Ш.уәлиханов өмірі мен шығармашылығы

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті
Сыныбы: 10

Сабақтың тақырыбы: Шоқан Уәлихановтың өмірі мен шығармашылығы
Мақсаты:
Білімділік:қазақ ғылымының шоқ жұлдызы Шоқан Уәлихановтың өмірінен,
шығармашылығынан ақпарат беру
Дамытушылық-оқушыны өз бетімен іздене оқуға,топпен жұмысқа үйрету,жеке
тұлғаны өз пікірін қорғай білуге баулу;
Тәрбиелік- ғылымға құштарлығын арттыру арқылы ақыл – ой тәрбиесін беру,
ұллтық теңгені дәріптеуге баулу.
Түрі: жаңа сабақ

Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру. Оқушылармен амандасу.Оқушыларды түгелдеу,сабаққа қатысымын
бақылау.
ІI. Қызығушылығын ояту.
• Оқушылар сіздер 10 теңгені ұстаған кезде ойларыңызға не тұседі?

Хаттар сөйлейді

• Г.Н.Потанин: Шоқан бізден бір жыл төмен оқыса да, біз өзімізді оның
қасында сары ауыз балапан ретінде сезінуші едік. Ол өзі көп білетін,
бізден артықшылығын достары арасында көрсете де бермейтін. Бірақ реті
келгенде оның білімінің мол екені байқалып жататын.
• Н.И.Веселовский: Ш.Уалиханов шығыстану әлеміне құйрықты жұлдыздай жарқ
етіп шыға келгенде, мезгілсіз өлімі біздің мол үмітімізді үзіп кетті.

ІІІ. Мағынаны тану. «10 теңге» мәтінін өз беттерімен оқып шығады, кейін
кестеге түсіреді

А) Шоқан Уәлихановтың өмірі туралы.
Абылай (100 теңге туралы білетіндерін сұрау)

Уәли

Шыңғыс

Шоқан

Хронологиялық кесте
|1835 жылы қараша |Қазіргі Қостанай облысының Құсмұрын бекетінде |
|айында |дүниеге келген |
|1847 – 1853 |Омбы Кадет корпусында білім алған |
|жылдары | |
|1853 жылы |Омбы генерал – губернаторы Г.Х.Гасфорттың адьютанты|
| |болып қызмет етеді. |
|1854 жылы |Жетісу, Шығыс, Орталық Қазақстан өлкелерін аралап, |
| |саяхатқа шығады. |
|1856 жылы |Шоқан қырғыз еліне, Ыстықкөл аймағына сапарға |
| |шығады. |
|1858 жылы |Шығыс Түркістанға (Қашқарияға) сапарға шығады. |
|1857 жылы, |Орыстың императорлық географиялық қоғамына толық |
|17 ақпанда |мүше болып сайланды. |
|1859 – 1861 |Ресей мемлекетінің сол кездегі астанасы Санк – |
|жылдың көктеміне |Петербургте тұрады. |
|дейін | |
|1864 жылы |Генерал М.Г.Черняевтің әскери жорығына қатысады. |
|1865 жылы |Дүниеден озды. |

Тың мәлімет.
• Шоқан інілері
• Сақыпкерей “Қозыке”-жас кезінде қайтыс болған.Музыка өнерін жоғары
бағалап,
• қастерлей білген.Әйгілі болған әндері “Ай көкек”, “Топай көк”,
“Көкенің аманаты”.
• Мақажан “Мақы” суретші болған.
• Махмұт орыс және батыс Европа классиктерінің шығармаларын жастайынан
құмартып көп оқыған.
• Саяхатшы ғалым Шоқан Уәлихановқа сіңірген еңбегі үшін штабс-ротмистр
атағы беріліп,IV дәрежелі қасиетті Владимир ордені қоса тапсырылып,500
сом күміс ақша және бір жолғы жәрдем көрсетіледі.

Қызықты мәлімет: 1. Ұлттық валюта күні қараша айында болса, Ш.Уәлиханов та
сол қараша айында дүниеге келген.

4. Толғаныс. 1. «Шоқан кім?» деген сұрақ төңірегінде ойымызды жинақтайық

2. Егер сөзге ақша шығару құқығы қолыңызға тисе, кімді бейнелер едіңіздер?
Үйге тапсырма.
1. Шоқан мұраларын зерттеушілер».
2. ғалымға қойылған ескерткіштер мен мұражайлар.
3. Шоқан туралы лебіздер.

Бағалау.
-----------------------
философ

Музыка зерттеуші

аудармашы

Шоқан кім?

публицист

суретші

Географ – саяхатшы

тарихшы

Құқытанушы, реформатор

этнограф

Ағартушы - демократ

Талантты ғалым

Әскери білімді офицер

социолог

Әдебиет зерттеуші, филолог