыққа, адамгершілікке, жауапкершілікке тәрбиелеу

Сабақтын дамытушылық мақсаты: физикалық құбылыстарды пайымдау қабілетін, оптикаға деген қызуғышылығын арттыру, шығармашылық қабілетін дамыту

Сабақтың типі: аралас Сабақтың түрі: теориялық

Сабақтың әдісі: Симпсон, Блум домендерінің элементтері: интерактивті, түсіндірмелі-иллюстративтік, салыстыру, талдау, фронтальды сұрау, оқулықпен жұмыс, компьютермен жұмыс.

Сабақтың ұзақтығы: 45 мин

Сабақтың көрнектілігі: презентация, үлестірмелі материал, бейнематериал, компьютер

Пән аралық байланыс: математика, информатика, балалар аурулары, физиология, биология

Сабақтың хронокартасы

1. Ұйымдастыру кезеңі/3 мин/
2. Қайталау кезеңі /13 мин/

1. Ауызша, тақтада жауап: схема, есеп/ 7мин/
2. «Раіпt», «Power Point», «Word» редакторында тапсырма /10/
3. «Физикалық карта» /3 мин/

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру /12 мин/

IV. Сабақтың пысықтау кезеңі /12 мин/

1. Үлгі есеп /2 мин/
2. Фронтальды сұрақтар /7 мин/,
3. Шығармашылық жұмыс: дифракциялық тор жасау,

«Жарық қасиеттері» сатысы /3/

V. Сабақты қорытындылау кезеңі: / 5мин/

Бағалау . / 3 мин/

Үйге тапсырма /2 мин/

Сабақтың құрылымы

/Анатомиялық кластер әдісі/

Әр кезеңде адам мүшелерін реттілігіне қарай жинақтап оқушылар кезеңдерден өткен кезде осы мүшелер суреті беріледі, олар оны өз кластерлеріне жапсырып отырады.

І. Ұйымдастыру кезеңі

2. Қайталау кезеңі :
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру
4. Сабақтың пысықтау кезеңі

V. Сабақты қорытындылау кезеңі:

Сабақтың барысы

І . Ұйымдастыру кезеңі : Сәлемдесу. Студент қатысы мен аудитория тазалығын тексеру тақтаға көрнекіліктерді іліп дайындау.

• Студент бүгінгі сабағымызда Жарықтың қасиеттерімен танысып, биологиялық әсерін анықтаймыз. Сабақ барысында біз «Адам анатомиясы» кластер әдісі бойынша әр кезеңнен өткен сайын адам мүшелерін жинақтаймыз. Студенттерге Кластерлік парақ таратылады. Егер мақсат түсінікті болса, алдымен көру мүшелерін алып, параққа жапсырамыз. Алдымен дайындығымызды тексеріп алайық, яғни өткен тақырып бойынша білімдерімізді ортаға саламыз.

II. Қайталау кезеңі. «Жарықтың таралуы, сыну, шағылу заңы. Толық шағылу құбылысы. Дисперсия» тақырыбы бойынша ауызша тақтада сұрау - 5 студент: 1 студент ауызша, 2 студент тақтада тірек-сызба сызу, 2 студент есеп шығару арқылы. 10 студент компьтерде: 5 студент «Раіпt», «Power Point» «Word» редакторларында шығармашылық тапсырма орындайды, 5 студент физикалық карта толтырады. Студенттерге «өкпе» беріледі.

III. Жаңа тақырыпты түсіндіру. Презентациядан жаңа тақырыпты түсіндіру, бейне материал арқылы меңгерту.

1. Презентация бойынша түсіндіру
2. Бейнематериал тамашалау
3. Конспектілеу

Студенттерге «жүрек» беріледі

IV Сабақтың пысықтау кезеңі Үлгі есеп бойынша шығару жолдарын түсіндіру. Фронтальды бақылау сұрақтары арқылы пысықтау, шығармашылық жұмыс арқылы (3 студент дисперсия, дифракция, интерференция) бекіту.

1. Үлгі есепті оқытушы тақтада көрсетіп, талдайды
2. Фронтальды сұрақтар жауаптары айтылады,
3. Шығармашылық жұмыс: дифракциялық тор жасайды,

«Жарық қасиеттері» сатысын орындайды.

Студенттерге «бауыр» беріледі.

V Сабақты қорытындылау кезеңі: Қайталау, пысықтау кезеңі бойынша жеке оқушылардың бағасын бағалау парағы бойынша қорытындылап, «Рефлексия» көңіл күй белгілерімен (смайликтер) бағалау: «ұнады, барлығын түсіндім», «ұнады, қызықтырған сұрақтар бар?» « ұнаған, жоқ, түсінбедім». Рефлексиядан соң студенттерге «бүйрек» беріледі. Және кластер парағында мүшелердің толық болуы - 5, егер бір мүше жетпесе - 4, 2 және одан көп мүше жетпеген жағдайда - 3 деп бағаланады. Бағалау.

Үйге тапсырма «Жарықтың қасиеттері. Жарықтың биологиялық әсері. » тақырыбы, 1046, 1047, 1048 есептер /Рымкеевич/

1. Венн диграммасы бойынша талдау
2. «Жарықтың медицинада қолданылуы» тақырыбында ақпарат жинау.

Әдебиеттер:

Оқулық:

1. Физика: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11сыныбына арналған оқулық /С. Түяқбаев, Ш. Насохова, Б … Өңд., толыкт. 2-бас. /Р. Башарұлы, Д. Қазақбаева, У. Токбергенова, Н. Бекбасар. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009 ж
2. Физика есептерінің жинағы. /А. П. Рымкевич, Алматы «Мектеп», 2007 ж

Қосымша әдебиеттер:

1. Полатбеков П., Оптика, А., 1981.
2. В. Фриш «Физика курсы» ІІ-бөлім 1984

Үй тапсырмасы

Есептер, шығарылуы

1014, Рымкевич.

Күннің көкжиектен биіктігі 25 ⁰ болса, оның судағы кескіні жағаға 80 см жақындау үшін адам қанша еңкеюі (көз деңгеін төмендетуі) тиіс екендігін анықтаңдар.

Берілгені: $\mathrm{\Delta}l = 80\ см$ $= 0, 8\ м$ Шешуі: $\mathrm{\Delta}h = \mathrm{\Delta}l \bullet tg\alpha$

$\alpha = 25^{0}$ $\mathrm{\Delta}h = 0, 8\ \bullet tg\ 25^{0} = 0, 8 \bullet 0, 46 = 0, 368м = 37\ см$

Табу керек: $\mathrm{\Delta}h - ?$

Жауабы: $\mathrm{\Delta}h = 37\ см$

1017, Рымкевич

Вакуумдағы жарық жылдамдығын біле отырып, алмастағы жврық жылдамдығын есептеп шығарыңдар .

Берілгені: $с = 3 \bullet 10^{8}м/с$ Шешуі: $v = \frac{c}{n}$

$n = 2, 42$ $v = \frac{\ 3 \bullet 10^{8}}{2, 42} = 1, 24 \bullet 10^{8}м/с$

Табу керек: $v - ?$

Жауабы: $v = 1, 24 \bullet 10^{8}м/с$

1018, Рымкевич

Этил спиртіндегі, күкіртті көміртегіндегі жарық жылдамдығын есептеңдер.

Берілгені: $n_{1} = 1, 36$ Шешуі: $\frac{v_{1}}{v_{2}} = \frac{n_{2}}{n_{1}}$

$n_{2} = 1, 63$ $\frac{n_{2}}{n_{1}} = \frac{1, 63}{1, 36} = 1, 2$

Табу керек: $v - ?$

Жауабы: спиртте 1, 2 есе көп

Тірек-сызба № 1, №2, №3

Қайталау кезеңі: Үй тапсырмасына берілген тақырып

Тірек-конспектісі

ТК-1

ЖАРЫҚТЫҢ ТОЛҚЫНДЫҚ-КОРПУСКУЛАЛЫҚ ДУАЛИЗМІ

И. НЬЮТОН

О. РЕМЕР

О. ФРЕНЕЛЬ

Х. ГЮЙГЕНС

Ю. ЮНГ

ЖАРЫҚТЫҢ СЫНУ ЗАҢЫ (Синеллиус заңы) :

Түскен сәуле, сынған сәуле және түсу нүктесiне тұрғызылған перпендикуляр бiр жазықтықта жатады және түсу бұрышының синусының сыну бұрышының синусына қатынасы тұрақты шама, ол екi ортаның салыстырмалы сыну көрсеткiшiне тең болады

/ХVІІ ғ. басында голланд математигі Виллеборд Синеллиус/

$\frac{sin\alpha}{\ sin\gamma} = \frac{n_{2}}{n_{1}} = n$

ЖАРЫҚТЫҢ ШАҒЫЛУ ЗАҢЫ

( Герон заңы) :

Түскен сәуле, шағылған сәуле және түсу нүктесiне тұрғызылған перпендикуляр бiр жазықтықта жатады және түсу бұрышы шағылу бұрышына тең болады

/Герон Александрийский б. з. І ғ. /

$$\sin{\alpha = sin\beta}$$

Ортаның абсолют сыну көрсеткiшi деп жарықтың вакуумдағы жылдамдығының оның осы ортадағы жылдамдығына қатынасын айтады

Жарықтың вакуумдағы жылдамдығы

ТК-2

ЖАРЫҚТЫҢ ТОЛЫҚ ШАҒЫЛУЫ:

жарық оптикалық тығызырақ ортадан оптикалық тығыздығы кемдеу ортаға өтсе, онда сәйкес sin α < sin β, немесе α < β, яғни сыну бұрышы түсу бұрышынан үлкен. α - ның қандай да бiр α _шектік -мәнiнде ол 90 ⁰ -қа тең болады. Ал ендi α-ның мәнiн одан да әрi арттыратын болсақ, онда сынған сәуле екiншi ортаға өтпей сол бiрiншi ортада қалып қояды. Осы құбылысты толық iшкi шағылу құбылысы деп атайды

ЖАРЫҚТЫҢ ДИСПЕРСИЯСЫ:

сыну көрсеткiшiнiң жарық жиiлiгiнен тәуелдiлiгi

Ньютон тәжірибесі: ақ жарықтың жіктелуі

И. Ньютон Жарық дисперсиясын ашты (1672)

«Раіпt», «Power Point», «Word» редакторларында тапсырма

Ескерту: презентация екі слайдтан тұрады

1. «Power Point» редакторында түскен сәуле, шағылған сәулені кескінде. Түскен сәуле анықтамасын жаз.
2. «Раіпt» редакторында түскен, сынған сәулені кескінде. Сыну көрсеткіші дегеніміз не? Анықтамасы. (ауызша)
3. «Power Point» редакторында Ньютон тәжірибесінің схемасын сыз. Дисперсия дегеніміз не? Анықтама
4. «Раіпt» редакторында кемпірқосақтың суретін сал. Физикасын түсіндір (ауызша)
5. «Раіпt» редакторында «Тоқта» жол белгісін сал. Неліктен қызыл түсті екендігін түсіндір
6. «Раіпt» редакторында аспанның суретін сал. Неліктен көгілдір түсті екенін, бұлттар неге ақ екенін түсіндір.
7. «Раіпt» редакторында «Дөңес», «Дөңес-дөңес», линзаларды кескінде. Линза дегеніміз не?
8. «Раіпt» редакторында «Ойыс» «Дөңес-ойыс», «Ойыс-ойыс» линзаларды сал. Физикалық сипаттама бер.
9. Word редакторында сыну заңын жаз.
10. Word редакторында шағылу заңын жаз.

Физикалық карта

Толтырылуы керек терминдер:

1. дисперсия,
2. оптика,
3. фотометрия,
4. линза,
5. диоптрия

Физикалық карта жауаптары:

Жаңа тақырыпты меңгерту:

Тірек-конспект

ТК-1

ЖАРЫҚТЫҢ ҚАСИЕТТЕРІ

КОРПУСКУЛАЛЫҚ

ТОЛҚЫНДЫҚ

ДИСПЕРСИЯ

ДИФРАКЦИЯ

ИНТЕРФЕРЕНЦИЯ

δ=φ ₁ -φ ₂ =const

фазалар айырымы уақытқа қатысты өзгермейтiн жарық көздерiн когеренттi жарық көздерi деп атайды, когерентті көздерден тарайтын толқындар когерентті толқындар деп аталады.

,

жарық интерференциясы -

когеренттi толқындардың қабаттасуының салдарынан кеңiстiктiң әрбiр нүктесiнде жарық интенсивтiлiгiнiң күшейiп, не бәсеңсуiнiң уақыт бойынша өзгермейтiн орнықты бейнесiн алу

Жұқа қабыршықтағы интерференция

Ньютон сақиналары

Френельдiң қос призмасы

ТК-2

интерферометр -

интерференция құбылысын пайдалана отырып өлшеулер жүргiзуге арналған құрал

Майкельсон интерферометрі

Релей интерферометрі

жарық Дифракциясы -

жарық толқындарының өзiнiң алдында кездескен кедергiлердi орап өту қабiлетi

Гюйгенс-Френель принципi:

1. Жарық толқындары келiп жеткен беттiң әрбiр нүктесi өз кезегiнде жаңа толқын көздерi болып табылады

2. Бұл жаңа толқын көздерi бiр-бiрiне когеренттi. Ал кеңiстiктiң кез-келген нүктесiндегi жарықтың интенсивтiлiгi осы когеренттi жаңа көздерден тараған толқындардың интерференциясының салдары болып табылады.

Дифракциялық тор -

10-11 сыныптарға арналған тақырыптық-күнтізбелік жоспар

Бүгінгі сабақта оқушылар

Жарық энергиясы

Жарықтың қысымы. П.Лебедевтің тәжірибелері

Ертеректе қолданған жарық көздері

Жарықтың кванттық қасиеттері

«жарықтың толқындық және квантық касиеттері» қайталау

Жарықтың қасиеттері

Физикалық олимпиадалардың есептерін шығару

Фотоэффект. Фотоэффектіні қолданылу. Фотон

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс