Біріктірілген сыныптарға арналған қазақ тілінен ашық сабақ

Солтүстік Қазақстан облысы
Айыртау ауданы
Өскен негізгі мектебі

Біріктірілген сыныптарға арналған ашық сабақ

Тақырыбы: «Мақсатты келер шақ»,
«Түсіндірмелі салалас
құрмалас сөйлем»
7-8 сынып

Өткізген: қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

Акипова Сания Казезтаевна

2013-2014 оқу жылы

Тексердім: ___________________

Пәні: қазақ тілі Сынып: 7-8 сынып Мерзімі: _______________

Сабақтың тақырыбы: Мақсатты келер шақ
Түсіндірмелі салалас құрмалас
сөйлем
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
7-сынып
8-сынып
|Етістіктің шақтары туралы оқушылардың |Салалас сөйлем,соның ішінде түсіндірмелі |
|түсінігін дамыту.Мақсатты келер шақтың |салалас сөйлем туралы,оның жасалу жолдары |
|түрлері туралы түсінік бере отырып, өзіне |туралы түсінік беру |
|тән ерекшеліктерін ұғындыру. | |

Дамытушылық:
|Етістік шақтарының мән-мағынасын түсініп |Оқушылардың есте сақтау қабілетін, |
|пайдалану жолдарын үйрену; байланыстырып |салыстыра отырып ажырату дағдыларын |
|сөйлеуге жаттықтыру; жаттығу жұмыстарын |дамыту, жинақылыққа, тез, ұтымды жауап |
|орындату арқылы етістіктің шақтары |беруге үйрету |
|туралы оқушылардың ойын дамыту; | |

Тәрбиелік:
|Оқушылардың іс-әрекет, мақсатқа жету |Сөйлемдер арқылы оқушыларды |
|әдіс-тәсілдерін таңдай білуге, өзін-өзі |адамгершілікке, инабаттылыққа, |
|бағалай білуге тәрбиелеу |ұлтжандылыққа тәрбиелеу |

Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, талдау, эссе жазу, шығармашылық,
ғылыми зерттеу әдісі, миға шабуыл, INSERT
Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызба, кітаптар, газет-журналдар, үлестірмелі
карточкалар INSERT парағы,
Пәнаралық байланыс: әдебиет,
Сабақтың барысы:
а) Ұйымдастыру кезеңі:
ә) Үй тапсырмасын пысықтау:
7-сыныпқа берілген жаттығуды бір-біріне алмастыра отырып, тексереді.
8-сыныпқа берілген сыныптас достары жайлы ойтолғауларын бір оқушы оқиды.
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
|7-сынып |8-сынып |
|Шығармашылық жұмыс |Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем туралы|
|«Менің арманым» деген тақырыпта шағын эссе|түсінік беру |
|жазу |Жай сөйлемдердің алдыңғысы соңғысына нұсқап |
| |(түсіндіріп талап етіп), кейінгісі алдыңғы |
|Етістіктің мақсатты келер шағы жайында |сыңарының мазмұнын ашып, талдап-түсіндіріп |
|түсінік беру |тұратын салаластың түрі түсіндірмелі салалас|
|Мақсатты келер шақ қимылдың, іс-әрекеттің |құрмалас сөйлем деп аталады. |
|келешекте мақсат етіле орындалатынын |Түсіндірмелі салаластың жай сөйлемдері |
|білдіреді. |жалғаулықты шылаусыз, іргелесе байланысады. |
|Мақсатты келер шақ етістіктің түбіріне – |Бірінші жай сөйлемде көбінесе сілтеу |
|мақ, - мек, - пақ, - пек, - бақ, - бек |есімдіктері мен сілтеу мәнді сөздер (мынаны,|
|жұрнағы жалғанып, одан кейін жіктік |мынау, сол, сонша, соншалық, сондай) болады.|
|жалғауы қосылуы арқылы жасалады. Мысалы: |Түсіндірмелі салаластың аражігіне қос нүкте |
|Мен қала бар+мақ+пын. |не сызықша қойылады. Сызықша сонша, |
|Мақсатты келер шақтың болымсыз түрі – мақ,|соншалық, сондай деген баяндауышы бар |
|- мек, - пақ, - пек, - бақ, - бек және – |сөйлемде жиі кезедеседі. Мысалы: Жамандық |
|шы, - ші тұлғалы негізгі етістікке емес |жалын секілді: өзін де, өзгені де жалмай |
|деген көмекші етістіктің тіркесуі арқылы |береді. (Ж.Баласағұни) Сіздерге де айтарым |
|жасалады. Ондайда жіктік жалғауы емес |сол: сағат төртте осында келіңіздер. (Ә.Ә.) |
|деген көмекші етістігіне жалғанады. | |
|Мысалы: кел – мекші емеспін, бармақ емес -|Жаттығу жұмысы |
|сің |111-жаттығу |
| |Қос нүкте қойылған сөйлемдердің қайсысы |
|Жаттығу жұмысы |түсіндірмелі, қайсысы себеп-салдар салалас |
|Ғылыми зерттеу алаңы |екенін анықтаңдар. |
|ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан | |
|халқына «Қазақстан жолы – 2050: бір |Тақтада жұмыс |
|мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты |Төмендегі сөйлемге синтаксистік талдау |
|жолдау мәтінінен оқушылар келер шақта |жасап, сөйлемнің мағынасын ашып талдау. |
|немесе осы шақтарда тұрған сөйлемді теріп |[Қазақ тілі бүгінде ғылым мен білімнің, |
|жазып, |интернеттің тіліне айналғаны сонша], [қазақ |
|морфологиялық талдау жасату. |тілінде білім алатындар көбейіп келеді.] |
| |(Құрмалас сөйлем, салалас құрмалас сөйлем, |
|Бүгін мен дамыған отыз елдің қатарына кіру|түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем) |
|жоспарымызды ұсынғым келеді. |А) Білім алатындар көбейіп келеді – |
|Бүгін – үстеу, дара, негізгі, мезгіл |жалғаулар арқылы, қиыса байланысқан, |
|үстеуі |предикаттық қатынастағы, күрделі, етістікті |
|Мен – есімдік, жіктеу есімдігі |сөз тіркесі. |
|Дамыған – сын есім, дара, негізгі, сапалық|Ә) қазақ тілінде білім алатындар – жалғаулар|
|Отыз – сан есім, дара, негізгі, есіптік |арқылы, меңгеріле байланысқан, анықтауыштық |
|сан есім |қатынастағы, күрделі, етістікті сөз тіркесі.|
|Елдің – зат есім, дара, негізгі, деректі, | |
|жалпы, түб: ел, -дің – ілік септігінің |В) қазақ тілі айналғаны сонша – орын тәртібі|
|жалғауы |арқылы, қиыса байланысқан, предикаттық |
|Қатарына – зат есім, дара, негізгі, жалпы,|қатынастағы, күрделі, етістікті сөз тіркесі.|
|дерексіз, түб: қатар, -ы –тәуелдік | |
|жалғауының ІІІ жағы, - на – барыс |Г) тіліне айналғаны – жалғаулар арқылы, |
|септігінң жалғауы |меңгеріле байланысқан, толықтауыштық |
|Кіру – етістік, дара, негізгі, болымды, |қатынастағы, дара, етістікті сөз тіркесі. |
|салт, осы шақ |Ғ)интернеттің тіліне – жалғаулар арқылы, |
|Жоспарымызды – зат есім, дара, негізгі, |матаса байланысқан, анықтауыштық |
|деректі, жалпы, түб: жоспар, -ымыз – |қатынастағы, дара, есімді сөз тіркесі. |
|тәуелдік жалғауының І жағы, - ды – табыс |Д) бүгінде айналғаны – жалғаулар арқылы, |
|септігінің жалғауы |жанаса байланысқан, пысықтауыштық |
|Ұсынғым келеді – етістік, күрделі, |қатынастағы, дара, етістікті сөз тіркесі. |
|негізгі, болымды, сабақты, түб: ұсынғым, | |
|кел, - е – көсемшенің жұрнағы, -ді–жіктік |Сабақты бекіту |
|жалғауының І жағы. |4. «Миға шабуыл» кезеңі |
| |1.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем |
|Сабақты бекіту |дегеніміз не? |
|122-жаттығу |2.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемнің |
|Берілген етістіктерден мақсатты келер шақ |жасалу жолы қандай? |
|жасап, әрқайсысына сөйлем құраңдар. (Әрбір|3.Қарсылықты салалас сөйлем дегеніміз не? |
|оқушы бір-бірден етістіктерді таңдайды) |4. Құрмалас сөйлемнің қандай түрлері бар? |
| | |
| |Сабақтың қорытындысы: |
|Сабақтың қорытындысы: |INSERT әдісі бойынша сабақты қорытындылау |
|Синку-эй әдісі бойынша «Біздің болашақ» |Білдім |
|сөзіне бір шумақ өлең жазу |Білгенмін |
|(Бұл тапсырма жұптасып орындалады) |Білгім келеді |
| | |
|Үйге тапсырма: | |
|123-жаттығу, 78 бет | |
|Өлеңді мәнерлеп оқып шығып, мақсатты келер| |
|шақта тұрған етістіктерді теріп жазыңдар. | |
| | |
|Бағалау | |
| | |
| |Үйге тапсырма: |
| |110-жаттығу, 118 бет |
| |Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемнің |
| |жасалу жолын анықтап, бір сөйлемге |
| |синтаксистік талдау жасау |
| | |
| |Бағалау |