Елді мекендердің түрлері, қала халқы, урбандалу

Алматы облысы Кербұлақ ауданы Шанханай ауылы
Ш.Уәлиханов атындағы орта мектеп шағын орталығының неография пәнінің мұғалімі: Билибаева Жадыра Тұрарқызы

Күні: 14.10.2013
Сыныбы: 9а
Тақырыбы: Елді мекендердің түрлері, қала халқы, урбандалу
Мақсаты: Оқушыларға халықтың аумақтық орналасуы және қала халқының орналасуы жайлы толық мағлұмат беру
Күтілетін нәтиже:
-халықтың орналасу жайлы біледі
-елді мекендермен анықтайды
Жаңа терминдермен танысады
Қаланың функцияларын анықтайды

Сабақтың типі: дәстүрлі
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.
2. Әңгіме-дәріс
Сабақтың көрнекілігі: Д.ж. физикалық картасы, оқулық, суреттер, электронды оқулық
Пән аралық байланыс: биология, тарих
№
Сабақтың барысы
Мұғалім және оқушының іс-әрекеті
уақыты
Кіріктірілген модуль
1
Ұйымдастыру кезеңі
Сәлемдесу
Сыныпты түгелдеу
Психологиялық дайындық
Бар назарларын сабаққа аудару
2 минут

2
Үй тапсырмасын тексеру
* 107 беттегі 5-тапсырманы дәптерлеріне толтырғанын тексеру
* 107 беттегі тесттерді тексеру
* 113 беттегі тестпен жұмыс жасау
* 113 беттегі <<семинарларға презентация даярла>> бөлімі бойынеша оқушыларға презентациялар берілген солармен жұмыс жасау

13 мин

3
Жаңа сабақ
Қызығушылығын ояту: шаттық шеңберін құрып, бір-біріне тілек айтқызу
Мағынаны тану кезеңі.
Терминдермен жұмыс жасау:
* Орналасу
* Халықтың қоныстануы
* Урбандалу
* Агломерация
* Мегаполюс
* Қаланы қалыптастырушы фактор
Осы терминдерді оқушылардың дәптерлеріне жазғызып, анықтама бергізу
Ой қозғау стратегиясы:
* Сыныпты үш топқа суреттер бойынша бөлу.
1-топ: 54 - сурет. Қазақстан қалаларының топтары мен тармақтары
2-топ: 55-сурет. Қалалар функциялары
3-топ:56-сурет. Қазақстанның қалалық агломерацияларына мысалдар.
Қалалардың пайда болған уақыты
Халқының саны бойынша қалалар тобы
Қалалардың пайда болған уақыты

Ежелгі және ортағасырлық кезең
ХҮІІ-ХІХ ғғ.
Кеңес кезеңі
Үлкен
Түркістан
Атырау, Көкшетау, Қостанай, Қызылорда, Петропавл, Орал
Ақтау, Жезқазған, Талдықорған;
Рудный, Екібастұз
Ірі
Тараз, Шымкент
Астана, Ақтөбе, Павлодар, Семей, Өскемен;
Қарағанды
Аса ірі
-
Алматы

Әр топ осы суреттер бойынша тақырыпты ашады.
Дәптермен жұмыс:
57 - суретті талдап, дәптерге сызу керек.
120 беттегі 3-тапсырма бойынша 58-суретті талдау
* Қазақстанның және өз облыстарыңның халқының қандай пайызы қалаларда тұрады?
* Еліміздегі урбандалу деңгейі ең жоғары және ең төменгі облыс, ондағы айырмашылықтар мен себептерін көрсет.
* Өз облысыңның урбандалу деңгейі қандай? Осы сұрақтар төңірегінде дайындалып сыныппен әр оқушы өз ойын айтады.

15 мин

4
Бекіту кезеңі
* 122беттегі тесттер бойынша әр оқушы өзі оқып, дұрыс жауабын айтады.
119 беттегі <<сен білесің бе?>> деген бөлімі бойынша парта бойынша оқытып, талдау жұмысын жасату
Сұрақтар:
* Орналасу мен қалыптасудың қандай айырмашылығы бар? Олардың бір-бірімен тығыз байланыста екендігін дәлелде.
* Қаланың қандай ерекшелігі мемлекеттегі жетекші қаланың қатарына қосады?
* Не үшін барлық қалалардың жиынтығы - қоныстану тармағы да, ал агломерация - жүйе болады?
* Үлкен қаланың 2 түрлі мағынасы бар. Айырмашылығы неде?
* Қалалар қандай қала қалыптастырушы қызметті атқарады? Мысал келтіріңдер.
* Ауылдық қоныстанудың ерекшелігі неде?
* Қазақстандағы ауылдардың негізгі әлеуметтік мәселелерін ата.
* Негізгі қоныстану белдеуінің басқа аудандардан қандай айырмашылығы бар?
* Урбандалу, агломерация, мегаполис, урбандалу деңгейі деген ұғымдарды түсіндіріңдер.

*
5 мин

5
Қорытынды.
Оқушылырғы стикер таратып, кері байланыс алу.

3 мин

6
Үй тапсырмасы
121 беттегі 5-тапсырма.
123 беттегі реферат, хабарлама тақырыбын алып, реферат және хабарлама дайындау.
2 мин

7
Бағалау
Критерий бойынша бағалау
-халықтың орналасу жайлы біледі
-елді мекендермен анықтай алды
Жаңа терминдермен танысады
Қаланың функцияларын анықтай алды
Топта белсенділік көрсете алды
Әр тапсырмаға 5 бал.
21-25-5балл
17-20-4 балл
13-16-3 балл
12-ден төмен 2

5 мин