Махамбет өтемісұлы

Казак әдебиеті 8 сынып
Пән мұғалімі: Сәулешова Айман
Мектебі: << Алмалы>> жалпы орта мектебі.
Ауданы: Бәйдібек ата
Облыс: Оңтүстік Қазақстан
Тақырыбы: Махамбет Өтемісұлы
<<Ереуіл атқа ер салмай >>, <<Жалғыздық>>, << Мұнар>>, <<Мен құстан туған құмаймын>>
Сабақтың мақсаты: 1) Білімділік: Бүгінгі өскелең ұрпаққа ақынның кім екендігін, оның шығармаларының тақырыбын , мақсатын , тарихын аша отырып , ақынды тағы да жаңа қырынан таныту, өлеңге талдау жасатуға үйрету, өмірге тарихқа жаңаша көзқарас қалыптастыру, ақын өміріндегі ұлтжандыққа ұғындыру .
2) Дамытушылық : Оқулық пен қосымша деректерді пайдалануға, өз ойларын еркін айтуға, өз пікірлерін қорғап , ақын поэзиясын насихаттап, әдеби тілмен сөйлеуге дағдыландыру.
3)Тәрбиелік: Ұлтжандыққа, батылдыққа, бірлікке, туған жерін,елін,сүюге,қорғауға тәрбиелеу.
Түрі: жаңа білімді игеруту сабағы
Әдісі:ой шақыру, ой қозғау, шығармашылық жұмыстар,талдау, мәнерлеп оқу.
Көрнекілігі: Ақынның портреті, тақырыпқа арналған слайд, талдау кестелері, топтастыру, бес жолды өлең.
Пәнаралық байланыс:тарих, қазақ тілі

Сабақтың барысы:
I Ұйымдастыру кезеңі
* Оқушылармен амандасу,түгендеу.
* Сабақтың мақсатын оқу.
* Психологиялық дайындық.
Сәлеметсіз бе, көк аспан ! Сәлеметсіз бе алтын күн !
Сәлеметсіз бе, достарым ! Сәлеметсіз бе мұғалім !
Сәлеметсіз бе, қонақтар!

II Өткенді қайталау
* Майлықожа Сұлтанқожаұлы қашан дүниеге келген ?
* Майлықожа Сұлтанқожаұлы туралы не білесіңдер ?
* << Ілімге толы көкірек>> атты толғауында негізгі тақырыбы және не туралы айтылған?
III Жаңа сабақ
а) 8- сынып оқушысы << Қызғыш құс>> өлеңін мәнерлеп жатқа айтады.
Кіріспе сөзі ( Мұғалім)
Қазақ халқы талай қиын кезеңді талай басынан кешірді. Елін, жерін көзінің қарашығындай қорғаған , оның мүддесін ұшін қабырғасы қайысып , қасық қаны қалғанша қорғап болуды мақсат еткен дара - тұлға батырлары болған.Олар
сабырдың тәуекел мен арманның түлегі. Міне осындай көрнекі өкілдердің бірі-Махамбет Өтемісұлы. Ол-тасқындаған қайраттың ғана емес, ең алдымен, кең толғап, кем пішер кемеңгер ақылдың көрнісі. Махамбет Нарын өлкесінде өмір сүріп, << қара қаза, сары бала қамы үшін>> ашық қимылға шыққан, халықты соңына ерте білген. Ол ерлікті, өрлікті өзі ғана жасамай, бүкіл поэзиясына ерлікті ту етті, оны кейінгі ұрпаққа өлмес мұра етіп қалдырды.
3 слайд
Менің атым - Махамбет,
Жасқұстағы Жәңгір хан
Ісінен болдым құса-дерт.
Атасы өткен Айшуақ
Соны көзі көрді ғой:
Мен атам Өтеміс
Елдің қамын жейді ғой деген жалынды отты сөздері тек елім еңіреген ердің аузынан ғана шықпақ.

II Батырлар рухына бас иеміз кезең.
8 сынып оқушыларының М. Өтемісұлы , Исатай, Бөкей ордасы туралы жинақтаған туралы ақпарат беру.

* оқушы - Махамбеттің хан ордасына болу себептері, жастық шағы.
* оқушы - Исатай- Махамбет бастаған көтерілістердің болу себептері.
* оқушы - Махамбет - батыр,күйші, ақын.
* оқушы - Бөкей ордасының құрылуы.

III Көрініс:
Сарайда отырған Жәңгір хан. Айналасында Баймағамбет сұлтан, сарайдың билері, уәзірлері,т.б.
Жәңгір хан Махамбетті шақырып : - Ау, Махамбет! Арамызда шыққан от ауызды, орақ тілді ақын емессің бе? Жырла мені мақтап мына жұртқа. Махамбет: - Айтсам айтармын хан Жәңгір, жұртқа жасаған ісінді. Қарапайым халықтың ақысын жеп, табаныңа таптамадың ба мына жұртты?
* Хан емессің қасқырсың,
* Қас албасты басқырсың.
* Достарың келіп табалап,
* Дұшпаның келіп басқа ұрсын.
* Хан емессің аянсың,
* Айыр құйрық шаянсың.

-деп , айта бергенде Жәңгір хан: - Тоқтат! Жетеді енді.( Көрініс осымен аяқталады.)
-Мұғалім : Балалар, осы көрініс арқылы Махамбеттің бойынан қандай қасиеттерді байқадыңыздар?
( Балалардың жауаптары ер жүректігін,батырлығын, қайсарлығын,тік мінездігін)
IV Тапсырмалар
* Өлеңді мәнерлеп оқу, идеясын айт.
* Өлеңді талдау.
* Өлеңнен сөз тіркестерін табу.
V Бес жолды өлең құрастыру
* Батыр
* Күшті, мықты.
* Күресті, шайқасты, жеңді.
* Махамбет ел үшін күресті.
* Ер

VI Махамбет өмірі мен қазіргі кездегі өмірмен салыстырып жазу.
Махамбет өмір сүрген кезең Қазіргі кезең

Ресей астындағы бодан ел.
Күрес пен тартыс, ата қоныстан айырылу , ата қоныстан көшу.

Егеменді тәуелсіз ел.Халыққа сенген , сайлап алған Президенті бар, атамакенге оралу (оралмандардың елге оралуы)
VII << Поэзия минуты>> ақын өлеңдерінен мәнерлеп жатқа оқиды.
VIII Шығармашылық жұмыс
Махамбетке хат жазу.
IX Қорытындылау


Махамбет

XI Үй жұмысы Реферат жазып келу
XII Бағалау