Қазақ халқы қалыптасуының ежелгі және орта ғасырлардағы тарихи кезеңдері

Қазақ халқы қалыптасуының ежелгі және орта ғасырлардағы тарихи кезеңдері

Сыныбы: 10 <<А>>
Күні 13.10.12
Сабақтың тақырыбы

Қазақ халқы қалыптасуының ежелгі және орта ғасырлардағы тарихи кезеңдері
Мақсаты

Қазақ халқы қалыптасуының ежелгі және орта ғасырлардағы тарихи кезеңдерін талдау, ерекшеліктеріне тоқталу. Түркі этнонимінің пайда болуы жөнінде тоқтала отырып, түркі тектес халықтардың қоныстанған аумағы және түркі тілдес ұлттардың қалыптасу кезеңдері жөнінде білу.
Күтілетін нәтижелер

Қазақ халқы қалыптасуы барысында қандай кезеңдерден өткенін талдайды. Ежелгі ру - тайпаларды біледі. Түркі тілдес халықтардың қоныстанған аумағын анықтайды.
Керекті жабдықтар
Оқулық. Интерактивті тақта. Флипчарт. Интернет.
Сабақ барысы:
Сабақ кезеңдері
Мұғалім әрекеті
Оқушы әрекеті
Кіріспе

3 минут

Оқушылармен амандасу;
сыныпты 4 топқа бөлу: Бойларымен тұрғызу, хандардың есімімен: Керей, Жәнібек, Абылай, Қасым
Амандасады.
Кему қатарымен
бойларымен тұрады, Топқа бөлінеді
Тұсаукесер

10 минут

7 минут
Сабақтың тақырыбын анықтау үшін <<Халық>> түсінігіне постер құрады.

- Балалар, қалай ойлайсыздар, не себепті біз <<Халық>> сөзін талдадық?
Сабақтың тақырыбымен, мақсатымен, бағалау критерилерімен таныстыру.
Аты - жөні:

Қазақ халқы қалыптасуының тарихи кезеңдерін талдай алу
Қазақ халқы
қалыптасуында
ерекше роль
атқарған ру -
тайпаларды
білу

Түркі тектес халқытардың қоныстанған аумағы және түркі тілдес ұлттардың қалыптасу кезеңдері жөнінде білу
Қорытынды
Өз бағаң

Көршіңнің бағасы

Мұғалім

Ойланады, ой бөліседі, жазады, талдайды, қорғайды. 2 жұлдыз, 1 ұсыныс айтады, бағалайды
Ойларын айтады. Қызығушылығы артады, белсенділігі артады
Ойланады, өздерін реттейді, ынталанады, жоспарлайды, ойларын жүйелейді
Негізгі бөлім

20

<<Өкіл>> тәсілі
<<Керей>> тобы: Ежелгі ру- тайпалардың халықтық дәрежеге жетуі (Белсенді оқу)
<<Жәнібек>> тобы: Ерте орта ғасырлардағы қазақ халқы негізі қалыптасуының тарихи кезеңдері
<<Абылай>> тобы: Түркі тектес халықтардың ата - бабаларының қоныстанған аумағы
<<Қасым>> тобы: Түркі тілдес этностардың қалыптасу кезеңдері.

Белсенді оқиды,жазады, ойларын айтады, топта талқылайды, топтан өкіл таңдайды, өкілді өзге топқа жібереді, ақпарат береді және алады, тыңдайды, ақпарат жинайды
Қорытынды

5 минут

Сұрақ - жауап арқылы бекіту:
* Этнос сөзі қандай ұғымды білдіреді?
* Қазақ халқының қалыпасуы қанша кезеңнен өтті?
* Қазақ халқының этностық құрамында монғолоидтік белгілердің көбеюі немен байланысты болды?
* Қазақ халқының қалыптасуы неге 150 жылға шегінді?
* Егер монғолдар қазақ жеріне шабуыл жасамағанда, қазақ халқының қалыптасуының нәтижесі қандай болар еді?
* Қазіргі археологиялық зерттеулер түркі халықтарының түптамыры бзб І мыңжылдықта жатырғанын дәлелдеу үстінде. Бұл мүмкін бе, жоқ па және не себепті?

Бағалау: Критериалды бағалау

Үйге тапсырма: Интернеттен қазақ халқы қалыптасуы жөнінде мәлімет іздеу.
Ойланады, талдайды, салыстырады, сұраққа жауап береді.

Бағалайды.

Ізденеді, мәліметтерді саралайды.
Сабақтың өзіндік талдауы
Сабақты оқушыларды топқа бөлуден бастадым. Оқушыларды кему қатарымен топқа тұрғызып, хандардың есімімен 4 топқа бөлдім.
Сабақтың тұсаукесер кезінде оқушыларға <<Халық>> түсінігіне постер құру тапсырмасын беріп, орындауға 7 минут уақыт бердім. Постер құру барысында оқушылар белсенді жұмыс жасады. Бір - бірінің ойларын толықтырып, жаңа , тың ойларын жеткізіп, өз жұмыстарының жемісті болатынына сенімдері артты. Постерді көркемедеу барысында оқушылар түгелдей өз үлестерін қосып, топпен жұмыстан ләззат алды деп ойладым. Постерді құруда нақты мәліметтердің ішінде қызықты мәліметтер келтірген оқушылар болды. Соның ішінде Баянғали Тлеген мен Санкибаев Мерхат қазіргі заманмен байланыстырып баянама жасады. Аяқталысымен әрбір топ постерлерін қорғады. Ол үшін топтан топтың қалауынша оқушылар ортаға шығып, жазған немесе келтірген мәліметтерін ортаға салды. Постерді қорғауға көбіне дарынды оқушылар қатынасты. Мысалы, <<Қасым>> тобында Жұмагельдина Ардана, <<Керей>> тобында Умирбаева Гүлжайна, Биялиев Рамир, <<Абылай>> тобында Сағынтаев Сұлтан, <<Жәнібек>> тобында Баянғали Тлеген және осы оқушылар топпен жұмыс барысында белсенеділік танытып, топ көшбасшыларна айналғанын байқадым.. Оқушылардың жұмыстарын формативті бағалау мақсатында өзге топ өкілдеріне екі жұлдыз, бір ұсыныс білдіруді ұсындым. Постерді талдап, бағалап болған соң, мен оқушылардан не себепті <<Халық>> түсінігін талдағанымызды сұрадым. Сыныптағы дарынды оқушылардың бірі - Жумагельдина Ардана бүгінгі сабақтың тақырыбына байланысты екенін айтып берді. Осыдан соң, оқушыларды сабақтың тақырыбымен, бағалау критерилерімен таныстырдым. Сабақтың мақсатын оқушылармен бірге талдадым. Топтарға тапсырмаларды бөліп бердім. Оқушыларға тапсырмаларды зертеуге және негізгісін дәптерге түсіріп алу үшін 5 минут уақыт бердім. Олар жұмыстанып жатқанда оқушыларға бағалау критерилерінің парағын үлестірдім. Жеке жұмыстану кезінде балалардың барлығы өз беттерімен жұмыстанды. Жұмыстанып болысымен топта талқылап, топтан <<өкіл>> таңдады. Таңдалған өкілдер өзге топтарға барып өз тақырыпшаларымен таныстырып шықты. Топқа оралысымен тыңдап отырған топ мүшелері , өз тобына оралған өкілге өзге өкілдерден алған мәліметтерімен бөлісіп, топта тағы бір мәрте талқылады. Сабақты қорытындылау кезінде балалардың барлығы қатысты, сұрақтарға жауап беруге қатысты. Ауызша жұмыстану кезінде өткен материалды қаншалықты меңгергендерін көрсетті.
Осыдан кейін оқушыларға бекіту сұрақтары қойылып, оқушылар жауабын алған соң, оқушыларға бағалау парағын толтыруға беріп, үй тапсырмасын бердім. Сабақ барысында оқушылардың көп бөлігі белсенді жұмыстанды. Өздеріне қойған бағалары 5 болып, көршілері де сол бағамен бағалаған. Тек екі оқушы - Оқуова Алтынзер мен Кенжеғалиева Нұрзада ғана өздерін 4 деген бағамен бағалаған және мен де, көршілері де сол бағамен келістік. Нәтижесінде 12 оқушының 10 - ы ы ушыны ке, оқушы ке бағаланды. ба өздерін деген бағамен бағалаған және мен де, көршілері де сол бағамен келістік.. 5 - ке, 2 оқушы 4 - ке бағаланды. Сабақ барысында уақыт жетіспей қалды, себебі оқушыларға ойларын еркін жеткізсін деген оймен постер құруда уақыт көп беріп қойыппын. Келесі сабақта уақытты нақтылап сесептеп аламын деген тоқтамға келдім.

Сабақ бойынша өзгертулер