«қырық өтірік» ертегісі

№65 ЖББ ОМ КММ
Өмірсерік Манар Нұрланқызы
қазақ тілі және әдебиет пәнінің мұғалімі
Сыныбы: 5
Пәні: Әдебиет
Тақырыбы: <<Қырық өтірік>> ертегісі
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: ертегінің мазмұнын ашып, талдау.
Дамытушылық: ойлау, пайымдау қабілеттерін дамыту, сөйлеу шеберлігіне, ой ұшқырлығына баулу.
Тәрбиелік: көркем әдебиетті сүйіп оқуға тәрбиелеу, жамандықтан аулақ болып, адамгершілік тәрбие беру.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Сабақтың көрнекілігі: суреттер, таратпа парақшалар.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
а) сәлемдесу
ә) түгендеу
б) оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
<<Мен егер батыр болсам...>> ертегі құрау.
ІІІ. Жаңа сабақ.
Ертегі оқиғасы проза түрінде де, өлең түрінде де болады. <<Қырық өтірік>> ертегісі - соның бір мысалы. Бұл ертегінің басқа ертегілерден өзгешелігі айтушыдан аса таланттылықты талап етеді. Ертегінің шартының өзі - бір түйір шындық қоспау керек. Сюжетінің тартымды, қызық болатыны да сондықтан. Ал өлең сөзбен баяндауда автор оқиғаны баяндап жеткізумен бірге өлең сөз талабын (ұйқас, ырғақ, т.б.) орындауы қажет.
ІV. Бекіту.
<<Автор орындығы>> әдісі бойынша ертегінің мазмұнын сұрау.
Ділмәр - тілге шешен, сөзге бай
Сүймен - құрал түрі
Кездік - кішкентай пышақ
Абжылан - үлкен жылан, қан ішер
Мінезі
Қай оқиға тұсында
Батыл, өжет
Ханның алдына келуі
Тапқыр

Әңгіме, өлең шығаруы
Шапшаң

Шешен

Білімді, ақылды

Топтық жұмыс:
1. Тазша бала хат жазу
2. Өтірік өлең құрастыру
3. Өтірік әңгіме құрастыру
Салыстыру. Венн диаграммасы
* Тазша бала (ерекшелігі)
Ұқсастығы
Аяз би (ерекшелігі)
* Тазша өзі 40 өтірік әңгіме, өлең шығарды
Екеуі де хан бұйрығын орындады
-Ханның сұрақтарына тапқырлықпен жауап берді.
* Хан алдына өзі келді
Екеуі де тапқыр
-Ханның алдына уәзірлері әкелді
* қиялшыл
Екеуі де ақылды
-сыншы

шешен

батыл

Ертегі желісі бойынша сурет салғызу.
1-сурет. Инеліктерге жүк артып көшіп бара жатқан көрініс
2-сурет. Шегірткенің мұртына атты арқандау
3-сурет. Ақсақ қоңызға отырып, қоянды қуған адамның суреті, т.б.
Оқиға кейіпкерлеріне мінездеме беру
Оқиғаның кейіпкері
Іс-әрекеті
Адами қасиеті
Баға беру

Тест
* <<Қырық өтірік>> ертегісі ертегінің қай жанрына жатады?
а) шыншыл
ә) қиял-ғажайып
б) аңыз
в) хайуанаттар жайлы
* Ертегінің басты кейіпкері кім?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* << -- Жаным-ай, жас бала көрінесің! Сенен естияр талай адамдар да айтамын деп келіп, айта алмай кеткен. Жарқыным, өлуге асығып жүрген не қылған баласың? Тілімді ал да, қайта ғой!>> - кімнің сөзі?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* <<Құрығым аласа болған шығар>>, -- деп, құрықтың басына ... жалғадым, көрінбеді.
а) қынымды
ә) тебенді
б) пышағымды
в) қамшымды
V.Үйге тапсырма беру.
Қырық өтірік ертегісіне жоспар жазу. <<Өтірік өлеңді>> оқу.
VІ. Оқушы білімін бағалау.
Оқушыларды үй тапсырмасын орындауы және сабаққа қатысуы бойынша бағалау.

Тест
* <<Қырық өтірік>> ертегісі ертегінің қай жанрына жатады?
а) шыншыл
ә) қиял-ғажайып
б) аңыз
в) хайуанаттар жайлы
* Ертегінің басты кейіпкері кім?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* << -- Жаным-ай, жас бала көрінесің! Сенен естияр талай адамдар да айтамын деп келіп, айта алмай кеткен. Жарқыным, өлуге асығып жүрген не қылған баласың? Тілімді ал да, қайта ғой!>> - кімнің сөзі?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* <<Құрығым аласа болған шығар>>, -- деп, құрықтың басына ... жалғадым, көрінбеді.
а) қынымды
ә) тебенді
б) пышағымды
в) қамшымды

Тест
* <<Қырық өтірік>> ертегісі ертегінің қай жанрына жатады?
а) шыншыл
ә) қиял-ғажайып
б) аңыз
в) хайуанаттар жайлы
* Ертегінің басты кейіпкері кім?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* << -- Жаным-ай, жас бала көрінесің! Сенен естияр талай адамдар да айтамын деп келіп, айта алмай кеткен. Жарқыным, өлуге асығып жүрген не қылған баласың? Тілімді ал да, қайта ғой!>> - кімнің сөзі?
а) Хан
ә) Тазша бала
б) Инелік
в) Халық
* <<Құрығым аласа болған шығар>>, -- деп, құрықтың басына ... жалғадым, көрінбеді.
а) қынымды
ә) тебенді
б) пышағымды
в) қамшымды