Паскаль бағдарламмалау тілінде сызықты бағдарлама құру

№2 Аршалы орта мектебі

Сабақтың тақырыбы:

Паскаль бағдарламмалау тілінде сызықты бағдарлама құру
9 сынып

Өткізген : Калиева С.С

Аршалы кенті

Сабақтың тақырыбы: «Паскаль бағдарламалау тілінде сызықтық бағдарлама
жасау »
Сабақтың мақсаты: оқытушылық: оқушыларды сызықтық бағдарламаның
құрылымымен таныстыру, өткен тақырыптарды қайталай
отырып, сызықтық алгоритмді, блок-схемасын,
программасын құру машығын қалыптастыру;
дамытушылық: Есте сақтау қаблетін дамыту, теориялық білім негізін
практикамен ұштастыра білуге үйрету;
тәрбиелік: пәнге деген қызығушылығын арттыру, әр оқушының алғырлық,
зеректік қасиеттерін дамуына жол ашу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қолданылатын
әдістер: түсіндірмелі-иллюстративті, сұрақ-жауап, баяндау.
Сабақта қолданылатын
құрылғылар: компьютерлік сынып, интерактивтік тақта.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі
II. Жан-жақты білім тексеру.
1)Біз күнделікті өмірде белгілі бір әрекеттерді орындау барысын не деп
атадық.(алгоритм)
2) Осы алгоритімді орындайтын кімдер? (адам, компьютер, робот т.б)
3) Алгоритімді кескіндеу тәсілдері. ( табиғи тілде, блок-схема, алгоитмдік
тілде, программалау тілде)
4)Алгоритімді компьютер түсінетіндей тілде жазуды не деп атаймыз:?
(прграммалау тілі)
5)Алгоритмді құрудың түрлері, қаңдай? (сызықты, тармақталу, циклдік)
6)Сызықты алгоритм дегеніміз не? (Егер командалар бірінен соң бірі ретімен
орындалса, алгоритм сызықты деп аталады.)
7) Шамалар түрлері. (Айнымалы, тұрақты)
8)Var, writeln, readln операторларының қызметі. (айнымалаларды сипаттау,
шығару , енгізу операторы)
9) Шамалар типтері. (Бүтін- integer,нақты- real)
III. Жаңа сабақтарды түсіндіру:
Паскаль бағдарламаның тілінде сызықтық бағдарлама жасамас бұрын келесі
түсініктемеге тоқталайық:
-Паскаль бағдарламалау тілінде операторлар қарапайым және құрама болып
бөлінеді:
-Операторлар Begin және end операторлардың ішіне алынып жазылады:
-Тек меншіктеу операторларынан ғана тұрса, оны қарапайым оператор деп
атайды.
Сызықты бағдарлама қарапайым операторлардан тұрады.
Сызықты бағдарлама жазу үшін келесі операторлар қолданылады:
:= меншіктеу операторы;
Read немесе readln – енгізу операторы
Write немесе writeln - шығару операторы.
Презентация
Есеп. Екі бүтін санды қосып, қосындысын экранда шығару.
program qq;
var a, b, c: integer; сипаттау бөлімі
begin
read ( a, b ); енгізу операторы
c := a + b; меншіктеу операт негізгі бөлім
writeln ( c ); шығару операторы
end.
Осы прграмманың орындалуын оқушыларға түсіндіру,
Программаны орындау үшін
1) F9( программаны орында) пернесін басамыз.
2) а және в айнымалыларына мән енгізу керек. Мысалы, 9 5 сандарын
енгізіп, enter пернесін басамыз.
3) Экранға с-ның мәні 14 шығады.
Тапсырма 1 Қате жолды көрсет
program qq;
var a, b: integer;
x, y: real;
begin
a := 5;
10 := x;
y := 7,8;
b := 2.5;
x := 2*(a + y);
a := b + x;
end.
Тапсырма 2. Программаны орындағанда не шығады?
program qq;
var a, b: integer;
begin
a := 5;
b := a + 2;
a := (a + 2)*(b – 3);
end.

Презентация 12 -14 бетті түсіндіру

I V. Жаңа тақырыпты түсінуін тексеру
Ал енді сызықтық бағдарлама жазып көрейік. Мысал: Ұзындығы а-ға тең,
ені в-болатын тіктөртбұрыштың ауданын анықтайтын бағдарлама жазу:
Алдымен бізге тіктөртбұрыштың анықтайтын формуланы білуіміз керек. Ол
S:=a*b
Алдымен Блок-схемасы мен алгоритімін қарастырып көрейік
|Блок-схема |Алгоритм |
| |алг тіктөртбұрыш ауданын анықтау |
| |нақты а,в |
| |нәтиже S |
| |басы |
| |а,в енгізу |
| |S=a+b |
| |S шығару |
| |соңы |
| | |
| | |
| | |

Енді осы алгоритм бойынша бағдарлама құрамыз:
Program pr1;
Var a,b,s: real;
Begin
Write(‘a,b мәндерін енгіз’);
Read(a,b);
S:=a*b;
Write(‘S:=’,S);
End.
Программаны компьютерде орындап, нәтижесін талдау.
Есеп .
Шенбердің радиусы R берілген. Шеңбердің ұзындығын, ауданың есептейтін
программа, алгоритмін, блок-схемасын құру

формуласы: С=2πR
S=πR2

PROGRAM ESEP2;
VAR R,C,S: REAL;
BEGIN
READ(R);
C:=2*PI*R;
S:=PI*SQR(R);
WRITELN('АУДАН=',S,'ҰЗЫНДЫҒЫ=',C)
END.

Алг есеп2(арг нақ R, нәт нақ S,C)
Басы
Енгізу R
C:=2*PI*R;
S:=PI*SQR(R);
Шығару S, C
соңы

V Үй жұмысы
Қайталау. №16,17
VI. Сабақтың қорытындысы
• Оператор дегеніміз не, олар қандай топтарға жіктеледі?
• Нәтижені экранға шығарудың қандай жолдарын білесіңдер?
• Экранға түсініктеме ретінде қолданылатын сөз тіркестері қалай
шығарылады?
• Енгізу және шығару операторларының атқаратын негізгі міндеттері
қандай?

-----------------------
басы

а,в енгізу

S:=a*b

S шығару

соңы

соңы

S , C

C=2*pi*r; S=pi*sqr(r);

R

басы